Powikłania ze strony przewodu pokarmowego w trakcie leczenia klozapiną

• Authors: Adam Wyskoński

Title variants

EN

Gastrointestinal adverse effects of clozapine therapy

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Klozapina jest ostateczną opcją terapeutyczną w przypadku pacjentów ze schizofrenią oporną na leczenie. Podczas terapii często występują działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego: ślinotok, zaparcia, niedrożność jelit, niewydolność wątroby (również o piorunującym przebiegu), nudności i wymioty, wzmożenie apetytu. W pracy podsumowano informacje na temat częstości występowania, mechanizmów oraz metod profilaktyki i leczenia ślinotoku, zaparć i niedrożności jelit w przebiegu leczenia klozapiną. Gdy występuje ślinotok, stosuje się klonidynę, amitryptylinę, pirenzepinę i glikopirolan. W przypadku zaparć i niedrożności szczególne znaczenie mają: właściwa profilaktyka (dieta, aktywność fizyczna) oraz identyfikowanie pacjentów z grupy podwyższonego ryzyka. Chorzy przyjmujący klozapinę są narażeni na szereg powikłań ze strony przewodu pokarmowego. Niektóre z nich (ślinotok) mogą niekorzystnie wpływać na nastawienie do leczenia i powodować jego przerywanie, a inne (niedrożność przewodu pokarmowego) – zagrażać życiu i wymagać intensywnego leczenia chirurgicznego. Należy więc podejmować działania mające na celu wykrywanie modyfikowalnych czynników ryzyka, wczesne diagnozowanie powikłań i wdrażanie właściwego leczenia.

EN

Clozapine is the ultimate therapeutic option for patients with treatment-resistant schizophrenia. Treatment with clozapine is often associated with gastrointestinal adverse reactions, such as: sialorrhea, constipations, bowel obstruction, liver failure (including fulminant hepatic failure), nausea and vomiting, increased appetite. This paper summarizes data on the incidence, mechanisms as well as preventive and therapeutic methods for sialorrhea, constipations and intestinal obstruction during treatment with clozapine. Several options may be used for the management of sialorrhea: clonidine, amitriptyline, pirenzepine and glycopyrrolate. Regarding constipations and obstruction, proper prevention (diet, physical activity) and the identification of patients at increased risk of these complications are particularly important. Patients receiving clozapine are exposed to a variety of gastrointestinal complications. Some of these (sialorrhea) may adversely affect the attitude towards treatment and lead to non-compliance. Other (e.g. intestinal obstruction) can be life-threatening and require intensive surgical treatment. For this reason, efforts should be made to detect modifiable risk factors, provide an early diagnosis of these complications and implement appropriate treatment.

Keywords

EN

bowel obstruction; clozapine; constipation; klozapina; niedrożność jelit; sialorrhea; zaparcia; ślinotok

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Psychiatria i Psychologia Kliniczna
• Year: 2015
• Volume: 15
• Issue: 2
• Pages: 81-85

Contributors

author

Adam Wyskoński

• Klinika Psychiatrii Wieku Podeszłego i Zaburzeń Psychotycznych, Centralny Szpital Kliniczny w Łodzi

References

• Auquier P, Lançon C, Rouillon F et al.: Mortality in schizophrenia. Pharmacoepidemiol Drug Saf 2006; 15: 873–879.
• Blissit KT, Tillery E, Latham C et al.: Glycopyrrolate for treatment of clozapine-induced sialorrhea in adults. Am J Health Syst Pharm 2014; 71: 1282–1287.
• Copp PJ, Lament R, Tennent TG: Amitriptyline in clozapine-induced sialorrhoea [letter]. Br J Psychiatry 1991; 159: 166.
• Hägg S, Spigset O, Mjörndal T et al.: Effect of caffeine on clozapine pharmacokinetics in healthy volunteers. Br J Clin Pharmacol 2000; 49: 59–63.
• Hibbard KR, Propst A, Frank DE et al.: Fatalities associated with clozapine-related constipation and bowel obstruction: a literature review and two case reports. Psychosomatics 2009; 50: 416–419.
• Hinkes R, Quesada TV, Currier MB et al.: Aspiration pneumonia possibly secondary to clozapine-induced sialorrhea. J Clin Psychopharmacol 1996; 16: 462–463.
• Kane JM: Addressing nonresponse in schizophrenia. J Clin Psychiatry 2012; 73: e07.
• Mandel ID, Zengo A, Katz R et al.: Effect of adrenergic agents on salivary composition. J Dent Res 1975; 54 Spec No B: B27–B33.
• Marinkovic D, Timotijevic I, Babinski T et al.: The side-effects of clozapine: a four year follow-up study. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry 1994; 18: 537–544.
• Mustafa FA, Khan A, Burke J et al.: Sublingual atropine for the treatment of severe and hyoscine-resistant clozapine-induced sialorrhea. Afr J Psychiatry (Johannesbg) 2013; 16: 242.
• Newcomer JW: Second-generation (atypical) antipsychotics and metabolic effects: a comprehensive literature review. CNS Drugs 2005; 19 Suppl 1: 1–93.
• Ozdemir V, Kalow W, Okey AB et al.: Treatment-resistance to clozapine in association with ultrarapid CYP1A2 activity and the C → A polymorphism in intron 1 of the CYP1A2 gene: effect of grapefruit juice and low-dose fluvoxamine. J Clin Psychopharmacol 2001; 21: 603–607.
• Palmer SE, McLean RM, Ellis PM et al.: Life-threatening clozapineinduced gastrointestinal hypomotility: an analysis of 102 cases. J Clin Psychiatry 2008; 69: 759–768.
• Pelizza L, De Luca P, La Pesa M et al.: Clozapine-induced intestinal occlusion: a serious side effect. Acta Biomed 2007; 78: 144–148.
• Perrott J: Serious gastrointestinal adverse effects of clozapine. Psychopharmacology Newsletter 2009: 1–5.
• Praharaj SK, Verma P, Roy D et al.: Is clonidine useful for treatment of clozapine-induced sialorrhea? J Psychopharmacol 2005; 19: 426–428.
• Schneider B, Weigmann H, Hiemke C et al.: Reduction of clozapineinduced hypersalivation by pirenzepine is safe. Pharmacopsychiatry 2004; 37: 43–45.
• Sharma A, Ramaswamy S, Dahl E et al.: Intraoral application of atropine sulfate ophthalmic solution for clozapine-induced sialorrhea. Ann Pharmacother 2004; 38: 1538.
• Sockalingam S, Shammi C, Remington G: Treatment of clozapineinduced hypersalivation with ipratropium bromide: a randomized, double-blind, placebo-controlled crossover study. J Clin Psychiatry 2009; 70: 1114–1119.
• Volak LP, Ghirmai S, Cashman JR et al.: Curcuminoids inhibit multiple human cytochromes P450 (CYP), UDP-glucuronosyltransferase (UGT), and sulfotransferase (SULT) enzymes, whereas piperine is a relatively selective CYP3A4 inhibitor. Drug Metab Dispos 2008; 36: 1594–1605.
• Zorn SH, Jones SB, Ward KM et al.: Clozapine is a potent and selective muscarinic M4 receptor agonist. Eur J Pharmacol 1994; 269: R1–R2.

• Document Type: review