Full-text resources of PSJD and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl
Preferences help
enabled [disable] Abstract
Number of results

Results found: 13

Number of results on page
first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  dorośli
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
EN
The partial aetiological overlap between overweight/obesity and oral diseases has aroused interest in the medical environment. Studies to investigate the causal relationship between these two diseases are underway. However, most of the available literature reports fail to confirm the direct positive correlation between obesity and dental caries. On the other hand, overweight and obesity are considered risk factors for periodontal diseases. The proinflammatory mediators secreted by adipocytes in obese individuals may impair immune functions, thereby modifying host responses to dental plaque antigens and contributing to blocked defence functions in periodontal diseases. Gingivitis observed in overweight and obese patients is a result of metabolic disorders, inflammatory factors and improper oral hygiene habits. The latter ones are associated with frequent consumption of sweetened, pulpy and highly processed food products and sweetened carbonated beverages, which is a risk factor for overweight, particularly in children and adolescents. Undoubtedly, overweight and obesity affect salivary secretion and properties, including changes in the microbiological composition of saliva. Obese patients are at increased risk of adverse affects of dental treatment, dental surgeries in particular. Overweight and obese individuals require permanent preventive and medical dental care addressing their periodontal preventive and therapeutic needs. Dentists should actively participate in the prevention of overweight and obesity, especially in children and adolescents, taking advantage of frequent contact with this group of patients. Obese individuals may participate in integrated therapeutic management by means of dental treatment limiting food intake.
PL
Ze względu na fakt, że czynniki etiologiczne nadwagi/otyłości i chorób jamy ustnej częściowo są takie same, budzą zainteresowanie w środowisku medycznym. Prowadzone są badania związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy tymi chorobami. Większość wyników badań dostępnych w piśmiennictwie dotyczącym zależności pomiędzy otyłością a próchnicą zębów nie potwierdza bezpośredniej dodatniej korelacji pomiędzy tymi schorzeniami. Natomiast nadwaga i otyłość są uznawane za czynniki rozwoju chorób przyzębia. Wydzielane przez komórki tłuszczowe mediatory prozapalne u osób otyłych mogą, poprzez zaburzanie funkcji układu immunologicznego, modyfikować odpowiedź gospodarza na antygeny płytki nazębnej i przyczyniać się do blokowania funkcji obronnych w chorobach przyzębia. Obserwowane u osób z nadwagą i otyłością zapalenie dziąseł to rezultat wpływu zaburzeń metabolicznych, czynników zapalnych i nieprawidłowych nawyków higienicznych dotyczących jamy ustnej. Te ostatnie są związane z częstym spożywaniem słodzonych, papkowatych i wysoko przetworzonych pokarmów oraz słodzonych napojów gazowanych, co stanowi czynnik warunkujący rozwój nadwagi, zwłaszcza u dzieci i młodzieży. Niewątpliwy jest wpływ nadwagi i otyłości na wydzielanie i właściwości śliny, włącznie ze zmianą jej składu mikrobiologicznego. Pacjenci z otyłością są bardziej narażeni na zdarzenia niepożądane podczas leczenia stomatologicznego, zwłaszcza z zakresu chirurgii stomatologicznej. Osoby z nadwagą i otyłością powinny pozostawać pod stałą stomatologiczną opieką profilaktyczno-leczniczą, w ramach której należy regularnie przeprowadzać periodontologiczne zabiegi profilaktyczno-lecznicze. Stomatolodzy powinni aktywnie uczestniczyć w profilaktyce nadwagi i otyłości, w szczególności u dzieci i młodzieży, wykorzystując częsty kontakt z tą grupą pacjentów. Otyłe osoby dorosłe mogą uczestniczyć w zintegrowanym postępowaniu leczniczym poprzez leczenie stomatologiczne ograniczające pobieranie pokarmów.
EN
Attention-deficit/hyperactivity disorder is a neurobiological condition, which has its onset in childhood and often persists into adulthood. The clinical picture of the disorder changes at different developmental stages. Hyperactivity and impulsiveness decrease, whereas attention deficits increase with age. Genetic, anatomical and functional anomalies within the cerebral structures and the resulting patterns of information processing, specific neurometabolism, neurodevelopmental disorders as well as the influence of prenatal and environmental factors are the primary causes of the syndrome. Global research confirms that attention-deficit/hyperactive disorder has negative lifetime consequences. People affected by this disorder often enter adulthood burdened with negative experiences and coexisting disorders, which contribute to psychosocial impairment. Adults with attention-deficit/hyperactive disorder are faced with numerous social, family, professional and health problems. Lack of professional diagnosis and knowledge of the disorder often prevents adequate and professional treatment. The paper discusses different factors that contribute to the development of the disorder as well as the symptoms that occur in adult life. It also points to the significant burden associated with functioning with the symptoms in various spheres of life. The article emphasises the need for increased public and professionals’ awareness of the prevalence, the nature and the consequences of attention-deficit/hyperactive disorder in adulthood.
PL
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi to schorzenie neurobiologiczne, którego objawy ujawniają się w dzieciństwie i często utrzymują się w wieku dorosłym. Obraz kliniczny zaburzenia ulega zmianom na poszczególnych etapach rozwoju: wraz z wiekiem obserwuje się spadek impulsywności i nadruchliwości oraz pogłębienie deficytów uwagi. Pierwotnymi przyczynami zespołu są mutacje genowe, anatomiczne i funkcjonalne anomalie struktur mózgowych oraz związane z nimi charakterystyczne wzorce przetwarzania informacji, specyficzny neurometabolizm, zaburzenia neurorozwojowe, a także oddziaływanie czynników prenatalnych i środowiskowych. Światowe badania potwierdzają, że zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi powoduje długofalowe negatywne skutki. Osoby dotknięte tym zaburzeniem najczęściej wkraczają w dorosłość z bagażem przykrych doświadczeń i zaburzeń współwystępujących, co pociąga za sobą szereg niekorzystnych konsekwencji psychospołecznych. Dorośli cierpiący na zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi napotykają wiele trudności w sferze społecznej, rodzinnej, zawodowej i zdrowotnej. Brak profesjonalnej diagnozy i wiedzy na temat zaburzenia sprawia, że często nie otrzymują adekwatnej, specjalistycznej pomocy. W artykule omówiono czynniki prowadzące do rozwoju zaburzenia i objawy występujące w życiu dorosłym. Wskazano również na znaczące obciążenie, jakie towarzyszy funkcjonowaniu z objawami syndromu w różnych sferach życiowej aktywności. Zwrócono uwagę na potrzebę zwiększenia świadomości społeczeństwa i specjalistów odnośnie do rozpowszechnienia, istoty i konsekwencji występowania zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi w życiu dorosłym.
PL
Głównym celem przedstawionych badań było opisanie dotychczas stosowanych metod pomiaru przywiązania oraz oceny stylu przywiązania lub wzorca przywiązania u pacjentów z zaburzeniami odżywiania. Zaprezentowano krytyczną dyskusję na temat różnych metod pomiaru stosowanych dotychczas w tym obszarze. Przeprowadzono krytyczny przegląd prac na powyższy temat z lat 2000-2015 opublikowanych w PubMed, ERIC, Psychology and Behavioral Science, PsycINFO, ScienceDirect, SCOPUS, SocINDEX. Główny nacisk był położony na porównanie metod opartych na self-report i metod narracyjnych stosowanych do pomiaru przywiązania u osób z zaburzeniami odżywiania, zarówno wśród dorosłych, jak i dorastających. W ostatnim czasie odnotowano wzrost zainteresowania związkiem pomiędzy występowaniem zaburzeń odżywiania a problemami dotyczącymi przywiązania. Dane na ten temat zbierano najczęściej za pomocą selfreport, zarówno w grupie dorosłych, jak i dorastających, niewiele badań przeprowadzono za pomocą Adult Attachment Interview, a zaledwie kilka – za pomocą technik projekcyjnych, takich jak Adult Attachment Projective Picture System, które okazały się wnosić dużo informacji. Nasze wyniki sugerują, że pozabezpieczne przywiązanie u osób wykazujących zaburzenia odżywiania powinno być badane bardziej szczegółowo, z uwzględnieniem nie tylko kategorii przywiązania (makroanaliza), ale również na podstawie mikroanalizy danych z badań narracyjnych (dotyczących np. procesów obronnych ujawnionych w wywiadach lub za pomocą metod projekcyjnych), aby uzyskać nowe i bardziej spójne wyniki umożliwiające wyjaśnienie występowania rożnego rodzaju pozabezpiecznego przywiązania u pacjentów z zaburzeniami odżywiania oraz aby promować bardziej zindywidualizowane interwencje terapeutyczne.
PL
Wprowadzenie: Pomimo prawidłowego leczenia chirurgicznego w okresie noworodkowym, wrodzona atrezja przełyku (ang. oesophageal artesia; OA) może stanowić poważne źródło zaburzeń odczuwanych przez całe życie. Cel: Celem niniejszej pracy jest przedstawienie najistotniejszych informacji na temat OA, rodzajów jej leczenia i możliwych powikłań, mogących wymagać leczenia chirurgicznego po osiągnięciu przez pacjenta pełnoletniości. Chcielibyśmy zapoznać specjalistów chirurgii ogólnej z problematyką dotyczącą tego schorzenia w celu zapewnienia właściwej opieki medycznej pacjentom z OA w wywiadzie. Materiał i metody: Dokonano gruntownego przeglądu literatury zgromadzonej w bazie danych Medline i bibliotece Cochrane z wykorzystaniem fraz: (o)esophageal atresia, long gap,surgery i follow-up jako słów kluczowych. Wyniki: Wyniki długoterminowej obserwacji wskazują, że pacjenci z OA mogą wymagać pomocy ze strony chirurgów ogólnych, choć nie zawsze tej pomocy poszukują. Nawet po wykonaniu operacji naprawczej w okresie noworodkowym, OA predysponuje do licznych chorób współistniejących, takich jak: choroba refluksowa przełyku, zapalenie przełyku, zwężenie przełyku, metaplazja nabłonka przełyku czy przepuklina rozworu przełykowego. Pacjentów z OA należy systematycznie poddawać kontrolnym badaniom endoskopowym, mającym na celu wczesne wykrycie ewentualnych zaburzeń.Wnioski: Postęp w medycynie pozwolił na poprawę wskaźników przeżycia, w związku z czym pacjenci z OA częściej osiągają pełnoletniość. W obliczu różnorodnych problemów, będących następstwem atrezji, kluczowe znaczenie w prawidłowej opiece medycznej u tych osób wydaje się mieć długoterminowa obserwacja kontrolna.
EN
The pain is generally considered to be a subjective feeling because there is no standard for the measurement device. Commonly used pain rating scales have their limitations due in part to the patient’s age, the severity of the underlying disease or a reference to the real-time of pain and its severity. The aim of the ideal pain assessment tool should be measured pain intensity in real time, accurate assessment of pain, speed of reaction and scale appropriate to its value or regardless of age group. Device that meets these conditions is the method of skin conductivity tests. This method uses the phenomenon of skin conductivity as a measure to stimulate the sympathetic nervous system due to pain stimulus. Activation of the sympathetic fibers innervating sweat glands induces release of the contents of these glands (called emotional sweating) while reducing drag and increasing skin conductivity. Quick absorption of sweat released again reduces the conductivity. The resulting differential conductivity is read as a single pendulum which has its strength (wave amplitude) and slope (the time gap between the top of the cavity). The stimulation of the sympathetic system is determined by the amplitude (intensity) and frequency (number fluctuations or oscillations of conduction at the time) and presented as their resultant in the form of an index. Painful stimuli induce a rapid increase in emotional sweating and skin conductivity fluctuations. When a painful stimulus ceases, skin conductance decreases immediately. These changes are recorded by electrodes placed on the well-equipped with sweat glands, skin, the palms of r hand or sole of the foot. The resulting conductivity fluctuations reach the evaluation unit, where the transformation is analyzed using appropriate software. Another device that serves the objective assessment of pain is Analgesia-Nociception Index (ANI). It is based on heart rate variability (HRV Heart Rate Variation), and differentiating components of the heart rate cycle between inspiration and expiration (Fourier analysis of harmonic and non-harmonic components of the ECG). The analysis is the degree of tension n X (parasympathetic response). If the patient does not feel pain, parasympathetic dominant rhythm (HR increases during inspiration and falls during expiration), which corresponds to a high-value of ANI. In the case of severe pain feel for the patient, the response of the parasympathetic system is disturbed during exhalation, and the ANI decreases. ANI Monitor allows to track changes in real time on a graph and numeric values. Data are presented on the screen in the form of graphs of ANI instantaneous and ANI average for the last four minutes. ANI index size is inversely proportional to the severity of pain stimulation, and therefore, neither is sometimes called „comfort index”. No less than 50 indicates insufficient analgesia or in the range of 50 to 70 refers to the correct analgesia, while ANI above 70 indicates of hiperanalgesia risk.
PL
Ból jest powszechnie uznawany za odczucie subiektywne i dlatego nie ma standardowego urządzenia do jego pomiaru. Używane powszechnie skale oceny bólu mają swoje ograniczenia wynikające między innymi z wieku osoby badanej, nasilenia choroby podstawowej czy też odniesienia do czasu rzeczywistego wystąpienia bólu i jego nasilenia. Celem idealnego narzędzia oceny bólu powinien być pomiar nasilenia bólu w czasie rzeczywistym, dokładność oceny bólu, bezzwłoczność reakcji i skalowanie odpowiednie do jego wartości bez względu na grupę wiekową lub, jeżeli to niemożliwe, z jej uwzględnieniem. Urządzeniem, które spełnia wymienione warunki jest metoda badania przewodnictwa skórnego. W metodzie tej użyto zjawiska przewodnictwa skórnego, jako miary pobudzenia układu współczulnego spowodowanego bodźcem bólowym. Aktywacja włókien współczulnych unerwiających gruczoły potowe indukuje uwolnienie zawartości tych gruczołów (tzw. pocenie emocjonalne) i jednoczesne zmniejszenie oporu oraz zwiększenie przewodnictwa skórnego. Szybkie wchłonięcie uwolnionego potu ponownie zmniejsza przewodnictwo. Powstała w ten sposób różnica przewodnictwa odczytywana jest jako pojedyncza oscylacja mająca swoje natężenie (amplituda załamka) oraz nachylenie (odległość czasowa między szczytem a zagłębieniem). Wielkość pobudzenia układu współczulnego określana jest przez amplitudę (natężenie) oraz częstotliwość (liczbę fluktuacji lub oscylacji przewodnictwa w czasie) i przedstawiona, jako ich wypadkowa w postaci indeksu. Bodźce bólowe indukują szybkie zwiększenie emocjonalnego pocenia i fluktuacje przewodnictwa skórnego. Kiedy bodziec bólowy ustaje, przewodnictwo skórne natychmiast zmniejsza się. Zmiany te rejestrowane są przez elektrody umieszczone na bogato zaopatrzonej w gruczoły potowe skórze powierzchni dłoniowej ręki lub podeszwowej stopy. Powstałe w ten sposób wahania przewodnictwa docierają do jednostki analizującej, skąd po przekształceniu poddawane są analizie za pomocą stosownego oprogramowania. Kolejnym urządzeniem, służącym obiektywnej ocenie bólu jest Analgesia-Nociception Index (ANI). Bazuje ono na zmienności częstości pracy serca (Heart Rate Variation, HRV), i różnicowaniu składowych rytmu serca w cyklu między wdechem a wydechem (analiza Fouriera składowych EKG harmonicznych i nieharmonicznych). Podstawą analizy jest stopień napięcia n. X (reakcja przywspółczulna). Gdy pacjent nie odczuwa bólu, dominuje rytm przywspółczulny (wzrost HR podczas wdechu i spadek HR przy wydechu), co odpowiada wysokiej wartości współczynnika ANI. W sytuacji odczuwania silnego bólu przez pacjenta, reakcja układu przywspółczulnego ulega zakłóceniu w trakcie wydechu, a wartość współczynnika ANI obniża się. Monitor ANI pozwala na śledzenie zmian w czasie rzeczywistym w formie wykresu i wartości liczbowych. Dane przedstawiane są na monitorze w formie wykresów chwilowego oraz średniego ANI z okresu ostatnich czterech minut. Wielkość indeksu ANI jest odwrotnie proporcjonalna do nasilenia stymulacji bólowej, dlatego ANI bywa nazywane „wskaźnikiem komfortu“. ANI mniejsze niż 50 świadczy o niedostatecznej analgezji, ANI w przedziale 50 do 70 mówi o prawidłowej analgezji, natomiast ANI powyżej 70 wskazuje na ryzyko nadmiernej analgezji.
EN
Neutrophil gelatinase-associated lipocalin (NGAL) has been the subject of studies in various medical fields. It belongs to extracellular proteins, is secreted by such cells as respiratory and intestinal epithelial cells, cells of the immune system and tubuli cells in the kidneys. NGAL is engaged in acute and chronic inflammatory processes and oncogenesis. It is a candidate to become the new marker of kidney injury, however, based on numerous studies in different medical areas like surgery, oncology or diabetology the diagnostic and also prognostic significance of NGAL may include more than only kidney disorders.
PL
Rola lipokaliny neutrofilowej związanej z żelatynazą (neutrophil gelatinase-associated lipocalin – NGAL) stanowi przedmiot badań w wielu dziedzinach medycyny. Jest to białko zewnątrzkomórkowe wydzielane przez komórki przewodu pokarmowego, układu oddechowego, komórki cewek nerkowych oraz układu immunologicznego. Bierze udział w ostrych i przewlekłych procesach zapalnych oraz onkogenezie. Zyskało w nefrologii pozycję kandydata na „nowy” marker uszkodzenia nerek. Na podstawie doniesień naukowych z innych dziedzin, jak: chirurgia, onkologia czy diabetologia można stwierdzić, że przydatność diagnostyczna, a także rokownicza tego białka może potencjalnie obejmować wiele jednostek chorobowych.
EN
Introduction: The period of early adulthood brings in the life various developmental tasks. People need to have a well-developed coping skills to successfully implement them. Congenital disability is related to additional challenges which often interfere with the process of entering in adulthood. The aim of the study is an analyzing the sense of coherence and strategies cope with stress by young adults with cerebral palsy. Materials and methods: 30 people with cerebral palsy at the age of 20-35 years, and 30 non-disabled people were invited to this study. The SOC-29 to measure the level of sense of coherence and WCQ to define a coping strategies were used. Results: Young adults with cerebral palsy showed lower level of a sense of coherence than persons with typical development. In the area of coping strategies people with disability rarely seeking a social support. Correlation analysis showed the relationship between the social support and a global sense of coherence and its three components. Conclusions: There is a need to pay more attention for a developing general resources in patients and an ability to seeking social support.
EN
This article is a review of the literature concerning the use of lower limb strength training in adults with cerebral palsy. Medical databases were searched using the following keyword sequences: “cerebral palsy,” “adults,” “young adults,” “strength training,” “progressive strength training” and “resistance training.” Nine publications were identified, and seven met our inclusion criteria. The level of evidence of the accepted studies was rated using the criteria propose by Oxford Centre for Evidence-Based Medicine. The results were presented in a table according to the International Classification of Functioning, Disability and Health at three levels: structure, activity and participation. Based on the results of non-randomised studies, it can be stated that strength training in adults with cerebral palsy leads to increased muscle strength in the lower limbs and improves patient’s activity and participation without adverse effects such as increased spasticity or a passive range of motion decline. However, these results have not been clearly confirmed in randomised clinical trials. To achieve the maximum benefits of strength training in adults with cerebral palsy, a number of issues must still be addressed, e.g. the detailed characteristics of patients with cerebral palsy, a training protocol and potential contextual factors that may influence the effectiveness of this kind of therapy.
PL
W artykule zaprezentowano przegląd piśmiennictwa dotyczącego zastosowania treningu siłowego kończyn dolnych w rehabilitacji dorosłych pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym. W tym celu przeszukano medyczne bazy danych przy użyciu słowa kluczowego „mózgowe porażenie dziecięce” w połączeniu ze słowami „dorośli”/„osoby dorosłe”, „młodzi dorośli”, „trening siłowy”, „progresywny trening siłowy” i „trening oporowy”. Zidentyfikowano dziewięć publikacji, do analizy wybrano zaś siedem badań spełniających kryteria włączenia. Poziom dowodu naukowego zaakceptowanych badań oceniono z wykorzystaniem kryteriów zaproponowanych przez Oxford Centre for Evidence-Based Medicine. Wyniki przedstawiono zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia na trzech poziomach – struktury, aktywności i partycypacji – w formie tabelarycznej. Biorąc pod uwagę wyniki badań innych niż randomizowane, można stwierdzić, że trening siłowy u dorosłych z mózgowym porażeniem dziecięcym prowadzi do wzrostu siły mięśniowej oraz wpływa na poprawę aktywności, mobilności i uczestnictwa w życiu społecznym. Powyższe rezultaty nie zostały jednak do tej pory wystarczająco potwierdzone w pracach randomizowanych. Należy podkreślić, że zastosowane protokoły treningu siłowego nie wywołały negatywnych efektów na poziomie spastyczności i biernego zakresu ruchu. Maksymalizacja korzyści płynących z treningu siłowego w grupie osób dorosłych z mózgowym porażeniem dziecięcym wymaga rozstrzygnięcia szeregu kwestii, dotyczących m.in. szczegółowej charakterystyki pacjentów, protokołu treningowego i potencjalnych czynników kontekstowych mogących wpływać na efektywność terapii tego rodzaju.
EN
Pertussis (whooping cough) is an acute infectious disease of children, the most dangerous for newborns and infants. Before common vaccinations were introduced, pertussis was an endemic disease of high morbidity, high death rate, especially in the first year of life, and numerous complications. After the vaccinations were introduced for some time downward tendency of pertussis morbidity was observed. Nowadays morbidity rate is growing (in Poland 3.45 in 2009 vs. 2.25 in 2008), and the reasons for this tendency could lie in the fast extinction of postvaccination response in older children, which makes them vulnerable to infections. In the last decade the increase in pertussis prevalence in adolescents and adults in observed. This fact calls for the intensification of researches into creating new vaccine designed for adolescents and adults. The introduction of 2 new dTap vaccines in the USA in 2005 based on tetanus toxoid, reduced diphtheria toxoid and acellular pertussis vaccine [Boostrix, GlaxoSmithKline (10-18 years of age) and Adacel, Sanofi Pasteur (11-64 years of age)], constitutes a first step towards the improvement of the epidemio-logical situation. The study presents pertussis prevalence in Poland and in the world, as well as current prevention strategies. Nowadays prevention based on the implementation an adult program (a cocoon strategy and a single booster dose dTap) in addition to childhood and adolescents vaccination seems to be the most effective strategy resulting in significant reduction of pertussis incidence in the all age groups.
PL
Krztusiec jest ostrą chorobą zakaźną wieku dziecięcego, najbardziej niebezpieczną dla noworodków i niemowląt. Przed erą wprowadzenia powszechnych szczepień przeciwkrztuścowych krztusiec występował jako choroba endemiczna charakteryzująca się wysoką zapadalnością, wysokim odsetkiem śmiertelności, szczególnie w 1. roku życia, oraz licznymi powikłaniami. Po wprowadzeniu szczepień ochronnych przez pewien okres obserwowano tendencję spadkową zachorowań. Obecnie współczynnik zapadalności wzrasta (w Polsce 3,45 w 2009 roku vs 2,25 w 2008 roku), a przyczyn tego zjawiska upatruje się w szybkim wygasaniu odpowiedzi poszczepiennej u dzieci starszych, co czyni je podatnymi na zakażenie. W ciągu ostatniej dekady odnotowuje się systematyczny wzrost zachorowań na krztusiec wśród młodzieży i osób dorosłych. Fakt ten skłania do intensyfikacji prac nad opracowaniem nowych, skutecznych szczepionek przeciwko krztuścowi przeznaczonych do stosowania w profilaktyce krztuśca u młodzieży i dorosłych. Rejestracja w 2005 roku w USA dwóch nowych szczepionek skojarzonych dTap zawierających acelularny komponent krztuśca, toksoid tężcowy oraz obniżoną ilość toksoidu błoniczego [Boostrix, GlaxoSmithKline (od 10. do 18. r.ż.) oraz Adacel, Sanofi Pasteur (od 11. do 64. r.ż.)] jest pierwszym krokiem ku poprawie sytuacji epidemiologicznej w całym społeczeństwie. Tym bardziej, że dotychczasowe badania potwierdzają ich immunogenność i profil bezpieczeństwa. W pracy przedstawiono sytuację epidemiologiczną zachorowań na krztusiec w Polsce i na świecie oraz aktualne strategie zapobiegania tej chorobie. Nowoczesna profilaktyka krztuśca polegająca na powszechnym wprowadzeniu programu szczepień u osób dorosłych i młodzieży (obejmującego strategie tzw. kokonu i podawania dawki przypominającej dTap) wydaje się aktualnie najskuteczniejszym sposobem zmniejszenia częstości występowania krztuśca w całej populacji.
EN
Compliance with gluten-free diet is the basic method for controlling coeliac disease in patients regardless of their age. It may be, however, challenging to follow in daily life. The prevalence of the disease (approx. 1% of European population is affected) makes it an important public health problem. Aim of the study: Investigating the difficulties and obstacles related to compliance with gluten-free diet by children and adult patients living in Upper Silesia region. Material and method: The study included 30 mothers of children with coeliac disease (Group I) and 30 adult coeliac disease patients (Group II). The patients kept a gluten-free diet. Data were obtained in an anonymous survey drawn up for the purpose of this study, conducted in 2010. Results: The respondents reported a very limited access to gluten-free meals in mass-catering establishments (76.7% of the participants in Group II, and 70% children at nurseries, kindergartens and schools), lack of adequate food product labelling (93% in both groups), difficulties experienced in social life (60% in Group II), difficulties experienced when travelling within Poland (76.7% in Group II) and abroad (83.3% in Group II), and no existing reimbursement plan for the high diet costs (16.7% in Group I vs. 26.7% in Group II). Conclusions: 1) The necessity of compliance with gluten-free diet causes a lot of difficulties in everyday life to patients with coeliac disease and parents of children suffering from coeliac disease. Proper treatment requires their identification by the attending physician. 2) Improved food labelling as regards gluten content as well as inclusion of gluten-free meals in the menu of food-serving establishments will contribute to improved quality of life of children and adults suffering from coeliac disease. 3) Associations of patients on a gluten-free diet should continue their efforts to have high costs of this diet refunded.
PL
Przestrzeganie diety bezglutenowej jest podstawową metodą leczenia chorych na celiakię, niezależnie od wieku pacjenta. Może to być uciążliwe w codziennym życiu. Częstość występowania choroby (około 1% populacji europejskiej) sprawia, że stanowi ona istotny problem zdrowia publicznego. Cel pracy: Poznanie trudności związanych ze stosowaniem diety bezglutenowej przez dzieci i osoby dorosłe chore na celiakię mieszkające na Górnym Śląsku. Materiał i metoda: W badaniu uczestniczyło 30 matek dzieci (grupa I) oraz 30 osób dorosłych chorych na celiakię (grupa II). Chorzy przestrzegali diety bezglutenowej. Dane uzyskano na podstawie autorskiej anonimowej ankiety. Badania prowadzono w roku 2010. Wyniki: W związku ze stosowaniem diety respondenci relacjonowali bardzo ograniczony dostęp do posiłków bezglutenowych w miejscach zbiorowego żywienia (76,7% badanych w grupie II oraz 70% dzieci w żłobkach, przedszkolach, szkołach), brak wyraźnego oznakowania żywności (w obu grupach po 93% osób), trudności w kontaktach towarzyskich (60% w grupie II), podczas podróży krajowych (76,7% w grupie II) i zagranicznych (83,3% w grupie II) oraz brak możliwości refundacji wysokich kosztów diety (16,7% w grupie I vs 26,7% w grupie II). Wnioski: 1) Konieczność przestrzegania diety bezglutenowej przysparza pacjentom z celiakią i rodzicom chorych dzieci wielu trudności w życiu codziennym. Prawidłowy przebieg leczenia wymaga ich rozeznania przez lekarza prowadzącego. 2) Poprawa oznakowania żywności pod względem zawartości glutenu, a także uwzględnianie posiłków bezglutenowych w jadłospisach placówek prowadzących zbiorowe żywienie przyczyni się do poprawy jakości życia dzieci i dorosłych chorych na celiakię. 3) Stowarzyszenia pacjentów będących na diecie bezglutenowej powinny nadal zabiegać o możliwość refundacji wysokich kosztów tej diety.
EN
This article presents the prevalence of auditory verbal hallucinations (AVHs) across the life span in various clinical and nonclinical groups in childhood, adolescence, and adult populations. Data on the occurrence of this phenomenon in the general population vary and usually are in the range of 5–28%. The prevalence of non-clinical AVHs is similar in childhood, adolescence and adulthood. It seems possible that the mechanisms which cause AVHs in non-clinical populations are different from those which are behind AVHs presentations in psychotic illness. In this paper the characteristics of differentiating clinical forms of hallucinations from the non-clinical ones are discussed. These are: the location of sensations, their content, inhibition control disorders, metacognitive disorders, emotional dysregulation, stress level, and their influence on functioning disorders. Considered as etiological factors are abnormal activities of some areas of the brain and abnormal pruning. The triggering factors of both types of perception disorders are traumatic events and psychoactive substances use. Long-term studies have shown that the factors which lead to the transformation of non-clinical hallucinations into their clinical forms are: genetic predisposition, schizotypy, at-risk mental state, and stress. The future research needs to focus on the comparison of underlying factors and mechanisms that lead to the onset of AVHs in both patients and non-clinical populations.
PL
W artykule przedstawiono częstość występowania słuchowych słownych halucynacji (SSH) w ciągu życia w różnych klinicznych i nieklinicznych grupach, w populacjach dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych. Dane dotyczące występowania tego zjawiska w populacji ogólnej różnią się i z reguły mieszczą się w przedziale od 5% do 28%. Rozpowszechnienie nieklinicznych postaci SSH jest podobne w okresie dzieciństwa, adolescencji i dorosłości. Wydaje się możliwe, że mechanizmy powodujące powstanie nieklinicznych SSH są różne od tych, które prowadzą do rozwoju postaci klinicznych. Omówiono cechy różnicujące postaci kliniczne halucynacji tego typu od ich form nieklinicznych. Należą do nich: lokalizacja doznań, ich treść, zaburzenia kontroli hamowania, zaburzenia metapoznawcze, dysregulacja emocjonalna, poziom przeżywanego stresu z powodu doznań oraz ich wpływ na zaburzenia codziennego funkcjonowania. Za czynniki etiologiczne uznaje się zaburzenia aktywności określonych obszarów mózgu oraz zaburzony proces czyszczenia synaps. Do czynników spustowych wystąpienia obu postaci zaburzeń spostrzegania zalicza się wydarzenia traumatyczne i używanie substancji psychoaktywnych. Z długoterminowych badań wynika, że czynnikami sprzyjającymi przemianie nieklinicznych SSH w postać kliniczną są przede wszystkim: predyspozycja genetyczna, schizotypia, ryzykowny stan psychiczny oraz wydarzenia stresujące. Przyszłe badania muszą skupić się na porównaniu podstawowych czynników i mechanizmów, które prowadzą do wystąpienia SSH, zarówno w populacjach pacjentów, jak i w populacjach nieklinicznych.
EN
On the initiative of the Polish Association of the Study of Pain, Polish Society of Anesthesiology and Intensive Therapy and community of anesthesiologists, a multidisciplinary working group composed of representatives of the above entities reviewed the most recent literature reports regarding acute post-operative pain management in adults and children and prepared recommendations outlined below. The reason of the need for updating the 2011 guidelines was to introduce the newest pain treatment strategy, i.e. multimodal therapy with special emphasis on the use of new drug formulations, another approach to known and commonly used anesthetics and manner of their administration. An attempt was made to adjust the organization of perioperative pain management to the currently recommended trends in safety management within the framework of the unfolding program “Hospital without pain”. The group supported the model of prognostication of post-operative pain developed by specialists in many surgical disciplines, and each model was expanded to include methods of pain management that are to be systematically updated to keep up with scientific progress. The updated guidelines are more “cautious” than the former ones in recommending the extradural techniques of pain control in favor of regional anesthesia with peripheral nerve blockade or the multimodal analgesia. The current recommendations, like the former guidelines, contain references to recent evidence-based medicine resources. Some of them rely on clinical experience and expert opinions but result only from single reports and require further studies. These are only suggestions which are not reflected in characteristics of each individual medicinal product, thus, they are used off label.
PL
Z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Badania Bólu, Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii oraz środowiska anestezjologów, multidyscyplinarna grupa robocza w składzie jak wyżej, dokonała przeglądu najnowszego piśmiennictwa z zakresu postępowania w ostrym bólu pooperacyjnym w przypadku osób dorosłych i dzieci i przygotowała poniższe zalecenia. Powodem aktualizacji wytycznych z 2011 roku była konieczność przybliżenia nowoczesnej strategii terapii multimodalnej, w zakresie stosowania nowych postaci leków, innego podejścia do znanych i powszechnie stosowanych analgetyków oraz sposobu ich podawania. Dokonano próby dostosowania organizacji przeciwbólowej opieki okołooperacyjnej do obowiązujących trendów w zakresie zarządzania bezpieczeństwem w ramach wciąż rozwijającego się programu Szpital bez bólu. Podtrzymano wypracowaną strategię modelu prognostyki bólu pooperacyjnego, wypracowaną w gronie wielu specjalistów z dyscyplin zabiegowych, którym to modelom przypisane zostały metody postępowania przeciwbólowego, aktualizowane w miarę postępu wiedzy.Zaktualizowane wytyczne są „ostrożniejsze” niż poprzednie w zalecaniu uśmierzania bólu drogą zewnątrzoponową, na rzecz regionalnych blokad obwodowych, bądź też metody multimodalnej. Aktualne zalecenia, wzorem poprzednich, zawierają cytowania prac z ostatnich lat, uwzględniając założenia medycyny opartej na dowodach. Niektóre z zaleceń oparte są na doświadczeniu klinicznym i opiniach ekspertów, a wynikają z pojedynczych doniesień i wymagają dalszych badań. Są to jedynie sugestie, nie mające odzwierciedlenia w treści charakterystyki każdego z produktów leczniczych, zatem stosowane off label.
EN
Achenbach System of Empirically Based Assessment (ASEBA) comprises family forms which are constructed according to the same basic idea and designed for assessing adaptive functioning and maladaptive functioning. All ASEBA forms have been constructed on the empirically based approach to taxonomy and assessment of adaptive functioning and problem behaviours. This approach is called in other words the “bottom-up”. The ASEBA includes forms for assessing adaptive and maladaptive behaviour for ages 1.5 to 90+ years. This article characterises the forms for adult persons: Adults Self-Report (ASR) and Adult Behaviour Checklist (ABCL). The questionnaires are designed for assessing adaptive behaviour and internalising problems and externalising problems. The eight empirically based scales are as follows: Anxiety/Depression, Withdrawal, Somatic Complaints, Thought Problems, Attention Problems, Aggressive Behaviour, Rule Breaking Behaviour, Obsession-Compulsion. In 2003 the ASR and ABCL and the manual for them were published. This paper presents theoretical aspects of these forms, their structure and psychometric evaluation. The data are presented which refer to establishment of the reliability (internal consistency and test-retest reliability) and the validity (content validity, criterion-related validity and construct validity) of these two forms of ASEBA for adults. The conclusion is as follows: the Adult Self-Report and the Adult Behaviour Checklist appeared to be a reliable and valid measure to assess psychopathology in 18-59 aged persons.
PL
System Pomiaru Opartego na Empirii opracowany przez Thomasa Achenbacha to zbiór zbudowanych na tej samej zasadzie narzędzi pomiaru funkcjonowania przystosowawczego i nieprzystosowawczego osoby. Koncepcją teoretyczną służącą jako podstawa do budowy tych narzędzi jest paradygmat pomiaru i taksonomii oparty na empirii (innymi słowy podejście to określa się jako „z dołu do góry”). Istniejące wersje narzędzi tego systemu służą do pomiaru funkcjonowania osób od 1,5 roku życia do ponad 90 lat. W artykule przedstawiono charakterystykę kwestionariuszy dla osób dorosłych w wieku 18-59 lat, tj. wersję samoobserwacyjną, czyli Kwestionariusz Samoobserwacyjny (ASR), i wersję obserwacyjną, czyli Kwestionariusz Obserwacyjny (ABCL). Kwestionariusze te służą do pomiaru funkcjonowania adaptacyjnego i zachowań problemowych natury internalizacyjnej oraz eksternalizacyjnej. Wyróżnione zagadnienia tworzą 8 skal zachowań problemowych: Lęk/Depresja, Wycofywanie się, Skargi Somatyczne, Zaburzenia Myślenia, Zaburzenia Uwagi, Zachowania Agresywne, Łamanie Norm, Natręctwa. Zostały one opublikowane wraz z podręcznikiem w 2003 roku. W niniejszej pracy przedstawiono założenia, sposoby konstrukcji i budowę tych kwestionariuszy oraz wyniki prac dotyczące oceny właściwości psychometrycznych oryginalnych ich wersji, czyli dane odnoszące się do określenia rzetelności (zgodności wewnętrznej i stabilności bezwzględnej) oraz trafności (treściowej, teoretycznej i diagnostycznej). Dane te wskazują na to, że dwie wersje systemu ASEBA dla dorosłych spełniają wymogi psychometryczne w zastosowaniu do pomiaru zachowań adaptacyjnych i zachowań problemowych.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.