Traszki i salamandry - życie na granicy środowisk na przykładzie przedstawicieli rodziny salamandrowatych

• Authors: Józef Różański , Krystyna Żuwała

Title variants

EN

Newts and salamanders - the Salamandridae family as an example of living on the border of aquatic and terrestrial environments

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Poniższa praca prezentuje syntezę najnowszych danych dotyczących pochodzenia, filogenezy, bioróżnorodności i przystosowań przedstawicieli rodziny salamandrowatych. Wywodząca się z Europy, grupa tych płazów od wieków interesowała badaczy i obserwatorów natury. Różnorodność adaptacji do życia na granicy środowisk wodnego i lądowego sprawiły, iż salamandrowate mają swoich reprezentantów na czterech kontynentach (Europa, Azja, Ameryka Północna i Afryka). W efekcie są drugą pod względem zasobności gatunkowej rodziną w rzędzie płazów ogoniastych. Wciąż też odkrywane są nowe gatunki, zwłaszcza na obszarach Azji. Warto zaznaczyć, że aż pięciu przedstawicieli omawianej rodziny żyje na terenie Polski. Pomimo rozwiniętych zdolności przystosowawczych, wiele gatunków salamandrowatych jest w różnym stopniu zagrożonych. Świadomość społeczna, w odniesieniu do wartości, jaką jest bioróżnorodność naszej planety, może pomóc w ocaleniu tych zwierząt przed wymarciem.

EN

This paper presents synthesis of the latest data concerning origin, phylogenetics, biodiversity and adaptations of representatives of the Salamandridae family. Originating from Europe, this group of amphibians has drawn attention of naturalists, researchers and nature observers. As a result of various forms of adaptations to live on the border of aquatic and terrestrial environments, salamanders have their representatives on four continents (Europe, Asia, North America and Africa). It is also the second most numerous family in Caudata order. It's worth mentioning that new species, especially in Asia, are being still uncovered. Five representatives of Salamandridae live on the territory of Poland. Despite well-developed adaptive abilities, many species of salamanders are threatened. Social awareness of our planet biodiversity's value might prevent those species from extinction.

Keywords

PL

bioróżnorodność; filogeneza; pochodzenie; salamandrowate; zagrożenia a

EN

biodiversity; origin; phylogenetics; Salamandridae; threats

• Journal: Kosmos
• Year: 2017
• Volume: 66
• Issue: 2
• Pages: 261-271

Dates

published

2017

Contributors

author

Józef Różański

• Zakład Anatomii Porównawczej, Instytut Zoologii i Badań Biomedycznych, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, ul. Gronostajowa 9, 30-387 Kraków, Polska
• Department of Comparative Anatomy, Institute of Zoology, Jagiellonian University in Kraków, Gronostajowa 9, 30-387 Kraków, Poland

author

Krystyna Żuwała

• Zakład Anatomii Porównawczej, Instytut Zoologii i Badań Biomedycznych, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, ul. Gronostajowa 9, 30-387 Kraków, Polska
• Department of Comparative Anatomy, Institute of Zoology, Jagiellonian University in Kraków, Gronostajowa 9, 30-387 Kraków, Poland

References

• Arntzen J. W., Sparreboom M.. 1989. A phylogeny for The Old World newts, Triturus. Biochemical and Behavioural data. J. Zool. 219, 645-664.
• Arntzen J., Beukema W., Galis F., Ivanović A., 2015. Vertebral number is highly evolvable in salamanders and newts (family Salamandridae) and variably associated with climatic parameters. Contribut. Zool. 84, 85-113.
• Blaustein A. R., Wake D. B., 1995. The puzzle of declining amphibian populations. Sci. Am. 272, 52-57.
• Boscherini A., Romano A., 2011. Parental care in Salamandrina perspicillata (Amphibia, Salamandridae): Egg defence against caddisfly larvae. North-West. J. Zool. 7, 167-170.
• Bovero S., Sotgiu G., Castellano S., Giacoma C., 2003. Age and Sexual Dimorphism in a Population of Euproctus platycephalus (Caudata: Salamandridae) from Sardinia. Copeia 2003, 149-154.
• Brikiatis L., 2014. The De Geer, Thulean and Beringia routes: key concepts for understanding early Cenozoic biogeography. J. Biogeogr. 41, 1036-1054.
• Carey C., Alexander M., 2003. Climate change and amphibian declines: is there a link? Divers. Distribut. 9, 111-121.
• Denoël, M., Ficetola, G. F., Ćirović, R., Radović, D.,Džukić, G., Kalezić, M. L., Vukov T. D., 2009. A multi-scale approach to facultative paedomorphosis of European newts in the Montenegrin karst: distribution pattern, environmental variables and conservation. Biol. Conserv. 142, 509-517.
• Dodd C. K., Jr., 1997. Imperiled amphibians: A historical perspective. [W:] Aquatic Fauna in Peril: The Southeastern Perspective. Special Publication 1. Benz G. W., Collins D. E. (red.). Southeast Aquatic Research Institute, Lenz Design and Communications, Decatur, GA, 165-200.
• Faraone F. P., Lillo F., Giacalone G., Lo Valvo M., 2008. The large invasive population of Xenopus laevis in Sicily, Italy. Amphibia-Reptilia 29, 405-412.
• Garner T. W. J., Walker S., Bosch J., Hyatt A. D., Cunningham A. A., Fisher M. C., 2005. Chytrid fungus in Europe. Emerg. Infect. Diseases 11, 1639-1641.
• Halliday T. R., 1974. Sexual behaviour of the smooth newt Triturus vulgaris (Urodela, Salamandridae). J. Herpetol. 8, 277-292.
• Halliday T. R., 1975. On the biological significance of certain morphological characters in males of the smooth newt Triturus vulgaris and of the palmate newt Triturus helveticus (Urodela, Salamandridae). Zool. J. Linnean Soc. 56, 291-300.
• Halliday T. R., 1977. The courtship of European newts: an evolutionary perspective. [W:] Reproductive Biology of Amphibians. Taylor D. H., Guttman S. I. (red.), Plenum Press: New York, 185-232.
• Houck L. D., Arnold S. J., 2003. Courtship and mating. [W:] Phylogeny and Reproductive Biology of Urodela (Amphibia). Sever D. M. (red.). Science Publisher Inc., Enfield, New Hampshire, 383-424.
• Janssenswillen S., Willaert B., Treer D., Vandebergh W., Bossuyt F., Bocxlaer I. V., 2015. High pheromone diversity in the male cheek gland of the red-spotted newt Notophthalmus viridescens (Salamandridae). BMC Evolut. Biol. 15, 54.
• Juszczyk W., 1987. Gady i płazy krajowe. PWN, Warszawa.
• Larson A., Wake D., Devitt T., 2007. Salamandridae. Newts and 'True Salamanders'. Version 24 January 2007: http://tolweb.org/Salamandridae/15445/2007.01.24 in The Tree of Life Web. Project, http://tolweb.org/
• Mazgajska J., 2009. Płazy Świata. PWN, Warszawa.
• Osikowski A., Cierniak-Zuzia K., 2013. Cloacal anatomy of the male Carpathian newt, Lissotriton montandoni (Amphibia, Salamandridae), in the breeding season. Zool. Sci. 30, 748-53.
• Pecio A., Rafiński J., 1985. Sexual behaviour of the Montandon's newt, Triturus montandoni (Boulenger)(Caudata,Salamandridae). Amphibia-Reptilia 6, 11-22.
• Rafiński J., 2001. Triturus montandoni (Boulenger, 1880) traszka karpacka. [W:] Polska czerwona księga zwierząt. Kręgowce. Głowaciński Z. (red). Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa, 283-285.
• Reilly S. M., 1986. Ontogeny of cranial ossification in the eastern newt, Notophthalmus viridescens (Caudata: Salamandridae), and its relationship to metamorphosis and neoteny. J. Morphol. 188, 315-326.
• Sever D. M., Sparreboom M., Schultschik G., 1997. The Dorsal Tail Tubercle of Mertensiella caucasica and M. luschani (Amphibia: Salamandridae). J. Morph. 232, 93-105.
• Sura P., 2005. Encyklopedia współczesna płazów i gadów. PWN, Warszawa.
• Wells K. D., 2007. The Ecology and Behaviour of Amphibians. The University of Chicago Press, Chicago.
• Williams B. L., Hanifin C. T, Brodie E. D. Jr., Brodie III E. D., 2010. Tetrodotoxin affects survival probability of rough-skinned newts (Taricha granulosa) faced with TTX-resistant garter snake predators (Thamnophis sirtalis). Chemoecology 20, 285-290.
• Zhang P., Papenfuss T. J., Wake M. H., Qu L., Wake D. B., 2008. Phylogeny and biogeography of the family Salamandridae (Amphibia: Caudata) inferred from complete mitochondrial genomes. Mol. Phylogenet. Evol. 49, 586-597.
• Żuwała K., Jakubowski M., 2007. Structural diversification of the gustatory organs during metamorphosis in the alpine newt Triturus alpestris. J. Anat. 211, 371-375.