PL
U chorych z rozpoznanym rakiem w rejonie głowy i szyi istnieje duże ryzyko wystąpienia drugiego ogniska nowotworu sięgające 25% w obserwacji odległej i 4% w skali roku. U większości pacjentów w leczeniu pierwotnego nowotworu wykorzystana jest metoda radioterapii jako leczenie radykalne lub uzupełniające zabieg chirurgiczny. W przypadku drugiego ogniska raka możliwość powtórnego zastosowania radioterapii w dawkach terapeutycznych na ten sam obszar jest ograniczona. Leczeniem z wyboru pozostaje chirurgiczna resekcja, zwana ratującą (salvage surgery). W pracy przedstawiono opis trzech pacjentów, z drugim ogniskiem nowotworu w obrębie krtaniowej i/lub ustnej części gardła, u których uprzednio w okresie 10-25 lat zastosowano leczenie radioterapią odpowiednio z powodu raka migdałka podniebiennego oraz raka krtani. U wszystkich chorych wykonano chirurgię ratującą z zastosowaniem różnych metod rekonstrukcji drogi pokarmowej. U pierwszej chorej wykonano całkowitą faryngektomię z zachowaniem krtani oraz operację węzłów chłonnych szyi obustronnie, do rekonstrukcji gardła wykorzystano płat skórny z przedramienia. U drugiej pacjentki, ze względu na szerzenie się nacieku raka okołogłośniowo, przeprowadzono całkowitą laryngofaryngektomię z selektywnym usunięciem układu chłonnego szyi obustronnie i również zastosowano płat skórny z przedramienia do odtworzenia drogi pokarmowej. U trzeciego chorego, który miał przed 14 laty laryngektomię całkowitą i uzupełniającą radioterapię, wykonano przeszczep autogenny jelita cienkiego w celu odtworzenia ciągłości przewodu pokarmowego na szyi. Chirurgiczne leczenie drugiego ogniska raka w rejonie głowy i szyi po uprzedniej radioterapii jest istotnym wyzwaniem z uwagi na konieczność rozległej resekcji w tkankach zmienionych po napromienianiu, konieczność doboru optymalnych technik rekonstrukcyjnych oraz trudne do przewidzenia wyniki funkcjonalne tych operacji.