Search results

1

Wybrane aspekty adaptacji roślin do warunków niedoboru fosforu w środowisku glebowym

100%

Zboińska M.

Kosmos

|

2016

|

vol. 65

|

issue 3

419-431

PL

Wiele gleb, także uprawnych, charakteryzuje się bardzo niskim stężeniem rozpuszczonych w roztworze glebowym jonów fosforanowych, które są jedyną formą fosforu pobieraną przez rośliny. Jednocześnie, znaczną pulę fosforu glebowego stanowią organiczne formy tego pierwiastka, a dodatkowo duża frakcja fosforanów immobilizowana jest przez składniki gleby. Z tego powodu rośliny wykształciły wiele przystosowań ułatwiających im wydajne korzystanie z ograniczonych zasobów fosforu glebowego. Są to m.in. zmiany w budowie systemu korzeniowego mające na celu zwiększenie jego powierzchni chłonnej, tworzenie relacji symbiotycznych z grzybami mikoryzowymi, wzrost aktywności lub ilości białek odpowiedzialnych za pobieranie fosforanów z gleby, a także wydzielanie przez korzenie enzymów i kwasów organicznych, które uwalniają fosforany z obecnych w glebie związków organicznych i nieorganicznych. Celem niniejszej pracy jest omówienie wspomnianych przystosowań.

EN

Inorganic phosphates are the only form of phosphorus which plants can take up. Unfortunately, in most soils, including agricultural soils, concentration of phosphate ions in soil solutions is very low. On the other hand, considerable part of soil phosphorus pool is present in the form of phosphoroorganic compounds and a great fraction of phosphates is immobilized by soil particles. For these reasons, plants have developed many adaptations which facilitate more efficient use of the limited soil phosphates sources. These adaptations include changes in the root system architecture to enlarge the sorption area, formation of mycorrhizal associations, increase of activity or abundance of proteins responsible for phosphate ions uptake, as well as secretion of enzymes and organic acids which release phosphate ions from organic and inorganic phosphorous compounds. The goal of this paper is to outline the current state of knowledge about these adaptations.

2

Sieci grzybowe - struktura, funkcje i wykorzystanie przez człowieka

86%

Dominiak M., Lembicz M.

Kosmos

|

2018

|

vol. 67

|

issue 2

313-318

PL

Grzyby to organizmy występujące we wszystkich strefach klimatycznych, zasiedlające głównie lądy. Dzięki dopasowującym się do warunków środowiska mechanizmom wzrostu, tworzą podziemne sieci, zajmujące znaczną powierzchnię. W obrębie sieci rosnącej w heterogenicznym środowisku zachodzi transport związków odżywczych przez translokację długodystansową. Translokacja ma kluczowe znaczenie dla przetrwania grzybni, ponieważ strzępki rosnące w rejonie ubogim w pokarm są wspierane przez znajdujące się w części zasobniejszej. Grzyby mogą wchodzić w interakcje z innymi organizmami. Wykorzystując czynniki Myc aktywują zespoły genów roślinnych, co umożliwia rozwój grzybni, kolonizację korzeni rośliny, a w efekcie prowadzi do zawiązania mikoryzy. Sieci mikoryzowe wykorzystywane są przez rośliny do komunikacji i ostrzegania się przed niebezpieczeństwem. Natomiast ludzie wykorzystują właściwości sieci grzybowych m.in. do planowania przebiegu sieci komunikacyjnych, mykoremediacji czy produkcji opakowań biodegradowalnych. Przyjmując, że na świecie występuje ok 1,5 miliona gatunków grzybów, z czego znanych jest jedynie ok. 10%, możemy przypuszczać, jak wiele ich niezwykłych właściwości pozostaje do odkrycia.

EN

Fungi are mostly terrestrial organisms occurring in all climatic zones. Thanks to the growth mechanisms that are adaptable to environmental conditions, they form underground networks covering large areas. Within a network that grows in heterogenic environment, nutrients are allocated through a long-distance translocation. Translocation is of a key importance for mycelium survival, because hyphae growing in a nutrient-poor place are supported by hyphae from a nutrient-rich area. Fungi may also enter into interactions with other organisms. Using Myc factors, they activate plant gene complexes, which enables the development of mycelium and colonization of plant roots leading to the development of mycorrhiza. Mycorrhizal networks are used by plants to communicate and warn each other of a danger. In turn, humans use the characteristics of fungal networks, among others, to design the flow of communication systems, for myco-remediation and production of biodegradable packing materials. Assuming that about 1.5 mln of fungal species occur in the world, out of which only some 10% are known, we can only presume how many unusual properties of fungi remain still undiscovered.

3

Nasiona storczyków - liczba za wielkość

72%

Klejps A., Tomczyk P.

Kosmos

|

2017

|

vol. 66

|

issue 2

225-229

PL

Storczyki są bardzo zróżnicowaną grupą roślin, występującą na całym świecie oprócz Antarktydy. Ich nasiona znacząco różnią się od nasion innych okrytonasiennych, jednak między sobą są podobne. Są bardzo drobne, określane wręcz jako "pył nasienny". Składają się ze stosunkowo niewielkiego zarodka otoczonego cienką osłonką. Przestrzeń między zarodkiem a łupiną nasienną wypełniona jest powietrzem, co odgrywa rolę w rozprzestrzenianiu się nasion za pomocą wiatru (anemochoria). Oprócz wiatru, w rozsiewaniu storczyków uczestniczą również zwierzęta i woda. Pod względem kształtu nasiona mogą być wydłużone i smukłe, beczułkowate lub owalne, nigdy nie mają żadnych dodatkowych struktur. Nasiona storczyków prawie nie zawierają materiałów zapasowych, ponadto zarodek nie jest w stanie z nich skorzystać i wykiełkować, dopóki nie wejdzie w symbiozę z odpowiednim grzybem. Jest to jeden z czynników, który umożliwił tak znaczne zmniejszenie wielkości nasion, co rośliny zrekompensowały ich liczbą. Ta strategia okazała się ewolucyjnie korzystna, czego odbiciem jest trwający obecnie rozkwit rodziny Orchidaceae.

EN

Orchids represent a very diverse group of plants occurring worldwide except Antarctica. Their seeds are significantly different from those of other angiosperm plants, but are similar within this group. They are very small, referred to as 'dust seeds', and consist of relatively small embryo surrounded by a thin seed coat. The space between the embryo and the tissue covering is filled with air, which plays a role in the spread of seeds with the wind (anemochory). Except of wind, in the dispersal of orchids are also involved animals and water. In terms of shape, the seeds, can be elongated and slender, rotund or oval, but they never have any other additional structures. The seeds of orchids hardly contain any reserve materials; furthermore, their embryos are unable to use them and to germinate until they enter into a symbiotic relationship with an appropriate fungus. This is one of the factors that enabled such a significant reduction in the size of the seeds that the plants compensated by a large increase in their number. This strategy proved to be evolutionarily advantageous, which manifests itself by ongoing prosperity of the Orchidaceae family.

Refine search results

3 Kosmos

1 2018

1 2017

1 2016

1 Dominiak M.

1 Klejps A.

1 Lembicz M.

1 Tomczyk P.

1 Zboińska M.

Wybrane aspekty adaptacji roślin do warunków niedoboru fosforu w środowisku glebowym

Sieci grzybowe - struktura, funkcje i wykorzystanie przez człowieka

Nasiona storczyków - liczba za wielkość