Is a fatty pancreas a banal lesion?

• Authors: Andrzej Smereczyński , Katarzyna Kołaczyk

Title variants

PL

Czy otłuszczona trzustka to banalna zmiana?

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

So far, a fatty pancreas has been related to obesity and the ageing processes in the body. The current list of pathogenetic factors of the condition is clearly extended with genetically conditioned diseases (cystic fibrosis, Shwachman-Diamond syndrome and Johanson-Blizzard syndrome), pancreatitis, especially hereditary and obstructive, metabolic and hormonal disorders (hypertriglyceridemia, hypercholesterolemia, hyperinsulinemia and hypercortisolemia), alcohol overuse, taking some medicines (especially adrenal cortex hormones), disease of the liver and visceral adiposis. As regards lipomatosis of that organ resulting mainly from dyslipidemia and hyperglycemia, the term “nonalcoholic fatty pancreas disease” was introduced. Experimental studies on animals and histological preparations of the pancreatic fragments show that the lipotoxicity of the collected adipocytes collected ion the organ release a cascade of proinflammatory phenomena, and even induces the processes of carcinogenesis. Pancreas adiposis is best defined in Computed Tomography and Magnetic Resonance Imaging. However, a series of works proved the usefulness in the diagnostics of that pathology of transabdominal and endoscopic ultrasonography. In that method, the degree of adiposis was based on the comparison of echogenicity of the pancreas and the liver, renal parenchyma, spleen and/or retroperitoneal adipose. Recently, the evaluation was expanded by the evaluation of the degree of pancreatic adipose with the pancreas-to-liver index, utilizing to that end a special computer program. According to our experience, the simplest solution is the method utilized by us. On one crosssection of the body of the pancreas, its echogenicity is assessed in comparison to retroperitoneal adipose and the visibility of the splenic vein, pancreatic duct and the major retroperitoneal vessels. Depending on the visualization of these structures, it is possible to determine the degree of pancreas adiposis. Such a study applies to 250 people, in whom the adiposis was detected in 16.5%, which is close to other cohort US examinations results.

PL

Dotychczas otłuszczenie trzustki wiązano głównie z otyłością i starzeniem się organizmu. Obecnie lista czynników patogenetycznych tego stanu wyraźnie się wydłużyła o choroby uwarunkowane genetycznie (mukowiscydoza, zespół Shwachmana i Diamonda oraz zespół Johansona i Blizzarda), zapalenia trzustki, zwłaszcza dziedziczne i obturacyjne, zaburzenia metaboliczne i hormonalne (hipertriglicerydemia, hipercholesterolemia, hiperinsulinemia i hiperkortyzolemia), nadużywanie alkoholu, przyjmowanie niektórych leków (zwłaszcza hormonów kory nadnercza), choroby wątroby i otłuszczenie trzewne. W odniesieniu do lipomatozy tego narządu wynikającej głównie z dyslipidemii i hiperglikemii wprowadzono określenie niealkoholowej choroby otłuszczeniowej trzustki (nonalcoholic fatty pancreas disease). W badaniach eksperymentalnych na zwierzętach oraz w preparatach histopatologicznych wyciętych fragmentów trzustki stwierdzono, że lipotoksyczność nagromadzonych w tym narządzie adipocytów wyzwala kaskadę zjawisk prozapalnych, a nawet indukuje procesy karcinogenezy. Otłuszczenie trzustki jest najlepiej definiowane za pomocą tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego. Jednak szereg prac udowodniło przydatność w diagnostyce tej patologii ultrasonografii przezbrzusznej i endoskopowej. W metodzie tej stopień otłuszczenia opierano na porównaniu echogeniczności trzustki z wątrobą, miąższem nerki, śledzioną i/lub tłuszczem zaotrzewnowym. Ostatnio też wprowadzono do oceny stopnia otłuszczenia trzustki wskaźnik trzustkowo-okołowątrobowy, wykorzystując do tego specjalny program komputerowy. Według naszych doświadczeń prostszym rozwiązaniem jest metoda stosowana przez nas. Na jednym przekroju poprzecznym trzonu trzustki ocenia się jego echogeniczność w odniesieniu do tłuszczu zaotrzewnowego i widoczność żyły śledzionowej, przewodu trzustkowego oraz głównych naczyń zaotrzewnowych. W zależności od wizualizacji tych struktur można określić stopień otłuszczenia trzustki. Opracowanie takie dotyczy 250 osób, u których otłuszczenie wykryto w 16,5%, co jest zbliżone do innych kohortowych wyników badań USG.

Keywords

EN

adiposis; adiposis classification; klasyfikacjaotłuszczenia; niealkoholowa chorobaotłuszczeniowa trzustki; nonalcoholic fattypancreas disease; otłuszczenie; pancreas; trzustka; ultrasonografia; ultrasonography

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Journal of Ultrasonography
• Year: 2016
• Volume: 16
• Issue: 66
• Pages: 273–280

Contributors

author

Andrzej Smereczyński

• Self-Training Ultrasonography Circle at the Genetics and Pathomorphology Center in Szczecin, Szczecin, Poland

author

Katarzyna Kołaczyk

• Self-Training Ultrasonography Circle at the Genetics and Pathomorphology Center in Szczecin, Szczecin, Poland

References

• 1. Ogilvie RF: The islands of Langerhaus in 19 cases of obesity. J Pathol Bacteriol 1933; 37: 473–481.
• 2. Olsen TS: Lipomatosis of the pancreas in autopsy material and its relation to age and overweight. Acta Pathol Microbiol Scand A 1978; 86A: 367–373.
• 3. Bochenek A, Reicher M: Anatomia człowieka. Tom II. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1998: 168–180.
• 4. Glaser J, Stienecker K: Pancreas and aging: a study using ultrasonography. Gerontology 2000; 46: 93–96.
• 5. van Geenen EJ, Smits MM, Schreuder TC, van der Peet DL, Bloemena E, Mulder CJ: Nonalcoholic fatty liver disease is related to nonalcoholic fatty pancreas disease. Pancreas 2010; 39: 1185–1190.
• 6. Tham RT, Heyerman HG, Falke TH, Zwinderman AH, Bloem JL, Bakker W et al.: Cystic fibrosis: MR imaging of the pancreas. Radiology 1991; 179: 183–186.
• 7. Matsumoto S, Mori H, Miyake H, Takaki H, Maeda T, Yamada Y et al.: Uneven fatty replacement of the pancreas: evaluation with CT. Radiology 1995; 194: 453–458.
• 8. Bom EP, van der Sande FM, Tjon RT, Tham A, Hillen HF: Shwachman syndrome: CT and MR diagnosis. J Comput Assist Tomogr 1993; 17: 474–476.
• 9. Robberecht E, Nachtegaele P, Van Rattinghe R, Afschrift M, Kunnen M, Verhaaren R: Pancreatic lipomatosis in the Shwachman-Diamond syndrome. Identification by sonography and CT-scan. Pediatr Radiol 1985; 15: 348–349.
• 10. Al-Haddad M, Khashab M, Zyromski N, Pungpapong S, Wallace MB, Scolapio J et al.: Risk factors for hiperechogenic pancreas on endoscopic ultrasound: a case-control study. Pancreas 2009; 38: 672–675.
• 11. Rezaei N, Sabbaghian M, Liu Z, Zenker M: Eponym: Johanson-Blizzard syndrome. Eur J Pediatr 2011; 170: 179–183.
• 12. Ellery KM, Erdman SH: Johanson-Blizzard syndrome: expanding the phenotype of exocrine pancreatic insufficiency. JOP 2014; 15: 388–390.
• 13. Targher G, Rossi AP, Zamboni GA, Fantin F, Antonioli A, Corzato F et al.: Pancreatic fat accumulation and its relationships with liver content and other fat depots in obese individuals. J Endocrinal Invest 2012; 35: 748–753.
• 14. Sepe PS, Ohri A, Sanaka S, Berzin TM, Sekhon S, Bennett G et al.: A prospective evaluation of fatty pancreas by using EUS. Gastrointest Endosc 2011; 73: 987–993.
• 15. Wu WC, Wang CY: Association between nonalcoholic fatty pancreatic disease (AAFPD) and the metabolic syndrome: case-control retrospective study. Cardiovasc Diabetol 2013; 12: 77.
• 16. Ou HY, Wang CY, Yang YC, Chen MF, Chang CJ: The association between nonalcoholic fatty pancreas disease and diabetes. PLoS One 2013; 8: e76537.
• 17. Wang CY, Ou HY, Chen MF, Chang TC, Chang CJ: Enigmatic ectopic fat: prevalence of nonalcoholic pancreas disease and its association factors in a Chinese population. J Am Heart Assoc 2014; 3: e000297.
• 18. Lee JS, Kim SH, Jun DW, Han JH, Jang EC, Park JY et al.: Clinical implications of fatty pancreas: correlations between fatty pancreas and metabolic syndrome. World J Gastroenterol 2009; 15: 1869–1875.
• 19. Pezzilli R, Calculli L: Pancreatic steatosis: is it related to either obesity or diabetes mellitus. World J Diabetes 2014; 15: 415–419.
• 20. Uygun A, Kadayifci A, Demirci H, Saglam M, Sakin YS, Ozturk K et al.: The effect of fatty pancreas on serum glucose parameters in patients with nonalcoholic steatohepatitis. Eur J Intern Med 2015; 26: 37–41.
• 21. Rebours V, Gaujoux S, d’Assignies G, Sauvanet A, Ruszniewski P, Lévy P et al.: Obesity and fatty pancreatic infiltration are risk factors for pancreatic precancerous lesions (PanIN). Clin Cancer Res 2015. Doi: 10.1158/1078-0432.CCR-14-2385.
• 22. Tomita Y, Azuma K, Nonaka Y, KamadaY, Tomoeda M, Kishida M et al.: Pancreatic fatty degeneration and fibrosis as predisposing factors for the development of pancreatic ductal adenocarcinoma. Pancreas 2014; 43: 1032–1041.
• 23. Stolzenberg-Solomon RZ, Schairer C, Moore S, Hollenbeck A, Silverman DT: Lifetime adiposity and risk of pancreatic cancer in the NIH-AARP Diet and Health Study cohort. Am J Clin Nutr 2013; 98: 1057–1065.
• 24. Wong WW, Wong GL, Yeung DK, Abrigo JM, Kong AP, Chan RS et al.: Fatty pancreas, insulin resistance and beta-cell function: a population study using fat-water magnetic resonance imaging. Am J Gastrenterol 2014; 109: 589–597.
• 25. Schmidt G: Differential diagnosis in ultrasound imaging. A teaching atlas. Georg Thieme Verlag. Stuttgart 2006: 144–169.
• 26. Jeong HT, Lee MS, Kim MJ: Quantitative analysis of pancreatic echogenicity on transabdominal sonography: correlations with metabolic syndrome. J Clin Ultrasound 2015; 43: 98–108.
• 27. Scatarige JC, Scott WW, Donovan PJ, Siegelman SS, Sanders RC: Fatty infiltration of the liver: ultrasonographic and computed tomographic correlation. J Ultrasound Med 1984; 3: 9–14.
• 28. Smereczyński A: Jednorodna echogeniczność prawidłowej trzustki – nadal istniejący mit. Pol Przeg Radiol 1999; 64: 227–229.
• 29. Navina S, Acharya C, DeLany JP, Orlichenko LS, Baty CJ, Shiva SS et al.: Lipotoxicity causes multisystem organ failure and exacerbates acute pancreatitis in obesity. Sci Transl Med 2011; 3: 107–110.
• 30. Acharya C, Navina S, Singh VP: Role of pancreatic fat in the outcomes of pacreatitis. Pancreatology 2014; 14: 403–408.

• Document Type: review