Search results

1

Położenie małych miast na tle środowiska przyrodniczego dna pradoliny warszawsko-berlińskiej

100%

Kobojek E.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica

|

2016

|

issue 15

EN

The Warsaw-Berlin ice-marginal valley is very important element of the lowland landscape in the interior of Poland. This landform has composite geological structure and tessellated collocation of habitats. The valley bottom is wide (1,2–5 km) and composed of two surfaces: fragment of sandy terrace and flood plain. Peat bogs cover large areas in two sections of the valley bottom. These conditions had an influence on the development of settlement. The article presents the environmental conditions of small towns location in the bottom of ice-marginal valley. The topographical situations of ten small towns have been analyzed. An analysis of various elements of the natural environment shows that the main consideration in locating small towns was their geomorphological and hydrological situation. Most small towns were located on a high slope of the ice-marginal valley bottom, only one town was built on both river banks. The natural environment of ice-marginal valley bottom is a barrier to spatial development of small towns. Valuable natural environment is preserved in bottom of ice-marginal valley therefore the towns location was described in the context of protected areas (landscape park, Natura 2000 areas). Small towns and natural environment of the ice-marginal valley bottom create harmonious landscape.

PL

Pradolina warszawsko-berlińska jest ważnym elementem w krajobrazie Polski Środkowej. Forma ta ma złożoną budowę geologiczną i mozaikowy układ siedlisk. Dno pradoliny jest szerokie (1,2–5 km) i zbudowane z dwóch powierzchni: fragmentów terasy piaszczystej i równiny zalewowej (namuły). W dwóch odcinkach pradoliny duże powierzchnie zajmują torfowiska. Takie warunki miały wpływ na rozwój osadnictwa. Artykuł przedstawia środowiskowe uwarunkowania lokalizacji małych miast w dnie pradoliny. Przeanalizowano położenie topograficzne dziesięciu miast. Analiza różnych elementów środowiska przyrodniczego wskazuje, że głównym czynnikiem decydującym o lokalizacji miast były walory geomorfologiczne i hydrologiczne. Większość miast została ulokowana na wysokim stoku pradoliny, a tylko jedno miasto zostało zbudowane na obydwu brzegach rzeki. Środowisko przyrodnicze dna pradoliny jest barierą w rozwoju przestrzennym miast. W dnie pradoliny zachowało się cenne środowisko przyrodnicze, dlatego przedstawiono położenie miast na tle obszarów chronionych (park krajobrazowy, obszar Natura 2000). Małe miasta i środowisko przyrodnicze dna pradoliny tworzą harmonijny krajobraz.

2

Wpływ działalności bobrów na lokalne procesy fluwialne w wybranych rzekach Równiny Łowicko-Błońskiej

100%

Kobojek E., Katedra Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej W. N. G.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica

|

2013

|

vol. 12

EN

In this article the influence of beavers activity on the fluvial processes in lowland rivers has been discussed. Beavers were introduced to the middle Rawka in 1983 and sites of their activity were found in the Bzura river in 1996. General zoological papers emphasise the fact that beavers live in burrows. Nowadays, beavers in Central Poland live mostly in lodges dug in high river banks. Detailed research has been conducted in selected sectors of lowland rivers on the Łowicz-Błonie Plain: in the regulated channel of big river (Bzura), meandering channel of a medium-size river (Rawka) and in the regulated channel of a small river (Igla). Beavers mostly influence fluvial processes and alter valley floors because they construct dams and thus create ponds in small valleys. In small rivers and valleys beaver activity results in retention of large volumes of water and produces a local rise of water level. In the case of large rivers the environment is transformed only locally in the immediate vicinity of the bank with lodges. Beaver activity in a meandering river is limited to slowing down the water-flow and weakening of lateral erosion – often only in a single river bend. At a different location beavers’ activity accelerated the cutting of a meander neck, cutting off of the bend and the creation of an oxbow lake. At a straight river, in favourable conditions, they may initiate the process of lateral erosion.

PL

Artykuł przedstawia wpływ działalności bobrów na przebieg procesów fluwialnych w rzekach nizinnych. W 1983 r. bobry sprowadzono do środkowego odcinka Rawki, a w 1996 r. ślady działalności zwierząt zaobserwowano w Bzurze. W ogólnych pracach zoologicznych podkreślany jest fakt mieszkania przez bobry w żeremiach. Natomiast zebrany materiał wskazuje, że współcześnie w Polsce Środkowej bobry mieszkają głównie w norach wykopanych w brzegu. Szczegółowe badania przeprowadzono w wybranych odcinkach rzek nizinnych w obrębie Równiny Łowicko-Błońskiej: w uregulowanym korycie dużej rzeki (Bzura), w meandrującym korycie średniej rzeki (Rawka) i uregulowanym korycie małej rzeki (Igla). Największy wpływ na procesy fluwialne miały wybudowane tamy i stawy na małej rzece. Tylko w małych rzekach i ich dolinach, działalność bobrów powoduje zatrzymanie dużej ilości wody i przyczynia się do lokalnego wzrostu jej poziomu. W dużych rzekach, środowisko jest przekształcone tylko lokalnie w sąsiedztwie brzegu z norami. Działalność bobrów w rzece meandrującej ogranicza się do zmniejszenia prędkości przepływu wody i osłabienia procesów erozji bocznej, często tylko w jednym zakolu meandrowym. W jednym przypadku działalność bobrów przyspieszyła przecięcie szyi meandrowej i utworzenie starorzecza. W dużej, uregulowanej rzece w dwóch przypadkach zaobserwowano inicjalną erozję boczną.

3

Morfologia i budowa geologiczna środkowego odcinka doliny Rawki między Rawą Mazowiecką a Nowym Dworem

100%

Kobojek E., Uniwersytet Łódzki I. G. F. i. K. Ś.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica

|

1997

|

vol. 1

4

Środowiskowe skutki melioracji i regulacji rzek w dolinie Bzury w okolicach Łowicza

100%

Kobojek E., Uniwersytet Łódzki W. N. G.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica

|

2004

|

vol. 6

EN

The article shows the influence of land reclamation and regulation of rivers on the transformation of the environment in the Bzura pradolina near Lowicz. At the beginning of the 19th century the Bzura river was of an anastomosing type. The interchannel area was occupied by wetlands and peatbogs mainly of a fluviogenic origin due to high level of alluvial water. In the Bzura valley habitats of swamps and wet deciduous forest alternated. Five watermilIs were located in the channels. The land reclamation and regulation of rivers started at the beginning of the 19th century. First of all, watermills were removed. A new channel to concentrate runoff of the Bzura river was dug. Afterwards the same works were carried out in the minor streams and drainage ditches were constructed. These activities had the various influence on the environment. The direct result is a change in river pattern of the area. A multi-channel system of the Bzura river has been changed into a single-channel one; the channel became straightened, shortened and dredged. The increase of the river gradient caused a drop in the water level and the emergence of downcutting tendency. Transport and sedimentary processes changed as well. Principally, regulation of rivers and land reclamation have resulted in an accelerated removal of precipitation waters from the catchment and, in consequence, a temporary or permanent decline in the groundwater level and the desiccation of the valleys. The secondary effect of land drainage comprises changes of vegetation communities, land use and the pradolina landscape. Meadows have been converted to arable area of low productivity, peatbogs have degraded. The performed works have turned out to be unfavourable for moisture conditions in the valley and for agriculture.

PL

Artykuł przedstawia wpływy melioracji i regulacji rzek na przekształcenie środowiska w dolinie Bzury w okolicach Łowicza. Na początku XIX w. dno doliny było zabagnione, a Bzura miała charakter rzeki anastomozującej i płynęła 3-4 korytami. Prace regulacyjne przeprowadzono w XIX w., a melioracyjne w XX w. Bezpośrednim następstwem tych prac jest całkowicie zmieniona sieć wodna obszaru. Wie1okorytowy układ Bzury przekształcono w jednokorytowy, przy tym koryto wyprostowano, skrócono i pogłębiono, co spowodowało ożywienie procesów erozyjnych. Obniżeniu uległ także poziom wód gruntowych, który spowodował osuszenie dna doliny. Następstwem osuszenia są zmiany zespołów florystycznych, sposobu zagospodarowania terenu i całkowicie zmieniony krajobraz pradoliny.

Refine search results

4 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica

1 2016

1 2013

1 2004

1 1997

4 Kobojek E.

1 Katedra Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej W. N. G.

1 Uniwersytet Łódzki I. G. F. i. K. Ś.

1 Uniwersytet Łódzki W. N. G.

Położenie małych miast na tle środowiska przyrodniczego dna pradoliny warszawsko-berlińskiej

Wpływ działalności bobrów na lokalne procesy fluwialne w wybranych rzekach Równiny Łowicko-Błońskiej

Morfologia i budowa geologiczna środkowego odcinka doliny Rawki między Rawą Mazowiecką a Nowym Dworem

Środowiskowe skutki melioracji i regulacji rzek w dolinie Bzury w okolicach Łowicza