Przeciwnowotworowe działanie produktów roślinnych - egzotyczne superfoods i produkty z polskiej piramidy żywienia

• Authors: Izabela Daniel , Joanna Sadowska

Title variants

EN

Anticancer effects of plant products - exotic superfoods and products from the Polish food pyramid

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Choroby nowotworowe stanowią problem zdrowotny zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się. Związki aktywne zawarte w żywności mogą działać ochronnie na każdym etapie nowotworzenia: inicjacji, promocji oraz progresji guza. Działanie przeciwnowotworowe ma wiele produktów zaliczanych do tzw. żywności superfoods. Na liście superfoods można znaleźć takie żywieniowe ciekawostki jak: algi, aloes, jagody goji i acai czy quinoa. Ale znajdują się tam także tradycyjne produkty, które znajdziemy w polskiej piramidzie zdrowego żywienia (pełnoziarniste produkty zbożowe, rodzime warzywa, owoce). Rola składników pokarmowych w zmniejszeniu ryzyka rozwoju chorób nowotworowych nie zawsze została jednoznacznie potwierdzona. Inne wyniki otrzymuje się w badaniach eksperymentalnych, odmienne w badaniach epidemiologicznych. Może być to związane z ilością spożywanego składnika biologicznie aktywnego i/lub wzajemnymi zależnościami pomiędzy poszczególnymi składnikami występującymi w danym produkcie całościowym czy w diecie, przez co ostateczny efekt ich działania może być inny niż przy podawaniu ich oddzielnie, w postaci wyizolowanej, jak ma to miejsce w badaniach eksperymentalnych.

EN

Cancer diseases are a health problem both in developed and developing countries. The biologically active compounds contained in food can act protectively at each stage of carcinogenesis: initiation, promotion and progression of a tumor. Antitumor activity exhibit a lot of products belonging to the "superfoods". In the list of superfoods you can find such nutritional titbits like algae, aloe vera, goji and acai berries or quinoa. But there are also traditional products that can be found in the Polish pyramid of healthy eating (wholegrain cereals, indigenous vegetables, fruit). The role of nutrients in reducing the risk of cancer development had not always been clearly confirmed. The results obtained in experimental and epidemiological studies appear often contradictory. This may be related to different amounts of biologically active compounds consumed in epidemiological studies and administered separately in experimental ones, and / or to the interdependencies occuring between the various components present in the overall dietary products.

Keywords

PL

bioaktywne składniki żywności roślinnej; naturalna chemioprewencja

• Journal: Kosmos
• Year: 2016
• Volume: 65
• Issue: 3
• Pages: 371-381

Dates

published

2016

Contributors

author

Izabela Daniel

• Zakład Fizjologii Żywienia Człowieka, Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Papieża Pawła VI 3, 71-459 Szczecin, Polska
• Department of Human Nutrition Physiology, Faculty of Food Sciences and Fisheries, West Pomeranian University of Technology Szczecin, 71-459 Szczecin, Poland

author

Joanna Sadowska

• Zakład Fizjologii Żywienia Człowieka, Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Papieża Pawła VI 3, 71-459 Szczecin, Polska
• Department of Human Nutrition Physiology, Faculty of Food Sciences and Fisheries, West Pomeranian University of Technology Szczecin, 71-459 Szczecin, Poland

References

• Amagase H., Farnsworth N. R., 2011. Review of botanical characteristics, phytochemistry, clinical relevance in efficacy and safety of Lycium barbarum fruit (Goji). Food Res. Int. 44, 1702-1717.
• Athar M., Back J. H., Tang X., Kim K. H., Kopelovich L., Bickers D. R., Kim A. L., 2007. Resveratrol: a review of preclinical studies for human cancer prevention. Toxicol. Appl. Pharm. 224, 274-283.
• Baca E., Skibniewska K., Baranowski K., Zakrzewski J., Słowik E., Meller D., Karaś M., Mielcarz M., 2009. Wpływ warunków technologicznych produkcji chleba pszennego na stopień rozkładu kwasów fitynowych. Żywn Nauka Technol Jakość 4, 122-132.
• Campbell J. K., Canene-Adams K., Lindshield B. L., Boileau T. W., Clinton S. K., Erdman J. W. Jr., 2004. Tomato phytochemicals and prostate cancer risk. J. Nutr. 134, 3486S-3492S.
• Cholewa K., Parfiniewicz B., Bednarek I., Swiatkowska L., Jezienicka E., Kierot J., Węglarz L., 2008. The influence of phytic acid on TNF-alpha and its receptors genes' expression in colon cancer Caco-2 cells. Acta Pol. Pharm. 65, 75-79.
• Cieślik E., Gębusia A., 2012. Charakterystyka właściwości prozdrowotnych owoców roślin egzotycznych. Post. Fitoter. 2, 93-100.
• Cyranka M., Kapka L., Rzeski W., 2009. Chemioprewencja nowotworów - perspektywy zastosowania w profilaktyce i terapii. Zdr. Publ. 119, 223-227.
• Czerpak R., Pietryczuk A., Jabłońska-Trypuć A., Obrębska K., 2009. Aktywność biologiczna izoflawonoidów i ich znaczenie terapeutyczne i kosmetyczne. Post. Fitoter. 2, 113-121.
• Dębski B., Milner J. A., 2007. Molekularne mechanizmy przeciwnowotworowego działania czosnku, rola reaktywnych form tlenu. Bromat. Chem. Toksykol. 40, 223-228.
• Duliński R., Żyła K., 2009. Wpływ egzogennych preparatów fitaz na zawartość fosforanów inozytolu w cieście i pieczywie żytnim. Żywn. Nauka Technol. Jakość 2, 53-66.
• Ermakova S., Sokolova R., Kim S. M., Um B. H., Isakov V., Zyyagintseva T., 2011. Fucoidans from brown seaweeds Sargassum hornery, Eclonia cava, Costaria costata: structural characteristics and anticancer activity. Appl. Biochem. Biotechnol. 164, 841-850.
• Funahashi H., Imai T., Mase T., Sekiya M., Yokoi K., Hayashi H., Shibata A., Hayashi T., Nishikawa M., Suda N., Hibi Y., Mizuno Y., Tsukamura K., Hayakawa A., Tanuma S., 2001. Seaweed prevents breast cancer? Jpn. J. Cancer Res. 92, 483-487.
• Gawęcki J., 2010. Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. Tom 1. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Gawlik-Dziki U., Świeca M., Sułkowski M., Dziki D., Baraniak B., Czyż J., 2013. Antioxidant and anticancer activities of Chenopodium quinoa leaves extracts - in vitro study. Food Chem. Toxicol. 57, 154-160.
• Goodman G. E., Thornquist M. D., Balmes J., Cullen M. R., Meyskens Jr. F. L., Omenn G. S., Valanis B., Williama J. H. Jr., 2004. The beta-carotene and retinol efficacy trial: incidence of lung cancer and cardiovascular disease mortality during 6-year follow-up after stopping β-carotene and retinol supplements. J. Natl. Cancer Inst. 96, 1743-1750.
• Greiner R., Konietzny U., Jany K. D., 2006. Phytate - an undesirable constituent of plant-based foods? J. Ernahrungsmed. 8, 18-28.
• Gupta S., Saurabh C. K., Varivar P. S., Sharma A., 2015. Comparative analysis of dietary fiber activities of enzymatic and gamma depolymerized guar gum. Food Hydrocolloid 48, 149-154.
• Guz J., Dziman T., Szpila A., 2007. Czy witaminy antyoksydacyjne mają wpływ na proces karcynogenezy? Post. Hig. Med. Dosw. 61, 185-198.
• Hsu A., Bray T. M., Ho E., 2010. Anti-inflammatory activity of soy and tea in prostate cancer prevention. Exp. Biol. Med. 235, 659-667.
• Jagadeesh S., Banerjee P. P., 2006. Inositol hexaphosphate represses telomerase activity and translocates TERT from the nucleus in mouse and human prostate cancer cells via the deactivation of Akt and PKC-alpha. Biochem. Bioph. Res. Com. 349, 1361-1367.
• Jenab M., Riboli E., Ferrari P., Friesen M., Sabate J., Norat T., Slimani N., Tjonneland A., Olsen A., Overvad K., Boutron-Ruautron M. C., Clavel-Chapelon F., Boeing H., Schulz M., Linseisen J., Nagel G., Trichopoulou A., Naska A., Oikonomou E., Berrino F., Panico S., Palli D., Sacerdote C., Tumino R., Peeters P. H., Numans M. E. i wspólaut., 2006. Plasma and dietary carotenoid, retinol and tocopherol levels and the risk of gastric adenocarcinomas in the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition. Br. J. Cancer 95, 406-415.
• Kakizoe T., 2003. Chemoprevention of cancer-focusing on clinical trials. Jpn. J. Clin. Oncol. 33, 421-442.
• Kang S. Y., Seeram N. P., Nair M. G., Bourquin L. D., 2003. Tart cherry anthocyanins inhibit tumor development in Apc (Min) mice and reduce proliferation of human colon cancer cells. Cancer Lett. 194, 13-19.
• Kępska D., Olejnik Ł., 2014. Algi - przyszłość z morza. Chemik 68, 967-972.
• Khan N., Mukhtar H., 2010. Cancer and metastasis: prevention and treatment by Green tea. Cancer Metast. Rev. 29, 435-445.
• Kołłątaj W., Szewczyk L., 2006. Gospodarka wapniowa - rola wapnia w organizmie ludzkim. Endokrynol. Pediatr. 1, 57-61.
• Kotunia A., Pietrzak P., Guilloteau P., Zabielski R., 2010. Kwas masłowy w przewodzie pokarmowym. Przegl. Gastroenterol. 5, 117-122.
• Kulczyński B., Gramza-Michałowska A., 2014. Kompleks polisacharydowy jagód Goji (Lycium barbarum) jako element fitoterapii - przegląd literatury. Post. Fitoter. 4, 247-251.
• Kumar V., Sinha A. K., Makkar H. P. S., Becker K., 2010. Dietary roles of phytate and phytase in human nutrition: A review. Food Chem. 120, 945-959.
• Lee S. H., Park H. J., Chun H. K., Cho S. Y., Cho S. M., Lillehoj H. S., 2006. Dietary phytic acid lowers the blood glucose level in diabetic KK mice. Nutr. Res. 26, 474-479.
• Majumdar A. P., Banerjee S., Nautiyal J., Patel B. B., Patel V., Du J., Yu Y., Elliott A. A., Levi E., Sarkar F. H., 2009. Curcumin synergizes with resveratrol to inhibit colon cancer. Nutr. Cancer 61, 544-553.
• Maksimowicz T. M., Maksimowicz M., Załoga M., Karwowska A., 2011. Oksydanty/antyoksydanty w żywieniu chorych na nowotwory. Bromat. Chem. Toksykol. 3, 442-445.
• Mao F., Xiao B., Jiang Z., Zhao J., Huang X., Guo J., 2011. Anticancer effect of Lycium barbarum polysaccharides on colon cancer cells involves G0/G1 phase arrest. Med. Oncol. 28, 121-126.
• Matejuk A., Shamsuddin A. M., 2010. IP6 in Cancer Therapy: Past, Present and Future. Curr. Cancer Ther. Rev. 6, 1-12.
• Mein J. R., Lian F., Wang X. D., 2008. Biological activity of lycopene metabolites: implications for cancer prevention. Nutr. Rev. 66, 667-683.
• Miao Y., Xiao B., Jiang Z., Guo Y., Mao F., Zhao J., Huang X., Guo J., 2010. Growth inhibition and cell-cycle arrest of human gastric cancer cells by Lycium barbarum polysaccharide. Med. Oncol. 27, 785-790.
• Nakachi K., Matsuyama S., Miyake S., Suganuma M., Imai K., 2000. Preventive effects of drinking green tea on cancer and cardiovascular disease: epidemiological evidence for multiple targeting prevention. Biofactors 13, 49-54.
• Nakamura Y., Yogosawa S., Izutani Y., Watanabe H., Otsuji E., Sakai T., 2009. A combination of indole-3-carbinol and genistein synergistically induces apoptosis in human colon cancer Ht-29 cells by inhibiting Akt phosphorylation and progression of autophagy. Mol. Cancer 8, 100.
• Olejnik A., Tomczyk J., Kowalska K., Grajek W., 2009. Antocyjany w chemoprewencji nowotworu jelita grubego. Post. Fitoter. 3, 180-188.
• Olejnik A., Tomczyk J., Kowalska K., Grajek W., 2010. Rola naturalnych skadników diety w chemioprewencji nowotworu jelita grubego. Post. Hig. Med. Dosw. 64, 175-187.
• Potterat O., 2010. Goji (Lycium barbarum and L. chinense): Phytochemistry, pharmacology and safety in the perspective of traditional uses and recent popularity. Planta Med. 76, 7-19.
• Powolny A. A., Singh S. V., 2008. Multitargeted prevention and therapy of cancer by diallyl trisulfide and related Allium vegetable - derived organosulfur compounds. Cancer Lett. 269, 305-314.
• Schröterová L., Hasková P., Rudolf E., Cervinka M., 2010. Effect of phytic acid and inositol on the proliferation and apoptosis of cells derived from colorectal carcinoma. Oncol. Rep. 23, 787-793.
• Shamsuddin A. M., 2002. Anti-cancer function of phytic acid. Int. J. Food Sci. Tech. 37, 769-782.
• Shi J., Arunasalam K., Yeung D., Kakuda Y., Mittal G., 2004. Phytate from edible beans: chemistry, processing and health benefits. J. Food Agric. Environ. 2, 49-58.
• Śmiechowska A., Bartoszek A., Namieśnik J., 2008. Przeciwrakotwórcze właściwości glukozynolanów zawartych w kapuście (Brassica oleracea var. capitata) oraz produktów ich rozpadu. Post. Hig. Med. Dosw. 62, 125-140.
• Sosińska E., Obiedziński M. W., 2007. Badania nad bioaktywnymi glukozynolanami w wybranych odmianach warzyw krzyżowych techniką HPLC. Żywn. Nauka Technol. Jakość 5, 129-136.
• Sporn M. B., Suh N., 2000. Chemoprevention of cancer. Carcinogenesis 21, 525-530.
• Sroka Z., Gamian A., Cisowski W., 2005. Niskocząsteczkowe związki przeciwutleniające pochodzenia naturalnego. Post. Hig. Med. Dośw. 59, 34-41.
• Staniaszek K., Goździcka-Józefiak A., 2008. Wpływ beta-karotenu, retinoidów i receptorów retinoidowych na proliferację i transformację nowotworową komórek. Biotechnologia 3, 28-45.
• Sułkowski M., Gawlik-Dziki U., Czyż J., 2011. Komosa ryżowa - słabo znane pseudozboże o kosmicznych właściwościach. Kosmos 60, 475-481.
• Suzuki T., Hara H., 2010. Phytate hydrolysate induces circumferential F-actin ring formation at cell-cell contacts by a Rho-associated kinase-dependent mechanism in colorectal cancer HT-29 cells. Mol. Nutr. Food Res. 54, 1807-1818.
• Tan H. L., Thomas-Ahner J. M., Grainger E. M., Wan L., Francis D. M., Schwartz S. J., Erdman J. W. Jr., Clinton S. K., 2010. Tomatobased food products for prostate cancer prevention: what have we learned? Cancer Metast. Rev. 29, 553-568.
• Thangaraju M., Cresci G. A., Liu K., Ananth S., Gnanaprakasam J. P., Browning D. D., Mellinger J. D., Smith S. B., Digby G. J., Lambert N. A., Prasad P. D., Ganapathy V., 2009. GPR109A is a G-protein-coupled receptor for the bacterial fermentation product butyrate and functions as a tu­mor suppressor in colon. Cancer Res. 69, 2826-2832.
• Thomasseta S., Berry D. P., Cai H., West K., Marczyło T. H., Marsden D., Brown K., Dennison A., Garcea G., Miller A., Hemingway D., Steward W. P., Gescher A. J., 2009. Pilot study of oral anthocyjanins for colorectal cancer chemoprevention. Cancer Prev. Res. 2, 625-633.
• Tian Y., Song Y., 2006. Effects of inositol hexaphosphate on proliferation of HT- 29 human colon carcinoma cell line. World J. Gastroenterol. 12, 4137-4142.
• Tomczyk J., Olejnik A., 2010. Sulforafan - potencjalny czynnik w prewencji i terapii chorób nowotworowych. Post. Hig. Med. Dosw. 64, 590-603.
• Trepel F., 2004. Dietary fibre: more than a matter of dietetics. I. Compounds, properties, physiological effects. Wien Klin. Wochenschr. 116, 465-476.
• Tuchowska P., Worach-Kardas H., Marcinkowski J. T., 2013. Najczęstsze nowotwory złośliwe w Polsce - główne czynniki ryzyka i możliwości optymalizacji działań profilaktycznych. Probl. Hig. Epidemiol. 94, 166-171.
• Vanamala J., Reddivari L., Radhakrishnan S., Tarver C., 2010. Resveratrol suppresses IGF-1 induced human colon cancer cell proliferation and elevates apoptosis via suppression of IGF - 1R/Wnt and activation of p53 signaling pathways. BMC Cancer 10, 238.
• Vucenik I., Passaniti A., Vitolo M. I., Tantivejkul K., Eggleton P., Shamsuddin A. M., 2004. Anti-angiogenic activity of inositol hexaphosphate (IP6). Carcinogenesis 25, 2115-2123.
• Vucenik I., Shamsuddin A. M., 2006. Protection against cancer by dietary IP6 and inositol. Nutr. Cancer 55, 109-125.
• Wang C. C., Chang S. C., Inbaraj B. S., Chen B. H., 2010. Isolation of carotenoids, flavonoids and polysaccharides from Lycium barbarum L. and evaluation of antioxidant activity. Food Chem. 120, 84-192.
• Węglarz L., Wawszczyk J., 2006. Bakterie jelitowe i ich rola w metabolizmie kwasu fitynowego a rak jelita grubego. Poradnik Farmaceutyczny 1, 5-14.
• Węglarz L., Parfiniewicz B., Dzierżewicz Z., Wilczok T., 2003. Kwas fitynowy jako potencjalny czynnik przeciwnowotworowy jelita grubego. Gastroenterol. Pol. 10, 441-448.
• Wojciechowska U., Didkowska J., Zatoński W., 2008. Nowotwory złośliwe w Polsce w 2006 roku. Centrum Onkologii - Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie. Warszawa, 4-21.
• Zhang P., Omaye P., 2001. Antioxidant and prooxidant roles for beta-karoten, alpha-tocopherol and acid in human lung cells. Toxicol. in Vitro 15, 13-24.
• Zhang M., Chen H., Huang J., Li Z., Zhu C., Zhang S., 2005. Effect of lycium barbarum polysaccharide on human hepatoma QGY7703 cells: inhibition of proliferation and induction of apoptosis. Life Sci. 76, 2115-2124.
• Zieliński H., Achremowicz B., Przygodzka M., 2012. Przeciwutleniacze ziarniaków zbóż. Żywn. Nauka Technol. Jakość 1, 5-26.
• Zołoteńka-Synowiec M., Całyniuk B., Malczyk E. Misiarz M., Maćków J., 2013. Wiedza żywieniowa dotycząca błonnika pokarmowego wybranej grupy dorosłych osób. Piel. Zdr. Publ. 3, 233-240.