Klindamycyna – kompletna monografia leku

• Authors: Iwona Korzeniewska-Rybicka , Agata Karpińska

Title variants

EN

Clindamycin – a complete drug monograph

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Klindamycyna jest półsyntetyczną chlorową pochodną linkomycyny o licznych zaletach w porównaniu ze swoim prekursorem, dostępną w lecznictwie od 1966 roku. Wykazuje działanie bakteriostatyczne poprzez wpływ na podjednostkę 50S rybosomów wrażliwych bakterii, identycznie jak makrolidy i streptograminy typu B, a co nie mniej ważne, blokuje syntezę toksyn i ogranicza wirulencję niezwykle niebezpiecznych bakterii: Streptococcus pyogenes i Staphylococcus aureus. Jest to antybiotyk aktywny wobec ziarenkowców Gram-dodatnich, z wyjątkiem enterokoków, oraz wobec większości bakterii beztlenowych, zarówno Gram-dodatnich, jak i Gram-ujemnych. Działa też przeciwpierwotniakowo, np. wobec gatunków takich jak Pneumocystis czy Toxoplasma. Oporność bakterii na klindamycynę narasta wśród niektórych gatunków, np. Streptococcus pneumoniae czy Bacteroides fragilis, co związane jest zwykle z modyfikacją miejsca docelowego wiązania, działaniem pomp wyrzutu lub inaktywacją enzymatyczną leku. Klindamycyna jest dostępna w Polsce pod różnymi postaciami. Charakteryzuje się dobrą biodostępnością po podaniu doustnym oraz dobrą dystrybucją do tkanek (z wyjątkiem ośrodkowego układu nerwowego). Eliminowana jest głównie z żółcią. Działania niepożądane klindamycyny na ogół nie są groźne, choć stosunkowo często występują objawy takie jak biegunka czy wysypki skórne. Poważnym powikłaniem terapii tym antybiotykiem może być wystąpienie rzekomobłoniastego zapalenia jelit wywołanego przez Clostridium difficile. Klindamycyna może być stosowana w wielu wskazaniach klinicznych. Często jest jednak lekiem drugiego rzutu w terapii zakażeń lub w farmakoprofilaktyce. Aktywność wobec bakterii beztlenowych i gronkowców opornych na metycylinę przesuwa ją do terapii pierwszej linii leczenia w infekcjach o takiej etiologii.

EN

Clindamycin is a semisynthetic chlorine derivative of lincomycin with a number of benefits when compared to its precursor. It has been available for treatment since 1966. As macrolides and streptogramins B, clindamycin exerts bacteriostatic effects by affecting the 50S ribosomal subunit of sensitive bacteria. Also, it blocks toxin synthesis and restricts virulence of dangerous bacteria, such as Streptococcus pyogenes and Staphylococcus aureus. It is active against Gram-positive cocci, except for enterococci, and against most anaerobic both Gram-positive and Gram-negative bacteria. It also has antiprotozoal effects against Pneumocystis or Toxoplasma. Bacterial clindamycin resistance has been growing in certain species, such as Streptococcus pneumoniae or Bacteroides fragilis, which is usually associated with modification of the target binding site, efflux pump activity or enzymatic inactivation of the drug. Clindamycin is available in Poland in many forms. It is characterised by very good bioavailability after oral administration and good tissue distribution (except for the central nervous system). It is eliminated mainly with bile. Adverse events of clindamycin are not usually severe, but diarrhoea or rash are relatively common. Pseudomembranous colitis induced by Clostridium difficile is a serious complication of the therapy with this drug. Clindamycin may be applied for various clinical indications. However, it is frequently a second-line drug in infections or pharmacoprophylaxis. The activity against methicillin-resistant staphylococci and anaerobic bacteria puts it in the first line of treatment for infections with this aetiology.

Keywords

EN

antybiotyki linkozamidowe; klindamycyna; linkozamidy; oporność MLSB

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Pediatria i Medycyna Rodzinna
• Year: 2018
• Volume: 14
• Issue: Suppl 1
• Pages: s1–s15

Contributors

author

Iwona Korzeniewska-Rybicka

• Katedra i Zakład Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa, Polska

author

Agata Karpińska

• Katedra i Zakład Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa, Polska

References

• 1. Korzeniewska-Rybicka I: Klindamycyna – antybiotyk wciąż niezbędny, ale tracony. Med Trib 2017; 9: 77–79.
• 2. Aminov R: History of antimicrobial drug discovery: major classes and health impact. Biochem Pharmacol 2017; 133: 4–19.
• 3. Solecka J, Ziemska J, Rajnisz A et al.: Promieniowce – występowanie i wytwarzanie związków biologicznie czynnych. Post Mikrobiol 2013; 52: 83–91.
• 4. Spížek J, Řezanka T: Lincomycin, clindamycin and their applications. Appl Microbiol Biotechnol 2004; 64: 455–464.
• 5. Petrov AS, Bernier CR, Hershkovits E et al.: Secondary structure and domain architecture of the 23S and 5S rRNAs. Nucleic Acids Res 2013; 41: 7522–7535.
• 6. McCoy LS, Xie Y, Tor Y: Antibiotics that target protein synthesis. Wiley Interdiscip Rev RNA 2011; 2: 209–232.
• 7. Tenson T, Lovmar M, Ehrenberg M: The mechanism of action of macrolides, lincosamides and streptogramin B reveals the nascent peptide exit path in the ribosome. J Mol Biol 2003; 330: 1005–1014.
• 8. Champney WS, Tober CL: Specific inhibition of 50S ribosomal subunit formation in Staphylococcus aureus cells by 16-membered macrolide, lincosamide, and streptogramin B antibiotics. Curr Microbiol 2000; 41: 126–135.
• 9. Herbert S, Barry P, Novick RP: Subinhibitory clindamycin differentially inhibits transcription of exoprotein genes in Staphylococcus aureus. Infect Immun 2001; 69: 2996–3003.
• 10. Ohlsen K, Ziebuhr W, Koller KP et al.: Effects of subinhibitory concentrations of antibiotics on alpha-toxin (hla) gene expression of methicillin-sensitive and methicillin-resistant Staphylococcus aureus isolates. Antimicrob Agents Chemother 1998; 42: 2817–2823.
• 11. Bystrzycka W, Moskalik A, Sieczkowska S et al.: The effect of clindamycin and amoxicillin on neutrophil extracellular trap (NET) release. Cent Eur J Immunol 2016; 41: 1–5.
• 12. Schilcher K, Andreoni F, Uchiyama S et al.: Increased neutrophil extracellular trap-mediated Staphylococcus aureus clearance through inhibition of nuclease activity by clindamycin and immunoglobulin. J Infect Dis 2014; 210: 473–482.
• 13. Guz K, Bugla-Płoskońska G: [The immunomodulatory and antiinflammatory properties of different antimicrobial agents]. Postepy Hig Med Dosw (Online) 2007; 61: 828–837.
• 14. Van Vlem B, Vanholder R, De Paepe P et al.: Immunomodulating effects of antibiotics: literature review. Infection 1996; 24: 275–291.
• 15. Kehrenberg C, Schwarz S, Jacobsen L et al.: A new mechanism for chloramphenicol, florfenicol and clindamycin resistance: methylation of 23S ribosomal RNA at A2503. Mol Microbiol 2005; 57: 1064–1073.
• 16. Lewis JS 2nd, Jorgensen JH: Inducible clindamycin resistance in staphylococci: should clinicians and microbiologists be concerned? Clin Infect Dis 2005; 40: 280–285.
• 17. Stanowisko Zespołu ds. oznaczania lekowrażliwości zgodnie z zaleceniami EUCAST w sprawie raportowania mechanizmu oporności MLSB (oporności na makrolidy, linkozamidy i streptograminy B) u ziarenkowców Gram-dodatnich, 3 marca 2014. Available from: www.korld.edu.pl/spec_rekomendacje-eucast.php.
• 18. Jarmuła A, Obłąk E, Wawrzycka D et al.: Oporność wielolekowa związana z aktywnym usuwaniem leków z komórek drobnoustrojów. Postepy Hig Med Dosw (Online) 2011; 65: 216–227.
• 19. Bozdogan B, Berrezouga L, Kuo MS et al.: A new resistance gene, linB, conferring resistance to lincosamides by nucleotidylation in Enterococcus faecium HM1025. Antimicrob Agents Chemother 1999; 43: 925–929.
• 20. Brisson-Noël A, Delrieu P, Samain D et al.: Inactivation of lincosaminide antibiotics in Staphylococcus. Identification of lincosaminide O-nucleotidyltransferases and comparison of the corresponding resistance genes. J Biol Chem 1988; 263: 15880–15887.
• 21. Leclercq R, Brisson-Noël A, Duval J et al.: Phenotypic expression and genetic heterogeneity of lincosamide inactivation in Staphylococcus spp. Antimicrob Agents Chemother 1987; 31: 1887–1891.
• 22. Charakterystyki produktów leczniczych zawierających klindamycynę ze strony: www.urpl.gov.pl.
• 23. Debast SB, Bauer MP, Kuijper EJ; European Society of Clinical Microbiology and Infectious Diseases: European Society of Clinical Microbiology and Infectious Diseases: update of the treatment guidance document for Clostridium difficile infection. Clin Microbiol Infect 2014; 20 Suppl 2: 1–26.
• 24. Olczak A, Grąbczewska E: Rzekomobłoniaste zapalenie jelit o etiologii Clostridium difficile. Przegl Epidemiol 2012; 66: 59–65.
• 25. Hryniewicz W, Martirosian G, Ozorowski T: Zakażenia Clostridium difficile. Diagnostyka, terapia, profilaktyka. Narodowy Program Ochrony Antybiotyków, Narodowy Instytut Leków, Warszawa 2011.
• 26. Bratzler DW, Dellinger EP, Olsen KM et al.; American Society of Health-System Pharmacists (ASHP); Infectious Diseases Society of America (IDSA); Surgical Infection Society (SIS); Society for Healthcare Epidemiology of America (SHEA): Clinical practice guidelines for antimicrobial prophylaxis in surgery. Surg Infect (Larchmt) 2013; 14: 73–156.
• 27. Hryniewicz W, Kulig J, Ozorowski T et al.: Stosowanie antybiotyków w profilaktyce okołooperacyjnej. Narodowy Program Ochrony Antybiotyków, Narodowy Instytut Leków, Warszawa 2011.
• 28. Verani JR, McGee L, Schrag SJ; Division of Bacterial Diseases, National Center for Immunization and Respiratory Diseases, Centers for Disease Control and Prevention (CDC): Prevention of perinatal group B streptococcal disease – revised guidelines from CDC, 2010. MMWR Recomm Rep 2010; 59: 1–36.
• 29. Kotarski J, Heczko PB, Lauterbach R et al.: Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wykrywania nosicielstwa paciorkowców grupy B (GBS) u kobiet w ciąży i zapobiegania zakażeniom u noworodków. Ginekol Pol 2008; 79: 221–223.
• 30. American College of Obstetricians and Gynecologists: Prevention of early-onset group B streptococcal disease in newborns. Int J Gynaecol Obstet 2003; 81: 115–122.
• 31. Habib G, Lancellotti P, Antunes MJ et al.; Grupa Robocza Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC) do spraw leczenia infekcyjnego zapalenia wsierdzia: Wytyczne ESC dotyczące leczenia infekcyjnego zapalenia wsierdzia w 2015 roku. Kardiol Pol 2015; 73: 963–1027.
• 32. Hryniewicz W, Albrecht P, Radzikowski A (eds.): Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego. Narodowy Program Ochrony Antybiotyków, Narodowy Instytut Leków, Warszawa 2016.
• 33. Woodhead M, Blasi F, Ewig S et al.; Joint Taskforce of the European Respiratory Society and European Society for Clinical Microbiology and Infectious Diseases: Guidelines for the management of adult lower respiratory tract infections – full version. Clin Microbiol Infect 2011; 17 Suppl 6: E1–E59.
• 34. Chow AW, Benninger MS, Brook I et al.; Infectious Diseases Society of America: IDSA clinical practice guideline for acute bacterial rhinosinusitis in children and adults. Clin Infect Dis 2012; 54: e72–e112.
• 35. Shulman ST, Bisno AL, Clegg HW et al.; Infectious Diseases Society of America: Clinical practice guideline for the diagnosis and management of group A streptococcal pharyngitis: 2012 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis 2012; 55: e86–e102.
• 36. Stevens DL, Bisno AL, Chambers HL et al.; Infectious Diseases Society of America: Practice guidelines for the diagnosis and management of skin and soft tissue infections: 2014 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis 2014; 59: e10–e52.
• 37. Lipsky BA, Berendt AR, Cornia PB et al.; Infectious Diseases Society of America: 2012 Infectious Diseases Society of America clinical practice guideline for the diagnosis and treatment of diabetic foot infections. Clin Infect Dis 2012; 54: e132–e173.
• 38. Hryniewicz W, Kulig J, Ozorowski T et al.: Stosowanie antybiotyków w wybranych zakażeniach skóry i tkanek miękkich. Narodowy Program Ochrony Antybiotyków, Narodowy Instytut Leków, Warszawa 2012.
• 39. Berbari EF, Kanj SS, Kowalski TJ et al.; Infectious Diseases Society of America: 2015 Infectious Diseases Society of America (IDSA) clinical practice guidelines for the diagnosis and treatment of native vertebral osteomyelitis in adults. Clin Infect Dis 2015; 61: e26–e46.
• 40. Osmon DR, Berbari EF, Berendt AR et al.; Infectious Diseases Society of America: Diagnosis and management of prosthetic joint infection: clinical practice guidelines by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis 2013; 56: e1–e25.
• 41. Hryniewicz W, Małdyk P, Ozorowski T et al.: Profilaktyka, diagnostyka i terapia zakażeń w ortopedii. Narodowy Program Ochrony Antybiotyków, Narodowy Instytut Leków, Warszawa 2013.
• 42. Agence française de sécurité sanitaire des produits de santé (AFSSAPS): Prescription of antibiotics for oral and dental care. Med Mal Infect 2012; 42: 193–202.
• 43. Hryniewicz W, Kulig J, Drews M et al.: Wtórne zapalenie otrzewnej – rekomendacje stosowania antybiotyków. Narodowy Program Ochrony Antybiotyków, Narodowy Instytut Leków, Warszawa 2014.
• 44. Solomkin JS, Mazuski JE, Bradley JS et al.: Diagnosis and management of complicated intra-abdominal infection in adults and children: guidelines by the Surgical Infection Society and the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis 2010; 50: 133–164.
• 45. Bradley JS, Peacock G, Krug SE et al.; AAP Committee on Infectious Diseases and Disaster Preparedness Advisory Council: Pediatric anthrax clinical management. Pediatrics 2014; 133: e1411–e1436.
• 46. Hendricks KA, Wright ME, Shadomy SV et al.; Workgroup on Anthrax Clinical Guidelines: Centers for Disease Control and Prevention expert panel meetings on prevention and treatment of anthrax in adults. Emerg Infect Dis 2014; 20. DOI: 10.3201/ eid2002.130687.
• 47. Wormser GP, Dattwyler RJ, Shapiro ED et al.: The clinical assessment, treatment, and prevention of Lyme disease, human granulocytic anaplasmosis, and babesiosis: clinical practice guidelines by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis 2006; 43: 1089–1134.
• 48. World Health Organization: Guidelines for the Treatment of Malaria. 3rd ed., World Health Organization, Italy 2015.
• 49. Centers for Disease Control and Prevention: Treatment of Malaria: Guidelines for Clinicians. Centers for Disease Control and Prevention, USA 2013.
• 50. Panel on Opportunistic Infections in HIV-Infected Adults and Adolescents: Guidelines for the Prevention and Treatment of Opportunistic Infections in HIV-Infected Adults and Adolescents: Recommendations from the Centers for Disease Control and Prevention, the National Institutes of Health, and the HIV Medicine Association of the Infectious Diseases Society of America. USA 2017.
• 51. Panel on Opportunistic Infections in HIV-Exposed and HIVInfected Children: Guidelines for the Prevention and Treatment of Opportunistic Infections in HIV-Exposed and HIV-Infected Children: Recommendations from the Centers for Disease Control and Prevention, the National Institutes of Health, and the HIV Medicine Association of the Infectious Diseases Society of America. USA 2013.

• Document Type: article