Przeciwciała monoklonalne w leczeniu modyfikującym przebieg postaci remitująco-rzutowej stwardnienia rozsianego – stan obecny a perspektywy na przyszłość

• Authors: Kamil Sarnecki , Marta Stadnik , Robert Krysiak , Bogusław Okopień

Title variants

EN

Przeciwciała monoklonalne w leczeniu modyfikującym przebieg postaci remitująco-rzutowej stwardnienia rozsianego – stan obecny a perspektywy na przyszłość

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W świetle badań ostatnich lat postać remitująco-rzutowa jest najczęściej rozpoznawaną odmianą stwardnienia rozsianego w Polsce, a przeciwciała monoklonalne są istotną alternatywą dla tych pacjentów, u których nieskuteczna okazuje się terapia pierwszego rzutu interferonem beta lub octanem glatirameru. Celem takiego leczenia immunomodulacyjnego jest ograniczenie postępu choroby na jej wczesnym etapie, w którym dominuje głównie komponenta zapalna nad zmianami neurodegeneracyjnymi, a więc w momencie, gdy prawdopodobieństwo osiągnięcia efektu terapeutycznego jest największe, przynajmniej teoretycznie. Obecnie przeciwciała monoklonalne, takie jak natalizumab, daklizumab, alemtuzumab i rituksymab, osłabiając na odpowiednim etapie aktywność komórek układu odpornościowego, skutecznie zmniejszają wielkość lub liczbę zmian w obrazie rezonansu magnetycznego mózgu. Ponadto ograniczając nawroty choroby, mają pozytywny wpływ na stan kliniczny pacjentów. Jedynym odstępstwem od tej reguły okazuje się ustekinumab, który nie wykazuje efektywności w terapii. Decyzje o włączeniu leków drugiego rzutu, jakimi są przeciwciała monoklonalne w stwardnieniu rozsianym, powinno się podejmować w oparciu o stan ogólny pacjenta i jego choroby towarzyszące. W Polsce jest zarejestrowany tylko jeden z wyżej wymienionych terapeutyków – natalizumab (Tysabri), pozostałe znajdują się w fazie badań klinicznych. Z ostatnich danych wynika, że niekiedy terapia tymi lekami (natalizumab, rytuksymab) pociąga za sobą groźne w skutkach działania niepożądane, zwłaszcza możliwość pojawienia się postępującej wieloogniskowej leukoencefalopatii mózgu. W przypadku stosowania alemtuzumabu istnieje z kolei duża skłonność do wywoływania zaburzeń autoimmunologicznych, głównie tarczycy. Celem niniejszej pracy jest podsumowanie aktualnych danych z badań klinicznych nad skutecznością przeciwciał monoklonalnych w leczeniu postaci remitująco-rzutowej stwardnienia rozsianego, z jednoczesnym uwzględnieniem działań niepożądanych.

EN

Recent studies indicate that relapsing-remitting subtype is the most common form of multiple sclerosis in Poland and that monoclonal antibodies appear to be an important option for patients not responding to first-line therapy with interferon beta or glatiramer acetate. The aim of such an immunomodulating therapy is to arrest progression of disease at its early phase, when inflammation predominates over neurodegeneration, i.e. at the time when chances for a therapeutic success are maximal, at least in theory. Currently available monoclonal antibodies, e.g. natalizumab, daclizumab, alemtuzumab and rituximab which inhibit immune cells, significantly reduce the size and number of lesions visualized by magnetic resonance imaging. Furthermore, by decreasing severity and frequency of relapses, they have a favourable effect on the patients’ clinical condition. The only exception is ustekinumab, which proved ineffective in this setting.Decision to start second-line drugs – in SM this means monoclonal antibodies – should be based on the patient’s general condition and coexisting diseases. In Poland only one antibody – natalizumab (Tysabri) has been registered in this indication, while the others are currently at the phase of clinical trials. Recently published data indicate that sometimes their use (natalizumab, rituximab) may have serious adverse effects, particularly development of progressive multifocal leukoencephalopathy. Use of alemtuzumab is associated with a high risk of autoimmune disorders, mainly of the thyroid. The aim of this article is a review of currently published clinical trials concerning the effectiveness of monoclonal antibodies in the treatment of relapsing-remitting subtype of multiple sclerosis, with a special emphasis on their adverse effects.

Keywords

EN

alemtuzumab; daclizumab; daklizumab; działania niepożądane; epidemiologia; epidemiology; monoclonal antibody; multiple sclerosis; natalizumab; przeciwciała monoklonalne; rituximab; rytuksymab; side effects; skuteczność leczenia; stwardnienie rozsiane; therapeutic efficacy; ustekinumab

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Aktualności Neurologiczne
• Year: 2012
• Volume: 12
• Issue: 1
• Pages: 30-39

Contributors

author

Kamil Sarnecki

• Katedra Farmakologii Kliniki Chorób Wewnętrznych i Farmakologii Klinicznej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

author

Marta Stadnik

• Katedra Farmakologii Kliniki Chorób Wewnętrznych i Farmakologii Klinicznej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

author

Robert Krysiak

• Katedra Farmakologii Kliniki Chorób Wewnętrznych i Farmakologii Klinicznej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

author

Bogusław Okopień

• Katedra Farmakologii Kliniki Chorób Wewnętrznych i Farmakologii Klinicznej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

References

• 1. Pugliatti M., Rosati G., Carton H. i wsp.: The epidemiology of multiple sclerosis in Europe. Eur. J. Neurol. 2006; 13: 700-722.
• 2. McDonald W.I., Compston A., Edan G. i wsp.: Recommended diagnostics criteria for multiple sclerosis. Ann. Neurol. 2001; 50: 121-127.
• 3. Lublin F.D., Reingold S.C.: Defining the clinical course of multiple sclerosis: results of an international survey. National Multiple Sclerosis Society (USA) Advisory Committee on Clinical Trials of New Agents in Multiple Sclerosis. Neurology 1996; 46: 907-911.
• 4. Boiko A., Vorobeychik G., Paty D. i wsp.: Early onset multiple sclerosis: a longitudinal study. Neurology 2002; 59: 1006-1010.
• 5. Kułakowska A., Bartosik-Psujek H., Hożejowski R. i wsp.: Selected aspects of the epidemiology of multiple sclerosis in Poland – a multicentre pilot study. Neurol. Neurochir. Pol. 2010; 44: 443-452.
• 6. Frohman E.M., Racke M.K., Raine C.S.: Multiple sclerosis – the plaque and its pathogenesis. N. Engl. J. Med. 2006; 354: 942-955.
• 7. Myhr K.M., Mellgren S.I.: Corticosteroids in the treatment of multiple sclerosis. Acta Neurol. Scand. Suppl. 2009; 189: 73-80.
• 8. Gierach P., Juszczak M., Głąbiński A.: Rozwój nowych terapii stwardnienia rozsianego. Aktualn. Neurol. 2009; 9: 132-139.
• 9. Kurtzke J.F.: Rating neurologic impairment in multiple sclerosis: an expanded disability status scale (EDSS). Neurology 1983; 33: 1444-1452.
• 10. European Medicines Agency, Science Medicines Health (EPAR) – Tysabri, natalizumab. Adres: http://www.ema. europa.eu/docs/pl_PL/document_library/EPAR_-_Summary_ for_the_public/human/000603/WC500044688.pdf.
• 11. Coisne C., Mao W., Engelhardt B.: Cutting edge: Natalizumab blocks adhesion but not initial contact of human T cells to the blood-brain barrier in vivo in an animal model of multiple sclerosis. J. Immunol. 2009; 182: 5909-5913.
• 12. Jałosiński M., Jatczak I., Głąbiński A.: Natalizumab: nowa droga terapii stwardnienia rozsianego. Aktualn. Neurol.
• 13. Ramos-Cejudo J., Oreja-Guevara C., Stark Aroeira L. i wsp.: Treatment with natalizumab in relapsing-remitting multiple sclerosis patients induces changes in inflammatory mechanism. J. Clin. Immunol. 2011; 31: 623-631.
• 14. Polman C.H., O’Connor P.W., Havrdova E. i wsp.: A randomized, placebo-controlled trial of natalizumab for relapsing multiple sclerosis. N. Engl. J. Med. 2006; 354: 899-910.
• 15. Rudick R.A., Stuart W.H., Calabresi P.A. i wsp.: Natalizumab plus interferon beta-1a for relapsing multiple sclerosis. N. Engl. J. Med. 2006; 354: 911-923.
• 16. Goodman A.D., Rossman H., Bar-Or A. i wsp.: GLANCE: results of phase 2, randomized, double-blind, placebo-controlled study. Neurology 2009; 72: 806-812.
• 17. Langer-Gould A., Atlas S.W., Green A.J. i wsp.: Progressive multifocal leukoencephalopathy in a patient treated with natalizumab. N. Engl. J. Med. 2005; 353: 375-381.
• 18. Kleinschmidt-DeMasters B.K., Tyler K.L.: Progressive multifocal leukoencephalopathy complicating treatment with natalizumab and interferon beta-1a for multiple sclerosis. N. Engl. J. Med. 2005; 353: 369-374.
• 19. White M.K., Khalili K.: Pathogenesis of progressive multifocal leukoencephalopathy – revisited. J. Infect. Dis. 2011; 203: 578-586.
• 20. Berger J.R.: The basis for modeling progressive multifocal leukoencephalopathy pathogenesis. Curr. Opin. Neurol. 2011; 24: 262-267.
• 21. Clifford D.B., De Luca A., Simpson D.M. i wsp.: Natalizumab- associated progressive multifocal leukoencephalopathy in patients with multiple sclerosis: lessons from 28 cases. Lancet Neurol. 2010; 9: 438-446.
• 22. European Medicines Agency, Science Medicines Health (EPAR) – Zenapax, daklizumab. Adres: http://www.ema. europa.eu/docs/pl_PL/document_library/EPAR_-_Summary_ for_the_public/human/000198/WC500057570.pdf.
• 23. Yang H., Wang J., Du J. i wsp.: Structural basis of immunosuppression by the therapeutic antibody daclizumab. Cell Res. 2010; 20:1361-1371.
• 24. Bielekova B., Catalfamo M., Reichert-Scrivner S. i wsp.: Regulatory CD56bright natural killer cells mediate immunomodulatory effects of IL-2Rα-targeted therapy (daclizumab) in multiple sclerosis. Proc. Natl Acad. Sci. USA 2006; 103: 5941-5946.
• 25. Martin J.F., Perry J.S., Jakhete N.R. i wsp.: An IL-2 paradox: blocking CD25 on T cells induces IL-2-driven activation of CD56bright NK cells. J. Immunol. 2010; 185: 1311-1320.
• 26. Sheridan J.P., Zhang Y., Riester K. i wsp.: Intermediateaffinity interleukin-2 receptor expression predicts CD56bright natural killer cell expansion after daclizumab treatment in the CHOICE study of patients with multiple sclerosis. Mult. Scler. 2011; 17: 1441-1448.
• 27. Wynn D., Kaufman M., Montalban X. i wsp.: Daclizumab in active relapsing multiple sclerosis (CHOICE study): a phase 2, randomised, double-blind, placebo-controlled, add-on trial with interferon beta. Lancet Neurol. 2010; 9: 381-390.
• 28. Rose J.W., Burns J.B., Bjorklund J. i wsp.: Daclizumab phase II trial in relapsing and remitting multiple sclerosis: MRI and clinical results. Neurology 2007; 69: 785-789.
• 29. Safety and Efficacy Extension Study of Daclizumab HYP to Treat Relapsing-Remitting Multiple Sclerosis. Adres: http:// clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT00870740?term=daclizuma b+select&rank=1.
• 30. Phase III clinical trial using daclizumab for relapsingremitting multiple sclerosis initiated. Immunotherapy 2010; 2: 437.
• 31. Efficacy and Safety of Daclizumab High Yield Process Versus Interferon β 1a in Patients With Relapsing-Remitting Multiple Sclerosis (DECIDE). Adres: http://clinicaltrials. gov/ct2/show/NCT01064401?term=daclizumab+DECIDE &rank=1.
• 32. European Medicines Agency, Science Medicines Health (EPAR) – MabCampath, alemtuzumab. Adres: http://www. ema.europa.eu/docs/pl_PL/document_library/EPAR_-_Summary_ for_the_public/human/000353/WC500025261.pdf.
• 33. Hu Y., Turner M.J., Shields J. i wsp.: Investigation of the mechanism of action of alemtuzumab in a human CD52 transgenic mouse model. Immunology 2009; 128: 260-270.
• 34. Coles A.J., Cox A., Le Page E. i wsp.: The window of therapeutic opportunity in multiple sclerosis: evidence from monoclonal antibody therapy. J. Neurol. 2006; 253: 98-108.
• 35. CAMMS223 Trial Investigators; Coles A.J., Compston D.A.S., Selmaj K.W. i wsp.: Alemtuzumab vs. interferon beta-1a in early multiple sclerosis. N. Engl. J. Med. 2008; 359: 1786-1801.
• 36. Jones J.L., Phuah C.L., Cox A.L. i wsp.: IL-21 drives secondary autoimmunity in patients with multiple sclerosis, following therapeutic lymphocyte depletion with alemtuzumab (Campath-1H). J. Clin. Invest. 2009; 119: 2052-2061.
• 37. Comparison of Alemtuzumab and Rebif® Efficacy in Multiple Sclerosis, Study One (CARE-MS I). Adres: http://clinicaltrials. gov/ct2/show/NCT00530348?term=CAREMS+ I&rank=1.
• 38. Comparison of Alemtuzumab and Rebif® Efficacy in Multiple Sclerosis, Study Two (CARE-MS II). Adres: http://clinicaltrials. gov/ct2/show/NCT00548405?term=CAREMS+ II&rank=1.
• 39. Scott S.D.: Rituximab: a new therapeutic monoclonal antibody for non-Hodgkin’s lymphoma. Cancer Pract. 1998; 6: 195-197.
• 40. Edwards J.C., Szczepanski L., Szechinski i wsp.: Efficacy of B-cell-targeted therapy with rituximab in patients with rheumatoid arthritis. N. Engl. J. Med. 2004; 350: 2572-2581.
• 41. European Medicines Agency, Science Medicines Health (EPAR) – MabThera, rytuksymab. Adres: http://www.ema. europa.eu/docs/pl_PL/document_library/EPAR_-_Summary_ for_the_public/human/000165/WC500025815.pdf.
• 42. Winiarska M., Bil J., Demkow U., Wąsik M.: Review paper: CD20 as a target for therapy. Centr. Eur. J. Immunol. 2007; 32: 239-246.
• 43. Hawker K., O’Connor P., Freedman M.S. i wsp.: Rituximab in patients with primary progressive multiple sclerosis: results of a randomized double-blind placebo-controlled multicenter trial. Ann. Neurol. 2009; 66: 460-471.
• 44. Hauser S.L., Waubant E., Arnold D.L. i wsp.; HERMES Trial Group: B-cell depletion with rituximab in relapsingremitting multiple sclerosis. N. Engl. J. Med. 2008; 358: 676-688.
• 45. FDA Public Health Advisory: Life-threatening Brain Infection in Patients with Systemic Lupus Erythematosus After Rituxan (Rituximab) Treatment. 12/18/2006. Adres: http:// www.fda.gov/Drugs/DrugSafety.
• 46. Robak T., Robak E.: New anti-CD20 monoclonal antibodies for the treatment of B-cell lymphoid malignancies. BioDrugs 2011; 25: 13-25.
• 47. A Study of the Efficacy and Safety of Ocrelizumab in Patients With Relapsing-Remitting Multiple Sclerosis. Adres: http://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT00676715?term=ocre lizumab&rank=10.
• 48. European Medicines Agency, Science Medicines Health (EPAR) – Stelara, ustekinumab. Adres: http://www.ema. europa.eu/docs/pl_PL/document_library/EPAR_-_Summary_ for_the_public/human/000958/WC500058509.pdf.
• 49. Laws P.M., Warren R.B.: Ustekinumab for the treatment of psoriasis. Expert Rev. Clin. Immunol. 2011; 7: 155-164.
• 50. Luo J., Wu S.J., Lacy E.R. i wsp.: Structural basis for the dual recognition of IL-12 and IL-23 by ustekinumab. J. Mol. Biol. 2010; 402: 797-812.
• 51. Kroenke M.A., Segal B.M.: IL-23 modulated myelin-specific T cells induce EAE via an IFNγ driven, IL-17 independent pathway. Brain Behav. Immun. 2011; 25: 932-937.
• 52. Cua D.J., Sherlock J., Chen Y. i wsp.: Interleukin-23 rather than interleukin-12 is the critical cytokine for autoimmune inflammation of the brain. Nature 2003; 421: 744-748.
• 53. Langrish C.L., Chen Y., Blumenschein W.M. i wsp.: IL-23 drives a pathogenic T cell population that induces autoimmune inflammation. J. Exp. Med. 2005; 201: 233-240.
• 54. Segal B.M., Constantinescu C.S., Raychaudhuri A. i wsp.: Repeated subcutaneous injections of IL12/23 p40 neutralising antibody, ustekinumab, in patients with relapsing-remitting multiple sclerosis: a phase II, double-blind, placebocontrolled, randomised, dose-ranging study. Lancet Neurol. 2008; 7: 796-804.
• 55. Longbrake E.E., Racke M.K.: Why did IL-12/IL-23 antibody therapy fail in multiple sclerosis? Expert Rev. Neurother. 2009; 9: 319-321.

• Document Type: article