Subiektywna jakość życia, poczucie własnej wartości i postrzegane wsparcie społeczne u nastolatków z zaburzeniami endokrynnymi

• Authors: Maria Oleś

Title variants

EN

Subjective quality of life, self-esteem and social support in teenagres with endocrinological disturbances

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wstęp. W ramach tzw. podejścia holistycznego w leczeniu ocena jakości życia w odniesieniu do chorych przewlekle jest szczególnie ważna. Choroba przewlekła w przypadku dzieci i młodzieży stanowi sytuację zagrożenia dla prawidłowego rozwoju fizycznego, psychospołecznego i emocjonalnego. Celem badań jest ocena subiektywnej jakości życia, poczucia własnej wartości i postrzeganego wsparcia społecznego u młodzieży hospitalizowanej z powodu chorób przewlekłych. Materiał i metody. Badania obejmują młodzież w wieku 12–18 lat z cukrzycą typu 1 (N=69), otyłością (N=48) i niskorosłością (N=31) celem uzyskania odpowiedzi na pytania: 1) Jaki jest poziom subiektywnej jakości życia, poczucia własnej wartości i postrzeganego wsparcia społecznego u nastolatków chorych przewlekle? 2) Jaki jest związek pomiędzy poczuciem własnej wartości, wsparciem społecznym i subiektywną jakością życia? W badaniach zastosowano Skalę Jakości Życia dla Młodzieży, Inwentarz Poczucia Własnej Wartości i Skalę Postrzeganego Wsparcia Społecznego. Wyniki. Istnieją różnice pomiędzy grupą młodzieży z cukrzycą, otyłością i niskorosłością w zakresie subiektywnej jakości życia, poczucia własnej wartości i spostrzeganego wsparcia społecznego. Młodzież z otyłością cechuje niższy poziom wsparcia społecznego w porównaniu z nastolatkami z cukrzycą i niskorosłością. Istnieją istotne zależności pomiędzy poczuciem własnej wartości, wsparciem społecznym i subiektywną jakością życia. Podobieństwo i specyfikę badanych zjawisk przedyskutowano w świetle teorii i badań. Endokrynol. Ped. 13/2014;2(47):35-48.

EN

Objectives. Aim of the study is to evaluate quality of life, self-esteem and social support in hospitalized teenagers. Material and methods. Adolescents aged 11-18 years (N=69 diabetes, N=48 obesity, and N=31 short stature) were investigated by means of YQOL, CSEI and MSPSS. Main questions: 1) What is the level of adolescents’ quality of life, self-esteem and perceived social support in teenagers with chronic illness? 2) What is the relationship between self-esteem and social support and quality of life? Results. Teenagers with diabetes, obesity and short stature differ in their levels of quality of life, self-esteem and perceived social support. Youth with obesity feel less social support in comparison to adolescents with diabetes and short stature. There is relationship between self-esteem, social support and quality of life. Conclusion: The results of the study imply common and specific phenomena for the adolescents under investigation which are discussed on the base of the theories and empirical findings. Pediatr. Endocrinol. 13/2014;2(47):35-48.

Keywords

EN

adolescents; cukrzyca; diabetes mellitus; jakość życia; młodzież; niskorosłość; obesity; otyłość; poczucie wlasnej wartości; quality of life; self-esteem; short stature; social support; wsparcie społeczne

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: PROQURAT
• Journal: Endokrynologia Pediatryczna
• Year: 2014
• Volume: 13
• Issue: 2 (47)
• Pages: 35-48

Dates

published

2014

Contributors

author

Maria Oleś

References

• [1] Obuchowska I.: Adolescencja. W: B.Harwas-Napierała, J.Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka. PWN, Warszawa2000, 163-185.
• [2] Oleszkowicz A.: Kryzys młodzieńczy – istota i przebieg. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego,Wrocław 1995.
• [3] Pilecka W.: Przewlekła choroba somatyczna w życiu i rozwoju dziecka. Problemy psychologiczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2002.
• [4] Brown R.T., Daly B.P., Rickel A.U.: Chronic Illness in Children and Adolescents. Advances in Psychotherapy. Evidence-Based Prac- tice. Hogfree & Huber Publishers, Cambridge 2007.
• [5] Nowakowska M.: Psychologiczne aspekty chorób przewlekłych, trwałego upośledzenia zdrowia oraz chorób nieuleczalnych i za- grażających życiu. W: M. Jarosz (red.), Psychologia Lekarska. PZWL, Warszawa1983, 343-362.
• [6] Maciarz A.: Dziecko przewlekle chore. Opieka i wsparcie. Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2006.
• [7] Pilecka W.: Choroba przewlekła w życiu i rozwoju dziecka. W: W. Pilecka, P.Majewicz, A.Zawadzki (red.), Jak wspomagać psychos- połeczny rozwój dzieci niepełnosprawnych somatycznie. Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 1999, 23-36.
• [8] Oleś M.: Jakość życia młodzieży w zdrowiu i w chorobie. Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 2010a.
• [9] The WHOQOL Group: The World Health Organization Quality of Life Assessment (WHOQOL): Position Paper from the World Health Organization. Social Science and Medicine, 1995:41, 1403-1409.
• [10] Trzebińska E.: Psychologia pozytywna. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.
• [11] Patrick D.L., Edwards T.C., Topolski T.D.: Adolescent Quality of Life, Part II: initial validation of a new instrument. Journal of Adoles- cence, 2002:25, 287-300.
• [12] Brown J.D., Marshall M.A.: Self-Esteem: It’s Not What You Think. Psychological Review. http://faculty.washington.edu/jdb/articles/ Self-Esteem%20Draft.pdf
• [13] Campbell J.D.: Self-esteem and clarity of self-concept. Journal of Personality and Social Psychology, 1990:59, 538-549.
• [14] Coopersmith S.: The antecedent s of self-esteem. W: H. Freeman, San Francisco 1967.
• [15] Oleś P.: Wprowadzenie do psychologii osobowości. Wydanie nowe. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009.
• [16] Oleś P.: Poczucie godności – teoria i badania. W: A. Królikowska, Z.Marek (red.), Refleksje nad godnością człowieka. Wyższa Filo- zoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Kraków 2007, 119-127.
• [17] Sęk H.: Wprowadzenie do psychologii klinicznej. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2001.
• [18] Sęk H., Cieślak R.: Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne. W: H. Sęk, R.Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. Wydawnictwo PWN, Warszawa2004, 11-28.
• [19] Kacperczyk A.: Wsparcie społeczne w instytucjach opieki paliatywnej i hospicyjne. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2006.
• [20] Harter S.: Causes and Consequences of Low Self-Esteem in children and Adolescents. W: R.F. Baumeister (Ed.), Self-esteem. The puzzle of low self-regard. Plenum Press, New York & London 1993, 87-115.
• [21] Szewczyk L., Wiśniowiecka M.: Pomoc psychologiczna dziecku choremu na cukrzycę w zależności od dominująceych cech os- obowości i jakości prowadzonej samokontroli. W: L. Szewczyk, M. Skowrońska (red.), Zaburzenia psychosomatyczne u dzieci i młodzieży. Wydawnictwo Emu, Warszawa 2003, 127-135.
• [22] Bond G.G., Aiken L. S., Somerville S.C.: The health belief model and adolescents with insulin dependent diabetes mellitus. Health Psychology, 1992:11, 190-198.
• [23] Symonides-Ławecka A.: Cukrzyca u dzieci. PZWL, Warszawa 2000.
• [24] Szewczyk L.: Psychiczne następstwa zaburzeń somatycznych u dzieci i młodzieży. W: A. Papierkowski (red.), Choroby wieku rozwo- jowego. PZWL, Warszawa 1987, 391-396.
• [25] Drotar D.: Psychological Interventions in Childhood Chronic Illness. APA, Washington 2006.
• [26] Clarke W., Jones T., Rewers A., Dunger D., Klingensmith G.: Assessment and management of hipoglikemia in children and adoles- cents with diabetes. Pediatric Diabetes, 2008:9, 165-174.
• [27] Hood K.K., Huestis S., Maher A., Butle D., Volkening L., Laffel L.M.B.: Depressive symptomms in Children and Adolescents With Type 1 Diabetes. Diabetes Care, 2006:29, 1389-1391.
• [28] Graue M., Wentzel-Larsen T., Hanestad B.R., Bätsvik B., Søvik O.: Measuring self-reported, health-related, qual;ity of life in adoles- cents with type 1 diabetes using both generic and disease-specific instruments. Acta Paediatrica, 2003:92, 1190-1196.
• [29] Adair C.E., Marcoux G.C., Cram B.S., Ewashen C.J., Chafe J., Cassin S.E., Pinzon J., Gusella J.L., Geller, Scattolon Y., FergussonP., StylesL., BrownK.E.: Development and multi-site validation of a new condition-specific quality of life measure for eating disorders. Health and Quality of Life Outcomes, 2007:5, 1-14.
• [30] Schwimmer J.B., Burwinkle T.M., VarniJ.W.: Health-Related Quality of Life of Severely Obese Children and Adolescents. JAMA, 2003:289, 1813-1819.
• [31] Komorowski J., Pawlikowski M.: Otyłość i jadłowstręt psychiczny. W: M. Pawlikowski (red.), Zarys endokrynologii klinicznej. PZWL, Warszawa1996, 244-253.
• [32] Oblacińska A., Woynarowska B.: Otyłość. IMiD, Warszawa 1995.
• [33] Jarosz M., Kłosiewicz-Latoszek L.: Otyłość. Zapobieganie i leczenie. PZWL, Warszawa 2006.
• [34] Ogińska-Bulik N.: Psychologia nadmiernego jedzenia. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2004.
• [35] Abraham S., Llevelyn-Jones D.: Bulimia i anoreksja. Prószyński i S-ka, Warszawa 1997.
• [36] Łuszczyńska A.: Nadwaga i otyłość. Interwencje psychologiczne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
• [37] Wiśniowiecka M., Szewczyk L.: Poczucie osamotnienia u dzieci z otyłością. W: L. Szewczyk, A.Kulik (Red.). Wybrane zagadnienia z psychologii klinicznej i osobowości. Psychosomatyka TN KUL, Lublin2001, 27-38.
• [38] Gutowska-Wyka A.: Psychologiczny model błędnego koła – przyczyny czy konsekwencje nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży. W: A. Kulik, L. Szewczyk (red.). Wybrane zagadnienia z psychologii klinicznej i osobowości, T. IX, Psychospołeczne następstwa choroby somatycznej u dzieci TN KUL, Lublin 2007, 73-88.
• [39] Radoszewska J.: Z badań nad tożsamością osób otyłych. Nowiny Psychologiczne, 1994:4, 87-90.
• [40] Pinhas-Hamiel O., Singer S., Pilpel N., Fradkin A., Modan D., Reichman B.: Health-related quality of life among children and adoles- cents: associations with obesity. International Journal of Obesity, 2006:30, 267-272.
• [41] Zeller M.H., Modi A.C.: Predictors of Health-Related Quality of Life in Obese Youth. Obesity, 2006:14, 122-130.
• [42] Fichna P., Korman E., Krause W.: Diagnostyka różnicowa niskorosłości uwarunkwanej niedoborem hormonu wzrostu. Pediatria Praktyczna, 1994:2, 133-155.
• [43] Krawczyński M., Kałużny Ł., Ignyś I., Wysocka-Gryczka K.: Niskorosłość u dzieci z przewlekłymi chorobami przewodu pokarmowe- go. Pediatria Współczesna. Gastroenterologia, Hepatologia i Żywienie Dziecka, 2004:6, 19-22.
• [44] Wit J.M., Reiter E.O., Ross J.L., Saenger P.H., Savage M.O., Rogol A.D., Cohen P.: Idiophatic short stature: management and growth hormone treatment. Growth Hormone, 2008:18, 111-135.
• [45] Hunt L., Hazen R.A., SandbergD.E.: Perceived versus measured height. Hormone Research, 2000:53, 129-138.
• [46] Noeker M.: Management of Idiophatic Short Stature: Psychological Endpoints, Assessment Strategies and Cognitive-Behavioral Intervention. Hormone Research, Supl. 1, 2009:71, 75-81.
• [47] Visser-van Balen H., Geenen R., Kamp G.A., HuismanJ., WitJ.M., Sinnema G.: Motives for choosing growth-enhancing hormone treatment in adolescents with idiopathic short stature: a questionnaire and structured interwiew study. BMC Pediatrics, 2005:5, 1-15.
• [48] Zimet G.D., Cutler M., Litvene M., Dahms W., Owens R., Cuttler L.: Psychosocial adjustment of children evaluated for short stare: a preliminary report. Journal of Developmental and Behavioral Pediatrics, 1995:16, 264-270.
• [49] Sandberg D.E., Michael P.: Psychosocial Stresses Related to Short Stature: Does Their Presence Imply Psychological Dysfunction? W: D. Drotar (red.), Measuring Health-Related Quality of Life in Children and Adolescents. Implication for Research and Practice. Lawrence Erlbaum Associates, Publishers, Mahwah NJ1998, 287-312.
• [50] Wheeler P.G., Bresnahan K., Stephard B.A., Lau J., Balk E.M.: Short Stature and Functional Status. A Systematic Review. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 2004:158, 236-243.
• [51] Drotar D.: Measuring Health-Related Quality of Life in Children and Adolescents. Implication for Research and Practice. Lawrence Erlbaum Associates, Publishers, Mahwah NJ1998.
• [52] Deijen J.B., Arwert L.I., Witlox J., Drent M.L.: Differential effect sizes of growth hormone replacement on quality of life, well-being and health status in growth hormone deficient patients: a meta-analysis. Health and Quality of Life Outcomes, 2005:3, 1-7.
• [53] Oleś M., Szewczyk, L.: Subiektywna jakość życia a poziom spostrzeganego wsparcia społecznego u nastolatków z cukrzycą typu 1 i otyłością. Endokrynologia Pediatryczna, 2008:7, 57-66.
• [54] Topolski T.D., Edwards T.C., Patrick D.L.: Youth Quality of Life Instruments. User’s Manual and Interpretation Guide. Seattle Quality of Life Group, Washington 2002.
• [55] Oleś M.: Jakość życia u dzieci i młodzieży – przegląd metod pomiaru. Przegląd Psychologiczny, 2010:53, 211-238.
• [56] Blascovich J., Tomaka J.: Measures of Self-Esteem. W: J.P. Robinson, P.R. Shaver, L.S. Wrightsman (Ed.), Measures of Personality and Social Psychological Attitudes. Academic Press, Inc., New York1991, 115-159.
• [57] Juczyński Z.: Inwentarz Poczucia Własnej Wartości – CSEIS. Coopersmitha. W: M. Oleś (red.) Wybrane zagadnienia z psychologii klinicznej i osobowości. Metody diagnostyczne w badaniach dzieci i młodzieży. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin2005, 9-21.
• [58] Zimet G.D., Dahlem N.W., Zimet S.G., Farley G.K.: The Multidimensional Scale of Perceived Social Support. Journal of Personality Assessment, 1988:52, 30-42.
• [59] Canty-Michell J., Zimet G.D.: Psychometric Properties of the Multidimensional Scale of Perceived Social Support in Urban Adoles- cents. American Journal of Community Psychology, 2000:28, 321-400.
• [60] Zimet G.D., Powell S.S., Farley G.K., WerkmanS.: Psychometric Characteristics of the Multidimensional Scale of Perceived Social Suport. Journal of Personality Assessment, 1990:55, 610-617.
• [61] Laffel L.M.B., Connell A., Vangsness L., Goebel-Fabri A., Mansfield A., Anderson B.J.: General Quality of Life in Youth With Type 1 Diabetes. Diabetes Care, 2003:11, 3067-3073.
• [62] Varni J.W., Burwinkle T.M., Jacobs J.R., Gottschalk M., Kaufman F., Jones K.L.: The PedsQL in type 1 and type 2 diabetes: reliability and validity of the Pediatric Quality of Life Inventory Generic Core Scales and Type 1 Diabetes Module. Diabetes Care, 2003:26, 631-637.
• [63] Moreira H., Frontini R., Bullinger M., Canavarro M.C.: Family Cohesion and Health-Related Quality of Life of Children with Type 1 Diabetes: The Mediating Role of Parental Adjustment. Journal of Child and Family Studies, 2014:23, 347-359.
• [64] Kazak A., Rourke M., Navsaria N.: Families and Rother systems in pediatric psychology. W: M.C. Roberts, R.G. Steele (Eds.), Hand- book of pediatric psychology (4th ed.). The Guilford Press, New York 2009, 656-671.
• [65] Missotten L.C., Luyckx K., Seiffge-Krenke I.: 2012. Family Climate of Adolescents with and Without Type 1 Diabetes: Longitudinal Associations with Psychosocial Adaptation. Journal of Child and Family Studies, 2013:22, 344-354.
• [66] Schwarzer R., Leppin A.: Social Support and Health: A Theoretical and Empirical Overview. Journal of Social and Personal Relation- ships, 1991:8, 99-127.
• [67] Griffiths L.J., Parsons T.J., Hill A.J.: Self-esteem and quality of life in obese children and adolescents: a systematic review. Interna- tional Journal of Pediatric Obesity, 2010:5, 282-304.
• [68] Nadeau K., Kolotkin R.L., Boex R., Witten T., McFannK.K., ZeitlerP., Walders-AbramsonN.: Health-Related Quality of Life in Adoles- cents With Comorbidities Related to Obesity. Journal of Adolescent Health, 2011:49, 90-92.
• [69] Theunissen N.C., Kamp G.A., Koopman H.M., Zwinderman K., Vogels T., Wit J.M.: Quality of lfe and self-esteem in children treated for idiopathic short stature. Journal of Pediatrics, 2002:140, 507-515.
• [70] Sandberg D.: The Psychosocial consequences of short stature: a review of the evidence. Best Practice & Research Clinical Endocri- nology and Metabolism, 2002:16, 449-463.
• [71] Stephen M.D., Varni J.W., Limbers C.A., Yafi M., Rubina A.H., Venkat S.R., Cynthia S.B., Patrick G.B.: Health-related quality of life and cognitive functioning in pediatric short stature: comparison of growth-hormone-naïve, growth-hormone-treated, and healthy Samales. European Journal of Pediatrics, 2011:170, 351-358.
• [72] Norby U., Nordholm L., Andersson-Gäre B., Fasth A.: Health-related quality of life in children diagnosed with asthma, diabetes, juvenile chronic arthritis or short stature. Acta Paediatrica, 2007:95, 450-456.
• [73] Novato T.S., Grossi S.A.A., Kimura M.: Quality of life and self-esteem of adolescents with diabetes mellitus. Acta Paulista de Enfer- magen, 2008:21, 562-567.
• [74] Budd A., Buschman C., Esch L.: The Correlation of Self-Esteem and Perceived Social Support. Undergraduate Research Journal for the Human Sciences, 2009:8, http://www.kon.org/urc/v8/budd.html

• Document Type: article