Search results

1

HIV i AIDS – współczesne dylematy

100%

Brodziak A.

|

issue 1-2

38-47

EN

The authors discuss new data on morbidity rates and susceptibility to HIV infection, next to the progress of AIDS. They quote the current epidemiological data, which show that in Central and Western European conutries the epidemic proceeds diff erently than in other regions of the world, so that it does not meet here pessimistic predictions about the expected rise of morbidity and mortality rates. The authors then focused on highlighting the detected diff erences in genetic and immunological state of recently discerned groups of patients, whose symptoms of AIDS do not appear for more than 10 years (LTNP – long term nonprogressors), and patients characterized by rapid disease progression (RP – rapid progressors), and in particular, people resistant to infection despite intensive exposure (EU-exposed uninfected). Discussed and detected diff erences enable to undertaken reasonable eff orts to develop an eff ective vaccine. What is more, the authors also mentioned the fi rst results achieved through new research methods, such as testing all genes (whole genome) of many individuals to detect diff erences occurring from individual to individual (genome-wide association study – GWA) or determination of all the particles within RNA profi les concerning a population of given cells (genome-wide transcriptome

PL

Autorzy omawiają nowe dane dotyczące zróżnicowania podatności na zakażenie HIV i zapadalność na AIDS oraz tempo progresji choroby. Na wstępie przypominają aktualne dane epidemiologiczne, z których wynika, iż w krajach Europy Środkowej i Zachodniej epidemia przebiega odmiennie niż w innych regionach świata, nie spełniły się tutaj pesymistyczne przewidywania dotyczące narastania zachorowalności i umieralności. Autorzy koncentrują się na odmiennościach w zakresie uwarunkowań genetycznych i immunologicznych w grupach chorych, u których objawy choroby AIDS nie występują przez okres dłuższy niż 10 lat (LTNP – long term nonprogressors) i chorych z szybkim postępem choroby (RP – rapid progressors) oraz w szczególności u osób odpornych na zakażenie mimo intensywnej ekspozycji (EU – exposed uninfected). Omówione w pracy różnice umożliwiają racjonalne scharakteryzowanie podejmowanych współcześnie prób opracowania skutecznej szczepionki. Wspomniano także o pierwszych efektach nowych metod badawczych, takich jak badanie wszystkich genów (całości genomów) wielu osobników w celu wykrycia różnic między osobnikami (genome-wide association study – GWA) lub oznaczanie profili wszystkich cząstek RNA pewnej populacji komórek (genome-wide transcriptome profiling study), które mogą zastosować jedynie bardzo dobrze wyposażone placówki badawcze.

2

Badania rodzinno-genetyczne i badania funkcji poznawczych w chorobie afektywnej dwubiegunowej: związek z efektem profilaktycznym węglanu litu

100%

Permoda-Osip A., Rybakowski J.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2005

|

vol. 5

|

issue 3

137-143

EN

Bipolar affective illness is characterized by recurrent affective episodes, depressive and manic. The prevalence of bipolar affective illness, including hypomanic states of various intensity, can amount to 5% of the population. The role of genetic factors in the aetiopathogenesis of bipolar illness is substantial. This was demonstrated in family, twin and adoption studies. Molecular-genetic studies done by the methods of linkage and candidate gene analysis allow for establishing a potential role of individual gene. The basic drugs used in bipolar affective illness are mood-normalizing drugs, among which lithium salts are the most important. Mechanism of lithium action is connected with its influence in intracellular signalling and with stimulation of neuronal plasticity. In patients with bipolar disorders, cognitive disturbances occur, especially during an acute episode of the illness. Psychotropic drugs, including mood-normalizing ones, such as lithium salts, influence cognitive function. A hypothesis was advanced that long-term lithium administration can prevent neurocognitive disturbances in old age. A group of “excellent lithium responders” may constitute a clinical endophenotype for molecular-genetic studies of bipolar affective illness. In recent years, the studies appeared pointing on differences in personality, affective profile and cognitive functions in the offspring of patients with affective disorders showing good or poor prophylactic effect of lithium. In Poznań centre we plan a clinical and cognitive function assessment as well as molecular-genetic studies in the offspring of patients with bipolar affective illness with variable prophylactic effect of lithium.

PL

Choroba afektywna dwubiegunowa charakteryzuje się nawracającymi epizodami afektywnymi, depresyjnymi i maniakalnymi. Jej rozpowszechnienie po uwzględnieniu występowania stanów hipomaniakalnych o różnym nasileniu może sięgać 5% populacji. Udział czynników genetycznych w etiopatogenezie tej choroby jest znaczny. Zostało to wykazane na podstawie badań rodzinnych, badań bliźniąt oraz badań adopcyjnych. Badania genetyczno-molekularne wykonywane metodą analizy sprzężeń i analizy genu kandydującego pozwalają na ustalenie roli poszczególnych genów w patogenezie tego schorzenia. Podstawowymi preparatami stosowanymi w chorobie afektywnej dwubiegunowej są leki normotymiczne, z których najważniejszymi są sole litu. Mechanizm działania litu wiąże się głównie z jego wpływem na przekaźnictwo wewnątrzkomórkowe i stymulację procesów neuroplastyczności. U pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową występują zaburzenia funkcji poznawczych, zwłaszcza w okresie ostrego epizodu choroby. Leki psychotropowe, w tym również leki normotymiczne (np. sole litu) mają na te funkcje wpływ. Wysunięto hipotezę, że długotrwałe stosowanie litu może zapobiegać zaburzeniom neurokognitywnym w starszym wieku. Grupa pacjentów ze znakomitym efektem profilaktycznym litu może stanowić endofenotyp kliniczny do badań genetyczno-molekularnych choroby afektywnej dwubiegunowej. W ostatnim okresie pojawiły się prace wskazujące na różnice w zakresie osobowości, profilu afektywnego i funkcji poznawczych u potomstwa osób cierpiących na zaburzenia afektywne, u których występuje dobry lub słaby efekt terapeutyczny węglanu litu. W ośrodku poznańskim planujemy ocenę kliniczną funkcji poznawczych oraz badania genetyczno-molekularne u potomstwa pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową z różnym działaniem profilaktycznym węglanu litu.

3

Mechanizmy patogenetyczne stwardnienia bocznego zanikowego

80%

Iłżecka J.

Aktualności Neurologiczne

|

2012

|

vol. 12

|

issue 4

222-235

EN

Amyotrophic lateral sclerosis (ALS) is a neurodegenerative disease, resulting in a damage of motor neurons. Pathogenesis of ALS is most probably multifactorial, complex and not entirely elucidated. It may involve such mechanisms as oxidative stress, toxicity of glutamic acid, dysfunction of the mitochondria, stress of endoplasmic reticulum, aggregation of proteins, dysfunction of the cytoskeleton, disturbed axonal transport, role of glial cells, neuroinflammatory process, lactic acid dyscrasia, and genetic factors. An important cause of oxidative stress in ALS are mutations of superoxide dismutase 1 (SOD1) gene leading to altered activity of the enzyme and its enhanced toxicity. Abnormal SOD1 participates in inflammatory response of activated astrocytes and microglia in the spinal cord of ALS patients. Mechanisms of oxidative stress and glutamate toxicity are coupled together. Death of motor neurons occurs as a result if activation of caspases and apoptosis, while mitochondrial dysfunction merely participates in the process. Pathomorphological alterations within the endoplasmic reticulum are present already at an early phase of the disease and indicate that stress within this structure plays an important role in the ALS-related process of neurodegeneration. Another interesting feature of ALS are alterations of cytoskeleton, concerning mainly neurofilaments. According to the hypothesis of lactic acid dyscrasia, dysregulation of myoneuronal lactic acid channel results in cellular stress, toxicity and progressive degeneration. An important role in the pathogenesis of ALS may be also played by genetic mutations of proteins other than SOD1.

PL

Stwardnienie boczne zanikowe (SLA) jest chorobą neurozwyrodnieniową, w której dochodzi do uszkodzenia neuronów ruchowych. Patogeneza SLA jest prawdopodobnie wieloczynnikowa, kompleksowa i nie do końca poznana. Mogą w niej uczestniczyć takie mechanizmy, jak: stres oksydacyjny, toksyczność kwasu glutaminowego, dysfunkcja mitochondriów, stres siateczki wewnątrzplazmatycznej, agregacja białek, dysfunkcja cytoszkieletu, zaburzenia transportu aksonalnego, udział komórek glejowych, neurozapalenie, dyskrazja kwasu mlekowego, czynniki genetyczne. Istotną przyczyną stresu oksydacyjnego w SLA są mutacje genu dysmutazy nadtlenkowej 1 (SOD1) prowadzące do zmienionej aktywności enzymu i jego toksyczności. Zmutowany enzym SOD1 bierze udział w reakcjach zapalnych aktywowanych astrocytów i mikrogleju w rdzeniu kręgowym chorych na SLA. Mechanizmy stresu oksydacyjnego i toksyczności glutaminianu są ze sobą sprzężone. Śmierć motoneuronów następuje wskutek aktywacji kaspaz i drogi apoptozy, a uszkodzenie funkcji mitochondriów uczestniczy w tym procesie. Zmiany patomorfologiczne w obrębie siateczki wewnątrzplazmatycznej występują już we wczesnej fazie choroby i wskazują, że stres tej struktury odgrywa istotną rolę w mechanizmie neurodegeneracji w SLA. W chorobie tej występują także nieprawidłowości cytoszkieletu dotyczące neurofilamentów. Zgodnie z hipotezą dyskrazji kwasu mlekowego dysregulacja kanału mięśniowo-neuronalnego kwasu mlekowego prowadzi do stresu komórkowego, toksyczności i postępującego zwyrodnienia. Istotną funkcję w patogenezie SLA mogą także pełnić mutacje genetyczne innych białek niż SOD1.

4

Genetyczne przyczyny upośledzenia umysłowego, z którymi neurolog może spotkać się w codziennej praktyce

71%

Jastrzębski K., Kacperska M. J., Pietras T., Radek M.

Aktualności Neurologiczne

|

2013

|

vol. 13

|

issue 2

119-129

EN

Mental retardation is defined as significantly lower than the average level of intellectual functioning in association with impairments in adapting, binding to changes in the central nervous system. Alternatively, such terms as mental stunting, reduced intellectual performance, mental retardation and intellectual disability, and more recently learning disorders, are used. In the 1990s there have been tremendous changes in terms of mental retardation by deviating from the traditional medical and biological concepts, according to which the impairment was treated as a state of irreversible and defining a low ceiling development. Mental retardation is not only biological disorder, but also the psychological state which occurs as a result of improper development process. The impact on this state are: the prenatal period (exposure to X-ray beam, the use of drugs by the mother during pregnancy, alcohol, cigarette smoke, drugs, viral and bacterial infections, immune factors), the perinatal period (shock to the newborn child, the brain damage, premature birth, asphyxia, iatrogenic mistakes) and postnatal period [a history of infectious diseases and complications of (measles and whooping cough), trauma (accidents), poisoning (e.g. lead) and food poisoning]. Classification of intellectual disability can be very different depending on the selected criteria. The most famous is a four stage classification of degrees: 1) light, 2) moderate, 3) a large and 4) deep retardation. As shown, genetic factors play a very important role in the causes of mental disability. Among the genetic factors that cause impairment are distinguished: changes in the number or structure of chromosomes, single-gene mutation, polygene and epigenetic heredity. More and more researchers focus on in-depth assessment of the role of genetic factors for these disorders. Not all of the factors has been discovered and thoroughly investigated, so further research is necessary. It is also clear that mental retardation, autism and epilepsy have a lot in common. Presented by us work presents some of the disease and their genetic causes.

PL

Upośledzenie umysłowe określane jest jako istotnie niższy od przeciętnego poziom funkcjonowania intelektualnego, występujący łącznie z upośledzeniem w zakresie przystosowania się, wiążący się ze zmianami w ośrodkowym układzie nerwowym. Zamiennie używa się takich terminów, jak: niedorozwój umysłowy, zahamowanie rozwoju umysłowego, obniżenie sprawności intelektualnych, opóźnienie rozwoju umysłowego oraz niepełnosprawność intelektualna, ostatnio zaś mówi się o zaburzeniach w uczeniu się. W latach 90. XX wieku nastąpiły ogromne zmiany w ujęciu upośledzenia umysłowego. Nastąpiło odejście od tradycyjnej, medycznej i biologicznej koncepcji, według której upośledzenie było traktowane jako stan nieodwracalny i wyznaczający niski pułap rozwojowy. Upośledzenie umysłowe jest nie tylko zaburzeniem biologicznym, ale także psychologicznym stanem, do którego dochodzi się w rezultacie nieprawidłowego procesu rozwojowego. Wpływ na ten stan mają: okres prenatalny (naświetlanie promieniami rentgenowskimi, zażywanie przez matkę leków w czasie ciąży, alkohol, dym papierosowy, narkotyki, wirusowe i bakteryjne zakażenia, czynniki immunologiczne), okres perinatalny (wstrząs dla rodzącego się dziecka, uszkodzenia funkcjonowania mózgu, przedwczesny poród, zamartwica, błędy jatrogenne w okresie okołoporodowym) oraz okres postnatalny [przebyte choroby zakaźne i powikłania (odra i krztusiec), urazy (wypadki), zatrucia (np. ołowiem) oraz zatrucia pokarmowe]. Klasyfikacja upośledzeń umysłowych może być rozmaita, zależy od wybranego kryterium. Najbardziej znana jest czterostopniowa klasyfikacja: 1) upośledzenie w stopniu lekkim, 2) umiarkowanym, 3) znacznym oraz 4) głębokim. Jak wykazano, bardzo ważną rolę w przypadku przyczyn upośledzeń umysłowych odgrywają czynniki genetyczne. Wśród czynników genetycznych powodujących upośledzenie umysłowe wyróżnia się zmiany związane z: liczbą lub strukturą chromosomów, mutacjami pojedynczego genu, poligenowym i epigenetycznym dziedziczeniem cechy. Coraz więcej badaczy koncentruje się na wnikliwej ocenie roli czynników genetycznych w przypadku tych zaburzeń. Nie wszystkie czynniki, jak dotąd, zostały odkryte i dokładnie zbadane, zatem niezbędne są dalsze badania. Nie ulega również wątpliwości, iż upośledzenie umysłowe, autyzm oraz padaczka mają ze sobą wiele wspólnego, gdyż część pacjentów spełnia kryterium rozpoznania wszystkich ww. jednostek chorobowych. Prezentowana praca przedstawia wybrane jednostki chorobowe i ich genetyczne podłoże.

Refine search results

2 Aktualności Neurologiczne

1 Annales Academiae Medicae Silesiensis

1 Psychiatria i Psychologia Kliniczna

1 2013

1 2012

1 2011

1 2005

1 Brodziak A.

1 Iłżecka J.

1 Jastrzębski K.

1 Kacperska M. J.

1 Permoda-Osip A.

1 Pietras T.

1 Radek M.

1 Rybakowski J.

HIV i AIDS – współczesne dylematy

Badania rodzinno-genetyczne i badania funkcji poznawczych w chorobie afektywnej dwubiegunowej: związek z efektem profilaktycznym węglanu litu

Mechanizmy patogenetyczne stwardnienia bocznego zanikowego

Genetyczne przyczyny upośledzenia umysłowego, z którymi neurolog może spotkać się w codziennej praktyce