Pozytywne i negatywne aspekty oddziaływania światła na człowieka

• Authors: Elżbieta Janosik

Title variants

EN

Positive and negative aspects of the influence of light on humans

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Światło widzialne odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka. Bodźce świetlne poprzez narząd wzroku dostarczają człowiekowi ponad 80% informacji dotyczących otaczającego go środowiska. Dzięki zdolności widzenia człowiek może przemieszczać się, pracować, obserwować świat i doznawać wrażeń estetycznych. Obok wrażeń wizualnych, bardzo istotne jest oddziaływanie światła na fizjologię człowieka. Całodobowe zmiany światła słonecznego kształtują doznania psychiczne i rytm funkcji życiowych człowieka. Sposób, w jaki światło determinuje możliwości i reakcje człowieka zależy od ilościowych i jakościowych właściwości oddziaływujących bodźców świetlnych. Dlatego bardzo ważna jest odpowiednia podaż światła, zarówno naturalnego, jak również sztucznego, którym oświetlane są miejsca przebywania człowieka: mieszkania, miejsca pracy, obszary na zewnątrz budynków. Zarówno niedobór, jak i nadmiar bodźców świetlnych może negatywnie wpływać na człowieka. W artykule wskazano negatywne zjawiska jak: niedoświetlenie mieszkań, zbyt długie korzystanie z oświetlenia sztucznego bez kontaktu z oświetleniem naturalnym, olśnienie na stanowiskach pracy, "zanieczyszczenie" światłem miast i mniejszych miejscowości, w kontekście zakłócania odpoczynku i snu mieszkańców.

EN

Visible light plays a crucial role in people's life. Visual stimuli provide humans (through the organ of vision) with more than 80% of information concerning the surrounding environment.. Thanks to the ability of seeing, every person can move, work, observe the world and encounter aesthetic experiences. Besides visual experiences, the influence of light on the physiology of human organism is very important. 24-hour changes of the sunlight create mental sensations and shape the rhythm of humans life functions. The way how the light determines the these human reactions depends on the qualitative and quantitative characteristics of light stimuli. This is why the appropriate supply of light (both natural and artificial) is so crucial for illumination of the places where humans spend their time - such as flats, workplaces, the areas outside the buildings and so on. Both the deficiency and surfeit of the light stimuli may negatively affect people. The paper focuses on such phenomena as the underexposure of flats to light, too long use of the artificial lighting sources without any exposure to the natural light, the glare at the workplace, the "light pollution" of the cities and towns, in the context of relaxation and sleeping disturbances of the citizens.

Keywords

PL

światło; widzenie; rytm okołodobowy; olśnienie; zanieczyszczenie światłem

• Journal: Kosmos
• Year: 2015
• Volume: 64
• Issue: 4
• Pages: 617-623

Dates

published

2015

Contributors

author

Elżbieta Janosik

• Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego, Kościelna 13, 41-200 Sosnowiec, Polska

References

• Bąk J., 1981. Technika oświetlania. PWN, Warszawa.
• CIE 29.2, 1986. Guide of interior lighting. Central Bureau of the CIE, Vienna 7-8, 79.
• Couwenbergh J. P., 2008. Chromoterapia i światłoterapia czyli jak leczyć barwami i światłem. VIDEGRAF II, Katowice.
• Czepita D., 2002. Rola światła w patogenezie wad refrakcji. Klinika Oczna 104, 63-65.
• Ganong W. F., 1994. Fizjologia. Podstawy fizjologii lekarskiej. PZWL, Warszawa.
• Herman M. A., Palestyński A., Widomski L., 2002. Podstawy fizyki. PWN, Warszawa.
• Honory A., 1998. Depresja zimowa i jej leczenie. Psychiatria Polska 32, 605-619.
• Janosik E., 2005. Wpływ niedoświetlenia wnętrz na aktywność człowieka. Nowa Elektrotechnika 3, 4.
• Kamionowska M., Szczepański M., Janowicz J., 2005. Światło w Oddziale Intensywnej Opieki Neonatologicznej jako czynnik ryzyka uszkodzenia narządu wzroku oraz zaburzeń rytmu dobowego noworodków. Postępy Neonatologii 2, 73-76.
• Leczenie światłem, 1992. Ecopartner 12, 16-18.
• McBrien N. A., Morgan I. G., Mutti D. O., 2009. What'shot in myopia research - the Twelth International Myopia Conference, Australia, July 2008. Optom. Vis. Sci. 86, 2-3.
• Michalik A., Ramotowski W., 1994. Anatomia i fizjologia człowieka. PZWL Warszawa.
• Mutti D. O., Mitchell G. L., Moeschberger M. L., Jones L. A., Zadnik K., 2002. Parental myopia, near work, school achievement, and children's refractive error. Invest. Ophthalmol. Vis. Sci. 43, 3633-3640.
• PN-90/E-01005 Technika świetlna. Terminologia.
• PN-EN 12464-1: 2012 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach.
• PN-EN 12464-2: 2008 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 2: Miejsca pracy na zewnątrz.
• Spivey A., 2010. Light pollution. Light at night and breast cancer risk worldwide. Environ. Health Perspect. 118, 525.
• Świętochowski J., 1990. Skutki olśnienia w miejscu pracy. Bezpieczeństwo Pracy 2, 6-9.
• Turlej Z., 1997. Zanieczyszczenie światłem w oświetleniu zewnętrznym. Światło 1, 42-44.