Osobowościowe korelaty radzenia sobie ze stresem u osób dotkniętych chorobą nowotworową na tle grupy porównawczej

• Authors: Jacek Konrad Olszewski , Piotr Szczukiewicz

Title variants

EN

Personality correlates of coping with stress by patients with malignant tumour, as compared to the control group

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

Mentally strenuous experiences related to malignant tumour may cause adverse changes in the patient’s personality and inhibit her/his effective remedial activity. This study concerns the correlation between malignant tumour and such psychological variables as personality and coping with stress by patients after mastectomy, as compared to the control group. The research was conducted among 37 women after mastectomy and 24 healthy women. They were 42–76 years old. The NEO Five Factor Personality Inventory (NEO-FFI) and Coping Orientations to Problems Experienced – COPE were used in this study. The results indicate that there is a correlation between the basic personality traits and the ways of coping with stress by women who experienced mastectomy and by healthy women. Among women who suffered from malignant tumour the dispositional personality factors have a greater impact on choosing the ways of coping with stress, as compared to women from the control group. Experiences related to malignant tumour may – through personality – modify the ways of coping with difficulties. Some of the basic personality traits, such as neuroticism, may inhibit remedial adaptation, while extraversion, conscientiousness and agreeableness – support adaptation.

PL

Obciążające psychicznie doświadczenia związane z chorobą nowotworową mogą prowadzić do niekorzystnych zmian w osobowości pacjenta i utrudniać mu podejmowanie skutecznej aktywności zaradczej. Niniejsze opracowanie dotyczy zależności między chorobą nowotworową a takimi zmiennymi psychologicznymi, jak osobowość i radzenie sobie ze stresem. Celem badań jest określenie związków między podstawowymi cechami osobowości a sposobami radzenia sobie ze stresem stosowanymi przez pacjentki po mastektomii – na tle grupy porównawczej. Badania przeprowadzono na 37 kobietach po mastektomii z Lubelskiego Stowarzyszenia Amazonek i 24 kobietach niedotkniętych chorobą nowotworową. Wiek badanych mieści się w przedziale 42–76 lat. Zastosowano następujące narzędzia badawcze: Inwentarz Osobowości NEO-FFI i Wielowymiarowy Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem – COPE. W obu grupach wykazano istnienie zależności między podstawowymi cechami osobowości a sposobami radzenia sobie ze stresem. W przypadku pacjentek po mastektomii dyspozycyjne czynniki osobowościowe wywierają większy wpływ na te sposoby niż w grupie osób niechorujących na raka. Doświadczenia związane z chorobą nowotworową mogą – właśnie za sprawą osobowości – wywierać modyfikujący wpływ na sposoby zmagania się z trudnościami. Niektóre z podstawowych cech osobowości, takie jak neurotyczność, mogą utrudniać adaptacyjność zaradczą, a ekstrawersja, sumienność i ugodowość – sprzyjać przystosowaniu.

Keywords

EN

cancer; cechy osobowości; coping with stress; kobiety po mastektomii; osoby dotknięte chorobą nowotworową; people who suffered from malignant tumour; personality traits; rak; sposoby radzenia sobie ze stresem; women who experienced mastectomy

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Psychiatria i Psychologia Kliniczna
• Year: 2014
• Volume: 14
• Issue: 3
• Pages: 188–195

Contributors

author

Jacek Konrad Olszewski

• Zakład Psychologii Klinicznej i Neuropsychologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Instytut Psychologii UMCS, pl. Litewski 5, 20-080 Lublin, tel.: [phone]

author

Piotr Szczukiewicz

• Zakład Psychologii Klinicznej i Neuropsychologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

References

• 1. Han J., Grothuesmann D., Neises M. i wsp.: Quality of life and satisfaction after breast cancer operation. Arch. Gynecol. Obstet. 2010; 282: 75-82.
• 2. Kubacka-Jasiecka D.: Funkcjonowanie emocjonalne kobiet po mastektomii z perspektywy rozważań nad wzorem zachowania typu C (WZC). Sztuka Leczenia 2006; 13: 31-48.
• 3. Dudek D., Siwek M.: Współistnienie chorób somatycznych i depresji. Psychiatr. 2007; 4: 17-24.
• 4. Kubacka-Jasiecka D.: Interwencja kryzysowa: pomoc w kryzysach psychologicznych. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2010.
• 5. Szczukiewicz P.: Pomoc psychologiczna w kryzysie psychicznym - spojrzenie z perspektywy logoterapii. W: Kubacka-Jasiec-ka D., Mudyń K (red.): Kryzys, interwencja i pomoc psychologiczna. Nowe ujęcia i możliwości. Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2003: 264-283.
• 6. Ogińska-Bulik N., Juczyński Z.: Osobowość, stres a zdrowie. Difin, Warszawa 2008.
• 7. Olszewski J.: Wpływ osobowości na choroby i dysfunkcje somatyczne. Wybrane zagadnienia. Ann. Univ. Mariae Curie-Sklodowska, Sectio J 2008; 21: 13-129.
• 8. Olszewski J.K.: O zaradności obezwładnionych lękiem. Osoby z nerwicowymi zaburzeniami lękowymi a stres. Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010.
• 9. Olszewski J.K.: Związki między dobrostanem psychicznym -psychopatologią a radzeniem sobie ze stresem u osób z różnymi formami zdrowia psychicznego. Psychiatr. Psychol. Klin. 2012; 12: 265-272.
• 10. Wrona-Polańska H.: Zmiana samopercepcji w procesie zmagania się z chorobą o niepomyślnym rokowaniu. W: Kubacka-Jasiecka D., Łosiak W. (red.): Zmagając się z chorobą nowotworową. Wydawnictwo UJ, Kraków 1999: 197-223.
• 11. Michałowska-Wieczorek I.: Rola wsparcia w zmaganiu się z chorobą nowotworową. Psychoonkologia 2006; 10: 51-56.
• 12. Hack T., Degner L.F.: Coping with breast cancer: a cluster analytic approach. Breast Cancer Res. Treat. 1999; 54: 185-194.
• 13. Schlatter M.C., Cameron L.D.: Emotional suppression tendencies as predictors of symptoms, mood, and coping appraisals during AC chemotherapy for breast cancer treatment. Ann. Behav. Med. 2010; 40: 15-29.
• 14. Aukst-Margetić B., Jakovljević M., Margetić B. i wsp.: Religiosity, depression and pain patients with breast cancer. Gen. Hosp. Psychiatry 2005; 27: 250-255.
• 15. Roesh S.C., Adams L., Hines A. i wsp.: Coping with prostate cancer: a meta-analytic review. J. Behav. Med. 2005; 28: 281-293.
• 16. Zawadzki B., Strelau J., Szczepaniak P.: Inwentarz osobowości NEO-FFI Costy i McCrae. Podręcznik. Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Warszawa 1998.
• 17. Juczyński Z., Ogińska-Bulik N.: Narzędzia pomiaru stresu i radzenia sobie ze stresem. Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Warszawa 2009.
• 18. Szczukiewicz P.: Współczesne kierunki psychoterapii wobec problemów ludzkiej egzystencji. W: Plopa M. (red.): Człowiek u progu trzeciego tysiąclecia. Zagrożenia i wyzwania. Tom 1, Wyd. EUH-E, Elbląg 2005: 147-165.

• Document Type: article