Analiza stopnia odżywienia i zaburzeń odżywiania oraz charakterystyka przyzwyczajeń żywieniowych i aktywności fizycznej wśród dzieci w wieku 6–13 lat uczęszczających do wybranych szkół podstawowych na terenach wiejskich województw śląskiego i opolskiego

• Authors: Paweł Jonczyk , Magdalena Potempa , Dariusz Kajdaniuk

Title variants

EN

Level of nutrition and nutrition disorders as well as characteristics of dietary habits and physical activity among 6–13-year-old children attending selected primary schools in Opole and Silesia Provinces in Poland

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

Aim of the study: Analysis of nutrition disorders, learning about eating habits and characterising physical activity among primary school children at the age of 6–13, living in the rural areas of Silesia and Opole Provinces in Poland. Material and methods: The study included the parents of children at the age 6–13 attending selected primary schools and living in rural areas of Silesia (Wielowieś, Boruszowice, Wojska, Potępa, Świerklaniec) and Opole (Kielcza) Provinces. The research group comprised 410 pupils: 217 boys (52.93%) and 193 girls (47.07%). On the basis of obtained data, BMI index was calculated and a nutritional level was assessed. Moreover, the statistical analysis of dietary habits and physical activity of studied children was also performed. Results: Nearly 38% of studied children are overweight or obese. Furthermore, 17% are malnourished. Every second child has a proper number of meals per day. Above 60% of pupils eat first and second breakfast every day. Merely 3.66% of children eat five or more portions of fruit and vegetables daily. Less than 62% of students declare to drink milk or eat dairy products. Over 83% of the respondents declare that their children eat meat several times a week. Over 28% of children have sweets or salty snacks every day. As for physical activity, about 59% of children prefer spending free time outdoors but approximately 22% of pupils practise sport regularly. Conclusion: This study revealed that students attending primary schools in selected rural areas are characterised by improper dietary habits. Their way of eating is not balanced in a right way – it is mainly based on meat and snacks like sweets. Furthermore, children eat few fruit and vegetables, highfibre products and drink little milk. Behaviours connected with physical activity are also inappropriate – children dedicate too little time to physical activity a week.

PL

Celem pracy była analiza zaburzeń odżywiania i poznanie nawyków żywieniowych oraz scharakteryzowanie aktywności fizycznej dzieci szkolnych w wieku 6‒13 lat zamieszkałych na terenach wiejskich województw śląskiego i opolskiego. Materiał i metody: W badaniu wzięli udział rodzice dzieci z wybranych szkół podstawowych na terenach wiejskich województw śląskiego (Wielowieś, Boruszowice, Wojska, Potępa, Świerklaniec) oraz opolskiego (Kielcza). Badanie objęło 410 osób: 217 chłopców (52,93%) oraz 193 dziewczynki (47,07%). Na podstawie otrzymanych danych obliczono wartości współczynników BMI oraz dokonano analizy stopnia odżywienia. Wykonano analizy statystyczne dotyczące zwyczajów żywieniowych oraz aktywności fizycznej badanych dzieci. Wyniki: Prawie 38% badanych dzieci dotyczył problem nadwagi lub otyłości, natomiast aż 17% okazało się niedożywionych. Prawie co drugie z badanych dzieci spożywa prawidłową liczbę posiłków w ciągu doby. Ponad 60% uczniów codziennie je I i II śniadanie. Zaledwie 3,66% z nich zjada każdego dnia pięć lub więcej porcji warzyw i owoców. Tylko około 62% uczniów codziennie spożywa mleko lub jego przetwory. Ponad 83% respondentów deklaruje, że ich dziecko kilka razy w tygodniu je mięso. Ponad 28% dzieci codziennie sięga po słone przekąski lub słodycze. Około 59% w ramach aktywności fizycznej wybiera ruch na świeżym powietrzu, natomiast prawie 22% regularnie uprawia jakiś sport. Wniosek: Badania pozwoliły ustalić, że uczniowie szkół podstawowych mają niewłaściwe nawyki żywieniowe. Ich dieta jest nieodpowiednio zbilansowana, oparta głównie na produktach mięsnych oraz przekąskach – słodyczach. Ponadto dzieci spożywają niewystarczające ilości warzyw i owoców, ryb oraz mleka i wysokobłonnikowych produktów zbożowych. Zachowania zdrowotne w zakresie aktywności fizycznej wśród badanych uczniów również są nieodpowiednie – dzieci poświęcają zbyt mało czasu na aktywność fizyczną.

Keywords

EN

dzieci szkolne; malnutrition; nadwaga; niedożywienie; obesity; otyłość; overweight; rural areas; school children; tereny wiejskie

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Pediatria i Medycyna Rodzinna
• Year: 2016
• Volume: 12
• Issue: 2
• Pages: 177–193

Contributors

author

Paweł Jonczyk

• STN przy Zakładzie Patofizjologii Katedry Patofizjologii i Endokrynologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Zabrze, Polska

author

Magdalena Potempa

• STN przy Zakładzie Patofizjologii Katedry Patofizjologii i Endokrynologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Zabrze, Polska

author

Dariusz Kajdaniuk

• Zakład Patofizjologii Katedry Patofizjologii i Endokrynologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Zabrze, Polska

References

• 1. Zalewska M, Maciorkowska E: Rola edukacji żywieniowej w populacji dzieci i młodzieży. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2013; 19: 375–378.
• 2. Jarosz M (ed.): Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. POL-HEALTH. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2012.
• 3. Bojar I, Wojtyła A, Biliński P et al.: Zwyczaje żywieniowe młodzieży w Polsce. Medycyna Ogólna 2010; 16: 548‒557.
• 4. Jung A: Otyłość – choroba cywilizacyjna. Pediatr Med Rodz 2014; 10: 226–232.
• 5. Owecki M: Otyłość epidemią XXI wieku. Przegląd Kardiodiabetologiczny 2009; 4: 36–41.
• 6. Jarosz M, Wolnicka K, Kłosowska J: Czynniki środowiskowe związane z występowaniem nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży. Borgis – Postępy Nauk Medycznych 2011; 9: 770‒777.
• 7. Raport NIK: Informacja o wynikach kontroli realizacji zadań w zakresie zapobiegania nadwadze i otyłości u dzieci i młodzieży szkolnej. Nr ewid. 149/2011/P/10190/KNO.
• 8. Obesity. Available from: http://www.who.int/topics/obesity/en/.
• 9. Karney A, Oblacińska A, Kluba L et al.: Otyłość u dzieci i młodzieży. Poradnik dla rodziców dzieci w wieku od 4 do 18 lat. Fundacja Instytutu Matki i Dziecka, Warszawa.
• 10. Przyczyny otyłości – rola diety. In: Małecka-Tendera E, Socha P (eds.): Otyłość u dzieci i młodzieży. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011: 41–50.
• 11. Plewa M: Ruch i sport – a jeśli go brakuje? In: Małecka-Tendera E, Socha P (eds.): Otyłość u dzieci i młodzieży. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011: 51–52.
• 12. Czy dziecku otyłemu w przyszłości grożą choroby? In: Małecka-Tendera E, Socha P (eds.): Otyłość u dzieci i młodzieży. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011: 19–40.
• 13. Mowszet K, Piasecka A, Reich M et al.: Przyczyny niedożywienia u dzieci do lat pięciu w materiale własnym. Adv Clin Exp Med 2005; 14: 315–322.
• 14. Jarosz M (ed.): Zasady prawidłowego żywienia dzieci i młodzieży oraz wskazówki dotyczące zdrowego stylu życia. POL-HEALTH. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2008.
• 15. Różne aspekty problemu niedożywienia dzieci w Polsce. In: DANONE. Niedożywienie dzieci w Polsce – na drodze do skutecznego rozwiązania problemu. Raport otwarcia. Warszawa 2007. R1.7‒R1.16.
• 16. Dmochowska H (ed.): Obszary wiejskie w Polsce. Główny Urząd Statystyczny, Urząd Statystyczny w Olsztynie, Warszawa–Olsztyn 2011.
• 17. http://www.stat.gov.pl/gus.
• 18. Ambroży J, Bester J, Czochraj W et al.: Nawyki żywieniowe oraz częstość spożycia wybranych produktów przez dzieci w wieku 10–13 lat zamieszkałe na terenach miejskich i wiejskich. Ann Acad Med Siles 2013; 67: 231–237.
• 19. Cimoszuk D, Sierakowska M, Łagoda K et al.: Sposoby żywienia młodzieży uczącej się. Pielęgniarstwo XXI wieku 2003; 2: 75–80.
• 20. Kotyrba J, Wróblewska I: Analiza zachowań żywieniowych dzieci klas III‒V szkoły podstawowej. Puls Uczelni 2014; 8: 11–15.
• 21. Wolnicka K, Taraszewska A: Zasady prawidłowego żywienia dzieci przedszkolnych. Available from: http://www.izz.waw.pl/pl/?option=com_content&view=article&id=379:zasadyprawidowego-ywienia-Dzieci.
• 22. Roszko-Kirpsza I, Olejnik BJ, Zalewska M et al.: Wybrane nawyki żywieniowe a stan odżywienia dzieci i młodzieży regionu Podlasia. Probl Hig Epidemiol 2011; 92: 799–805.
• 23. Wolnicka K, Jaczewska-Schuetz J: Weight status related to eating behaviors of school aged children in Warsaw. Borgis ‒ Postępy Nauk Medycznych 2011; 9: 724–731.
• 24. Szczepańska E, Piórkowska K, Niedworok E et al.: Konsumpcja słodyczy i napojów wysokosłodzonych w aspekcie występowania otyłości na przykładzie dzieci zamieszkujących obszary miejskie i wiejskie. Endokr, Otyłość i Zab Przem Mat 2010; 6: 78–84.
• 25. Krenc Z, Wosik-Erenbek M: Analiza żywienia, nawyków żywieniowych oraz aktywności ruchowej u dzieci we wczesnym wieku szkolnym w aspekcie prewencji chorób cywilizacyjnych układu krążenia. Borgis ‒ Nowa Pediatria 2011; 2: 23–27.
• 26. Kostecka M: Prawidłowe żywienie dzieci w wieku wczesnoszkolnym jako niezbędny element profilaktyki chorób cywilizacyjnych. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2014; 20: 208–213.
• 27. Pitucha A, Metera A: Charakterystyka nawyków żywieniowych i aktywności fizycznej dziecka w wieku wczesnoszkolnym w Górze Puławskiej. Zeszyty Naukowe WSSP 2013; 17: 67–85.
• 28. Kubusiak-Słonina A, Grzegorczyk J, Mazur A: Ocena sprawności i aktywności fizycznej dzieci szkolnych z nadmierną i prawidłową masą ciała. Endokr, Otyłość i Zab Przem Mat 2012; 8: 16–23.
• 29. Jonczyk P, Potempa M, Kajdaniuk D: Analiza stopnia odżywienia i zaburzeń odżywiania oraz charakterystyka przyzwyczajeń żywieniowych i aktywności fizycznej wśród dzieci szkolnych w wieku 6–13 lat w mieście Piekary Śląskie. Pediatr Med Rodz 2015; 11: 302–314.
• 30. Jonczyk P, Kajdaniuk D: Analiza stanu odżywienia oraz zaburzeń odżywiania wśród dzieci szkolnych w wieku od 6 do 10 lat w mieście Piekary Śląskie. Postępy Żywienia Klinicznego 2015; 11: 5–14.
• 31. Jonczyk P, Potempa M, Kajdaniuk D: Charakterystyka nawyków żywieniowych i aktywności fizycznej wśród dzieci szkolnych w wieku od 11 do 13 lat w mieście Piekary Śląskie. Med. Metabol 2015; 19: 42–53.

• Document Type: article