Search results

1

A review on pollution of water resources and its impact on health in South Asian Region: Pakistan

100%

Siddique M., Wisdom U. C., Asif M., Elboughdiri N., Hussain S., Hasnain M., Bhutto A. A.

World News of Natural Sciences

|

2023

|

vol. 51

98-111

EN

Water in Pakistan is contaminated by microbes and dangerous metals. Pakistan is one of the South Asian countries with the worst water pollution. The recommended limits for the various measures from the World Health Organization (WHO) are regularly disregarded. The lack of adequate maintenance and regulation of the drinking water quality in Pakistan puts the community's health in danger. The main goal of this review is to talk about water pollution by giving a general overview of the level of water pollution in Pakistan's rivers, significant sources of water pollution, significant pollutants involved in water pollution (like microbial contamination and heavy metal pollution), and significant pollutants' effects on human health. Urban areas are known to contribute to increased water pollution, health issues, river pollution, heavy metal contamination, etc. in Pakistan and other parts of the region. This hypothesis contends that urbanization and population pressures have an immediate effect on the environment, ecosystem, demand for freshwater, water supply pollution, and other issues. Because urban areas are major sources of pollution, there is a substantial interaction between urban areas and agriculture. The review's results were derived from several research that were accepted for publication in prominent journals with high-impact factors and in government reports from throughout the country. Additionally, the goal of the evaluation is to inspire decision-makers, those responsible for creating policies, researchers, and administrative divisions to begin useful initiatives and develop cutting-edge plans for ensuring clean and pure water. To protect the neighborhood and environment from an outbreak of infectious diseases on a global scale, urgent action must be taken to reduce additional contamination and improve the existing bodies of water.

2

Chemical pollution of environment in the cities of Central Siberia: risk for the health of the population

88%

Klimatskaya L.

Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine

|

2015

|

vol. 18

|

issue 1

12-17

EN

Introduction. This article will deal with environmental pollution in cities including the problem of risk assessment. The aim of the study is to determine carcinogenic and non-carcinogenic risks for the health of the population due to chemical contamination of air, water and food in the cities of the Krasnoyarsk region. Material and methods. The research was conducted in the Center of Hygiene and Epidemiology in the Krasnoyarsk region. 5122 samples of air, 4863 samples of water and 6915 samples of food stuff have been analyzed. Concentration of chemical substances was the base on which individual carcinogenesis risk (ICR) and population carcinogenic conventional risks (PCCR) and non carcinogenic risks [1] have been calculated. In the industrial cities chemical pollution of air, water and food stuff including carcinogenic substances creates carcinogenic and non-carcinogenic risks of morbidity of the population with the reinforcement of the complex impact, “with” which greatly exceeds the maximum acceptable risks. Results. 􀀀Chemical pollution of environmental facilities in cities of the Krasnoyarsk region produce complex carcinogenic and non-carcinogenic risks which exceed maximum limit. The greatest shares in structure of complex carcinogenic risks are made in food stuff and water consumption in structure of complex non-carcinogenic risks as a result of air pollution and food stuff pollution. Conclusions. Obtained data could be used to set priorities in preventive measures to preserve health of the population in industrial cities of the Krasnoyarsk region.

PL

Wstęp. Artykuł zajmuje się problemem zanieczyszczenia środowiska w miastach oraz problemem oceny ryzyka zdrowotnego. Celem pracy jest określenie ryzyka kancerogennego i niekancerogennego dla zdrowia populacji z powodu zanieczyszczenia powietrza, wody i żywności w miastach regionu Krasnojarskiego. Materiał i metody. Badania przeprowadzono w Centrum Higieny i Epidemiologii regionu Krasnojarskiego. Wykonano 5122 analizy powietrza, 4863 analizy wody i 6915 analiz żywności. Na podstawie stężenia substancji chemicznych obliczono indywidualne ryzyko kancerogenezy (ICR) oraz populacyjne umowne ryzyko kancerogenezy (PCCR) i ryzyko niekancerogenności. W miastach przemysłowych zanieczyszczenie chemiczne wody, powietrza i żywności, stwarza kancerogenne i niekancerogenne ryzyko zachorowalności populacyjnej, co jest potęgowane przez kompleksowy udział dodatkowych czynników i znacznie przekracza maksymalnie dopuszczalne ryzyko. Wyniki. Zanieczyszczenie chemiczne z obiektów środowiskowych w miastach krasnojarskich charakteryzuje kompleks kancerogennego i niekancerogennego ryzyka, które przekracza dopuszczalne maksimum. Największy udział w strukturze kompleksu ryzyka kancerogennego wykazuje konsumpcja żywności, natomiast udział wody pitnej wykazano w strukturze kompleksu ryzyka niekancerogennego, jako wynik skażenia powietrza i wody. Wnioski. Uzyskane dane powinny być wykorzystane celem określenia pierwszeństwa w kierunkach opracowywania działań zapobiegawczych dla zachowania zdrowia populacyjnego w przemysłowych miastach regionu Krasnojarska.

3

Ichtiofauna strumieni w systemie Wisły w mieście Łodzi

75%

Marszał L., Zięba G., Kruk A., Tszydel M., Tybulczyk S., Pietraszewski D., Galicka W., Janic B., Uniwersytet Łódzki K. E. i. Z. K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Biologica et Oecologica

|

2006

|

vol. Supplementum

EN

In 2010 in the City of Łódź, Central Poland, electrofishing was carried out at 12 sites in the Miazga, Bzura, Sokołówka and Lagiewniczanka Streams in the Vistula system. Eight fish species were recorded, of which two were alien (giebel Carassius gibelio and topmouth gudgeon Pseudorasbora parva) and only two were rheophilic (ide Leuciscus idus and gudgeon Gobio gobio). Roach Rutilus rutilus and three-spined stickleback Gasterosteus aculeatus constituted 64% of all the fish in samples. Stone loach Barbatula barbatula, usually common in other similar streams, was absent. The fish distribution and abundance was significantly determined by the stream regulation. In the Sokołówka electrofishing was conducted earlier at the same six sites in 2002. Seven species were recorded in both terms; in 2010 ide (coming from stocking) was captured instead of the previously recorded crucian carp Carassius carassius. The total fish abundance was over twice lower than in 2002.

4

Charakterystyka hydrologiczna i hydrochemiczna wód Moszczenicy w przekroju Gieczno

63%

Górecki M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica

|

2017

|

issue 16

EN

Since the beginning of the hydrological year of 2016, hydrological and hydrochemical measurements of the Moszczenica River have been taken. Currently, relatively low water flow and water level have been observed. Significant suburbanization of the drainage basin and the particular way of water management influence physicochemical properties of water. Indicators characterizing the Moszczenica as a polluted river are phosphates and, to a lesser extent, ChZTMn. It is visible in both seasonal parameter changeability and relation between their concentration and flow. Over the last quarter of a century, despite the increasing anthropopression, the values of PEW, PO4³‾and O2 do not indicate any significant changes.

PL

Od początku roku hydrologicznego 2016 w przekroju Moszczenica–Gieczno prowadzone są pomiary hydrologiczne i hydrochemiczne. Obecnie obserwowane są stosunkowo niskie przepływy oraz stany wody. Intensywna suburbanizacja zlewni oraz określony sposób gospodarowania wodami wpływają na właściwości fizykochemiczne rzeki. Wskaźnikami charakteryzującymi Moszczenicę jako rzekę zanieczyszczoną są fosforany oraz w mniejszym stopniu także ChZTMn. Widoczne jest to zarówno w sezonowej zmienności parametrów, jak i relacji ich stężeń z przepływem. W ostatnim ćwierćwieczu, pomimo wzmagającej się antropopresji, wartości PEW, PO4³‾ oraz O2nie wykazują widocznych zmian.

5

Ichtiofauna sytrumieni w systemie Neru w mieście Łodzi

63%

Kruk A., Galicka W., Tszydel M., Tybulczyk S., Pietraszewski D., Marszał L., Błońska D., Cieplucha M., Uniwersytet Łódzki K. E. i. Z. K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Biologica et Oecologica

|

2006

|

vol. Supplementum

EN

In 2010 in the City of Łódź, Central Poland, electrofishing was carried out at 15 sites in the Dobrzynka, Jasień, Olechówka, Łódka and Jasieniec Streams in the Ner/Odra system. Fourteen fish species were recorded (13 species in the Olechówka and altogether 7 species in the remaining streams), of which six were limnophilic and only two rheophilic. Sunbleak Leucaspius delineatus, gudgeon Gobio gobio and stoneloach Barbatula barbatula constituted 90% of all the fish in samples. Over 100 specimens were caught at each site in the Olechówka Stream, while only 1 -11 specimens were recorded at each of the remaining sites (except one fishless site in the Jasieniec Stream). The fish distribution was determined by water purity strongly connected with the type (combined/separate) of urban sewage system functioning in a given stream basin. The condition of ichthyofauna in 2010 was slightly better than during electrofishing conducted in 2001. The Jasień and Łódka Streams were fishless in 2001 while in 2010 several fish specimens at each site belonging to the total of 3 and 4 species, respectively were recorded. In the Olechówka, in 2010 five new species were caught and the total fish abundance was over 3 times higher than in 2001.

6

Ichtiofauna Neru w mieście Łodzi - stan obecny i zmiany w ostatniej dekadzie

63%

Galicka W., Grabowska J., Kruk A., Penczak T., Marszał L., Tszydel M., Tybulczyk S., Uniwersytet Łódzki K. E. i. Z. K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Biologica et Oecologica

|

2006

|

vol. Supplementum

EN

In 2010 electrofishing was conducted at four sites located in the Ner River section flowing across the City of Łódź. Two species co-dominated in abundance: perch (36.1%) and roach (34.2%). The site downstream from the Stefańskiego Ponds was most abundant in fish. Among 13 species represented by almost 3 thousand specimens captured there perch and roach (36.9% and 32.6%, respectively) were dominants, while ruffe (16.5%) was a subdominant. The most human-impacted site was located downstream from the Dobrzynka Stream inflow, where no fish were caught. A comparison of the present state of fish fauna with that of monitoring studies carried out during the recent decade in the river’s section flowing across the City of Łódź indicated no significant changes in fish assemblage structure. The species composition and assemblage structure of the section is positively influenced by the recreational ponds, which feed their adjacent reaches of the river with fish. Unfortunately, in two of the sampling sites the situation of fish remains critical, which is testified to by almost total lack of them. The reason of this situation is low water quality and isolation (chemical barrier) of the upper Ner River system from the Warta River.

7

Pollution of the Ecosystem of the Rusalka City Lake with Heavy Metals / Zanieczyszczenie Ekosystemu Śródmiejskiego Jeziora Rusałka Metalami Ciężkimi

63%

Poleszczuk G., Bucior A., Miller T., Tokarz M.

|

issue 1-2

75-88

EN

In the vegetation season April-October 2010, the value of and the changes in Zntot., Cutot., Cdtot. and Pbtot. concentrations in the water of the Rusalka flow-through lake (with average water retention of ca 30 days) situated in the city centre of Szczecin were determined. Water temperature, pH, concentration of dissolved oxygen (with calculation of water saturation with O2), COD-Cr and BOD5, total hardness, - 3 HCO concentration (as total alkalinity), Cl-, - 24 SO , Mntot and Fetot were also determined. The data collected may be used to evaluate the ecological and chemical status of the surface waters under investigation. As far as the ecological status of the Rusalka Lake is concerned, the investigated waters were found, based on the official criteria being in force in Poland in evaluation of the ecological and chemical status of surface waters, to conform to water quality classes I and II considering total zinc and copper concentrations, temperature and dissolved oxygen concentration (except water inflow to the lake in August) as well as BOD5, - 24 SO and Cl- concentrations and pH value; however, they were always worse than water quality class II while taking the COD-Cr values into account. Regarding the chemical status of the investigated waters, total cadmium and lead concentrations were the levels exceeding the admissible values according to the official criteria in Poland. Changes in the values of indices being investigated along water flow path allowed stating that the equilibriums between the sedimentation and the resuspension and the dissolution processes during the research period were shifted towards sedimentation in case of Zn and Cd only, as well as of the organic matter sedimenting in the form of divalent cation- and divalent anion-sorbing gels. Although three phytoplankton blooms occurred in the body of water, unfortunately weak ones, the dissimilation processes prevailed over assimilation.

PL

W sezonie wegetacyjnym kwiecień-październik 2010 oznaczano wielkość i zmiany stężeń ogólnych Zn, Cu, Cd i Pb w wodach przepływowego (średni czas retencji wód ok. 30 dni) jeziora Rusałka w centrum miasta Szczecina. Oznaczano także temperaturę, pH, stężenie rozpuszczonego tlenu (oraz obliczano natlenienie wód), ChZT-Cr i BZT5, twardość ogólną, stężenie - 3 HCO (jako alkaliczność ogólna), Cl-, - 24 SO , Mnog i Feog. Zgromadzone dane mogą być wykorzystane do oceny stanu ekologicznego i chemicznego badanych wód powierzchniowych. Jeżeli chodzi o stan ekologiczny jeziora Rusałka, to, zgodnie z kryterium urzędowym stosowanym w Polsce do oceny stanu ekologicznego i chemicznego wód powierzchniowych, stwierdzono, że badane wody ze względu na stężenia ogólne cynku i miedzi, a także temperaturę, stężenie tlenu rozpuszczonego (oprócz wód na dopływie do jeziora w miesiącu sierpniu) oraz BZT5, stężenia - 24 SO , Cl- i pH miały wartości odpowiadające I lub II klasie jakości, natomiast ze względu na wartości ChZT-Cr badane wody były zawsze gorszej niż II klasa jakości. Jeżeli chodzi o stan chemiczny badanych wód, to stężenia ogólne kadmu i ołowiu według tych kryteriów były stężeniami przekraczającymi wartości dopuszczalne. Zmiany wartości badanych wskaźników wzdłuż drogi spływu wód pozwoliły stwierdzić, że w okresie badawczym równowagi pomiędzy procesami sedymentowania oraz resuspendowania i rozpuszczania jedynie w przypadku Zn i Cd oraz materii organicznej sedymentującej w postaci żeli sorbujących jony dwudodatnie i dwuujemne były przesunięte w stronę sedymentowania. Pomimo wystąpienia trzech - niestety słabych - zakwitów fitoplanktonowych w toni wodnej procesy dysymilacji przeważały nad asymilacją.

8

Efficiency of Water Quality Index Approach as an Evaluation Tool

63%

Boyacioğlu H., Gündoğdu V.

Ecological Chemistry and Engineering S

|

2013

|

vol. 20

|

issue 2

247-255

EN

This study aimed to demonstrate efficiency of documented index method “universal water quality index-UWQI” to evaluate surface water quality and investigate seasonal and temporal changes, in the case of Gediz River Basin Turkey. UWQI expressed results relative to levels according to criteria specified in European legislation (75-440 EEC). The method produced a unitless number ranging from 1 to 100 and a higher number was indicator of better water quality. Water quality is classified into five classes and index scores between 95-100 represent excellent and lower than 24 represent poor quality. In the study, dissolved oxygen-DO, pH, mercury-Hg, cadmium-Cd, total phosphorus-TP, biochemical oxygen demand- BOD and nitrate nitrogen-NO3-N have been chosen as index determinants. Samples analyzed for these variables were collected from five stations on monthly basis along two years. Based on UWQI classification scheme, water quality at sampling stations had scores below 40 and assigned to “marginal” which is between fair and poor quality class. On the other hand sub-indices of water quality determinants showed seasonal differences for some parameters. Cd concentrations were higher in “high flow” and lower values were observed in “low flow” periods. This was explained by negative impact of urban runoff on water quality. On the other hand DO concentrations were higher in “high flow” period. Under “low flow” conditions water quality at upstream stations (where the industrial density is low) was comparably better than downstream part. The study showed that index approach can be efficient tool to: a) evaluate water quality, b) investigate spatial and seasonal variations and finally, c) extract required information from complex data sets that is understandable by non-technical people.

PL

Celem pracy było wykazanie skuteczności zastosowania uniwersalnego indeksu jakość wody UWQI w ocenie jakości wód powierzchniowych i badaniu ich zmian czasowych na przykładzie basenu rzeki Gediz w Turcji. UWQI wyraża wyniki zgodnie z kryteriami określonymi w prawodawstwie europejskim (75-440 EWG). Indeks przedstawiony jest za pomocą liczb niemianowanych, z zakresu od 1 do 100. Im indeks jest większy, tym lepsza jest jakość wód. Jakość wody dzieli się na pięć klas, a wartość indeksu z zakresu 95-100 wskazuje na wody o najwyższej jakości. Wartości niższe od 24 oznaczają słabą jakość wód. Na wyznaczniki indeksu wybrano następujące parametry: tlen rozpuszczony (DO), pH, stężenia rtęci, kadmu, fosforu i azotu azotanowego oraz biochemiczne zapotrzebowanie na tlen. Próbki, w których badano te parametry, były pobierane z pięciu stacji raz w miesiącu, przez okres dwóch lat. Na podstawie schematu klasyfikacji UWQI próbkom przypisano indeksy poniżej 40, co pozwala na ocenę jakości wód jako przeciętną i niską. Z drugiej strony, dla niektórych parametrów współczynnik jakości wody wykazywał różnice sezonowe. Stężenia Cd były większe w czasie "silnych przepływów", natomiast mniejsze wartości obserwowano w okresie "słabych przepływów". Wytłumaczono to wpływem spływu miejskiego na jakość wody. Z drugiej strony stężenie DO było większe w okresie "silnych przepływów". W okresach "silnych przepływów" jakość wody w górze rzeki (gdzie gęstość przemysłu jest mała) była lepsza niż w jej dolnym biegu. Badanie wykazało, że zastosowanie indeksu może być skutecznym narzędziem do: a) oceny jakości wody, b) badania zmian przestrzennych i sezonowych oraz c) wyodrębniania takich informacji ze złożonych zbiorów danych, które są zrozumiałe dla niespecjalistów.

9

Changes in Water Chemistry as a Result of Rainfall Runoff from the Roofs of Various Coatings. Part I / Kształtowanie Się Chemizmu Wód Opadowych W Wyniku Spływu Z Dachów O Różnych Pokryciach. Część I

51%

Niemiec M.

|

issue 1-2

121-131

EN

The aim of the study was to determine the level of calcium, magnesium, sodium, phosphorus and potassium in the waters flowing from the roofs of houses with varying degrees of coverage on the background of their contents in rain waters. On the basis of the Minister of Environment Decree of 24 July 2006 on conditions to be met for the introduction of sewage into the water or ground and on substances particularly harmful to the aquatic environment, runoff from paved areas shall be treated as sewage, and runoff from roofs of buildings are treated as pure water and can be discharged into the environment without a permit. However, literature data indicate the possibility of a significant enrichment of rainwater at the time of contact with the roof covering. The study included 24 roofs of houses or small trade buildings. As background to the research used rainwater collected in two randomly selected locations within the area of research. The study was conducted in areas with low human impact, in order to best capture the effect of the type of roofing material on the formation of water chemistry. Research area was located in the Luslawice in the Tarnow county in Malopolska province. The study included the most common roofs in the surveyed area: cement tile, ceramic tile, bituminous, unpainted galvanized metal, copper and asbestos cement. The tested water samples to determine the content of calcium, phosphorus, magnesium, sodium and potassium. In addition, it was determined the pH value of water and electrolytic conductivity. The results of this study indicate that the water runs off the roofs of respondents in each case contained a greater quantity of the analyzed elements in comparison with rainwater. For example, while the average content of magnesium in the water flowing from the tile cement was almost ten times higher than in rain water, in the case of tile ceramic was almost five times more water from the bituminous coverings contained about three times more magnesium, and water from the galvanized metal contained about six times more as compared with rainwater. Also in the case of most other elements enrichment factors found in the waters cover the cement (tile, and asbestos cement) then galvanized and coated while the lowest were recorded in the enrichment of waters from the roofs of the covering of ceramic tiles. Also noted an increase in the conductivity values in waters from the roofs of the coverings of cement, galvanized steel and ceramic tiles. All runoff from the roofs were of generally higher pH value compared with rainwater, the biggest reaction - about 8 found in the water with cement tiles, slightly lower, about 7.0 in water from roofs with ceramic tiles and sheet copper. pH of the water in the coated sheet was lower than in water, rainwater and oscillating within 5.5. Rainwater pH was 5.94.

PL

Celem pracy było określenie składu chemicznego wód spływających z dachów domów z różnym pokryciem na tle ich zawartości w wodzie deszczowej. W niniejszej pracy przedstawiono zawartość wapnia, magnezu, sodu, fosforu i potasu. Na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego spływy z terenów utwardzonych traktowane są jako ścieki, natomiast spływy z dachów budynków traktowane są jako wody czyste i można je odprowadzać do środowiska bez pozwolenia wodnoprawnego. Dane literaturowe wskazują jednak na możliwość znacznego wzbogacenia wody deszczowej w czasie kontaktu z pokryciem dachowym. Badaniami objęto 24 dachy domów jednorodzinnych lub małych budynków pełniących funkcje siedzib firm handlowo-usługowych. Jako tło do badań użyto wody opadowej zebranej w dwóch losowo wybranych miejscach na terenie obszaru badań. Badania przeprowadzono na terenach o niskiej antropopresji, aby jak najlepiej uchwycić wpływ rodzaju pokrycia dachowego na kształtowanie się chemizmu wód. Obszar badań zlokalizowany był we wsi Lusławice w powiecie tarnowskim, województwo małopolskie. Badaniami objęto dachy najczęściej występujące na badanym terenie: dachówka cementowa, dachówka ceramiczna, pokrycie bitumiczne, blacha ocynkowana, blacha miedziana, a także eternit. W badanych próbkach wód oznaczono zawartość wapnia, fosforu, magnezu, sodu oraz potasu. Dodatkowo oznaczono wartość pH wody oraz przewodność elektrolityczną. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że woda spływająca z badanych dachów w każdym przypadku zawierała większe ilości analizowanych pierwiastków w porównaniu z wodą deszczową, przy czym na przykład średnia zawartość magnezu w wodzie spływającej z dachówki cementowej była prawie dziesięciokrotnie większa niż w wodzie deszczowej, w przypadku dachówki ceramicznej było to prawie 5 razy więcej, natomiast woda z pokryć bitumicznych zawierała około 3 razy więcej magnezu, natomiast woda z blach ocynkowanej i powlekanej zawierała około 6 razy więcej tego pierwiastka w porównaniu z wodą deszczową. Także w przypadku pozostałych pierwiastków największe współczynniki wzbogacenia odnotowano w wodach z pokryć cementowych (dachówka i eternit),następnie z blach ocynkowanych i powlekanych, a najmniejsze wzbogacenie odnotowano w wodach z dachów o pokryciach z dachówek ceramicznych. Odnotowano także zwiększenie się wartości przewodności elektrolitycznej w wodach z dachów o pokryciach cementowych, blachy ocynkowanej oraz dachówki ceramicznej. Wszystkie spływy z dachów odznaczały się generalnie większą wartością pH w porównaniu do wody deszczowej; największy odczyn - około 8 - stwierdzono w wodzie z dachówki cementowej, nieco niższy, około 7,0, w wodzie z dachów z dachówki ceramicznej i blachy miedzianej. Wartość pH wody blachy powlekanej była niższa niż w wodzie deszczowej i oscylowała w granicach 5,5. Odczyn deszczówki wynosił 5,94.

Refine search results

A review on pollution of water resources and its impact on health in South Asian Region: Pakistan

Chemical pollution of environment in the cities of Central Siberia: risk for the health of the population

Ichtiofauna strumieni w systemie Wisły w mieście Łodzi

Charakterystyka hydrologiczna i hydrochemiczna wód Moszczenicy w przekroju Gieczno

Ichtiofauna sytrumieni w systemie Neru w mieście Łodzi

Ichtiofauna Neru w mieście Łodzi - stan obecny i zmiany w ostatniej dekadzie

Pollution of the Ecosystem of the Rusalka City Lake with Heavy Metals / Zanieczyszczenie Ekosystemu Śródmiejskiego Jeziora Rusałka Metalami Ciężkimi

Efficiency of Water Quality Index Approach as an Evaluation Tool

Changes in Water Chemistry as a Result of Rainfall Runoff from the Roofs of Various Coatings. Part I / Kształtowanie Się Chemizmu Wód Opadowych W Wyniku Spływu Z Dachów O Różnych Pokryciach. Część I