Problem tajemnicy psychiatrycznej w kontekście dostępu pracowników niemedycznych do informacji o pacjencie

• Authors: Błażej Kmieciak

Title variants

EN

The problem of psychiatric confidentiality in the context of non-medical staff access to patient information

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

Medical confidentiality is a phenomenon that has special meaning. Since the time of Hippocrates, it has been emphasized that the physician is responsible for the protection of patient information. As a result, a therapeutic relationship may be built. In the Polish law, psychiatric confidentiality has been presented in an even more distinctive way: it is emphasized that the psychiatrist may not post information regarding the patient’s admission of her/his fault. According to the Law on Mental Health Protection, all persons involved in the therapeutic process are obliged to keep the information secret. However, do these provisions apply also to employees cooperating with the hospital? More and more such people: security guards, catering staff, hairdressers, perform their duties in the hospital ward. They have direct access to some information about the patient, such as her/his name, appearance and behaviour. The hospital administrative staff’s situation is similar. Furthermore, it is worth considering whether or not the medical confidentiality applies to medical students. The Polish law mentions only the presence of students during the medical examination conducted by a doctor. On what basis do students receive precise information about a given patient and a consent for an access to her/his medical records? These issues are particularly important in psychiatric practice. This article shows the importance of psychiatric confidentiality and the present challenges related to the reported problems (especially an access of students and non-medical employees to information about the patient) and contains proposed solutions.

PL

Tajemnica lekarska ma szczególne znaczenie. Już od czasów Hipokratesa podkreśla się, że lekarz odpowiada za ochronę informacji na temat pacjenta – dzięki temu może dojść do zbudowania relacji terapeutycznej. W polskim prawie tajemnica psychiatryczna została ukazana w sposób jeszcze bardziej doniosły: zaznacza się, iż psychiatra nie może zamieszczać informacji dotyczących przyznania się pacjenta do winy. Jak precyzuje Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego, do zachowania tajemnicy są zobowiązane wszystkie osoby biorące udział w postępowaniu terapeutycznym. Czy przepisy te obejmują również pracowników współpracujących ze szpitalem? Coraz więcej takich ludzi (ochroniarzy, pracowników firm cateringowych, fryzjerów) wykonuje swoje obowiązki na terenie oddziału szpitalnego. Mają oni bezpośredni dostęp do części informacji na temat pacjenta – jego imienia, wyglądu, zachowania. W podobnej sytuacji są pracownicy administracyjni szpitala. Ponadto warto rozważyć, czy tajemnica lekarska obowiązuje studentów medycyny. W polskim prawie jest mowa jedynie o obecności studentów w trakcie badania prowadzonego przez lekarza. Na jakiej podstawie studenci otrzymują dokładne informacje o chorym i zgodę na wgląd w jego dokumentację medyczną? W praktyce psychiatrycznej zagadnienia te odgrywają szczególnie ważną rolę. Artykuł ukazuje znaczenie tajemnicy psychiatrycznej i współczesne wyzwania dotyczące sygnalizowanych problemów (przede wszystkim dostępu pracowników niemedycznych i studentów do informacji o pacjencie) oraz zawiera propozycje rozwiązań.

Keywords

EN

dokumentacja medyczna; medical confidentiality; medical documentation; medical students; mystery of the profession of psychologist; patient rights; prawa pacjenta; psychiatric confidentiality; studenci medycyny; tajemnica lekarska; tajemnica psychiatryczna; tajemnica w zawodzie psychologa

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Psychiatria i Psychologia Kliniczna
• Year: 2014
• Volume: 14
• Issue: 1
• Pages: 50-54

Contributors

author

Błażej Kmieciak

• Zakład Prawa Medycznego, Katedra Nauk Humanistycznych, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, ul. Lindleya 6, 90-131 Łódź, Kierownik: dr hab. n. praw. Rafał Kubiak

References

• 1. Bronowski P.: Stygmatyzacja psychiatrów. Psychiatria po Dyplomie 2013; 1: 49.
• 2. Zob. Kęskrawiec M.: Sześć tygodni w piekle. Newsweek 2006, nr 41: 96-98.
• 3. Więcej w: Świtaj P.: Piętno choroby psychicznej. Postępy Psychiatrii i Neurologii 2005; 14: 137-144.
• 4. Bielicka J.: Refleksje wykładowcy. W: Białek I., Kaszyński H., Lupa M. i wsp. (red.): Moja wędrówka. Refleksje studentów i wykładowców UJ o chorobie psychicznej i studiowaniu. Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010: 46.
• 5. Więcej w: Gruszczyńska-Młodożeniec A., Pierzgalska K.: Wybrane zagadnienia prawne w psychiatrii. Wiadomości Psychiatryczne 2004; 7: 295.
• 6. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (DzU nr 111, poz. 535 z późn. zm.).
• 7. Duda J.: Komentarz do ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. LexisNexis, Warszawa 2006: komentarz do art. 50 ust. 1 ustawy o o.z.p.
• 8. Art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (DzU z 2005 r. nr 226, poz. 1943 z późn. zm.) oraz art. 23 Kodeksu Etyki Lekarskiej z dnia 2 stycznia 2004 r. (tekst jednolity, zawierający zmiany uchwalone w dniu 20 września 2003 r. przez Nadzwyczajny VII Krajowy Zjazd Lekarzy).
• 9. Duda J.: Komentarz do ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, dz. cyt.
• 10. Cyt. za: Biesaga T.: Przysięga Hipokratesa a etyka medyczna. Medycyna Praktyczna 2006/07: 23.
• 11. Zajdel J.: Prawo w medycynie. Wydawnictwo Progress, Łódź 2006: 57-58.
• 12. Zajdel J., Wągrowska-Koski E.: Lekarski obowiązek informowania o istnieniu przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami silnikowymi. Med. Pr. 2009; 60: 505.
• 13. Bujny J.: Prawa pacjenta - między autonomią a paternalizmem. C.H. Beck, Warszawa 2007: 186.
• 14. Art. 17 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (DzU nr 174, poz. 1034) oraz pkt I ust. 7 Kodeksu etyki zawodowej pielęgniarki i położnej Rzeczypospolitej Polskiej: „Pielęgniarkę/położną obowiązuje zachowanie w tajemnicy wszystkich wiadomości o pacjencie i jego środowisku (rodzinnym, społecznym) uzyskanych w związku z pełnieniem roli zawodowej”.
• 15. Kostrzanowska Z., Małek K.: Respektowanie zasad etycznych w pracy pielęgniarek. Problemy Pielęgniarstwa 2008; 16: 260.
• 16. Brzezińska M., Kózka M., Woźniak I.: Standard kwalifikacji zawodowych dla zawodu pielęgniarka. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa 2003: 17.
• 17. Ustawa z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów (DzU nr 73, poz. 763).
• 18. Brzeziński J., Chyrowicz B., Poznaniak W., Toeplitz-Winiew-ska M.: Etyka zawodu psychologa. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009: 50.
• 19. Talarowska M., Florkowski A., Orzechowska A. i wsp.: Obowiązki psychologa w świetle aktualnego ustawodawstwa. Pol. Merkur. Lekarski 2009; 27: 254.
• 20. Art. 23 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (DzU nr 111, poz. 535 z późn. zm.).
• 21. Karkowska D.: Komentarz do ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Wydawnictwo ABC, Warszawa 2010: 33.
• 22. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (DzU nr 125, poz. 842 z późn. zm.).
• 23. Obecnie mowa tutaj o art. 266 par. 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. Zob. Dąbrowski S., Pietrzykowski J.: Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego - komentarz. IPiN, Warszawa 1997: 217-218.
• 24. W tym kontekście zob. art. 76 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (DzU nr 227, poz. 1505) oraz art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (DzU nr 134, poz. 777).
• 25. Karkowska D.: Komentarz do ustawy z dnia 6 listopada..., dz. cyt: 107.
• 26. Zob. Kmieciak B.: Rzecznik Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego jako strażnik ładu społecznego. W: Moczuk E., Sagan B. (red.): III Forum Socjologów Prawa. Ius et Administrate. Zeszyt specjalny. Rzeszów 2010: 211-231.
• 27. Gałecki P., Bobińska K., Eichstaedt K.: Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego. Komentarz. LexisNexis, Warszawa 2013: 214.
• 28. Art. 31 ustawy z dnia 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób (DzU z 2013 r., poz. 24).
• 29. Olejniczak M., Michowska M., Basińska K.: Opinie studentów Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego na temat przestrzegania praw pacjenta w trakcie odbywania zajęć klinicznych. Ann. Acad. Med. Gedan. 2011; 41: 79-87.
• 30. Uniwersytet Medyczny w Łodzi: Regulamin dydaktyczny dla studentów Wydziału Wojskowo-Lekarskiego. Rok studiów VI, semestr XII. Adres: www.umed.pl/klinika_pd/dokumenty/ Regulamin_zajecia_sem_XII.pdf.
• 31. Założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw. Warszawa 2013: 14-15.

• Document Type: article