Radiodiagnostyka i radioterapia kobiet w ciąży – fakty bez mitów

• Authors: Barbara Kozakiewicz

Title variants

EN

Radiodiagnosis and radiotherapy in pregnancy – facts without myths

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Ze współistnieniem ciąży i choroby nowotworowej onkolodzy spotykają się coraz częściej. Jest to konsekwencja odkładania decyzji o macierzyństwie przez współczesne kobiety oraz wysokiej zachorowalności na nowotwory złośliwe w grupie młodzieży i młodych dorosłych (20–44 lata). U ciężarnych rozpoznaje się najczęściej raka piersi i nowotwory hematologiczne. Zarówno diagnostyka, jak i późniejsze leczenie wymagają użycia promieniowania. Poddanie kobiety ciężarnej wpływowi napromienienia postrzegane jest jako narażenie płodu na nieodwracalne uszkodzenie, a nawet śmierć. Brakuje badań oceniających rzeczywisty wpływ różnych dawek i rodzajów promieniowania na płód, a lęk i stereotypy mówiące o szkodliwości promieniowania sprawiają, że pacjentkom proponuje się terminację ciąży, a potem leczenie nowotworu. Coraz liczniejsze dane literaturowe dowodzą jednak, że nie jest to postępowanie zgodne z aktualną wiedzą medyczną z zakresu radiodiagnostyki i radioterapii. W pracy przedstawiono dane dotyczące wpływu promieniowania na organizmy żywe oraz zastosowania promieniowania do celów diagnostycznych i terapeutycznych u kobiet w ciąży. Przegląd literatury przedmiotu jednoznacznie wskazuje, że badania i leczenie wykorzystujące promieniowanie jonizujące są procedurami bezpiecznymi także w przypadku ciężarnych pacjentek.

EN

Cancer in pregnancy is an increasingly common phenomenon faced by oncologist. This is a consequence of postponed motherhood until a later age and high rates of malignant tumors in the group of adolescents and young adults (20–44 years). The most common diseases diagnosed in pregnant women are breast cancer and hematological malignancies. Both, diagnosis and later treatment require the use of radiation. Irradiation of a pregnant woman is perceived as fetal exposure to irreversible damage and even death. There are no studies describing the actual effect of different doses and types of radiation on the fetus. Furthermore, due to anxiety and stereotypes pointing to the harmfulness of radiation, women requiring radiation are offered pregnancy termination before initiation of cancer therapy. However, the increasing data based on a review of literature from different parts of the world show that such management is not in line with the current medical knowledge in the field of radiodiagnosis and radiotherapy. This article presents data based on a literature review devoted to the assessment of the impact of radiation on living organisms and the use of radiation for diagnostic and therapeutic purposes in pregnant women. The data clearly indicate that both diagnostic and therapeutic ionizing radiation can be safely used also in pregnant women.

Keywords

EN

radiodiagnostyka kobiet w ciąży; radioterapia podczas ciąży; rak podczas ciąży

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Current Gynecologic Oncology
• Year: 2018
• Volume: 16
• Issue: 1
• Pages: 30–41

Contributors

author

Barbara Kozakiewicz

• Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Warszawa, Polska; Wydział Nauki o Zdrowiu, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa, Polska

References

• 1. Socol Y, Yanovskiy M, Zatcovetsky I: Low-dose ionizing radiation: scientific controversy, moral-ethical aspects and public choice. Int J Nuclear Governance, Economy and Ecology 2013; 4: 59–75.
• 2. Dobrzyński L, Trojanowski W: Wybrane zagadnienia z radiobiologii człowieka. Raport nr 15. Dział Szkolenia i Doradztwa Instytutu Problemów Jądrowych im. Andrzeja Sołtana, Świerk 2002: 3–19.
• 3. Kozłowska J, Łaczmańska I: Niestabilność genetyczna – jej znaczenie w procesie powstawania nowotworów oraz diagnostyka laboratoryjna. Nowotwory J Oncol 2010; 60: 548–553.
• 4. NSCEAR 96. According to: Hrynkiewicz A (ed.): Człowiek i promieniowanie jonizujące. PWN, Warszawa 2001: 12–220.
• 5. Strupczewski A: Nie bójmy się energetyki jądrowej. COSIW, Warszawa 2010 . Available from: http://cosmo.usz.edu.pl/pliki/ mariusz/strupczewski.pdf.
• 6. Karam AP, Leslie SA, Anbar A: The effects of changing atmospheric oxygen concentrations and background radiation levels on radiogenic DNA damage rates. Health Phys 2001; 81: 545–553.
• 7. Jaworowski Z: Radiation risk and ethics. Phys Today 1999; 52: 24–29.
• 8. Annex B. Adaptive responses to radiation in cells and organisms. In: Sources and Effects of Ionizing Radiation. United Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation. UNSCEAR 1994 Report to the General Assembly, with Scientific Annexes. United Nations, New York 1994.
• 9. Giles D, Dewitt D, Stewart A et al.: Malignant disease in childhood and diagnostic irradiation in utero. Lancet 1956; 271: 447.
• 10. Baker ML, Vandergrift JF, Dalrymple GV: Fetal exposure in diagnostic radiology. Health Phys 1979; 37: 237–239.
• 11. Mole RH: Radiation effects on prenatal development and their radiological significance – review article. Br J Radiol 1979; 52: 89–101.
• 12. National Council on Radiation Protection and Measurements (NCRP): Medical Radiation Exposure of Pregnant and Potentially Pregnant Women. NCRP Report No. 54. National Council on Radiation Protection and Measurements, Bethesda 1977. Available from: https://archive.org/stream/medicalradiation00nati/medicalradiation00nati_djvu.txt.
• 13. Miller RW, Mulvihill JJ: Small head size after atomic irradiation. Teratology 1976; 14: 355–357.
• 14. Pereg D, Koren G, Lishner M: Cancer in pregnancy: gaps, challenges and solutions. Cancer Treat Rev 2008; 34: 302–312.
• 15. Harvey EB, Boice JD Jr, Honeyman M et al.: Prenatal X-ray exposure and childhood cancer in twins. N Engl J Med 1985; 312: 541–545.
• 16. Gaulden ME: Genetic Effects of Radiation. Medical Radiation Biology. WB Saunders, Philadelphia 1973.
• 17. Bross ID, Natarajan N: Genetic damage from diagnostic radiation. JAMA 1977; 237: 2399–2401.
• 18. Mole RH: Letter: Antenatal radiography and the ten-day rule. Lancet 1976; 1: 738–739.
• 19. Jablon S, Kato H: Childhood cancer in relation to prenatal exposure to atomic-bomb radiation. Lancet 1970; 2: 1000–1003.
• 20. International Commission on Radiological Protection (ICRP) – reports. Available from: www.icrp.org.
• 21. Genetic and Somatic Effects of Ionizing Radiation. United Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation. 1986 Report to the General Assembly, with annexes. United Nations, New York 1986: 16–18, 332–334. Available from: www.unscear.org/unscear/publications.html.
• 22. Shigematsu I, Katoo H: Late health effects among Hiroshima and Nagasaki atomic bomb survivors. Radiation-Risk-Protection Compacts, Volume 1, 6th Congress, International Association, Berlin 1984, 2: 89–95.
• 23. Rugh R: The impact of ionizing radiations on the embryo and fetus. Am J Roentgenol Radium Ther Nucl Med 1963; 89: 182–190.
• 24. Oppenheim BE, Griem ML, Meier P: The effects of diagnostic X-ray exposure on the human fetus: an examination of the evidence. Radiology 1975; 114: 529–534.
• 25. Kal HB, Struikmans H: Radiotherapy during pregnancy: fact and fiction. Lancet Oncol 2005; 6: 328–333.
• 26. Uchida IA, Curtis EJ: A possible association between maternal radiation and mongolism. Lancet 1961; 2: 848–850.
• 27. Otake M, Schull WJ: Radiation-related brain damage and growth retardation among the prenatally exposed atomic bomb survivors. Int J Radiat Biol 1998; 74: 159–171.
• 28. Rugh R: X-ray-induced teratogenesis in the mouse and its possible significance to man. Radiology 1971; 99: 433–443.
• 29. Hicks SP, D’Amato CJ: Effects of ionizing radiations on mammalian development. In: Woollam DHM (ed.): Advances in Teratology. Vol. 1, Logos Press, London 1966: 195–199.
• 30. ESMO 2014 Press Release: Cancer During Pregnancy: Chemotherapy and Radiotherapy are Safe for Babies, Studies Show. Lugano/Madrid, 27 September 2014. Available from: http://www. esmo.org/Conferences/Past-Conferences/ESMO-2014-Congress/Press-Media/Cancer-During-Pregnancy-Chemotherapyand-Radiotherapy-are-Safe-for-Babies-Studies-Show.
• 31. Baudet J, Bonnaud F, Pichereau D et al.: Choroby niepołożnicze u ciężarnych. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1990: 188–208.
• 32. Avilés A, Díaz-Maqueo JC, Talavera A et al.: Growth and development of children of mothers treated with chemotherapy during pregnancy: current status of 43 children. Am J Hematol 1991; 36: 243–248.
• 33. Wallace WHB, Shalet SM, Hendry JH et al.: Ovarian failure following abdominal irradiation in childhood: the radiosensitivity of the human oocyte. Br J Radiol 1989; 62: 995–998.
• 34. Pentheroudakis G, Pavlidis N, Castiglione M; ESMO Guidelines Working Group: Cancer, fertility and pregnancy: ESMO Clinical Recommendations for diagnosis, treatment and follow-up. Ann Oncol 2008; 19 (Suppl 2): ii108–ii109.
• 35. Koren G, Lishner M (eds.): Cancer in Pregnancy and Lactation: The Motherisk Guide. Cambridge University Press, New York, 2011: 157–176.
• 36. ICRP: 1990 Recommendations of the International Commission on Radiological Protection. ICRP Publication 60. Ann ICRP 1991; 21.
• 37. Salani R, Billingsley CC, Crafton SM: Cancer and pregnancy: an overview for obstetricians and gynecologists. Am J Obstet Gynecol 2014; 211: 7–14.
• 38. Tirada N, Dreizin D, Khati NJ et al.: Imaging pregnant and lactating patients. Radiographics 2015; 35: 1751–1765.
• 39. Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 264).
• 40. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej (Dz. U. nr 51 poz. 265).
• 41. Lazarus E, Debenedectis C, North D et al.: Utilization of imaging in pregnant patients: 10-year review of 5270 examinations in 3285 patients – 1997–2006. Radiology 2009; 251: 517–524.
• 42. Coakley FV, Cody DD, Mahesh M: The pregnant patient: alternatives to CT and dose-saving modifications to CT technique. Image Wisely. Available from: http://www.imagewisely.org/ imaging-modalities/computed-tomography/medical-physicists/articles/the-pregnant-patient.
• 43. Kozakiewicz B (ed.): Nowotwory złośliwe u kobiet w ciąży. Rozpoznanie i leczenie. PZWL, Warszawa 2017: 39–56.
• 44. Stovall M, Blackwell CR, Cundiff J et al.: Fetal dose from radiotherapy with photon beams: report of AAPM Radiation Therapy Committee Task Group No. 36. Med Phys 1995; 22: 63–82.
• 45. Antypas C, Sandilos P, Kauvaris J et al.: Fetal dose evaluation during breast cancer radiotherapy. Int J Radiat Oncol Biol Phys 1998; 40: 995–999.
• 46. Reulen RC, Bright CJ, Winter DL et al.: Pregnancy and labor complications in female survivors of childhood cancer: the British Childhood Cancer Survivor Study. J Natl Cancer Inst 2017; 109.
• 47. Amant F, Han SN, Gziri MM et al.: Management of cancer in pregnancy. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol 2015; 29: 741–753.
• 48. Cousins C: Medical radiation and pregnancy. Health Phys 2008; 95: 551–553.
• 49. Cordeiro CN, Gemignani ML: Gynecologic malignancies in pregnancy: balancing fetal risks with oncologic safety. Obstet Gynecol Surv 2017; 72: 184–193.
• 50. Cardis E, Vrijheid M, Blettner M et al.: The 15-Country Collaborative Study of Cancer Risk among Radiation Workers in the Nuclear Industry: estimates of radiation-related cancer risks. Radiat Res 2007; 167: 396–416.
• 51. Dobrzyński L, Droste E, Wołkiewicz R et al.: Spotkanie z promieniotwórczością. Instytut Problemów Jądrowych im. Andrzeja Sołtana w Świerku, Świerk 2010: 3–16.

• Document Type: article