Apolipoproteina E w stwardnieniu rozsianym

• Authors: Mieczysław Wender , Justyna Biernacka-Łukanty

Title variants

EN

Apolipoprotein E and multiple sclerosis

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

Apolipoprotein E plays an important role in metabolism of cholesterol and in modulation of inflammatory reaction, processes of significance in pathology of multiple sclerosis. Therefore great interest is noted in the impact of ApoE on the pathophysiology of multiple sclerosis. The role of APOE as a gene associated with incidence of multiple sclerosis was a subject of many studies. The basic question whether a particular genotype of APOE or presence of particular alleles is predisposing the host to development of multiple sclerosis received till now no positive answer. The relatively high frequency of APOE genotype in multiple sclerosis patients did not reach statistical significance. Also the results demonstrating the influence of particular APOE genotypes or alleles on development of multiple sclerosis subgroups (relapsing-remitting form or primarily progressing form) proved to be insignificant and the association between the APOE alleles and frequency of relapses was not definitely established. The positive correlation was noted only in individual studies. The association between APOE allele and intensified progression of multiple sclerosis seems to be established. Most important were the results demonstrating an association between APOE ε4 and rapid disease progression in studies using magnetic resonance imaging but the apolipoprotein E genotype was not directly associated with severity of the disease, tested using the multiple sclerosis severity scale. The presence of APOE ε4 allele as a factor predisposing for development of cognitive deficit in multiple sclerosis, especially in learning and recent memory, seems to be well documented. The severe cognitive deficit in victims of multiple sclerosis was evidently associated with the ε4 allele and promotor polymorphism. It was even linked to a five-fold increase in the relative risk of cognitive impairment. The results obtained in Polish population were identical.

PL

Apolipoproteina E odgrywa ważną rolę w metabolizmie cholesterolu i w modulacji reakcji zapalnych, procesów istotnych w patologii stwardnienia rozsianego. Powoduje to duże zainteresowanie znaczeniem ApoE w patofizjologii stwardnienia rozsianego. Rola APOE jako genu, który może wpływać na rozwój i przebieg stwardnienia rozsianego, była i jest szeroko badana. Czy określony genotyp APOE lub nosicielstwo określonego allelu predysponuje do zachorowania na stwardnienie rozsiane? – na tak postawione podstawowe pytanie wciąż nie możemy udzielić jednoznacznej pozytywnej odpowiedzi. Względnie wysoka częstość genotypu APOE u chorych ze stwardnieniem rozsianym nie osiągnęła poziomu znamienności statystycznej. Nie udało się również wykazać związku poszczególnych alleli lub genotypu APOE z postacią choroby (postać rzutowo-remitująca i przewlekle postępująca). Podobnie nie udowodniono jednoznacznie zależności pomiędzy APOE a częstością rzutów choroby. Dodatnią korelację wykazano jedynie w pojedynczych badaniach. Z drugiej strony można przyjąć uchwytny wpływ obecności allelu APOE, jako czynnika predysponującego do szybszego postępu choroby. Najistotniejsze są wyniki wskazujące na istnienie związku pomiędzy APOE ε4 a szybkim postępem choroby w badaniach z zastosowaniem tomografii rezonansu magnetycznego. Jak stwierdzono, genotyp apolipoproteiny E nie jest bezpośrednio powiązany z ciężkością choroby oznaczoną przy użyciu skali ciężkości stwardnienia rozsianego. Kontrowersje budzi również związek pomiędzy tym allelem a stopniem uszkodzenia tkanki nerwowej w stwardnieniu rozsianym. Obecność allelu APOE ε4 predysponuje w stwardnieniu rozsianym do deficytu funkcji poznawczych, zwłaszcza w zakresie uczenia się i pamięci bezpośredniej, co wydaje się dobrze udokumentowane. Ciężki deficyt poznawczy u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym był wyraźnie powiązany z allelem ε4 i polimorfizmem promotora, stwierdzono nawet pięciokrotny wzrost ryzyka upośledzenia funkcji poznawczych. W populacji polskiej nie odnotowano wyników odmiennych.

Keywords

EN

MS incidence; MS progression; apolipoprotein E; apolipoproteina E; cognitive deficit; multiple sclerosis; postęp choroby; stwardnienie rozsiane; zaburzenia poznawcze; zapadalność

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Aktualności Neurologiczne
• Year: 2009
• Volume: 9
• Issue: 4
• Pages: 260 - 263

Contributors

author

Mieczysław Wender

• Zespół Badawczo-Leczniczy Chorób Neuroimmunologicznych Instytutu Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. Mirosława Mossakowskiego PAN, ul. Przybyszewskiego 49, 60-355 Poznań, tel.: [phone], tel. kom.: 0 602 245 703

author

Justyna Biernacka-Łukanty

• Pracownia Neurogenetyki Klinicznej Katedry Neurologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu

References

• 1. Pinholt M., Frederiksen J.L., Christiansen M.: The association between apolipoprotein E and multiple sclerosis. Eur. J. Neurol. 2006; 13: 573-580.
• 2. Sawcer S., Maranian M., Setakis E. i wsp.: A whole genome screen for linkage disequilibrium in multiple sclerosis confirms disease associations with regions previously linked to susceptibility. Brain 2002; 125: 1337-1347.
• 3. Lincoln M.R., Montpetit A., Cader M.Z. i wsp.: A predominant role for the HLA class II region in the association of the MHC region with multiple sclerosis. Nat. Genet. 2005; 37: 1108-1112.
• 4. Haines J.L., Ter-Minassian M., Bazyk A. i wsp.: A complete genomic screen for multiple sclerosis underscores a role for the major histocompatibility complex. The Multiple Sclerosis Genetics Group. Nat. Genet. 1996; 13: 469-471.
• 5. Zakrzewska-Pniewska B., Styczynska M., Podlecka A. i wsp.: Association of apolipoprotein E and myeloperoxidase genotypes to clinical course of familial and sporadic multiple sclerosis. Mult. Scler. 2004; 10: 266-271.
• 6. Laskowitz D.T., Horsburgh K., Roses A.D.: Apolipoprotein E and the CNS response to injury. J. Cereb. Blood Flow Metab. 1998; 18: 465-471.
• 7. Gaillard O., Gervais A., Meillet D. i wsp.: Apolipoprotein E and multiple sclerosis: a biochemical and genetic investigation. J. Neurol. Sci. 1998; 158: 180-186.
• 8. Balcerzyk A., Żak I.: Apolipoprotein E - the role of polymorphism in pathogenesis of many diseases. Postępy Biochem. 2004; 50: 344-352.
• 9. Fazekas F., Enzinger C., Ropele S. i wsp.: The impact of our genes: consequences of the apolipoprotein E polymorphism in Alzheimer disease and multiple sclerosis. J. Neurol. Sci. 2006; 245: 35-39.
• 10. Høgh P., Oturai A., Schreiber K. i wsp.: Apolipoprotein E and multiple sclerosis: impact of the epsilon-4 allele on susceptibility, clinical type and progression rate. Mult. Scler. 2000; 6: 226-230.
• 11. Santos M., do Carmo Costa M., Edite Rio M. i wsp.: Genotypes at the APOE and SCA2 loci do not predict the course of multiple sclerosis in patients of Portuguese origin. Mult. Scler. 2004; 10: 153-157.
• 12. Weatherby S.J., Mann C.L., Fryer A.A. i wsp.: No association between the APOE ε4 allele and outcome and susceptibility in primary progressive multiple sclerosis. J. Neurol. Neurosurg. Psychiatry 2000; 68: 532.
• 13. Al-Shammri S., Fatania H., Al-Radwan R., Akanji A.O.: The relationship of APOE genetic polymorphism with susceptibility to multiple sclerosis and its clinical phenotypes in Kuwaiti Arab subjects. Clin. Chim. Acta 2005; 351: 203-207.
• 14. Pinholt M., Frederiksen J.L., Andersen PS., Christiansen M.: Apo E in multiple sclerosis and optic neuritis: the apo E-ε4 allele is associated with progression of multiple sclerosis. Mult. Scler. 2005; 11: 511-515.
• 15. Fazekas F., Strasser-Fuchs S., Kollegger H. i wsp.: Apolipo-protein E ε4 is associated with rapid progression of multiple sclerosis. Neurology 2001; 57: 853-857.
• 16. Chapman J., Sylantiev C., Nisipeanu P., Korczyn A.D.: Preliminary observations on APOE ε4 allele and progression of disability in multiple sclerosis. Arch. Neurol. 1999; 56: 1484-1487.
• 17. Chapman J., Vinokurov S., Achiron A. i wsp.: APOE genotype is a major predictor of long-term progression of disability in MS. Neurology 2001; 56: 312-316.
• 18. Schmidt S., Barcellos L.F., DeSombre K. i wsp.; Multiple Sclerosis Genetics Group: Association of polymorphisms in the apolipoprotein E region with susceptibility to and progression of multiple sclerosis. Am. J. Hum. Genet. 2002; 70: 708-717.
• 19. Burwick R.M., Ramsay P.P., Haines J.L. i wsp.: APOE epsilon variation in multiple sclerosis susceptibility and disease severity: some answers. Neurology 2006; 66: 1373-1383.
• 20. Guerrero A.L., Laherran E., Gutierrez F. i wsp.: Apolipopro-tein E genotype does not associate with disease severity measured by Multiple Sclerosis Severity Score. Acta Neurol. Scand. 2008; 117: 21-25.
• 21. Fazekas F., Strasser-Fuchs S., Schmidt H. i wsp.: Apolipoprotein E genotype related differences in brain lesions of multiple sclerosis. J. Neurol. Neurosurg. Psychiatry 2000; 69: 25-28.
• 22. Enzinger C., Ropele S., Smith S. i wsp.: Accelerated evolution of brain atrophy and “black holes” in MS patients with APOE^4. Ann. Neurol. 2004; 55: 563-569.
• 23. Enzinger C., Ropele S., Strasser-Fuchs S. i wsp.: Lower levels of N-acetylaspartate in multiple sclerosis patients with the apolipoprotein E ε4 allele. Arch. Neurol. 2003; 60: 65-70.
• 24. De Stefano N., Bartolozzi M.L., Nacmias B. i wsp.: Influence of apolipoprotein E ε4 genotype on brain tissue integrity in relapsing-remitting multiple sclerosis. Arch. Neurol. 2004; 61: 536-540.
• 25. Schreiber K., Otura A.B., Ryder L.P. i wsp.: Disease severity in Danish multiple sclerosis patients evaluated by MRI and three genetic markers (HLA-DRB1*1501, CCR5 deletion mutation, apolipoprotein E). Mult. Scler. 2002; 8: 295-298.
• 26. Zwemmer J.N., van Veen T, van Winsen L. i wsp.: No major association of ApoE genotype with disease characteristics and MRI findings in multiple sclerosis. Mult. Scler. 2004; 10: 272-277.
• 27. Bobholz J.A., Rao S.M.: Cognitive dysfunction in multiple sclerosis: a review of recent developments. Curr. Opin. Neurol. 2003; 16: 283-288.
• 28. Huijbregts S.C., Kalkers N.F., de Sonneville L.M. i wsp.: Differences in cognitive impairment of relapsing remitting, secondary, and primary progressive MS. Neurology 2004; 63: 335-339.
• 29. Koutsis G., Panas M., Giogkaraki E. i wsp.: APOE ε4 is associated with impaired verbal learning in patients with MS. Neurology 2007; 68: 546-549.
• 30. Parmenter B.A., Denney D.R., Lynch S.G. i wsp.: Cognitive impairment in patients with multiple sclerosis: association with the APOE gene and promoter polymorphisms. Mult. Scler. 2007; 13: 25-32.
• 31. Shi J., Zhao C.B., Vollmer T.L. i wsp.: APOE ε4 allele is associated with cognitive impairment in patients with multiple sclerosis. Neurology 2008; 70: 185-190.

• Document Type: article