Podejście psychologiczne w terapii jąkania

• Authors: Agata Błachnio , Aneta Przepiórka

Title variants

EN

A psychological approach in stuttering therapy

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Praca omawia różne metody stosowane w terapii jąkania z uwzględnieniem podejścia psychologicznego. Jąkanie jest nie tylko zaburzeniem płynności mówienia, objawy występują bowiem na kilku płaszczyznach: neurofizjologicznej, społecznej i psychologicznej. Terapia jąkania ze względu na złożoność tego zaburzenia wymaga podejścia interdyscyplinarnego, w tym szczególnie koncentracji na radzeniu sobie z emocjami pacjenta i obniżeniu związanych z tym zaburzeniem patologicznych reakcji lękowych – logofobii. Celem artykułu jest omówienie metod stosowanych w terapii jąkania oraz ocena ich skuteczności. Główny podział metod zakłada istnienie dwóch podejść: pośrednie i bezpośrednie metody. Metody bezpośrednie oddziałują na akt mowy i mają na celu zmniejszenie niepłynności mowy. Wśród nich można wymienić: rytmizację mówienia, wspomaganie wypowiedzi ruchem ręki czy wydłużenie wypowiedzi. Natomiast metody pośrednie stanowią ich uzupełnienie i koncentrują się na obniżeniu lęku oraz redukcji napięcia pojawiającego się u osoby jąkającej się. Należą do nich różnego rodzaju techniki relaksacyjne, metody oparte na wizualizacji czy treningi autogenne. Zwracają one uwagę na emocje przeżywane przez osoby jąkające się. Ponadto techniki takie jak muzykoterapia, psychodrama, hipoterapia, desentyzacja i desensybilizacja są skutecznymi sposobami polepszenia funkcjonowania psychospołecznego osób jąkających się. Prezentowany artykuł ma charakter przeglądowy, może zatem służyć jako podstawa do opracowania i wdrożenia programów terapeutycznych z udziałem logopedy i psychologa.

EN

The presented article concerns the issue of stuttering therapy and takes into account the psychological approach. Stuttering is not only a speech fluency disorder, but the symptoms occur on several levels: neurophysiological, social and psychological. Considering the complexity of this disorder, stuttering therapy requires an interdisciplinary approach that focuses particularly on dealing with the patient’s emotions and reducing the related pathological anxiety – logophobia. This article aims to discuss the methods used in the treatment of stuttering, and assess their effectiveness. The main division of methods assumes the existence of two approaches: direct and indirect methods. Methods of direct impact on speech are aimed at reducing speech disfluencies. Among them are: rhythmisation of speech, supporting movements of hands while speaking, and extension of statements. On the other hand, indirect methods are complementary and are aimed at reducing anxiety and tension appearing in stuttering individuals. Various relaxation techniques, visualization and autogenic training may be enumerated here. These methods focus on stuttering patients’ emotions. In addition, techniques such as music therapy, psychodrama, hippotherapy, desensitization and desensibilisation are effective ways to improve the psychosocial functioning of stuttering individuals. This is a review article, so it may be used as a basis for the development and implementation of therapeutic programs with participation of a speech therapist and psychologist.

Keywords

EN

direct methods; indirect methods; jąkanie; metody bezpośrednie; metody pośrednie; psychologia; psychology; stuttering; terapia; therapy

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Psychiatria i Psychologia Kliniczna
• Year: 2013
• Volume: 13
• Issue: 2
• Pages: 121–125

Contributors

author

Agata Błachnio

• Katedra Psychologii Emocji i Motywacji, Instytut Psychologii, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

author

Aneta Przepiórka

• Katedra Psychologii Emocji i Motywacji, Instytut Psychologii, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

References

• 1. Woźniak T.: Standard postępowania logopedycznego w przypadku jąkania. Logopedia 2008; 37: 217–226.
• 2. Dell C.W.: Terapia jąkania u dzieci w młodszym wieku szkolnym. Podręcznik dla logopedów. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2008.
• 3. Tarkowski Z.: Psychosomatyka jąkania: dlaczego osoby jąkające się mówią płynnie. Wydawnictwo Fundacji „Orator”, Lublin 2007.
• 4. Tarkowski Z.: Zmiana postaw wobec jąkania. Wydawnictwo Fundacji „Orator”, Lublin 2008.
• 5. Suligowska B., Zadęcka E.: Czynniki warunkujące przebieg terapii. W: Minczakiewicz E.M. (red.): Holistyczne aspekty logopedycznej terapii jąkających się. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2005.
• 6. Tarkowski Z.: Jąkanie. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
• 7. Chęciek M.: Jąkanie. Diagnoza, terapia, program. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2007.
• 8. Chęciek M.: Aktualny stan badań nad jąkaniem – wybrane zagadnienia. Logopedia 1993; 20: 41–48.
• 9. Kilińska-Ewertowska E.: Logorytmika. Skrypt dla słuchaczy studiów logopedycznych i surdologopedycznych. UMCS, Lublin 1987.
• 10. Engiel Z.: Próba opracowania systemu ćwiczeń logopedycznych w rehabilitacji jąkania (cz. 1). Zagadnienia Wychowawcze a Zdrowie Psychiczne 1976; 12 (6): 60–63.
• 11. Engiel Z.: Próba opracowania systemu ćwiczeń logopedycznych w rehabilitacji jąkania (cz. 2). Zagadnienia Wychowawcze a Zdrowie Psychiczne 1977; 13 (1): 79–83.
• 12. Arutiunian L.: Problemy patologicznego podłoża jąkania. Logopedia 1997; 24: 31–37.
• 13. Wilczewski S.: Teoretyczne założenia i metoda usuwania jąkania. Logopedia 1967; 7: 105–111.
• 14. Adamczyk B.: Terapia jąkania metodą „Echo”. W: Gałkowski T., Tarkowski Z., Zaleski T. (red.): Diagnoza i terapia zaburzeń mowy. Wyd. UMCS, Lublin 1993: 141–153.
• 15. Woźniak T.: Wykład z jąkania. UMCS, niepublikowane, Lublin 2007.
• 16. Chęciek M.: Jąkanie. W: Gałkowski T., Tarkowski Z., Zaleski T. (red.): Diagnoza i terapia zaburzeń mowy. Wyd. UMCS, Lublin 1993: 125–140.
• 17. Skoczek A.: Jąkanie – wybrane zagadnienia terapii. W: Minczakiewicz E.M. (red.): Komunikacja – mowa – język w diagnozie i terapii zaburzeń rozwoju u dzieci i młodzieży niepełnosprawnej. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2002.
• 18. Derra C.: Trening autogenny dla każdego. Amber, Warszawa 2005.
• 19. Sybilski Z.: Dezaktywizacja i aktywizacja emocji w psychoterapii. Wydawnictwo Druk-Intro, Inowrocław 2007.
• 20. Paul-Cavallier F.J.: Wizualizacja. Rebis, Poznań 1996.
• 21. Łosiak W.: Psychologia stresu. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.
• 22. Strelau J.: Temperament a stres: temperament jako czynnik moderujący stresory, stan i skutki stresu oraz radzenie sobie ze stresem. W: Heszen-Niejodek I., Ratajczak Z. (red.): Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1996.
• 23. Bogdanowicz M., Kisiel B., Przasnyska M.: Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1992.
• 24. Wolak K.: Zastosowanie techniki Biofeedback w terapii osób jąkających się. Psychologia Wychowawcza 1988; 1: 56–67.
• 25. Pecyna M.: System Biofeedback w praktyce pedagogicznej. Żak, Warszawa 1998.

• Document Type: article