Search results

1

Obchody 100. rocznicy śmierci Karola Stanisława Olszewskiego (1846–1915)

100%

Rafalska-Łasocha A.

Prace Komisji Historii Nauki PAU

|

2015

|

vol. 14

EN

The article briefly presents the scientific achievements of Karol Olszewski (1846– 1915), who was born when Poland did not exist on the map of Europe and Polish science was developed mainly in Krakow, Lviv and at some European Universities. In 1883 Karol Olszewski and Zygmunt Wróblewski were the first in the world to liquefy oxygen, nitrogen and carbon oxide from the atmosphere in a stable state. In 1884 Olszewski was also the first person who liquefied hydrogen in a dynamic state, achieving a record low temperature of 225 °C (48 K). In 1895 he succeeded in liquefying argon. In January 1896 Olszewski replicated the Roentgen’s set‑up for obtaining X‑rays and successfully obtained this newly‑ discovered radiation for the first time in Krakow, initiating the foundation of the university’s department of radiology. Olszewski died on 25 March 1915. In March 2015 the Faculty of Chemistry of the Jagiellonian University organized a special celebration to commemorate the life and achievements of Karol Olszewski.

PL

Artykuł poświęcony jest znakomitemu polskiemu uczonemu prof. Karolowi Olszewskiemu, który urodził się i żył, gdy Polska nie istniała na mapie świata, a nauka polska rozwijana była głównie na uniwersytetach w Krakowie, we Lwowie i kilku innych uczelniach na zachodzie Europy. W 1883 roku Karol Olszewski i Zygmunt Wróblewski po raz pierwszy skroplili tlen, azot i tlenek węgla w stanie statycznym. Olszewski skroplił również wodór w stanie dynamicznym (1884).W styczniu 1896 roku, po przeczytaniu pracy W. Roentgena o nowym rodzaju promieniowania, profesor Olszewski zbudował zestaw i otrzymał w Krakowie promienie X. Wydarzenie to dało początek polskiej radiologii. Karol Olszewski zmarł 25 marca 1915 roku. W marcu 2015 roku, w 100‑ lecie śmierci uczonego, Wydział Chemii UJ był inicjatorem i organizatorem uroczystości upamiętniających osobę i naukowe osiągnięcia profesora Karola Olszewskiego.

2

Historyzowanie nauki lub jak nowe przychodzi na świat. Rozmowa z Hansem-Jörgiem Rheinbergerem

86%

Surman J.

Prace Komisji Historii Nauki PAU

|

2015

|

vol. 14

EN

The conversation revolves around the historical epistemology as a special branch of the history of science, which has been largely influenced by Hans-Jörg Rheinberger and his team at the Max Planck Institute for the History of Science in Berlin. Apart from the discussion of the idea of historical epistemology, its position among the historical disciplines and the implications it has for science policy, what is also considered is experiment as a basic unit of science.

PL

Rozmowa toczy się wokół tematyki epistemologii historycznej jako jednej z gałęzi historii nauki, rozwijanej w znacznym stopniu pod wpływem Hansa-Jörga Rheinbergera i jego zespołu z Instytutu Historii Nauki im. Maxa Plancka w Berlinie. Oprócz idei epistemologii historycznej, dyskusja dotyczy miejsca tej dyscypliny wśród nauk historycznych i jej wpływu zarówno na politykę naukową, jak i zagadnienie eksperymentu jako podstawowej jednostki nauki.

3

Międzynarodowa współpraca w zakresie historii nauki w Europie Środkowej (po angielsku)

72%

Štrbaňova S.

Prace Komisji Historii Nauki PAU

|

2015

|

vol. 14

EN

In the last ten years, approximately, we could witness an evolution in informal international collaboration focusing on shared and interconnected history of science in the Habsburg Monarchy and in Central Europe in general. This effort, which includes mainly historians of science from Austria, Czech Republic, Hungary and Poland, has already produced a number of important results and contributed to the thematization of some timeless topics of history of sciences such as, for instance, nationalization and internationalization of science. In the context of this cooperation, the seminar of Jan Surman, a historian of science of Polish descent, held at the Institute of Contemporary History of the Czech Academy of Sciences in Prague in May 2015, concentrated on the formation of national scientific terminologies. It also underlined the necessity and usefulness of international collaboration in achieving a deeper understanding of the “national” histories of science, which cannot be separated from the “international” history.

PL

W ostatnich dziesięciu latach jesteśmy świadkami rozwoju nieformalnej współpracy międzynarodowej, koncentrującej się na historii nauki w monarchii habsburskiej i, w ogólności, w Europie Środkowej – wspólnej dla krajów tego regionu lub mającej wzajemne powiązania. Kooperacja obejmuje głównie historyków nauki z Austrii, Czech, Węgier i Polski. Do chwili obecnej przyniosła już ważne rezultaty i przyczyniła się do podjęcia pewnych ponadczasowych zagadnień historii nauki, takich jak na przykład nacjonalizacja i umiędzynarodowienie nauki.W ramach tej współpracy w maju 2015 roku w Instytucie Historii Współczesnej Czeskiej Akademii Nauk w Pradze odbyło się seminarium, podczas którego dr Jan Surman, historyk nauki polskiego pochodzenia, analizował tworzenie krajowych terminologii naukowych. Podkreślił jednocześnie konieczność i przydatność współpracy międzynarodowej w osiągnięciu głębszego zrozumienia „narodowych” historii nauki, które nie mogą być oddzielone od historii „międzynarodowej”.

Refine search results

3 Prace Komisji Historii Nauki PAU

3 2015

1 Rafalska-Łasocha A.

1 Surman J.

1 Štrbaňova S.

Obchody 100. rocznicy śmierci Karola Stanisława Olszewskiego (1846–1915)

Historyzowanie nauki lub jak nowe przychodzi na świat. Rozmowa z Hansem-Jörgiem Rheinbergerem

Międzynarodowa współpraca w zakresie historii nauki w Europie Środkowej (po angielsku)