Search results

1

Znaczenie cynku dla organizmu ludzkiego w aspekcie suplementacji tego pierwiastka

100%

Mońka I., Wiechuła D.

Annales Academiae Medicae Silesiensis

|

2017

|

vol. 71

314-325

EN

Zinc is one of main trace elements of the body, that plays a catalytic, structural and control role. It is essential for cell division and the differentiation of arising cells, it is involved in homeostasis, immunological reactions, in apoptosis and ageing of the body. Zinc is also an element of many enzymes and proteins, and it is important in the spermatogenesis and synthesis of steroidal hormones as well as. About 30% of the world’s population suffers from an insufficient supply of zinc. Apart from an insufficient supply from food, some diseases and abnormal absorption of this element can be a cause of zinc deficiency. Diseases resulting from zinc deficiency may appear both in children and adults. Dietary supplementation of zinc preparations in many cases is necessary, but its independent use, without a proven deficiency and without consulting a doctor, may lead to the appearance of adverse effects as a result of abuse, including dangerous interactions with other applied preparations and food.

PL

Cynk jest jednym z głównych pierwiastków śladowych organizmu, spełniającym rolę katalityczną, strukturalną i regulacyjną. Jest niezbędny do podziałów komórkowych i różnicowania powstających komórek, uczestniczy w homeostazie, reakcjach odpornościowych, w apoptozie i starzeniu się organizmu. Cynk jest również składnikiem wielu enzymów i białek oraz odgrywa ważną rolę w spermatogenezie i syntezie hormonów steroidowych. Niedostateczna podaż cynku dotyczy ok. 30% ludności świata. Oprócz niedostatecznej podaży z pokarmem, przyczyną niedoboru cynku mogą być niektóre schorzenia oraz nieprawidłowe wchłanianie tego pierwiastka. Schorzenia, wynikające z niedoboru tego pierwiastka, mogą występować zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Suplementacja diety preparatami cynku w wielu przypadkach jest niezbędna, jednak samodzielne jego stosowanie, bez stwierdzonego niedoboru i bez konsultacji z lekarzem, może doprowadzić do występowania działań niepożądanych w wyniku jego nadużywania, w tym także niebezpiecznych interakcji z innymi stosowanymi preparatami i żywnością.

2

Transdermalna terapia magnezem – czy to ma sens?

100%

Ledwoń A., Lau K., Jośko-Ochojska J.

Annales Academiae Medicae Silesiensis

|

2021

|

issue 75

69-77

EN

Magnesium has many functions in the human body: it is an enzyme cofactor, protects against cardiovascular diseases, improves the functioning of the immune system, and is also a building block of teeth and bones. The effects of its deficiency, such as frequently occurring muscle spasms, are well known. Oral magnesium supplementation is common and widespread used in society. Scientists have thoroughly studied this form of supplementation and proved its efficiency. Recently, however, there have been reports that transdermal therapy seems to be more effective (ex. magnesium oils – aqueous solution of magnesium chloride). The presented arguments are good absorption through the skin, supplying the element directly to cells that need it and omitting the gastrointestinal track in the absorption process. Both in scientific literature and on medical web sites there are articles proving the effectiveness of transdermal therapy appear, the authors of some who claim that it is better than traditional oral therapy. The presented paper is a review of literature as well as recently conducted research on transdermal magnesium therapy and its effectiveness.

PL

Magnez pełni bardzo wiele funkcji w ludzkim organizmie, jest kofaktorem enzymów, chroni przed chorobami sercowo-naczyniowymi, usprawnia pracę układu odpornościowego, jest też budulcem kości i zębów. Skutki jego niedoboru, takie jak częste skurcze mięśni, są dobrze znane. Doustna suplementacja magnezem jest szeroko rozpowszechniona w społeczeństwie. Naukowcy dogłębnie przebadali tę formę suplementacji i udowodnili jej skuteczność, jednak doniesienia z ostatnich lat wskazują, że efektywniejsza wydaje się terapia transdermalna (np. oleje magnezowe – wodne roztwory chlorku magnezu). Za taką terapią przemawiają dobra wchłanialność przez skórę, dostarczanie pierwiastka bezpośrednio do komórek oraz pominięcie drogi pokarmowej w procesie absorpcji. Zarówno w piśmiennictwie naukowym, jak i na portalach medycznych pojawiają się artykuły dowodzące skuteczności stosowanej przezskórnie terapii, a część autorów decyduje się na stwierdzenie, iż jest ona skuteczniejsza niż tradycyjna terapia doustna. Praca stanowi przegląd piśmiennictwa oraz prowadzonych w ostatnich latach badań dotyczących transdermalnej terapii magnezem oraz jej skuteczności.

3

Realizacja wytycznych podaży witamin D i K w populacji niemowląt mieszkających w środowisku miejskim na Górnym Śląsku, w różnym czasie od ich wprowadzenia

84%

Wojtała M., Obuchowicz A., Kaźmierczak-Pilch B., Łoboda M., Kopydłowska-Pastuszyńska M., Jarecka B.

Annales Academiae Medicae Silesiensis

|

2014

|

vol. 68

|

issue 2

137-144

EN

INTRODUCTION The supplementation of some vitamins is set by specific guidelines. They include the supply of vitamin D from the neonatal period to old age (2009) and vitamin K to neonates and infants (2007). The aim of the study is to assess the implementation of these guidelines at various times since their introduction among infants of the urban agglomeration in Upper Silesia. MATERIALS AND METHODS The survey study was conducted among mothers of infants 6 to 12 months old, living in an urban agglomeration. The questionare was filled in by 149 mothers – 100 mothers in 2009/2010 (group I) and 49 in 2013 (group II). An individual evaluation of vitamin D and K intake in each month of life, with regard to the manner of feeding and to the principles of the practice guidelines for vitamins intake, was done. The results were analyzed statistically. RESULTS Better compliance with the principles of guidelines concerning vitamin D intake was found among breastfed and in milk formulafed infants from group II. Proper vitamin K intake by breastfed infants was significantly more frequent in group II. In this group, among milk formulafed infants, needless vitamin K supplementation was more frequently applied. CONCLUSIONS 1. In spite of the introduction of obligatory guidelines for vitamin D and K supplementation a few years ago, some infants in the urban agglomeration of Upper Silesia do not receive them properly. The longer period of time the practice guidelines are obligatory, the better compliance with the recommendations is. 2. Since vitamin D and K are of great significance for human health, their supplementation in infants should be under precise control

PL

WSTĘP Suplementację niektórych witamin określają szczegółowe wytyczne, w tym podaż witaminy D (wit. D) od okresu noworodkowego do starości (2009 r.) oraz podaż witaminy K (wit. K) noworodkom i niemowlętom (2007 r.). Celem pracy jest ocena realizacji tych wytycznych u niemowląt mieszkających w aglomeracji miejskiej na Górnym Śląsku, w różnym czasie od ich wprowadzenia. MATERIAŁ I METODY Badaniem ankietowym objęto matki 6–12-miesięcznych niemowląt, mieszkające w Bytomiu (80,5%), Radzionkowie i Piekarach Śląskich. Uczestniczyło w nim 149 matek – 100 w latach 2009/2010 (grupa I) i 49 w 2013 r. (grupa II). U niemowląt nie występowały choroby wymagające modyfikacji podaży witamin. Indywidualnie oceniano podaż tych witamin w każdym miesiącu życia niemowlęcia, w odniesieniu do rodzaju żywienia (naturalnego lub sztucznego) oraz do rekomendacji podaży wit. D (2009) i wit. K (2007). Wyniki porównano statystycznie (test niezależności chi2 Pearsona oraz dwustronny test dokładny Fishera). WYNIKI Stwierdzono lepszą realizację zaleceń podaży wit. D w grupie II – zarówno u niemowląt karmionych piersią, jak i żywionych sztucznie. Właściwa podaż wit. K niemowlętom karmionym piersią była znamiennie częstsza także w grupie II. Jednocześnie znamiennie częstsze było też podawanie wit. K niemowlętom karmionym sztucznie. WNIOSKI 1. Mimo upływu kilku lat od wprowadzenia obowiązkowych zaleceń podaży wit. D i K, część niemowląt w środowisku miejskim na Górnym Śląsku nie otrzymuje ich zgodnie z zaleceniami. Dłuższy okres obowiązywania zaleceń skutkuje poprawą ich przestrzegania. 2. Ze względu na duże znaczenie prozdrowotne wit. D i K, ich suplementacja u niemowląt powinna być dokładnie monitorowana przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej.

4

ROLA WITAMINY D W CHOROBACH NOWOTWOROWYCH I NEURODEGENERACYJNYCH – PRZEGLĄD LITERATURY

84%

Waszyk-Nowaczyk M., Główka E.

Farmacja Polska

|

2020

|

vol. 76

|

issue 3

149-155

EN

In recent years, a significant increase in the incidence of cancer and neurodegenerative diseases has been observed. This is mainly because of the higher life expectancy and thus prolonged contact with risk factors, inadequate diet and lack of physical activity. Along with aging processes, the prevalence and incidence of many diseases rise dramatically. New drugs and solutions are constantly being sought that would help in particular preventing. One way could be the use of vitamin D or its analogues, which through their proven pleiotropic action, have become the focus of the interest of many scientists in the last decade. One might think that the problem of vitamin D deficiency should affect a small part of the population, due to health campaigns carried out and the availability of many OTC preparations with vitamin D in various forms. Research, however, confirms that the need for vitamin D supplementation is overlooked by healthcare professionals, and its deficiencies are widespread worldwide and affect all ages. It is very meaningful problem. It is important to check the concentration of this vitamin in the blood, which in the case of low levels can be correlated with potential health problems. The influence of vitamin D on physiological processes, confirmed by numerous studies and scientific publications, and thus also the prevention of numerous diseases, is an important argument indicating the need for patient education on how to take it regularly. For this reason, preventive actions carried out by professional medical staff, including pharmacists in community pharmacies, regarding awareness of the important role of vitamin D and its impact on our health are important. Patient counseling may have a significant effect on improving quality of life. This article discusses some mechanisms of antiproliferative, neuroprotective and immunomodulatory activity of active vitamin D derivatives on the example of selected cancers, Alzheimer's disease, and multiple sclerosis.

PL

W ostatnich latach obserwuje się znaczny wzrost zachorowań na nowotwory i choroby neurodegeneracyjne. Wciąż poszukuje się nowych leków i rozwiązań, które pomogłyby zwłaszcza w zapobieganiu tym chorobom. Jednym ze sposobów może być stosowanie witaminy D lub jej analogów, które poprzez swoje udowodnione wielokierunkowe działanie, stały się w ostatniej dekadzie przedmiotem zainteresowania wielu naukowców. Można by pomyśleć, że problem niedoboru witaminy D powinien dotyczyć niewielkiej części populacji, ze względu na przeprowadzane kampanie zdrowotne i dostępność wielu preparatów OTC z witaminą D w różnej postaci. Badania potwierdzają jednak, że potrzeba suplementacji witaminy D jest pomijana przez pracowników służby zdrowia, a jej niedobory są powszechne na całym świecie i dotykają wszystkich grup wiekowych. Duże znaczenie ma sprawdzanie stężenia tej witaminy we krwi, co w przypadku niskiego poziomu można skorelować z potencjalnymi problemami zdrowotnymi. Potwierdzony w licznych badaniach i publikacjach naukowych wpływ witaminy D na procesy fizjologiczne, a przez to także na zapobieganie licznym chorobom, jest istotnym argumentem wskazującym na potrzebę edukacji pacjentów na temat jej regularnego przyjmowania. Z tego powodu istotne są akcje profilaktyczne prowadzone przez fachowy personel medyczny, w tym także przez farmaceutów w aptekach ogólnodostępnych, dotyczące uświadamiania pacjentom ważnej roli witamy D i jej wpływu na nasze zdrowie. W niniejszym artykule omówiono niektóre mechanizmy działania antyproliferacyjnego, neuroprotekcyjnego i immunomodulującego aktywnych pochodnych witaminy D na przykładzie wybranych chorób nowotworowych, choroby Alzheimera oraz stwardnienia rozsianego.

5

Potencjalna rola wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 w terapii schizofrenii oraz profilaktyce wtórnej wśród osób zagrożonych rozwojem psychozy: dane z randomizowanych, kontrolowanych placebo badań klinicznych oraz metaanaliz

84%

Pawełczyk T., Pawełczyk A., Rabe-Jabłońska J.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2009

|

vol. 9

|

issue 4

270-277

EN

Omega-3 long-chain polyunsaturated fatty acids (PUFAs) are considered to be essential nutrients, which means they have to be delivered with food, because human body cannot produce them effectively. Eicosapentaenoic (EPA) and docosahexaenoic (DHA) acids belong to essential omega-3 PUFAs. The saltwater sea fat fish such as mackerel, herring, salmon as well as sea food are the natural source of DHA and EPA. Omega-3 PUFAs turned to have advantageous effects in eryhypercholesterolaemia, congestive heart failure, hypertension, chronic inflammatory conditions, atherosclerosis, age-related macular degeneration. PUFAs beneficial effects on the key central nervous system developmental processes such as neuronal maturation and migration, dendritic spines formation, synaptogenesis, pruning and neuronal plasticity were also observed. The dysfunction of these processes leads to subtle cytoarchitecture and functional abnormalities of neuronal connections in vulnerable individuals according to neurodevelopmental hypothesis of schizophrenia. These changes interacting with additional environmental pathogenetic factors may induce schizophrenia development usually in adolescence or early adulthood. The biochemical substrate of neurodevelopmental hypothesis of schizophrenia is, according to D. Horrobin, the dysfunction of neuronal membranes phospholipids composed of PUFAs among other things. That dysfunction is to be directly responsible for developmental and neurotransmission abnormalities and the clinical symptoms observed. There is accumulating evidence coming from epidemiological and open-label supplementation trials indicating the advantageous effects of omega-3 PUFAs used as adjunct in schizophrenia patients. The following paper summarizes the available literature concerning randomised clinical trials assessing the efficacy of omega-3 PUFAs in schizophrenia and ultra high risk states for psychosis development.

PL

Długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WKT) omega-3 należą do substancji egzogennych, co oznacza, iż muszą być dostarczane z pożywieniem, ponieważ organizm nie posiada zdolności ich efektywnego wytwarzania. Egzogennymi WKT omega-3 są kwas eikozapentaenowy (EPA) i dokozaheksaenowy (DHA). Naturalne źródło EPA i DHA stanowią tłuste ryby słonowodne: makrela, śledź, łosoś oraz owoce morza. Okazało się, iż WKT omega-3 mają korzystne działanie w hipercholesterolemii, niewydolności krążenia, nadciśnieniu tętniczym, przewlekłych stanach zapalnych, miażdżycy, zwyrodnieniu plamki związanym z wiekiem. Zaobserwowano także pozytywny wpływ WKT omega- 3 na kluczowe procesy warunkujące prawidłowy rozwój i dojrzewanie ośrodkowego układu nerwowego: dojrzewanie i migrację neuronów, tworzenie kolców dendrytycznych, synaptogenezę, redukcję połączeń synaptycznych, procesy plastyczności neuronalnej. Zgodnie z hipotezą neurorozwojową schizofrenii upośledzenie powyższych procesów prowadzi u osobników podatnych do dyskretnych zaburzeń cytoarchitektoniki i funkcji obwodów neuronalnych, co przy udziale dodatkowych środowiskowych czynników patogenetycznych może prowadzić do rozwoju schizofrenii, najczęściej w okresie adolescencji lub wczesnej dorosłości. Według D. Horrobina podłożem biochemicznym hipotezy neurorozwojowej może być dysfunkcja metabolizmu fosfolipidów błonowych złożonych między innymi z WKT, co ma bezpośrednio odpowiadać za upośledzenie procesów rozwojowych, zaburzenia neurotransmisji i wreszcie obserwowane objawy kliniczne. Badacze zgromadzili liczne dane wskazujące na występowanie zaburzeń metabolizmu WKT omega-3 u chorych na schizofrenię oraz ich krewnych, a także u osób zagrożonych rozwojem psychozy. Również wyniki badań epidemiologicznych oraz suplementacyjnych wskazują na korzystny efekt kliniczny uzupełniającego podawania WKT omega-3 u chorych na schizofrenię. Niniejsza praca podsumowuje wyniki randomizowanych, kontrolowanych placebo badań klinicznych nad skutecznością WKT omega-3 w leczeniu schizofrenii oraz profilaktyce wtórnej u osób z wysokim ryzykiem rozwoju psychozy.

6

Rola witaminy D u sportowców

84%

Michalina Jurek J., Brzeziański M., Brzeziańska-Lasota E.

Polish Journal of Sports Medicine

|

2019

|

vol. 35(1)

1-19

EN

Vitamin D is a prohormone which is produced in the human skin upon exposure to the sunlight and delivered exogenously from the diet and/or a recommended dose of supplementation. Maintaining the adequate vitamin D serum status is of great importance in establishing good health in the population. It is also pivotal in prevention of high burden diseases e.g. like diabetes, cancer, cardiovascular diseases and autoimmune disorders. Most of the countries in the world have a problem with maintaining an adequate level of vitamin D in society. It is interesting that prevention its deficiency is much more effective in Europe than in Asia, Australia or the USA, especially in high-risk groups: the elderly, infants and pregnant women. So far, little attention has been focused on the population of professional athletes, as a high risk group of vitamin D deficiencies. Observed vitamin D deficits in athletes, are associated with increased bone turnover, musculoskeletal exercise induced damage and limited access to sunlight, occurring in closed sports centres. In light of published studies appears that, vitamin D significantly improves physical performance through its helpful action on the skeletal and muscular system. In addition, its appropriate level in athletes is associated with increased muscle contractility, strength and power, as well as improved aerobic capacity, which allows them to achieve better sports results during the competition. Moreover, vitamin D supplementation improves the regenerative capacity of microinjuries in the muscle tissue or tendons and reduces the pain if inflammation occurs. In turn, its deficiency reduces the susceptibility of athletes to seasonal viral and bacterial diseases. The above-described facts testify to the need to monitor the level of vitamin D in the serum in the whole population, and in particular in the risk group of professional athletes. This action will allow to consistently introduce recommendations regarding vitamin D supplementation schemes to prevent its deficiency.

PL

Witamina D jest prohormonem, który jest wytwarzany w ludzkiej skórze pod wpływem promieni słonecznych oraz może zostać dostarczona egzogennie, poprzez dietę i/lub rekomendowaną suplementację. Utrzymanie prawidłowego poziomu witaminy D w surowicy jest istotne, ze względu na zachowanie dobrego stanu zdrowia populacji, jak również prewencję wielu chorób, np. takich jak cukrzyca, nowotwory czy schorzenia autoimmunologiczne. Większość populacji krajów na całym Świecie ma problem z utrzymaniem odpowiedniego poziomu witaminy D w populacji. Interesujące jest to, że prewencja jej niedoboru jest dużo skuteczniejsza w Europie niż w Azji, Australii czy USA, szczególnie w grupach podwyższonego ryzyka: u osób starszych, niemowląt i kobiet ciężarnych. Jak dotąd, niewiele uwagi poświęcono badaniom populacji sportowców profesjonalnych, jako grupie wysokiego ryzyka niedoboru witaminy D. Obserwowane jej niedobory u sportowców, wiążą się przede wszystkim ze wzmożonym obrotem tkanki kostnej, mikrouszkodzeniami układu ruchu, indukowanym intensywnymi ćwiczeniami. Kolejną przyczyną niedoboru witaminy D w tej grupie jest niedostateczna jej synteza spowodowana ograniczonym dostępem promieni słonecznych, występującym w zamkniętych ośrodkach sportowych. Z dotychczas przeprowadzonych badań wynika, że prawidłowy poziom witaminy D w istotny sposób poprawia wydajność fizyczną, poprzez swoje pozytywne działanie na system szkieletowo-mięśniowy. Odpowiedni poziom witaminy D u sportowców determinuje zwiększoną kurczliwość mięśni, ich siłę i moc, a także poprawę wydolności tlenowej, co pozwala na osiągnięcie lepszych rezultatów sportowych. Suplementacja witaminą D wpływa również na poprawę zdolności regeneracyjnych mikrourazów tkanki mięśniowej czy tkanki łącznej oraz powoduje zmniejszenie bólu w przypadku wystąpienia pourazowego stanu zapalnego. Wykazano, że niedobór witaminy D zwiększa podatność sportowców na sezonowe zachorowania wirusowe i bakteryjne, co znacząco ogranicza ich możliwości treningowe. Powyżej opisane fakty, świadczą o potrzebie monitorowania poziomu witaminy D w surowicy w całej populacji, a w szczególności w grupach ryzyka, w tym u zawodowych sportowców. Działanie takie pozwoli na uzupełnienie opracowanych rekomendacji dotyczących schematów suplementacji witaminy D o grupę sportowców jako potencjalną grupę jej niedoborów.

7

Rhodiola rosea L. jako przykład rośliny adaptogennej

84%

Tajer A.

Annales Academiae Medicae Silesiensis

|

2011

|

vol. 65

|

issue 4

77-82

EN

Rhodiola rosea is a herbaceous plant that belongs to the family Crassulaceae. For the centuries Rhodiola has gained popularity in the traditional medicine of Russia and Asia as a means of increasing physical and mental endurance of the organism. This plant has been cultivated in Poland since 1980. It occurs in the Sudetes and in the Carpathians, especially in the Tatra Mountains. Rhodiola rosea grows mostly in moist, rocky grasslands and screes. Contents of biologically active substances such as phenylopropanoids, fl avonoids, phenolic acids, monoterpenes and many other cause a revealing multidirectional pharmaceutical activity: stimulating the central nervous system, decreasing depression, reducing fatigue, and have adaptogenic, cardioprotection, anticancer and antioxidant properties. Year in year, Rhodiola rosea is becoming more and more popular in medicine and is subjected to the new research and its benefi cial psychostimulation activity on the organism reveals great hopes for widespread application/use in the daily diet supplementation.

PL

Różeniec górski Rhodiola rosea jest rośliną zielną należącą do rodziny gruboszowatych Crassulaceae. Popularność zyskała już w tradycyjnej medycynie rosyjskiej i azjatyckiej, jako środek zwiększający fizyczną i umysłową wydolność organizmu. W Polsce uprawę tej rośliny rozpoczęto w 1980 r. Na stanowiskach naturalnych spotykana jest w Sudetach i Karpatach, zwłaszcza w Tatrach. Rośnie najczęściej na wilgotnych, skalistych murawach i piargach. Dzięki zawartości biologicznie czynnych związków chemicznych, takich jak fenylopropanoidy, flawonoidy, fenolokwasy, monoterpeny i wiele innych, przypisuje się jej pobudzający wpływ na ośrodkowy układ nerwowy, działanie zmniejszające zmęczenie, adaptogenne, kardiochronne, przeciwnowotworowe oraz antyoksydacyjne. Z roku na rok Rhodiola rosea staje się popularniejsza w medycynie i poddawana jest kolejnym badaniom, a jej udowodnione korzystne psychostymulujące działanie na organizm wzbudza duże nadzieje na jej powszechne wykorzystanie w suplementacji codziennej diety.

8

Zmiany sprawności funkcji poznawczych w trakcie suplementacji wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi omega-3 w grupie chorych na schizofrenię – przegląd systematyczny

84%

Grancow-Grabka M., Gmitrowicz A., Pawełczyk A., Pawełczyk T.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2016

|

vol. 16

|

issue 3

155-159

EN

Cognitive function deficit is a constant phenomenon described in the population of patients with schizophrenia – in the premorbid period, during exacerbations and between the successive episodes. Cognitive dysfunction is an independent prognostic factor in schizophrenia. Studies indicate that this pathology dimension affects patient-functioning indicators, such as: treatment and rehabilitation outcomes, cooperation during treatment, professional, family and social functioning, the ability to live independently as well as the quality of life. Current methods for the treatment of schizophrenia fail to ensure sufficient improvement in this dimension of the disease. The usefulness of omega-3 polyunsaturated fatty acids, both as a monotherapy and an augmentation of antipsychotic treatment in schizophrenia, has been investigated during the last 25 years. The obtained results are inconclusive, however, a positive tendency in the outcomes related to symptomatic improvement have been observed. The effects of omega-3 polyunsaturated fatty acid supplementation on the cognitive functioning of patients diagnosed with schizophrenia has been relatively rarely evaluated. However, there is a theoretical rationale for the beneficial effect of omega-3 polyunsaturated fatty acid supplementation on cognitive function. The known effects of these substances that could contribute to the improvement in cognitive function include: immunomodulatory effects in the CNS, improvement of oxidative stress parameters, changes in neurotransmission as well as effects on neuroplasticity. The aim of this paper is to present a systematic review of research findings on the changes in cognitive performance in patients diagnosed with schizophrenia who receive omega-3 polyunsaturated fatty acid supplementation.

PL

Deficyt w obszarze funkcjonowania poznawczego jest stałym fenomenem opisywanym w populacji osób z rozpoznaniem schizofrenii – w okresie przedchorobowym, w trakcie pogorszeń, jak również między kolejnymi epizodami. Zaburzenie funkcjonowania poznawczego stanowi niezależny czynnik rokowniczy w schizofrenii. Badania wskazują, że właśnie od tego wymiaru patologii zależą takie wykładniki funkcjonowania pacjentów, jak: wyniki leczenia i rehabilitacji, współpraca w leczeniu, funkcjonowanie zawodowe, rodzinne i społeczne, zdolność do samodzielnej egzystencji oraz jakość życia. Dotychczasowe metody leczenia schizofrenii nie zapewniają wystarczającej poprawy w zakresie tego wymiaru choroby. W okresie ostatnich 25 lat testowano użyteczność wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 jako monoterapii oraz jako augmentacji leczenia przeciwpsychotycznego w schizofrenii. Uzyskane wyniki są niejednoznaczne, choć podkreśla się tzw. pozytywny trend uzyskiwanych wyników w zakresie poprawy objawowej. Stosunkowo rzadko oceniano wpływ suplementacji preparatami wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 na funkcjonowanie poznawcze osób z rozpoznaniem schizofrenii. Korzystny wpływ suplementacji wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi na funkcjonowanie poznawcze ma uzasadnienie teoretyczne. Wśród znanych działań tych substancji mogących wpływać na usprawnienie funkcji poznawczych należy wymienić: działanie immunomodulacyjne w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, poprawę parametrów stresu oksydacyjnego, zmiany w zakresie neurotransmisji oraz wpływ na procesy plastyczności neuronalnej. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie systematycznego przeglądu wyników badań dotyczących zmian sprawności funkcjonowania poznawczego u osób z rozpoznaniem schizofrenii będących w trakcie suplementacji wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi omega-3.

9

Uzupełnianie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 w diecie może modyfikować przebieg schizofrenii: dane z badań epidemiologicznych i klinicznych otwartych

67%

Pawełczyk T., Pawełczyk A., Rabe-Jabłońska J.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2009

|

vol. 9

|

issue 4

262-269

EN

Polyunsaturated fatty acids (PUFA) omega-3 are essential for normal development of the central nervous system. Neuronal membranes contain high quantities of docosahexaenoic acid (DHA) and arachidonic acid, which are fundamental for the key developmental processes, such as neuronal maturation and migration, dendritic spines formation, synaptogenesis, pruning and neuronal plasticity. PUFAs are also responsible for sustaining the high neuronal membranes fluidity what is essential for effective neurotransmission. Omega-3 PUFAs are also the key components of membrane phospholipids whose metabolites, such as phosphatidylinositol, belong to so called second messengers which are responsible for signal transduction from metabotropic receptors to cell interior. Anandamide – arachidonic acid metabolite – is a natural cannabinoid type 1 (CB1) receptor agonist which serves as signal messenger from postsynaptic to presynaptic neuron. Moreover, omega-3 PUFAs are a source of extremely biologically active substances called eicosanoids, such as prostaglandins, prostacyclins, leukotrienes, lipoxins, neuroprotectins and resolvins. Nutritional deficiencies of omega-3 PUFAs experienced in critical developmental periods may lead to information processing and cognitive functions disturbances, which are considered to be endophenotypic markers of schizophrenia. PUFAs metabolism disturbances were shown in schizophrenia patients in numerous epidemiological, experimental and observational studies, what became a foundation of membrane lipids hypothesis of schizophrenia development proposed by D. Horrobin. According to that hypothesis, vulnerable individuals experience membrane composition abnormalities leading to functional disturbances in the central nervous system, such as ligand-receptor interaction dysfunction, inducing neurotransmission changes and symptoms development. The above data led to epidemiological and open-label supplementation trials, which are characterised below.

PL

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WKT) omega-3 są substancjami niezbędnymi dla prawidłowego rozwoju ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Błony komórkowe neuronów OUN zawierają znaczne ilości kwasu dokozaheksaenowego (DHA) oraz arachidonowego, które warunkują sprawny przebieg kluczowych procesów rozwojowych, takich jak dojrzewanie i migracja neuronów, tworzenie kolców dendrytycznych, synaptogeneza, redukcja połączeń synaptycznych, procesy plastyczności neuronalnej. WKT omega-3 odpowiadają za utrzymanie znacznej płynności błon komórkowych, niezbędnej dla prawidłowego przebiegu procesów neurotransmisji. Metabolity fosfolipidów złożonych z WKT omega-3 należą do układu tzw. drugich przekaźników pośredniczących w przekazywaniu sygnału z receptora metabotropowego do wnętrza komórki. Metabolit kwasu arachidonowego – anandamid, jest naturalnym agonistą receptorów kanabinoidowych typu pierwszego (CB1) i bierze udział w zwrotnym przekazywaniu informacji z neuronu postsynaptycznego do presynaptycznego. Ponadto WKT omega-3 są źródłem substancji o silnym działaniu biologicznym, tzw. eikozanoidów, do których zalicza się prostaglandyny, prostacykliny, leukotrieny, lipoksyny, neuroprotektyny oraz resolwiny. Niedobory żywieniowe WKT omega-3 w krytycznych okresach rozwojowych mogą prowadzić do upośledzenia licznych procesów rozwojowych OUN, co może skutkować zaburzeniami przetwarzania informacji w okresie rozwojowym i upośledzeniem funkcji poznawczych uważanych za jeden z tzw. markerów endofenotypowych schizofrenii. Liczne badania epidemiologiczne, obserwacyjne oraz eksperymentalne wykazały występowanie zaburzeń metabolizmu WKT u chorych na schizofrenię, co stało się podstawą sformułowania przez D. Horrobina hipotezy błonowej rozwoju tej choroby. Zgodnie z nią u osobników podatnych zmiany składu błon komórkowych prowadzą do następstw czynnościowych OUN, wywołując zaburzenia procesu interakcji neurotransmiterów z receptorami błonowymi, czego efektem jest dysfunkcja neurotransmisji i pojawienie się objawów choroby. Powyższe dane doprowadziły do wykonania licznych badań epidemiologicznych oraz suplementacyjnych otwartych, które autorzy bliżej scharakteryzowali w niniejszym artykule.

Refine search results

Znaczenie cynku dla organizmu ludzkiego w aspekcie suplementacji tego pierwiastka

Transdermalna terapia magnezem – czy to ma sens?

Realizacja wytycznych podaży witamin D i K w populacji niemowląt mieszkających w środowisku miejskim na Górnym Śląsku, w różnym czasie od ich wprowadzenia

ROLA WITAMINY D W CHOROBACH NOWOTWOROWYCH I NEURODEGENERACYJNYCH – PRZEGLĄD LITERATURY

Potencjalna rola wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 w terapii schizofrenii oraz profilaktyce wtórnej wśród osób zagrożonych rozwojem psychozy: dane z randomizowanych, kontrolowanych placebo badań klinicznych oraz metaanaliz

Rola witaminy D u sportowców

Rhodiola rosea L. jako przykład rośliny adaptogennej

Zmiany sprawności funkcji poznawczych w trakcie suplementacji wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi omega-3 w grupie chorych na schizofrenię – przegląd systematyczny

Uzupełnianie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 w diecie może modyfikować przebieg schizofrenii: dane z badań epidemiologicznych i klinicznych otwartych