Stan odżywienia i wybrane czynniki ryzyka miażdżycy u młodych osób dorosłych a ich masa urodzeniowa

• Authors: Beata Kaźmierczak-Pilch , Jadwiga Kaźmierczak , Joanna Frąckiewicz

Title variants

EN

Nutritional status and selected atherosclerotic risk factors in young adults in relation to their birth weight

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Hipoteza Barkera, dotycząca „oszczędnego fenotypu”, sugeruje istnienie związku między małą urodzeniową masą ciała a rozwojem otyłości, cukrzycy typu 2 i miażdżycy w przyszłości. Cel pracy: Ocena stanu odżywienia i częstości występowania wybranych czynników zagrożenia miażdżycą u osób w trzeciej dekadzie życia, w odniesieniu do ich masy urodzeniowej i terminu porodu. Materiał i metody: 119 osób w wieku 19–29 lat podzielono na grupy: urodzonych przedwcześnie (grupa I – 38 osób), urodzonych o czasie, z małą masą ciała (grupa II – 39 osób) i urodzonych o czasie, z prawidłową masą ciała (grupa K – 42 osoby) oraz na grupy urodzonych z masą ciała <10. i ≥10. centyla w stosunku do wieku ciążowego. Przeanalizowano dane demograficzno-społeczne dotyczące zachowań zdrowotnych, stanu zdrowia badanych oraz ich rodziców. Dokonano pomiarów masy i wysokości ciała, obwodów talii i bioder, wysokości ciśnienia tętniczego oraz – metodą impedancji bioelektrycznej – składu masy ciała. Oznaczono stężenia glukozy, cholesterolu i triglicerydów metodą testów paskowych. Wyniki: W grupie I, w porównaniu z pozostałymi grupami, stwierdzono istotnie wyższe średnie stężenie cholesterolu i znamiennie częstsze występowanie podwyższonych stężeń cholesterolu oraz nieznamiennie częstsze występowanie otyłości, w tym brzusznej. W grupie II odnotowano nieznamiennie częstsze występowanie otyłości brzusznej i zwiększonego odsetka tkanki tłuszczowej w porównaniu z grupą kontrolną oraz znamiennie najrzadsze występowanie hipercholesterolemii. Zaobserwowano dodatnią korelację wartości wskaźnika masy ciała urodzonych przedwcześnie i wskaźnika masy ciała ich matek. Wśród zespołu zmiennych niezależnych wpływających na liczbę czynników ryzyka miażdżycy potwierdzono istotne znaczenie urodzenia się przedwcześnie, wieku oraz nadmiernego stanu odżywienia rodziców. Wnioski: 1) Urodzenie się przedwczesne zwiększa ryzyko wystąpienia podwyższonych stężeń cholesterolu we krwi w trzeciej dekadzie życia. 2) Urodzenie się przedwczesne lub z hipotrofią wewnątrzmaciczną nie zwiększa ryzyka wystąpienia otyłości w trzeciej dekadzie życia. 3) Na liczbę czynników ryzyka miażdżycy pojawiających się u osób w trzeciej dekadzie życia wpływają przedwczesne urodzenie się, wzrastający wiek oraz nadmierny stan odżywienia rodziców.

EN

Barker’s thrifty phenotype hypothesis suggests a relationship between low birth weight and obesity, type 2 diabetes mellitus and atherosclerosis in later life. Aim: The aim of the study was to assess the nutritional status and the incidence of selected atherosclerotic risk factors among people in their third decade of life in relation to their birth weight and term of delivery. Material and methods: A total of 119 subjects aged between 19 and 29 years were classified into the following groups: born prematurely (group I – 38 subjects), born at term, but with low birth weight (group II – 39 subjects), and born at term with normal birth weight (group C – 42 subjects) as well as into groups with birth weight <10th percentile and ≥10th percentile for gestational age. We analysed sociodemographic data on health behaviours and the health status of both participants and their parents. Body weight and height, waist and hip circumferences as well as blood pressure were measured. Additionally, body composition was estimated by bioelectrical impedance analysis. Glucose, cholesterol and triglyceride levels were determined using strip tests. Results: Significantly higher mean levels of cholesterol, a significantly higher prevalence of increased cholesterol and a non-significant increase in the prevalence of obesity, including abdominal obesity, were found in group I compared to other groups. A non-significant increase in the prevalence of abdominal obesity and a higher proportion of adipose tissue compared to controls as well as significantly the lowest prevalence of hypercholesterolaemia were observed on group II. A positive correlation was observed between the body mass index in those born prematurely and the body mass index of their mothers. Among the independent variables affecting the number of atherosclerotic risk factors, the importance of premature birth, age and excessive parental nutritional status was confirmed. Conclusions: 1) Premature birth increases the risk of elevated serum cholesterol levels in the third decade of life. 2) Premature birth and intrauterine growth restriction do not increase the risk of obesity in the third decade of life. 3) Premature birth, increasing age and excessive parental nutritional status have an impact on the number of atherosclerotic risk factors in the third decade of life.

Keywords

EN

czynniki ryzyka miażdżycy; masa urodzeniowa; młodzi dorośli; termin porodu

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Pediatria i Medycyna Rodzinna
• Year: 2018
• Volume: 14
• Issue: 3
• Pages: 293–300

Contributors

author

Beata Kaźmierczak-Pilch

• Oddział Kliniczny Pediatrii Katedry Pediatrii w Bytomiu, Wydział Nauk o Zdrowiu w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Bytom, Polska. Kierownik Oddziału i Katedry: prof. dr hab. n. med. Anna Obuchowicz

author

Jadwiga Kaźmierczak

• Katedra Pielęgniarstwa, Zakład Promocji Zdrowia i Pielęgniarstwa Środowiskowego, Wydział Nauk o Zdrowiu w Katowicach, Śląski Uniwersytetu Medyczny w Katowicach, Katowice, Polska. Kierownik Zakładu: dr hab. n. med. Tomasz Irzyniec

author

Joanna Frąckiewicz

• Katedra i Klinika Rehabilitacji Medycznej, Wydział Nauk o Zdrowiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Katowice, Polska. Kierownik Katedry i Kliniki: dr hab. n. med. Jacek Durmała

References

• 1. The investigation and management of the small-for-gestationalage fetus. RCOG Green-top Guideline 2013; 31: 1–34.
• 2. Hales CN, Barker DJ, Clark PM et al.: Fetal and infant growth and impaired glucose tolerance at age 64. BMJ 1991; 303: 1019–1022.
• 3. Korpysz A, Szalecki M: Hipotrofia wewnątrzmaciczna w aspekcie zaburzeń hormonalnych. Stand Med Pediatr 2016; 13: 942–946.
• 4. Alberti KG, Zimmet P, Shaw J: Metabolic syndrome – a new world-wide definition. A Consensus Statement from the International Diabetes Federation. Diabet Med 2006; 23: 469–480.
• 5. Stępińska J, Solnica B, Kulpa J et al.: The need to standardize the target values of lipid research results in medical diagnostic laboratories in Poland. J Lab Diagn 2012; 48: 473–474.
• 6. Kawalec-Kajstura E, Malinowska-Lipień I, Brzostek T: Biochemiczne czynniki ryzyka miażdżycy w grupie młodzieży kończącej szkołę ponadgimnazjalną – ocena zmian w okresie rocznej obserwacji. Probl Hig Epidemiol 2015; 96: 205–210.
• 7. Szostak-Węgierek D: Występowanie czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca u młodych osób dorosłych w populacji polskiej. Przew Lek 2005; 8 (2): 48–51.
• 8. Uthaya S, Thomas EL, Hamilton G et al.: Altered adiposity after extremely preterm birth. Pediatr Res 2005; 57: 211–215.
• 9. Harville EW, Jacobs MB, Qi L et al.: Multigenerational cardiometabolic risk as a predictor of birth outcomes: the Bogalusa Heart Study. J Pediatr 2017; 181: 154–162.e1.
• 10. te Velde SJ, Twisk JW, van Mechelen W et al.: A birth-weight questionnaire indicated that life style modifies the birth weight and metabolic syndrome relationship at age 36. J Clin Epidemiol 2005; 58: 1172–1179.
• 11. Osler M, Lund R, Kriegbaum M et al.: The influence of birth weight and body mass in early adulthood on early coronary heart disease risk among Danish men born in 1953. Eur J Epidemiol 2009; 24: 57–61.
• 12. Fuemmeler BF, Lovelady CA, Zucker NL et al.: Parental obesity moderates the relationship between childhood appetitive traits and weight. Obesity (Silver Spring) 2013; 21: 815–823.
• 13. Sosnowska-Bielicz E, Wrótniak J: Nawyki żywieniowe a otyłość dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Lubelski Rocznik Pedagogiczny 2013; 32: 147–165.
• 14. ESPGHAN Committee on Nutrition; Agostoni C, Braegger C, Decsi T et al.: Breast-feeding: a commentary by the ESPGHAN Committee on Nutrition. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2009; 49: 112–125.
• 15. Szajewska H, Horvath A, Rybak A et al.: Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Stand Med Pediatr 2016; 13: 9–24.
• 16. Piekarzewska M, Wieczorkowski R, Zajenkowska-Kozłowska A: Stan zdrowia ludności Polski w 2014 r. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2016.
• 17. Novaes JF, Lamounier JA, Colosimo EA et al.: Breastfeeding and obesity in Brazilian children. Eur J Public Health 2012; 22: 383–389.
• 18. Uwaezuoke SN, Eneh CI, Ndu IK: Relationship between exclusive breastfeeding and lower risk of childhood obesity: a narrative review of published evidence. Clin Med Insights Pediatr 2017; 11: 1179556517690196.
• 19. Pudla KJ, Gonzaléz-Chica DA, de Vasconcelos Fde AG: [Effect of breastfeeding on obesity of schoolchildren: influence of maternal education]. Rev Paul Pediatr 2015; 33: 295–302.
• 20. Oddy WH, Mori TA, Huang RC et al.: Early infant feeding and adiposity risk: from infancy to adulthood. Ann Nutr Metab 2014; 64: 262–270.
• 21. Pudło H, Respondek M: Programowanie żywieniowe – wpływ odżywiania kobiet w ciąży na zdrowie dziecka. Journal of Education, Health and Sport 2016; 6: 589–600.
• 22. Uchwała Rady Ministrów w sprawie ustanowienia programu wieloletniego „Narodowy Program Zdrowia na lata 2016–2020”: 1–51. Available from: http://www.legislacja.gov.pl/docs//2/12270850/122 81779/12281780/dokument164277.pdf [cited: 23 March 2018].
• 23. Podolec P, Jankowski P, Zdrojewski T et al.: Wytyczne Polskiego Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia dotyczące oceny ryzyka sercowo-naczyniowego. In: Wytyczne Polskiego Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia: aktualizacja 2015. 2nd ed., Polskie Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia, Kraków 2015: 13–17.
• 24. Łysoń P: Uczestnictwo Polaków w sporcie i rekreacji ruchowej w 2012 r. Zakład Wydawnictw Statystycznych, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2013.
• 25. Banach M, Jankowski P, Jóźwiak J et al.: Wytyczne PTL/KLRwP/ PTK postępowania w zaburzeniach lipidowych dla lekarzy rodzinnych 2016. Lek Rodz 2016; Suppl 6: 1–58.
• 26. Colantonio LD, Bittner V, Reynolds K et al.: Association of serum lipids and coronary heart disease in contemporary observational studies. Circulation 2016; 133: 256–264.
• 27. Słowikowska-Hilczer J, Marchlewska K, Walczak-Jędrzejowska R et al.: Wysokie ryzyko wystąpienia miażdżycy u mężczyzn w wieku 20–39 lat z aglomeracji łódzkiej. Pol Merkur Lekarski 2007; 23: 417–425.
• 28. Zdrojewski T, Wyrzykowski B: Homocysteina i inne czynniki ryzyka choroby niedokrwiennej serca w populacji Polaków w świetle badania NATPOL Plus. Czyn Ryz 2005; Suppl 11: 23–24.

• Document Type: article