Park narodowy w kraterze wulkanu - rośliny yellowstone tolerujące wysokie temperatury

• Authors: Barbara Sudnik-Wójcikowska

Title variants

EN

Thermophilous and 'heat tolerant' plant species at Yellowstone - National Park in the volcanic crater

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Park Narodowy Yellowstone - najstarszy z parków narodowych świata - to jedno z najbardziej niezwykłych miejsc na Ziemi, zaskakujące zmiennością krajobrazów. Zajmuje kalderę potężnego superwulkanu, którego ostatni wybuch miał miejsce 640 tysięcy lat temu. Główną atrakcją parku są, chronione od blisko 140 lat, zjawiska i procesy geologiczne. Ogólną liczbę cennych obiektów przyrodniczych ocenia się na 10 000. Należą do nich: gejzery - około 400, w tym 200-250 czynnych, gorące źródła (zasiedlone przez termofilne mikroorganizmy, które razem z krystalizującymi minerałami nadają źródłom niezwykłe barwy), wulkany błotne, fumarole oraz trawertynowe tarasy naciekowe. Nie brak również różnorodnych formacji skał wulkanicznych. Nie mniej interesująca jest współczesna roślinność i flora Yellowstone. Znaczną część Parku - około 4/5 powierzchni - zajmują lasy, głównie iglaste, reszta to zbiorowiska zaroślowe i murawowe. Flora Parku liczy około 1100 gatunków roślin naczyniowych, w tym około 200 - obcego pochodzenia. Specyficzne dla Parku grupy gatunków, związane z warunkami, jakie panują na obszarze kaldery to: pirofity - rośliny odporne na pożary, a więc na nagłe i zwykle krótkotrwałe, ale wysokie temperatury oraz gatunki termofilne - znoszące stałe, dość wysokie temperatury. Są to rośliny o bardzo interesującej biologii, ekologii i fizjologii. Do pirofitów należą (różniące się strategią) gatunki drzew, np. Pinus contorta i Pseudotsuga menziesii. Charakterystyczny aspekt barwny nadają terenom geotermalnym masowo występujące gatunki termofilne: Mimulus guttatus i Gentiana detonsa. Wśród roślin ciepłolubnych wyróżnia się grupę gatunków "wysoce termofilnych" (np. Dichanthelium lanuginosum, Juncus tweedyi czy Rumex acetosella, Tabela 2), związanych z siedliskami ekstremalnymi - w strefie ryzosfery (korzeniowej) stale znoszą one temperatury powyżej 400C! W Yellowstone znajduje się największe na świecie i najbardziej aktywne pole gejzerów. Ochrona przyrody w Parku jest sprawą priorytetową, działania na rzecz ochrony - dobrze zorganizowane, choć w przeszłości nie zdołano uniknąć pewnych błędów.

EN

Yellowstone is the oldest national park in the world. The geological phenomena and processes occurring in the park have been protected for nearly 140 years. Their number is estimated at 10 000 (e.g.geysers, hot springs, mud volcanoes, fumaroles and travertine terraces). The flora (about 1100 species including 200 aliens) and the vegetation of the Park, dominated by forest, are also interesting. Pyrophytes - plants tolerating fires (e.g. Pinus contorta and Pseudotsuga menziesii) play a special role among forest species. The thermophilous plants as Mimulus guttatus and Gentiana detonsa give colourful aspect to the geothermally heated soils. 'Heat-tolerant species' adapted to chronic rhizospheare temperature above 40°C (e.g. Dichanthelium lanuginosum, Juncus tweedyi or Rumex acetosella) are especially noteworthy in the flora of Yellowstone Park. The protection of nature in the Park is a priority. Conservation efforts are well organized, although some mistakes have not been avoided.

• Journal: Kosmos
• Year: 2011
• Volume: 60
• Issue: 3-4
• Pages: 313-321

Dates

published

2011

Contributors

author

Barbara Sudnik-Wójcikowska

• Zakład Ekologii Roślin i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Warszawski, Al. Ujazdowskie 4, 00-478 Warszawa, Polska

References

• Balling R. C., Meyer G. A. Wells S. G., 1992. Relation of surface climate and burned area in Yellowstone National Park. Agricult. Forest Meteorol. 60, 285-293.
• Despain G., Sellers R. E., 1977. Natural fire in Yellowstone National Park. Utah State University, Salt Lake City.
• Galloway L. F., 1995. Response to natural environmental heterogeneity: maternal effects and selection on life-history characters and plasticities in Mimulus guttatus. Evolution 49, 1095-1107.
• Harper F. A., Smith S. E., Macnair M. R., 1997. Where is the cost in copper tolerance in Mimulus guttatus? Testing the trade-off hypothesis. Funct. Ecol. 11, 764-774. DOI: 10.1046/j.1365-2435.1997.00155.x
• Lindacher R. (red.) 1995. Phanart. Datenbank der Gefässpflanzen Mitteleuropas. Veröff. Geobot. Inst. ETH, Stuftung Rübel, Zürich 125, 1-436.
• Piękoś H., 1972. Rodzaj Mimulus L. w Polsce. Fragm. Flor Geobot. 18, 343-351.
• Renkin R. A., Despain D. G., 1992. Fuel moisture, forest type, and lightning-caused fire in Yellowstone National Park. Canad. J. Forest Res. 22, 37-45.
• Stout R. G., Al-Niemi T. S., 2002. Heat-tolerant flowering plants of active geothermal areas in Yellowstone National Park. Ann. Botan. 90, 259-267.
• Stout R. G., Summers M. L., Kerstetter T., Mc Dermott T. T., 1997. Heat- and acid-tolerance of a grass commonly found in geothermal areas within Yellowstone National Park. Plant Sci. 130, 1-9.
• Tokarska-Guzik B., 2005. The establishment and spread of alien plant species (kenophytes) in the flora of Poland. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Vickery R. K., 1967. Ranges of temperature tolerance for germination of Mimulus seeds from diverse populations. Ecology 48, 647-651.
• Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U., 2002. Ecological indicato values of vascular plants in Poland. W. Szafer Institute of Botany PAS, Kraków.