Wybrane funkcje wykonawcze u dzieci z ADHD w młodszym wieku szkolnym

• Authors: Aneta Rita Borkowska , Beata Scholz

Title variants

EN

Selected executive functions in children with ADHD in early school age

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

The study was aimed at finding out whether at the early school age the effectiveness of executive functions distinguishes children with ADHD from those of the control group. Besides, the aim was to check to what extent the use of diagnostic methods evaluating executive functions in children at the early school age is justified. The analysis comprised cognitive flexibility, sustained attention, interference control and planning ability. Those methods of neuropsychological evaluation were used which are mostly applied to characterize executive functions: Wisconsin Card Sorting Test, interference task based on the Stroop Interference Test, and tests of verbal fluency and Tower of London. The examined group consisted of 50 children aged 7-10: 25 children with hyperactivity of combined type and 25 children of the control group. Each group consisted of 23 boys and 2 girls. The average age in the criterial group was 8 years and 10 months (SD=10 months), whereas in the control group – 8 years and 6 months (SD=11 months). According to the obtained results, children with ADHD at early school age do not exhibit a wide spectrum of executive functions deficits, which is probably associated with immaturity of executive processes in all children of that age. The findings comprised only difficulties in inhibition of response, monitoring of activity, and ability of executive attention to intentional guidance of the mental effort depending on the task’s requirements. In investigations of children with ADHD at early school age the use of neuropsychological tests and trials designed for evaluation of executive functions is justified only in limited degree. They do not significantly distinguish between children with ADHD and children without this disorder, therefore the results may be mainly of descriptive, and not explanatory, value.

PL

Celem badań było ustalenie, czy w młodszym wieku szkolnym efektywność pracy funkcji wykonawczych różni dzieci z ADHD od dzieci z grupy kontrolnej. Istotne było także sprawdzenie, w jakim stopniu uzasadnione jest stosowanie metod diagnostycznych oceniających funkcje wykonawcze wobec dzieci w młodszym wieku szkolnym. Analizowano elastyczność poznawczą, zdolność podtrzymywania nastawienia, podatność na interferencję i zdolność planowania. Zastosowano metody oceny neuropsychologicznej, najczęściej wykorzystywane do charakterystyki funkcji wykonawczych: Test Sortowania Kart z Wisconsin, zadanie interferencji na podstawie testu interferencji Stroopa, zadanie fluencji werbalnej i Test Wieży Londyńskiej. W badaniach wzięło udział 50 dzieci w wieku 7-10 lat, w tym 25 dzieci z nadpobudliwością psychoruchową o typie mieszanym i 25 dzieci z grupy kontrolnej. W każdej grupie było 23 chłopców i 2 dziewczynki. Średni wiek w grupie kryterialnej wynosił 8 lat i 10 miesięcy (SD=10 mies.), a w grupie kontrolnej 8 lat i 6 miesięcy (SD=11 mies.). Zgodnie z uzyskanymi wynikami u dzieci z ADHD w młodszym wieku szkolnym nie obserwuje się szerokiego spektrum deficytów funkcji wykonawczych, co prawdopodobnie wiąże się z niedojrzałością procesów wykonawczych u wszystkich dzieci w tym wieku. Stwierdzono jedynie trudności w hamowaniu reakcji, monitorowaniu czynności i w zdolności uwagi wykonawczej do intencjonalnego kierowania wysiłkiem umysłowym w zależności od wymagań zadania. W badaniach dzieci z ADHD w młodszym wieku szkolnym zastosowanie testów i prób neuropsychologicznych przeznaczonych do oceny funkcji wykonawczych jest uzasadnione jedynie w ograniczonym zakresie. Nie różnicują one istotnie dzieci z ADHD i dzieci bez zaburzenia, zatem wyniki mogą mieć wartość głównie deskryptywną, a nie wyjaśniającą.

Keywords

EN

attention; cognitive flexibility; control of behaviour; elastyczność poznawcza; kontrola zachowania; methods of neuropsychological diagnosis; metody diagnozy neuropsychologicznej; planning; planowanie; uwaga

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Psychiatria i Psychologia Kliniczna
• Year: 2010
• Volume: 10
• Issue: 3
• Pages: 141-154

Contributors

author

Aneta Rita Borkowska

• Zakład Psychologii Klinicznej i Neuropsychologii Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej, Lublin. Kierownik: prof. dr hab. Anna Herzyk

author

Beata Scholz

• Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 2 w Poznaniu

References

• 1. Psnnington B.F., Ozonoff S.: Executive functions and developmental psychopathology. J. Child Psychol. Psychiatry 1996; 37: 51-87.
• 2. Barkley R.A.: Behavioral inhibition, sustained attention, and executive functions: constructing a unifying theory of ADHD. Psychol. Bull. 1997; 121: 65-94.
• 3. Jodzio K.: Neuropsychologia intencjonalnego działania. Wydawnictwo Scholar, Warszawa 2008.
• 4. 4. Gioia G.A., Isquith P.K, Guy S.C., Kenworthy L.: Behavior Rating Inventory of Executive Function. Psychological Assessment Resources, Odessa 2000.
• 5. Roth R.M., Isquith P.K., Gioia G.A.: Behavior Rating Inventory of Executive Function - Adult Version. Psychological Assessment Resources, Florida 2005.
• 6. Herzyk A.: Wprowadzenie do neuropsychologii klinicznej. Wydawnictwo Scholar, Warszawa 2005.
• 7. Święcicka M.: Uwaga, samokontrola, emocje. Psychologiczna analiza zachowań dzieci z zaburzeniami uwagi. Wydawnictwo EMU, Warszawa 2005.
• 8. Sergeant J.A., Geurts H., Huijbregts S. i wsp.: The top and the bottom of ADHD: a neuropsychological perspective. Neurosci. Biobehav. Rev. 2003; 27: 583-592.
• 9. Biederman J., Monuteaux M.C., Doyle A.E. i wsp.: Impact of executive function deficits and attention-deficit hypeactivity/disorder (ADHD) on academic outcomes in children. J. Consult. Clin. Psychol. 2004; 72: 757-766.
• 10. Codding R.S., Lewandowski L., Gordon M.: Examining executive functioning in boys with ADHD. Paper presented at the Annual Meeting of the American Psychological Association, 24-28 August 2001.
• 11. Barnett R., Maruff P, Vance A.: An investigation of visuospatial memory impairment in children with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD), combined type. Psychol. Med. 2005; 35: 1433-1443.
• 12. Mahone E.M., Cirino P.T., Cutting L.E. i wsp.: Validity of the behavior rating inventory of executive function in children with ADHD and/or Tourette syndrome. Arch. Clin. Neuropsychol. 2002; 17: 643-662.
• 13. Borkowska A.R.: Procesy uwagi i hamowania reakcji u dzieci z ADHD z perspektywy rozwojowej neuropsychologii klinicznej. Wyd. UMCS, Lublin 2008.
• 14. Johnson D.E., Epstein J.N., Waid R. i wsp.: Neuropsychological performance deficits in adults with attention deficit/hyperactivity disorder. Arch. Clin. Neuropsychol. 2001; 16: 587-604.
• 15. Schoechlin C., Engel R.R.: Neuropsychological performance in adult attention-deficit hyperactivity disorder: meta-analysis of empirical data. Arch. Clin. Neuropsychol. 2005; 20: 727-744.
• 16. Geurts H.M., Verte S., Oosterlaan J. i wsp.: ADHD subtypes: do they differ in their executive functioning profile? Arch. Clin. Neuropsychol. 2005; 20: 457-477.
• 17. Jaworowska A.: Polska standaryzacja i podręcznik do Testu Sortowania Kart z Wisconsin. Pracownia Testów Psychologicznych, Warszawa 2002.
• 18. Wright I., Waterman M., Prescott H., Murdoch-Eaton D.: A new Stroop-like measure of inhibitory function development: typical developmental trends. J. Child Psychol. Psychiatry 2003; 44: 561-575.
• 19. Rosselli M., Ardila A., Santisi M.N. i wsp.: ADHD symptoms and neuropsychological test scores in a non-clinical college population. Arch. Clin. Neuropsychol. 2000; 15: 776.
• 20. Bidwell C.L., Willcutt E.G., DeFries J.C., Pennington B.F.: Testing for neuropsychological endophenotypes in siblings discordant for attention-deficit/hyperactivity disorder. Biol. Psychiatry 2007; 62: 991-998.
• 21. Kaplan M., Adams W, Marin A., Robins P.: Diagnostic utility of the Wisconsin Card Sorting Test with children with ADHD. Arch. Clin. Neuropsychol. 1999; 14: 694.
• 22. Lunn D.J., Hall J., Nixon J.: Wisconsin card sorting test performance in children with ADHD and reading disability. Arch. Clin. Neuropsychol. 1999; 14: 695.
• 23. Frazier T.W, Demaree H.A., Youngstrom E.A.: Meta-analysis of intellectual and neuropsychological test performance in attention-deficit/hyperactivity disorder. Neuropsychology 2004; 18: 543-555.
• 24. Romine C.B., Lee D., Wolfe M.E. i wsp.: Wisconsin Card Sorting Test with children: a meta-analytic study of sensitivity and specificity. Arch. Clin. Neuropsychol. 2004; 19: 1027-1041.
• 25. Cohen M.J., Morgan A.M., Vaughn M. i wsp.: Verbal fluency in children: developmental issues and differential validity in distinguishing children with attention-deficit hyperactivity disorder and two subtypes of dyslexia. Arch. Clin. Neuropsychol. 1999; 14: 433-443.
• 26. Skotnicka M.: Language deficits in boys with ADHD. Acta Neuropsychol. 2008; 6: 360-369.
• 27. Lipowska M., Bogdanowicz M., Buliński L.: Language skills in children with ADHD and developmental dyslexia. Acta Neuropsychol. 2008; 6: 369-379.
• 28. Bradley J.D.D., Backhaus-Devaraju S., Kimmel H. i wsp.: Testing formats and the underestimation of achievement in ADHD children. Arch. Clin. Neuropsychol. 2000; 15: 782-783.
• 29. Nigg J.T., Blaskey L.G., Huang-Pollock C.L., Rappley M.D.: Neuropsychological executive function and DSM-IV ADHD subtypes. J. Am. Acad. Child Adolesc. Psychiatry 2002; 41: 59-66.

• Document Type: article