Rozwarstwienie tętnicy kręgowej – etiologia, objawy i leczenie

• Authors: Justyna Chojdak-Łukasiewicz , Edyta Dziadkowiak , Joanna Bladowska , Bogusław Paradowski

Title variants

EN

Vertebral artery dissection – aetiology, clinical features and treatment

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

Dissection of the extracranial carotid and vertebral arteries is responsible for 2–3% of all strokes and for 20% of ischaemic events in the population of young people under the age of 45. Vertebral artery dissection is a very rare yet serious condition. The annual overall incidence of vertebral artery dissection is estimated at 1 to 1.5 per 100 000 persons. Its clinical manifestation is very nonspecific and diverse. The most typical clinical sign is sudden unilateral headache accompanied by neck pain. Other symptoms include systemic and non-systemic headaches as well as infarction or transient ischaemic attack in posterior circulation territorial area inn case where the intracranial vertebral artery dissection is associated with subarachnoid haemorrhage. The aetiology of dissection remains unclear and connected with multiple risk factors. Vertebral artery dissection can be caused by blunt force trauma of the head or neck or it can be spontaneous. The aetiology of spontaneous vertebral artery dissection includes vascular and genetic factors as well as structural defects of the arterial wall associated with connective tissue disorders. The diagnosis of vertebral artery dissection has to be established based on anamnesis, clinical features and imaging examination. Catheter cerebral angiography is the gold standard of diagnosis of arterial dissection, but also computed tomography angiography has been proven to have a very high sensitivity and specificity. In most cases extracranial vertebral artery dissection carries a good prognosis. The treatment of vertebral artery dissection is conservative and includes the use of anticoagulation and antiplatelet drugs. Surgical or endovascular treatment can be applied only for selected and small group of patients. Authors emphasize that clinical features can be very unspecific and vertebral dissection may be misdiagnosed especially in the first hours following the manifestation of symptoms. Vertebral artery dissection should be taken into consideration in the diagnosis of stroke in young persons despite unspecified symptoms and without traumatic history.

PL

Rozwarstwienie tętnic dogłowowych w odcinku zewnątrzczaszkowym odpowiada za 2–3% wszystkich udarów niedokrwiennych i 20% incydentów niedokrwiennych w populacji osób poniżej 45. roku życia. Rozwarstwienie tętnicy kręgowej występuje stosunkowo rzadko, z roczną częstością 1–1,5 na 100 tys. osób, ale wiąże się z poważnymi konsekwencjami. Obraz kliniczny jest bardzo niespecyficzny i zróżnicowany. Najczęstszy objaw to nagły, jednostronny ból głowy, któremu może towarzyszyć ból szyi. Wymienia się także zawroty głowy o charakterze układowym i nieukładowym oraz objawy wynikające z udaru bądź przejściowego niedokrwienia w tylnym obszarze unaczynienia mózgu, gdy rozwarstwienie dotyczy odcinka zewnątrzczaszkowego naczynia, lub krwotoku podpajęczynówkowego – w przypadku rozwarstwienia wewnątrzczaszkowego odcinka tętnicy kręgowej. Etiologia rozwarstwienia jest różnoraka, związana z wieloma czynnikami. Wyodrębnia się rozwarstwienie urazowe, spowodowane najczęściej tępym urazem głowy i/lub szyi, oraz rozwarstwienia spontaniczne (samoistne). W przypadku rozwarstwienia samoistnego bierze się pod uwagę czynniki naczyniowe i genetyczne oraz zaburzenia w budowie ściany naczynia związane z chorobami tkanki łącznej. W przypadku podejrzenia rozwarstwienia tętnicy kręgowej rozpoznanie ustala się na podstawie wywiadu, objawów klinicznych i badań obrazowych. Złotym standardem diagnostycznym pozostaje klasyczna angiografia naczyń dogłowowych, a wśród badań nieinwazyjnych angiografia tomografii komputerowej wykazuje 100-procentową swoistość i czułość. W większości przypadków rozwarstwienie tętnicy kręgowej w odcinku zewnątrzczaszkowym wiąże się z dobrym rokowaniem. Leczenie ma charakter zachowawczy i obejmuje terapię lekami przeciwzakrzepowymi lub przeciwpłytkowymi. Leczenie chirurgiczne i wewnątrznaczyniowe stosuje się w określonych grupach pacjentów. Co ważne, nietypowe objawy kliniczne w początkowym okresie rozwarstwienia naczynia utrudniają diagnozę. Rozwarstwienie tętnicy kręgowej powinno być brane pod uwagę w przypadku udaru mózgu u osoby młodej, mimo niecharakterystycznych objawów i braku urazowego wywiadu.

Keywords

EN

angiografia tomografiikomputerowej; ból głowy; computed tomography angiography; headache; ischaemic stroke; neck trauma; rozwarstwienie tętnicy kręgowej; udar niedokrwienny mózgu; uraz szyi; vertebral artery dissection

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Aktualności Neurologiczne
• Year: 2014
• Volume: 14
• Issue: 4
• Pages: 250-256

Contributors

author

Justyna Chojdak-Łukasiewicz

• Katedra i Klinika Neurologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, Uniwersytecki Szpital Kliniczny we Wrocławiu

author

Edyta Dziadkowiak

• Katedra i Klinika Neurologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, Uniwersytecki Szpital Kliniczny we Wrocławiu

author

Joanna Bladowska

• Zakład Radiologii Ogólnej, Zabiegowej i Neuroradiologii Katedry Radiologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, Uniwersytecki Szpital Kliniczny we Wrocławiu

author

Bogusław Paradowski

• Katedra i Klinika Neurologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, Uniwersytecki Szpital Kliniczny we Wrocławiu

References

• 1. Bogousslavsky J., Regli F.: Ischemic stroke in adults younger than 3D years of age. Cause and prognosis. Arch. Neurol. 1987; 44: 479-482.
• 2. Ferro J.M., Massaro A.R., Mas J.L.: Aetiological diagnosis of ischaemic stroke in young adults. Lancet Neurol. 2D1D; 9: 1D85-1D96.
• 3. Medel R., Starke R.M., Valle-Giler E.P. i wsp.: Diagnosis and treatment of arterial dissections. Curr. Neurol. Neurosci. Rep. 2D14; 14: 419.
• 4. Schievink W.I., Roiter V.: Epidemiology of cervical artery dissection. Front. Neurol. Neurosci. 2DD5; 2D: 12-15.
• 5. Fisher C.M., Ojemann R.G., Roberson G.H.: Spontaneous dissection of cervico-cerebral arteries. Can. J. Neurol. Sci. 1978; 1: 9-19.
• 6. Schievink W.I.: Spontaneous dissection of the carotid and vertebral arteries. N. Engl. J. Med. 2DD1; 344: 898-9D6.
• 7. Schievink W.I., Mokri B., O'Fallon W.M.: Recurrent spontaneous cervical-artery dissection. N. Engl. J. Med. 1994; 33D: 393-397.
• 8. Arnold M., Kurmann R., Galimanis A. i wsp.: Differences in demographic characteristics and risk factors in patients with spontaneous vertebral artery dissections with and without ischemic events. Stroke 2D1D; 41: 8D2-8D4.
• 9. Lam C.S., Yee Y.L., Tsui Y.K., Szeto M.L.: Vertebral artery dissection: a treatable cause of ischaemic stroke. Hong Kong Med. J. 1999; 5: 398-4D1.
• 10. Andziak P.: Chirurgia pozaczaszkowych tętnic mózgowych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2DD7.
• 11. Arnold M., Bousser M.G., Fahrni G. i wsp.: Vertebral artery dissection: presenting findings and predictors of outcome. Stroke 2DD6; 37: 2499-25D3.
• 12. Flis C.M., Jäger H.R., Sidhu P.S.: Carotid and vertebral artery dissections: clinical aspects, imaging features and endovascular treatment. Eur. Radiol. 2DD7; 17: 82D-834.
• 13. Thanvi B., Munshi S.K., Dawson S.L., Robinson T.G.: Carotid and vertebral artery dissection syndromes. Postgrad. Med. J. 2DD5; 81: 383-388.
• 14. Gottesman R.F., Sharma P., Robinson K.A. i wsp.: Clinical characteristics of symptomatic vertebral artery dissection: a systematic review. Neurologist 2D12; 18: 245-254.
• 15. Schievink W.I., Björnsson J., Piepgras D.G.: Coexistence of fibro-muscular dysplasia and cystic medial necrosis in a patient with Marfan's syndrome and bilateral carotid artery dissections. Stroke 1994; 25: 2492-2496.
• 16. Kuroki T., Yamashiro K., Tanaka R. i wsp.: Vertebral artery dissection in patients with autosomal dominant polycystic kidney disease. J. Stroke Cerebrovasc. Dis. 2D14; 23: e441-e443.
• 17. Schievink W.I., Michels V.V., Piepgras D.G.: Neurovascular manifestations of heritable connective tissue disorders. A review. Stroke 1994; 25: 889-9D3.
• 18. Hufnagel A., Hammers A., Schönle P.W. i wsp.: Stroke following chiropractic manipulation of the cervical spine. J. Neurol. 1999; 246: 683-688.
• 19. Mosby J.S., Duray S.M.: Vertebral artery dissection in a patient practicing self-manipulation of the neck. J. Chiropr. Med. 2D11; 1D: 283-287.
• 20. Mattox R., Smith L.W., Kettner N.W.: Recognition of spontaneous vertebral artery dissection preempting spinal manipulative therapy: a patient presenting with neck pain and headache for chiropractic care. J. Chiropr. Med. 2D14; 13: 9D-95.
• 21. Chou F.H., Tung C.S., Lin P.J. i wsp.: Spontaneous dissection of the vertebral artery: report of three cases. Acta Neurol. Taiwan. 2D11; 2D: 149-154.
• 22. Konno K., Kurita H., Ito N. i wsp.: Extracranial vertebral artery dissection caused by scuba diving. J. Neurol. 2DD1; 248: 816-817.
• 23. Pacei F., Valvassori L., Bet L.: Vertebral artery dissection during Kung-Fu training. Neurol. Sci. 2D14; 35: 331-332.
• 24. Shobha N., Bhatia R., Barber P.A.: Dental procedures and stroke: a case of vertebral artery dissection. J. Can. Dent. Assoc. 2D1D; 76: a82.
• 25. Amin F.M., Larsen V.A., Tfelt-Hansen P.: Vertebral artery dissection associated with generalized convulsive seizures: a case report. Case Rep. Neurol. 2013; 5: 125-129.
• 26. Kelly J.C., Safain M.G., Roguski M. i wsp.: Postpartum internal carotid and vertebral arterial dissections. Obstet. Gynecol. 2014; 123: 848-856.
• 27. Arnold M., Camus-Jacqmin M., Stapf C. i wsp.: Postpartum cervicocephalic artery dissection. Stroke 2008; 39: 2377-2379.
• 28. Rubinstein S.M., Peerdeman S.M., van Tulder M.W. i wsp.: A systematic review of the risk factors for cervical artery dissection. Stroke 2005; 36: 1575-1580.
• 29. D'Anglejan-Chatillon J., Ribeiro V., Mas J.L. i wsp.: Migraine -a risk factor for dissection of cervical arteries. Headache 1989; 29: 560-561.
• 30. Artto V., Metso T.M., Metso A.J. i wsp.: Migraine with aura is a risk factor for cervical artery dissection: a case-control study. Cerebrovasc. Dis. 2010; 30: 36-40.
• 31. Headache Classification Committee of the International Headache Society (IHS): The International Classification of Headache Disorders, 3rd edition (beta version). Cephalalgia 2013; 33: 629-808.
• 32. Kim J.G., Choi J.Y., Kim S.U. i wsp.: Headache characteristics of uncomplicated intracranial vertebral artery dissection and validation of ICHD-3 beta diagnostic criteria for headache attributed to intracranial artery dissection. Cephalalgia 2014. DOI: 10.1177/0333102414547135.
• 33. Silbert P.L., Mokri B., Schievink W.I.: Headache and neck pain in spontaneous internal carotid and vertebral artery dissections. Neurology 1995; 45: 1517-1522.
• 34. Silbert B.I., Khangure M., Silbert P.L.: Vertebral artery dissection as a cause of cervical radiculopathy. Asian Spine J. 2013; 7: 335-338.
• 35. Crum B., Mokri B., Fulgham J.: Spinal manifestations of vertebral artery dissection. Neurology 2000; 55: 304-306.
• 36. Tabatabai G., Schöber W., Ernemann U. i wsp.: Vertebral artery dissection presenting with ispilateral acute C5 and C6 sensorimotor radiculopathy: a case report. Cases J. 2008; 1: 139.
• 37. Kocaeli H., Chaalala C., Andaluz N., Zuccarello M.: Spontaneous intradural vertebral artery dissection: a single-center experience and review of the literature. Skull Base 2009; 19: 209-218.
• 38. Takano K., Yamashita S., Takemoto K. i wsp.: MRI of intracranial vertebral artery dissection: evaluation of intramural haematoma using a black blood, variable-flip-angle 3D turbo spin-echo sequence. Neuroradiology 2013; 55: 845-851.
• 39. Provenzale J.M., Sarikaya B.: Comparison of test performance characteristics of MRI, MR angiography, and CT angiography in the diagnosis of carotid and vertebral artery dissection: a review of the medical literature. Am. J. Roentgenol. 2009; 193: 1167-1174.
• 40. Rodallec M.H., Marteau V., Gerber S. i wsp.: Craniocervical arterial dissection: spectrum of Imaging findings and differential diagnosis. Radiographics 2008; 28: 1711-1728.
• 41. Debette S., Leys D.: Cervical-artery dissection: predisposing factors, diagnosis, and outcome. Lancet Neurol. 2009; 8: 668-678.
• 42. Kim T.W., Choi H.S., Koo J. i wsp.: Intramural hematoma detection by susceptibility-weighted imaging in intracranial vertebral artery dissection. Cerebrovasc. Dis. 2013; 36: 292-298.
• 43. Sacco R.L., Adams R., Albers G. i wsp.; American Heart Association/American Stroke Association Council on Stroke; Council on Cardiovascular Radiology and Intervention; American Academy of Neurology: Guidelines for prevention of stroke in patients with ischemic stroke or transient ischemic attack: a statement for healthcare professionals from the American Heart Association/ American Stroke Association Council on Stroke: co-sponsored by the Council on Cardiovascular Radiology and Intervention: the American Academy of Neurology affirms the value of this guideline. Circulation 2006; 113: e409-e449.
• 44. Majidi S., Hassan A.E., Adil M.M. i wsp.: Incidence and outcome of vertebral artery dissection in trauma setting: analysis of national trauma data base. Neurocrit. Care 2014; 21: 253-258.
• 45. Lyrer P.A.: Extracranial arterial dissection: anticoagulation is the treatment of choice: against. Stroke 2DD5; 36: 2D42-2D43.
• 46. Caprio F.Z., Bernstein R.A., Alberts M.J. i wsp.: Efficacy and safety of novel oral anticoagulants in patients with cervical artery dissections. Cerebrovasc. Dis. 2D14; 38: 247-253.
• 47. Leys D., Debette S.: Long-term outcome in patients with cervical-artery dissections: There is still a lot to know. Cerebrovasc. Dis. 2DD6; 22: 215.
• 48. Müller B.T., Luther B., Hort W. i wsp.: Surgical treatment of 5D carotid dissections: indications and results. J. Vasc. Surg. 2DDD; 31: 98D-988.
• 49. Nam K.H., Ko J.K., Cha S.H. i wsp.: Endovascular treatment of acute intracranial vertebral artery dissection: long-term follow-up results of internal trapping and reconstructive treatment using coils and stents. J. Neurointerv. Surg. 2014. DOI: 10.1136/neurintsurg-2014-011366.
• 50. Dittrich R., Nassenstein J., Bachmann R. i wsp.: Polyarterial clustered recurrence of cervical artery dissection seems to be the rule. Neurology 2007; 69: 180-186.
• 51. Kremer C., Mosso M., Georgiadis D. i wsp.: Carotid dissection with permanent and transient occlusion or severe stenosis: long-term outcome. Neurology 2003; 60: 271-275.

• Document Type: article