Odżywcze i prozdrowotne właściwości ziarna owsa i przetworów owsianych

• Authors: Krystyna Zarzecka , Marek Gugała , Iwona Mystkowska , Alicja Baranowska , Anna Sikorska , Magdalena Zarzecka

Title variants

EN

Nutritional and pro-healthy properties of oat grain and oat products

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W pracy przedstawiono krótką historię uprawy owsa, charakterystykę botaniczną, skład chemiczny ziarna, wartość odżywczą i prozdrowotną oraz wielostronne wykorzystanie. Owies i jego produkty są cennym źródłem wielu bioaktywnych składników odżywczych i substancji, takich jak: białka, lipidy, składniki mineralne, witaminy, błonnik pokarmowy, beta-glukany, polifenole. Owies jest zbożem o prozdrowotnym działaniu na organizm człowieka. Zdaniem żywieniowców i lekarzy, produkty owsiane mogą stanowić cenne uzupełnienie diety, zwłaszcza u osób z chorobami, takimi jak: zaburzenia czynności przewodu pokarmowego, miażdżyca, nadciśnienie, nadwaga czy obniżona sprawność psychofizyczna.

EN

The article presents a brief history of oat cultivation, botanical characteristic of the plant, chemical composition of its grain, nutritional and pro-health values and multi-purpose utilization. Oat and oat products are precious source of many bioactive nutrients components and substances such as: proteins, lipids, mineral compounds, vitamins, dietary fibre, beta-glucans, polyphenols. Oat is a health promoting grain for the human body. Nutritionists and physicians believe that oat products may be a beneficial diet supplement highly recommended for people suffering from such diseases as: gastrointestinal track disorders, atherosclerosis, hypertension, overweight and reduced psychophysical efficiency.

Keywords

PL

ziarniak owsa; skład chemiczny; wartość odżywcza; walory zdrowotne

EN

chemical composition; grain oat; health benefits; nutritional values

• Journal: Kosmos
• Year: 2018
• Volume: 67
• Issue: 2
• Pages: 409-414

Dates

published

2018

Contributors

author

Krystyna Zarzecka

• Katedra Agrotechnologii, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Prusa 14, 08-110 Siedlce, Polska
• Department of Agrotechnology, Siedlce University of Natural Sciences and Humanities, 14 Prusa Str., 08-110 Siedlce, Poland

author

Marek Gugała

• Katedra Agrotechnologii, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Prusa 14, 08-110 Siedlce, Polska
• Department of Agrotechnology, Siedlce University of Natural Sciences and Humanities, 14 Prusa Str., 08-110 Siedlce, Poland

author

Iwona Mystkowska

• Katedra Nauk o Środowisku, Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej, Sidorska 95/97, 21-500 Biała Podlaska, Polska
• Department of Environment Sciences, Pope John Paul II State School of Higher Education, 95/97 Sidorska Str., 21-500 Biała Podlaska, Poland

author

Alicja Baranowska

• Katedra Nauk o Środowisku, Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej, Sidorska 95/97, 21-500 Biała Podlaska, Polska
• Department of Environment Sciences, Pope John Paul II State School of Higher Education, 95/97 Sidorska Str., 21-500 Biała Podlaska, Poland

author

Anna Sikorska

• Katedra Rolnictwa, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Ciechanowie, Narutowicza 9, 06-400 Ciechanów, Polska
• Department of Agriculture, The State Higher School of Vocational Education in Ciechanów, Narutowicza St. 9, 06-400 Ciechanów, Poland

author

Magdalena Zarzecka

• Mazowiecki Szpital Wojewódzki w Siedlcach, Poniatowskiego 26, 08-110 Siedlce, Polska
• Mazovia Regional Hospital in Siedlce, 26 Poniatowskiego Str., 08-110 Siedlce, Poland

References

• Barczak B., Nowak K., 2013. Content of macroelements and their ionic ratios in oat grain depending on the sulphur form and dose. J. Central Europ. Agric. 14, 114-123.
• Bartnikowska E,. 2003. Przetwory z ziarna owsa jako źródło ważnych substancji prozdrowotnych w żywieniu człowieka. Biuletyn IHAR 229, 235-245.
• Biel W., Szołkowska A., Bobko K., Jaskowska I., 2010. Skład chemiczny i jakość białka brązowo- i żółtoplewkowego. Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin. Agric. Aliment. Pisc. Zootech. 278, 39-48.
• Brunava L., Alsina I., Zute S., Sterna V., Vicupe Z., 2014. Some chemical, yield and quality properties of domestic oat cultivars. 9th Baltic Conference on Food science and Technology 'Food for Consumer Well-being' FOODBALT 2014. Conference proceedings, 72-76.
• Budzyński W., Szempliński W., 1999. Owies. [W:] Szczegółowa uprawa roślin. Tom 1. Jasińska Z., Kotecki A. (red.). Wyd. AWA, Wrocław, 235-262.
• Czubaszek A., 2003. Wybrane cechy fizyczne i skład chemiczny ziarna kilku odmian owsa. Biuletyn IHAR 229, 307-315.
• Gambuś H., Gibiński M., Gambuś F., 2006. Możliwość zastąpienia tłuszczu w herbatnikach maltodekstryną owsianą . Biul. IHAR 239, 319-328.
• Gąsiorowski H., 2003. Wartość fizjologiczno-żywieniowa owsa. Przegląd Zbożowo-Młynarski 3, 26-28.
• Gibiński M., Sikora M., 2009. Spożywcze i niespożywcze zastosowanie β-glukanów. Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczego w Krakowie.
• Gibiński M, Gumul D., Korus J., 2005. Prozdrowotne właściwości owsa i produktów owsianych. Żywność Nauka Technologia Jakość 4 (Supl.), 49-60.
• Havrlentová M., Petruláková Z., Burgárová A., Gago F., Hlinková A., Šturdík E., 2011. Cereal β-glucans and their significance for the preparation of functional foods - a review. Czech J. Food Sci. 29, 1-14.
• Jurczyńska E., Saczko J., Kulbacka J., Kawa-Rygielska J., Błażewicz J., 2012. Beta-glukan, jako naturalny antykarcynogen. Pol. Merk. Lek. 33, 217-220.
• Jurga R., 2011. Skład chemiczny, wartość żywieniowa i możliwości wykorzystania owsa i jego przetworów. Przegląd Zbożowo-Młynarski 5, 28-31.
• Kawka A., Achremowicz B., 2014. Owies - roślina XXI wieku. Wykorzystanie żywieniowe i przemysłowe. Nauka Przyroda Technologie 8, 32-41.
• Korzeniowska-Ginter R., Kamińska A., 2014. Wiedza konsumentów na temat prozdrowotnych właściwości owsa oraz wykorzystanie przetworów owsianych w żywieniu. Zesz. Nauk. Akademii Morskiej w Gdyni 86, 125-132.
• Lajs I., 2013. Fitochemiczne badania porównawcze wyciągów ze świeżych i wysuszonych surowców roślinnych. Praca doktorska, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu, 1-161.
• Lange E., 2010. Produkty owsiane jako żywność funkcjonalna. Żywność Nauka Technologia Jakość 3, 7-24.
• Lista (Lista opisowa odmian roślin rolniczych. Zbożowe), 2015. Wyd. Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych, Słupia Wielka, 1-188.
• Lutowska M., Tyranowska M., Kiryluk J., Makowska A., 2008. Cechy ziarna owsa jako surowca do produkcji otrąb owsianych. Przegląd Zbożowo-Młynarski (Biuletyn) 8, 19-21.
• Myszka K., Boros D., 2013. Poszukiwanie genotypów owsa o poprawionej wartości odżywczej oraz wysokich właściwościach bioaktywnych. Biul. IHAR 268, 101-112.
• Piątkowska E., Witkowicz R., Pisulewska E., 2010a. Podstawowy skład chemiczny wybranych odmian owsa siewnego. Żywność Nauka Technologia Jakość 3, 88-99.
• Piątkowska E., Witkowicz R., Pisulewska E., 2010b. Właściwości antyoksydacyjne wybranych odmian owsa siewnego. Żywność Nauka Technologia Jakość 3, 100-107.
• Pisulewska E., 2005. Owies. [W:] Rynki i technologie produkcji roślin uprawnych. Chotkowski J. (red.). Wyd. Wieś Jutra, Warszawa, 182-196.
• Rzedzicki Z., 2006. Charakterystyka składu chemicznego wybranych przetworów owsianych. Biul. IHAR, 239, 269-280.
• Sobczyk M., Haber T., Witkowska K., 2010. Wpływ dodatku płatków owsianych na jakość ciasta i pieczywa pszennego. Acta Agrophys. 16, 423-433.
• Szumiło G., Rachoń L., 2006. Porównanie plonowania i jakości owsa nagoziarnistego i oplewionego w warunkach zróżnicowanej ochrony chemicznej. Biul. IHAR 239, 85-92.
• Vilmane L., Zute S., Straumîte E., Galoburda R., 2015. Protein, amino acid and gluten content in oat (Avena sativa L.) grown in Latvia. Proc. Lat. Acad. Sci. B, 69, 4, 170-177.
• Witkowicz R., 2016. Wpływ zmian w składzie mineralnym ziarna owsa nagoziarnistego na realizację zalecanego lub wystarczającego spożycia. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 584, 127-138.
• Witkowicz R., Pisulewska E., Leszczyńska T., Piątkowska E., Kidacka A., 2015. Podstawowy skład chemiczny oraz aktywność przeciwrodnikowa ziela wybranych genotypów owsa siewnego (Avena sativa). Żywność Nauka Technologia Jakość 4, 176-187.
• Wyniki (Wyniki produkcji roślinnej w 2015 r.), 2016. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Zhou M., Robards K., Glennie-Holmes M., Helliwell S., 1999. Oat lipids. J. Am. Oil Chem. Soc. 76, 159-169. Krystyna Zarzecka1, Marek Gugała1, Iwona Mystkowska2, Alicja Baranowska2, Anna Sikorska3, Magdalena Zarzecka4