In the paper the problems of eyeball removal (cosmetic, post-enucleation socket syndrome, post-operative prostheses mobility and conjunctival atrophy) are described and advantages and disadvantages of different surgical methods of eyeball removal (enucleation, evisceration) are discussed. The choice of surgical method depending on indication for eyeball removal is also discussed.
PL
Celem pracy jest przedstawienie problemów związanych z usunięciem gałki ocznej (problemy kosmetyczne, poenukleacyjny zespół oczodołu, pooperacyjna ruchomość protezy i zanik spojówki) oraz opisanie wad i zalet różnych metod tego zabiegu (enukleacja, ewisceracja). Omówiono również wybór tych metod w zależności od wskazań do usunięcia gałki.
Stroke is an emergency state requiring immediate diagnosis and treatment. It is recommended that all acute stroke patients should be treated in a stroke unit. Thrombolytic therapy proved to be the most effective treatment. Although intravenous thrombolysis is available, only 10% of the patients are treated with recombinant tissue plasminogen activator (rt-PA) in the best Polish centres. Statistically, in scale of the country, the percentage of patients treated that way is no more than 1. Recently there has been a dynamic development of surgical neurology, which aims at surgical treatment of ischemic stroke including intraarterial thrombolysis, mechanical recanalisation of arteries (embolectomy), carotid endarectomy, remodeling, angioplasty and stenting. There is, however, lack of reliable research results confirming efficiency of these methods. According to recommendations of experts from the National Programme of Prevention and Treatment of Stroke POLKARD surgical stroke care is rarely advised. Surgical treatment is recommended in specific cases of ischemic stroke (malignant middle cerebral artery infarct, large spaceoccupying cerebellum infarct) and in some cases of intracerebral hemorrhage. Surgical treatment is restricted to patients with superficial intracerebral hematoma (cases with localization in basal ganglia), cases of rapid decrease of consciousness or neurological deterioration. Another issue is treatment of subarachnoid hemorhage connected with arteriovenous malformation where neurosurgical operations are more advised. In cases of aneurismal rupture neurosurgical clip is the method of choice.
PL
Udar mózgu jest stanem nagłym wymagającym szybkiej diagnostyki i terapii. Podstawowym postępowaniem w ostrej fazie udaru mózgu wciąż pozostaje leczenie zachowawcze, które należy prowadzić w warunkach pododdziału udarowego. Najlepsze efekty daje leczenie trombolityczne, ale mimo dostępności trombolizy dożylnej jedynie 10% pacjentów w najlepszych polskich ośrodkach jest leczonych rekombinowanym tkankowym aktywatorem plazminogenu (rt-PA). W skali kraju odsetek ten nie przekracza bariery 1%. W ostatnich latach dynamicznie rozwija się neurologia interwencyjna, której głównym celem jest zabiegowe leczenie niedokrwiennego udaru mózgu. Jej zakres działania obejmuje trombolizę dotętniczą, mechaniczną rekanalizację tętnic (embolektomię), endarterektomię, remodeling, angioplastykę i stentowanie tętnic w ostrym okresie udaru niedokrwiennego. Brak jest jednak wiarygodnych badań potwierdzających ich skuteczność. Zgodnie z Wytycznymi Grupy Ekspertów Narodowego Programu Profilaktyki i Leczenia Chorób Układu Sercowo-Naczyniowego POLKARD interwencja neurochirurgiczna wskazana jest w nielicznych sytuacjach. Leczenie chirurgiczne zalecane jest jedynie w szczególnych przypadkach udaru niedokrwiennego (złośliwy zespół tętnicy środkowej mózgu, rozległy zawał móżdżku) oraz w niektórych przypadkach krwotoku mózgowego. Leczenie operacyjne krwotoku ogranicza się do chorych z powierzchownie położonym krwiakiem bez zajęcia jąder podstawy oraz przypadków z szybko narastającymi zaburzeniami świadomości i pogłębiającym się deficytem neurologicznym. Osobnym zagadnieniem jest leczenie krwotoku podpajęczynówkowego związanego z malformacją tętniczo-żylną, gdzie zakres wskazań do operacji neurochirurgicznych jest znacznie większy. Chirurgiczne zamknięcie pękniętego tętniaka jest metodą z wyboru.
The anatomical structure of urogenital system contributes to high risk of mechanical injuries. The group which is particularly exposed to renal injuries are young men doing sports, the injured of road accidents, victims of accidents in the house or at work. The authors present the medical and surgical treatment after renal injuries. There are blunt and penetrating renal injuries as well as a 5-level classification of kidney injuries according to a degree of injuries – AAST. This classification enables to perform a standardization of different patient groups to choose a proper therapy and to predict the results of treatment. The most of renal injuries involves the medical treatment. However, it is often needed the surgical intervention. The indications for surgical treatment are haemodynamic instability, necessity of surgical verification of concomitant injuries, expanding or throbbing perirenal haematoma confirmed in laparotomy, grade 5 injury. The patients with the serious renal injury should undertake necessary medical examinations to determine a range of injury and to undertake the appropriate treatment. Furthermore, the longterm medical controls are recommended. The contemporary treatment’s approaches, especially AAST scale, are going to medical treatment of blunt renal injuries. The injuries of 1–3 grade are usually treated conservatively and in case of grade 4 and 5, a surgical procedure is needed. Conservative treatment of grade 1–3 injuries does not relate to a risk of late complications. The renal-vascular injuries of 5 grade are treated as an absolute indication for exploratory surgery.
PL
Budowa anatomiczna układu moczowo-płciowego naraża go na liczne urazy mechaniczne. Grupę szczególnie wysokiego ryzyka stanowią młodzi mężczyźni uprawiający sport, uczestnicy wypadków drogowych, ofiary wypadków w domu lub w miejscu pracy. Autorzy omawiają postępowanie zachowawcze i operacyjne po urazach nerek. Wyróżnia się urazy tępe i penetrujące oraz pięciostopniową klasyfikację urazów nerek według stopnia odniesionych obrażeń – AAST. Klasyfikacja ta pozwala na dokonanie pewnej standaryzacji różnych grup pacjentów i wyboru właściwej terapii oraz stwarza możliwość przewidywania wyników leczenia. Choć w przeważającej liczbie przypadków urazy nerek są leczone zachowawczo, dość często konieczna jest interwencja chirurgiczna. Wskazaniami do leczenia operacyjnego są: hemodynamiczna niestabilność, konieczność weryfikacji operacyjnej urazów towarzyszących, powiększający się lub pulsujący okołonerkowy krwiak stwierdzony podczas laparotomii, V stopień urazu. Pacjenci z poważnym urazem nerki powinni być poddawani niezbędnym badaniom kontrolnym w celu określenia zakresu urazu i wprowadzenia stosownego leczenia. Ponadto zaleca się im podjęcie kontroli długoterminowych. Współczesne algorytmy postępowania, zwłaszcza skala AAST, preferują zachowawcze leczenie tępych urazów nerek. Urazy I–III stopnia leczone są zwykle zachowawczo, w przypadku urazów IV i V stopnia wymagana jest eksploracja chirurgiczna. Leczenie zachowawcze urazów I–III stopnia nie niesie ze sobą ryzyka późnych powikłań. Urazy nerkowo-naczyniowe V stopnia są traktowane jako absolutne wskazanie do leczenia chirurgicznego.
Introduction: Percutaneous endoscopic gastrostomy (PEG) is a surgical procedure for placing a gastrostomy tube into the stomach using a gastroscope in order to administer food directly to the stomach. The main group of paediatric patients qualified for PEG procedure are those with neurological conditions associated with dysphagia. Objectives: The aim of the study was to evaluate long-term results after PEG insertion and parents satisfaction from use of PEG. Material and methods: The study group consisted patients treated in University Maria Konopnicka Hospital in Lodz who had PEG performed, in the period from 2002 to 2007. Indications of PEG performed, time from insertion to feeding start, complications, frequency and cause replace tube by another were retrospectively reviewed. Nutritional status was assessed according to BMI values referred to Polish BMI standards charts. The main source of data on parents satisfaction were original questionnaires. Results: Medical records of 27 patients were analyzed. The main indications for PEF was diseases of central nervous system. Feeding was started during of 3 day after PEG insertion in 70.4% patients. Post-procedure complication were seen in 10 patients (37%) and all were minor problems. Blockage of the tube seen in 16 patients (59.3%). The gastrostomy tube was removed after PEG placement in 11 children (40.7%). Duration of feeding was shorter after PEG insertion. Improving the nutritional status was observed in 23 patients (85%). Majority of parents highly evaluated the use of PEG and would have recommended this method of feeding to the other parents with similar problems. Only one parent negatively evaluated training about use of PEG. Conclusions: The PEG procedure is a well tolerated, effective, highly evaluated by parents way to tube feeding with relatively low complications rate.
PL
Wprowadzenie: Przezskórna endoskopowa gastrostomia (PEG) to zabieg polegający na wytworzeniu przetoki żołądkowo-skórnej za pomocą gastroskopu w celu bezpośredniego podawania pokarmu do żołądka. Główną grupą pacjentów pediatrycznych kwalifikującą się do PEG są chorzy z chorobami neurologicznymi, u których wystąpiły zaburzenia połykania. Cel pracy: Celem pracy była analiza wyników odległych u dzieci po założeniu PEG oraz ocena satysfakcji rodziców z użytkowania PEG. Materiał i metody: Badaniem objęto pacjentów Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego nr 4 im. Marii Konopnickiej, u których w latach 2002-2007 założono przezskórną endoskopową gastrostomię. Analizie retrospektywnej poddano: przyczyny założenia PEG, powikłania, czas od założenia PEG do rozpoczęcia żywienia, częstość i przyczynę wymiany zestawu do gastrostomii. Stan odżywienia określono na podstawie siatek centylowych dla BMI. Podstawowym źródłem danych o satysfakcji rodziców była odpowiedź pisemna udzielona na pytania zawarte w oryginalnych kwestionariuszach. Wyniki: Analizie poddano historie chorób 27 pacjentów. Głównym wskazaniem do założenia PEG były choroby centralnego układu nerwowego. Rozpoczęcie żywienia u 70,4% pacjentów nastąpiło do 3. doby po założeniu PEG. U 10 pacjentów (37%) wystąpiły niegroźne powikłania. Zatykanie rurki obserwowano u 16 pacjentów (59,3%). Wymiany rurki dokonano u 11 dzieci (40,7%). Czas karmienia po założeniu PEG uległ skróceniu. Stwierdzono poprawę stanu odżywienia u 23 dzieci (85%). Wszyscy rodzice wysoko ocenili wyniki użytkowania PEG i poleciliby ten sposób żywienia dzieci innym rodzicom w podobnej sytuacji. Tylko jeden rodzic negatywnie ocenił szkolenie na temat użytkowania PEG. Wnioski: PEG jest metodą leczenia żywieniowego dobrze tolerowaną, efektywną, obciążoną niewielkimi powikłaniami oraz wysoko ocenianą przez rodziców chorych dzieci.
In the classification of the World Health Organization from 1973, borderline tumors were classified as a separate group of epithelial ovarian tumors. The most important characteristics of such tumors include: the absence of destructive stromal invasion and a buildup of epithelial cells as well as moderate mitotic activity and nuclear atypia. Surgery, which can be fertility-sparing in younger women who plan pregnancy, is the basic treatment of borderline tumors. Adjuvant therapy is, however, a debatable issue. In selected cases, chemotherapy is implemented but treatment protocols are not uniform and vary in different centers. The indications for adjuvant treatment and the number of cycles are determined by the experience of an oncological center. Doubts usually concern patients with invasive implants and advanced forms of the disease. The aim of the paper was to present a rather special case of a 25-year-old patient with bilateral borderline ovarian tumors with invasive implants in the peritoneum and greater omentum. The patient underwent a sparing surgery, due to her decision to retain fertility, followed by chemotherapy. The patient has not presented any signs of relapse for two years. The article also presents a review of available literature on adjuvant treatment of borderline tumors and new recommendations of experts and oncological societies. Most of the studies indicate that systemic treatment is ineffective. In the case presented, however, a remission was achieved after six cycles of chemotherapy, which suggests the need for individualizing treatment in certain cases.
PL
W klasyfikacji Światowej Organizacji Zdrowia z 1973 roku guzy o granicznej złośliwości wyodrębniono jako oddzielną grupę nabłonkowych nowotworów jajnika. Najważniejszymi cechami tych nowotworów są: przede wszystkim brak destrukcyjnego naciekania podścieliska, a także nawarstwianie komórek nabłonka oraz umiarkowana aktywność mitotyczna i atypia jądrowa. Podstawowym sposobem leczenia guzów granicznych jest chirurgia – u kobiet młodych, planujących ciążę może być oszczędzająca. Leczenie uzupełniające pozostaje przedmiotem dyskusji. W wybranych przypadkach stosuje się chemioterapię, chociaż protokoły leczenia nie są jednolite i różnią się w zależności od ośrodka. Wskazania do leczenia uzupełniającego i liczbę jego kursów determinuje doświadczenie ośrodka onkologicznego. Wątpliwości dotyczą głównie pacjentek z wszczepami inwazyjnymi i zaawansowaną postacią choroby. Celem pracy była prezentacja szczególnego przypadku 25-letniej kobiety z obustronnymi guzami granicznymi jajników oraz wszczepami inwazyjnymi w otrzewnej i sieci większej. Pacjentkę leczono chirurgicznie oszczędzająco, ze względu na chęć zachowania płodności, a następnie uzupełniająco chemioterapią. Czas obserwacji bez cech nawrotu wynosi dwa lata. W artykule dokonano analizy dostępnego piśmiennictwa na temat leczenia uzupełniającego w guzach granicznych oraz najnowszych zaleceń ekspertów i towarzystw onkologicznych. Większość badań wskazuje na brak skuteczności leczenia systemowego. W opisanym przypadku uzyskano jednak remisję choroby po sześciu cyklach chemioterapii, co sugeruje konieczność indywidualizacji leczenia w części przypadków.
Zonisamide – a new generation antiepileptic drug – features a multidirectional mechanism of action. The antiepileptic effect of zonisamide involves blockade of voltage-dependent Na+ and Ca2+ T-type channels, which have a most important role in membrane excitability, suggesting that zonisamide disrupts neuronal synchronized firings and epileptic activity resulting in a limitation of initiation or propagation of seizure. As an anticonvulsant it is used in the treatment of partial and generalized seizures mixed with adults and children, both in combination and in monotherapy. Zonisamide has also been approved for the treatment of Parkinson’s disease. In several double-blind, randomized, multicentre trials, carried out on Parkinson’s disease patients, who showed insufficient response to L-dopa treatment, zonisamide significantly improved motor functions determined by beneficial changes in the total score of the Unified Parkinson’s Disease Rating Scale (UPDRS). It is known that the drug increases dopaminergic transmission. New research shows that both, dopaminergic and non-dopaminergic mechanisms could equally be involved. Many authors emphasizes the importance neuroprotective activity of zonisamide. However, there are still some aspects that need to be explained in further studies. Clinical trials are conducted to evaluate its efficacy in bipolar disorder, neuropathic pain and migraine, anxiety disorders, eating disorders and in patients with alcohol dependence. Results of the studies are promising and provide a new possibilities of zonisamide application. However, there is a strong need to expand research in this area.
PL
Zonisamid – lek przeciwpadaczkowy nowej generacji – cechuje się wielokierunkowym mechanizmem działania. Poprzez wpływ na kanały jonowe Na+ oraz Ca2+ stabilizuje neuronalne błony komórkowe, a także zakłóca synchronizację wyładowań, ograniczając w ten sposób rozprzestrzenianie się napadów. Jako lek przeciwpadaczkowy wykorzystywany jest w leczeniu częściowych, uogólnionych oraz mieszanych napadów drgawkowych u dorosłych i dzieci, w terapii skojarzonej i w monoterapii. Został też zarejestrowany do leczenia choroby Parkinsona. W kilku wieloośrodkowych, randomizowanych badaniach z podwójnie ślepą próbą przeprowadzonych u pacjentów z chorobą Parkinsona, którzy wykazywali niewystarczającą odpowiedź na leczenie L-dopą, zonisamid istotnie poprawiał funkcje motoryczne, oceniane w skali nasilenia objawów schorzenia (Unified Parkinson’s Disease Rating Scale, UPDRS). Wiadomo, że lek nasila transmisję dopaminergiczną, a nowsze doniesienia wskazują też na inne kierunki jego działania w przebiegu choroby. Wielu autorów podkreśla znaczenie aktywności neuroprotekcyjnej zonisamidu, niemniej liczne aspekty tego zagadnienia wymagają dalszych obserwacji. Podejmowane są także badania kliniczne oceniające skuteczność tego leku w chorobie afektywnej dwubiegunowej, bólu neuropatycznym oraz migrenowym, w zaburzeniach lękowych, zaburzeniach jedzenia oraz u osób uzależnionych od alkoholu. Ich wyniki są obiecujące i stwarzają nowe perspektywy zastosowania leku, jednak zdecydowanie istnieje potrzeba poszerzenia badań.
The management of peritoneal surface malignancy is a significant clinical problem in oncology. It was demonstrated that the combination of complete cytoreductive surgery with hyperthermic intraperitoneal chemotherapy (HIPEC) may lead to long-term control of the disease or improved survival in selected patients. The aim of this paper was to present the optimal indications and technical guidelines for performing HIPEC in Poland. The application of this method requires experience of a multidisciplinary team of physicians (gynecologic oncologist, surgeon and clinical oncologist), availability of diagnostic and therapeutic resources (intensive care unit) as well as a dedicated perfusion system. A crucial aspect for obtaining optimal treatment outcomes is the selection of patients. Such a selection takes place both at the beginning of treatment and intraoperatively. The initial selection of patients qualified for HIPEC includes ruling out extraperitoneal spread of cancer and metastases to the liver (single resectable liver metastases in patients with colorectal carcinoma are not contraindications) and lungs. According to current international guidelines, the HIPEC procedure is a standard treatment in patients with ovarian carcinoma that metastasizes to the peritoneum, in colorectal cancer, when PCI <20 and in patients with peritoneal mesothelioma or pseudomyxoma peritonei as well as in patients with gastric cancer.
PL
Leczenie nowotworów złośliwych powierzchni otrzewnej stanowi istotny problem w onkologii. Wykazano, że skojarzenie maksymalnej cytoredukcji chirurgicznej z dootrzewnową chemioterapią w hipertermii (hyperthermic intraperitoneal chemotherapy, HIPEC) może prowadzić do długotrwałej kontroli choroby lub wydłużenia przeżyć u odpowiednio wybranych chorych. Celem niniejszego opracowania są zalecenia dla optymalnego zakresu wskazań i sposobu prowadzenia HIPEC w Polsce. Zastosowanie tej metody wymaga doświadczenia wielospecjalistycznego zespołu lekarskiego (ginekolog onkolog, chirurg, onkolog kliniczny), a także zaplecza diagnostycznego i leczniczego (oddziału intensywnej opieki medycznej) oraz dedykowanego systemu do perfuzji. Kluczową kwestią dla uzyskania optymalnego wyniku leczenia jest odpowiedni dobór chorych. Dobór ten następuje zarówno na etapie planowania leczenia, jak i śródoperacyjnie. Wstępna selekcja pacjentów kwalifikowanych do leczenia z wykorzystaniem HIPEC obejmuje wykluczenie pozaotrzewnowych przerzutów nowotworu oraz przerzutów do wątroby (pojedyncze resekcyjne przerzuty do wątroby u chorych na raka jelita grubego nie są przeciwwskazaniem) i płuc. Zgodnie z istniejącymi zaleceniami międzynarodowymi procedura HIPEC jest standardowo stosowana u chorych z przerzutami do otrzewnej raka jajnika, raka jelita grubego, gdy PCI <20 oraz u chorych na międzybłoniaka lub śluzaka rzekomego otrzewnej i wybranych chorych na raka żołądka.
Electroconvulsion has been proven to be an effective and safe therapy, which continues to arouse much emotion both in health care employees and general population. It seems important to continue the studies on this therapeutic method and make available the existing knowledge. In recent years the electroconvulsive therapy has confirmed its position mainly in mood disorders, schizophrenia and catatonic syndrome in adults. In children and adolescents the electroconvulsion is used as the last chance treatment, however the randomised studies on this subject are still missing. The treatment is carried on analogously as in adults; it is based on descriptions of single cases. The mechanism of electroconvulsion efficacy and possible differences of this mechanism during maturing of the central nervous system are not known enough as yet. Admittedly, during the procedure many neurotransmitters are released, recently the impact on the brain’s neuroplasticity has been reported. The study is aimed at presenting a review of studies on the use of electroconvulsion in adolescents and children. The authors pointed to indications, efficacy and safety of electroconvulsive therapy. They also referred to scarce studies on the use of electroconvulsion at pre-pubertal age. Despite the lack of regulations, such therapy is sometimes used as the last chance treatment. In the latter half of the article the authors analysed the indications, efficacy, and adverse symptoms of electroconvulsion in 5 adolescents treated at our Clinic in recent years. The safety of such therapy and its partial efficacy in treatment resistant schizophrenia have been confirmed.
PL
Elektrowstrząsy są metodą o dowiedzionej skuteczności i bezpieczeństwie, nadal budzącą wiele emocji zarówno w środowisku medycznym, jak i wśród ogółu społeczeństwa. Ważne wydaje się kontynuowanie badań dotyczących tej metody leczniczej i udostępnianie znanej już wiedzy. W ostatnich latach leczenie za pomocą elektrowstrząsów ugruntowało swoją pozycję głównie w zaburzeniach nastroju i schizofrenii oraz w zespole katatonicznym u osób dorosłych. Elektroterapię u dzieci i młodzieży stosuje się jako terapię ostatniej szansy, jednak wciąż brakuje randomizowanych badań na ten temat. Leczenie jest prowadzone analogicznie do leczenia osób dorosłych, opiera się także na opisach pojedynczych przypadków. Nadal nie do końca poznany jest mechanizm skuteczności elektrowstrząsów oraz jego ewentualne odrębności w trakcie dojrzewania ośrodkowego układu nerwowego. Wiadomo, że w czasie zabiegu dochodzi do wyrzutu wielu neuroprzekaźników, ostatnio donosi się również o jego wpływie na neuroplastyczność mózgu. Celem pracy było zaprezentowanie przeglądu badań na temat zastosowania elektrowstrząsów u adolescentów i dzieci. Autorzy zwrócili uwagę na wskazania, skuteczność i bezpieczeństwo terapii elektrycznej. Przytoczyli także nieliczne dostępne badania dotyczące zastosowania elektroterapii w wieku przedpokwitaniowym. Mimo braku uregulowań taka terapia jest niekiedy stosowana jako leczenie ostatniej szansy. W drugiej części pracy autorzy przeanalizowali wskazania, skuteczność i objawy niepożądane elektrowstrząsów u 5 młodocianych leczonych w Klinice Zaburzeń Afektywnych, Psychotycznych i Psychiatrii Młodzieżowej w ostatnich latach. Potwierdzono bezpieczeństwo tego rodzaju leczenia i jego częściową skuteczność w schizofrenii lekoopornej.
Electroconvulsive therapy (ECT) has been used to treat schizophrenia since the procedure was introduced in 1938. The introduction of effective pharmacological treatments for schizophrenia and mood disorders led to a drop in the use of ECT during the 1960s and 1970s. When the limitations in the efficacy of antipsychotic drugs and the adverse effects of these agents were recognized, interest in ECT as a therapy for treatment of resistant schizophrenia (TRS) returned. Nevertheless, indications for the use of electroconvulsive therapy in schizophrenia and its place in the treatment hierarchy for patients with this disorder are unclear because of the dearth of quality research in this field. The controversy over the efficacy of ECT for the treatment of schizophrenia, especially the treatment resistant one, has more recently been embodied in the opposing recommendations of a number of different groups. Literature review (a few randomized controlled trials, mostly uncontrolled studies such as open trials, retrospective studies and case reports) indicates that combined treatment with antipsychotics and electroconvulsive therapy is possibly superior to each method when used alone. Combination of ECT and clozapine represents additional help and most of the data suggest it is both safe and effective. There are only few studies concerning the newest atypical antipsychotics. Different predictors of therapeutic outcome were identified. The literature review indicates that the combination of ECT and antipsychotic drugs may be considered as a treatment strategy for patients with schizophrenia, especially those refractory to conventional treatments. Side effects profile of this strategy does not differ from traditional ECT treatments.
PL
Elektrowstrząsy (EW) były stosowane w leczeniu schizofrenii od czasu ich wynalezienia w 1938 roku. Wprowadzenie efektywnej farmakoterapii schizofrenii oraz zaburzeń nastroju doprowadziło do znacznego spadku ich wykonywania w latach 60. i 70. XX wieku. Stopniowe wykazanie ograniczeń skuteczności i występowanie objawów niepożądanych leków przeciwpsychotycznych doprowadziło w kolejnych dekadach do powrotu zainteresowania elektrowstrząsami jako metodą leczenia lekoopornej schizofrenii. Niestety, wskazania do zastosowania EW w schizofrenii i ich miejsce w algorytmach leczniczych są niejasne, głównie w związku z brakiem odpowiedniej jakości badań klinicznych. Kontrowersje związane z oceną efektywności EW w leczeniu schizofrenii, zwłaszcza opornej na farmakoterapię, znalazły odzwierciedlenie w różnicach w rekomendacjach wydawanych przez różne towarzystwa naukowe. Analiza danych z literatury (nieliczne badania randomizowane i otwarte, głównie badania retrospektywne i opisy kazuistyczne) wykazuje, że strategia polegająca na leczeniu skojarzonym lekami przeciwpsychotycznymi i elektrowstrząsami jest efektywniejsza od każdej z tych metod z osobna. Badania sugerują także, że połączenie EW i klozapiny jest raczej bezpieczne i skuteczne; doniesienia oceniające połączenie z nowymi LPP drugiej generacji są nieliczne. Identyfikowano różne czynniki predykcyjne poprawy po leczeniu skojarzonym EW i LPP. Częsta jest konkluzja, że elektrowstrząsy w połączeniu z lekami przeciwpsychotycznymi mogą być rozważane jako opcja terapeutyczna u pacjentów, u których farmakoterapia wykazuje ograniczoną skuteczność. Profil objawów ubocznych terapii skojarzonej nie różni się od samych zabiegów EW, jest ona bezpieczna i dobrze tolerowana.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.