Search results

1

Pozytywne i negatywne aspekty oddziaływania światła na człowieka

100%

Janosik E.

Kosmos

|

2015

|

vol. 64

|

issue 4

617-623

PL

Światło widzialne odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka. Bodźce świetlne poprzez narząd wzroku dostarczają człowiekowi ponad 80% informacji dotyczących otaczającego go środowiska. Dzięki zdolności widzenia człowiek może przemieszczać się, pracować, obserwować świat i doznawać wrażeń estetycznych. Obok wrażeń wizualnych, bardzo istotne jest oddziaływanie światła na fizjologię człowieka. Całodobowe zmiany światła słonecznego kształtują doznania psychiczne i rytm funkcji życiowych człowieka. Sposób, w jaki światło determinuje możliwości i reakcje człowieka zależy od ilościowych i jakościowych właściwości oddziaływujących bodźców świetlnych. Dlatego bardzo ważna jest odpowiednia podaż światła, zarówno naturalnego, jak również sztucznego, którym oświetlane są miejsca przebywania człowieka: mieszkania, miejsca pracy, obszary na zewnątrz budynków. Zarówno niedobór, jak i nadmiar bodźców świetlnych może negatywnie wpływać na człowieka. W artykule wskazano negatywne zjawiska jak: niedoświetlenie mieszkań, zbyt długie korzystanie z oświetlenia sztucznego bez kontaktu z oświetleniem naturalnym, olśnienie na stanowiskach pracy, "zanieczyszczenie" światłem miast i mniejszych miejscowości, w kontekście zakłócania odpoczynku i snu mieszkańców.

EN

Visible light plays a crucial role in people's life. Visual stimuli provide humans (through the organ of vision) with more than 80% of information concerning the surrounding environment.. Thanks to the ability of seeing, every person can move, work, observe the world and encounter aesthetic experiences. Besides visual experiences, the influence of light on the physiology of human organism is very important. 24-hour changes of the sunlight create mental sensations and shape the rhythm of humans life functions. The way how the light determines the these human reactions depends on the qualitative and quantitative characteristics of light stimuli. This is why the appropriate supply of light (both natural and artificial) is so crucial for illumination of the places where humans spend their time - such as flats, workplaces, the areas outside the buildings and so on. Both the deficiency and surfeit of the light stimuli may negatively affect people. The paper focuses on such phenomena as the underexposure of flats to light, too long use of the artificial lighting sources without any exposure to the natural light, the glare at the workplace, the "light pollution" of the cities and towns, in the context of relaxation and sleeping disturbances of the citizens.

2

Dwa oblicza światła

100%

Jernajczyk W.

Kosmos

|

2015

|

vol. 64

|

issue 4

625-632

PL

Aktywność człowieka, podobnie jak innych organizmów żywych, jest przystosowana do okołodobowego rytmu dzień-noc. Czynnikiem regulującym te aktywności jest cykl światło-ciemność. Łatwym do obserwacji jest rytm czuwanie-sen, związany z cyklem światło (dzień)-ciemno (noc). W artykule opisano podstawowe mechanizmy neurobiologii i neurofizjologii snu. Od 2001r. w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie istnieje Poradnia Zaburzeń Snu. Od początku jej istnienia do połowy 2013 r. przyjęto 3 osoby z rozpoznaniem somnambulizmu. W ostatnich dwóch latach zgłosiło się 27 osób, u których rozpoznano to zaburzenie. Aż 24 pacjentów to ludzie do 35 roku życia. Wszyscy używali komputery po kilka godzin przed snem. Prawdopodobnie, ten typowy dla młodych zwyczaj wieczornego używania komputera jest jednym z istotnych czynników częstszego występowania somnambulizmu. Światło wykorzystywane jest w terapii niektórych chorób: depresja sezonowa, opóźniona i przyśpieszona faza snu, itd. Stosuje się lampy do fototerapii, przede wszystkim z całkowicie odfiltrowanymi promieniami ultrafioletowymi. Skuteczność tej metody potwierdziliśmy u chorych z depresją sezonową, opóźnioną fazą snu i przyśpieszoną fazą snu. Sztuczne światło używane bezkrytycznie może przynieść szkody zdrowiu człowieka, ale z drugiej strony, odpowiednio zastosowane może być metodą leczniczą.

EN

Circadian rhythms are found in most organisms, including humans. Variation of ambient light intensity is the main cue influencing circadian rhythms. Sleep-wake cycle is the most evident example of circadian rhythm. In this article the basic mechanisms associated with neurobiology and neurophysiology of the sleep are described. Sleep Disorders Health Center was established at the Institute of Psychiatry and Neurology in Warsaw in 2001. For the first twelve years, only 3 patients were diagnosed with somnambulism. However, during the last two years the number of such cases increased to 27. and 24 of these patients were under 35 years old and all of them used a computer for several hours before bedtime. This behavior, characteristics of young adults, is one of reasons of the increased occurrence of somnambulism observed in recent years. In particular, light emitted by computer screens disturbs sleep. Light is used to treat seasonal affective disorder, delayed or advanced sleep phase, and others. Routine phototherapy involves daily, 30 minute exposition to light with the filtered out ultraviolet and at the intensity of 10000 Lux. The efficacy of such treatment was corroborated in our Center for patients with seasonal depression, delayed sleep phase and advanced sleep phase. Thus, while light can adversely affect human health it can also be used as an effective medical treatment.

3

Oddziaływanie światła o różnym spektrum na bezkręgowce zmierzchu i pełnego dnia

100%

Marcinkowska S., Tęgowska E.

Kosmos

|

2015

|

vol. 64

|

issue 4

589-597

PL

Nie tylko intensywność nasłonecznienia i temperatura, ale również długość fali i temperatura barwy światła ma wpływ na różne funkcje organizmu. Poznano już wpływ światła o różnym spektrum na życie roślin i człowieka, jednak mało jest informacji na ten temat dotyczących bezkręgowców. Nie wiemy, czy tak jak w przypadku ssaków, żródła światła typu LED wpływają na poprawne funkcjonowanie organizmu, czy wpływają na aktywność ruchową bądź nie zaburzają cyklu okołodobowego. Celem eksperymentów było zbadanie oddziaływania światła o różnej długości fal pochodzącego z diod LED na aktywność ruchową bezkręgowców dnia pełnego i zmierzchu. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono wpływ zarówno długości fali światła, jak i temperatury barwowej światła na aktywność ruchową badanych bezkręgowców. Wykazano, że nie ma jednolitego schematu wpływu danego oświetlenia na bezkręgowce o różnych preferencjach świetlnych. Na podstawie przeprowadzonego doświadczenia można wnioskować, że zmiana oświetlenia na LED o określonej barwie, w środowisku człowieka, może znacząco wpływać na funkcjonowanie organizmów bezkręgowych.

EN

Not only sunlight intensity and temperature, but also the light wavelength and colour temperature affect various body functions. The importance of the spectrum of light in the life of plants and humans has already been demonstrated. However, similar information on the effect of the light spectra on invertebrates is scarce. We do not know, whether, similarly to mammals, LEDs affect their correct body functions, influence their motor activity or disturb their circadian rhythm. The aim of the study was to verify the effect of the LED light of various wavelengths on motor activity of invertebrates having different preferences for the light intensity in their natural environment. The obtained results show that the light wavelength and colour temperature influence the motor activity of the studied insects. It was demonstrated that a scheme in which a given light affects insects of different light preferences is not uninform. On the basis of the conducted study it can be concluded that a change in exposure to LED light of specified colour in the human environment may significantly affect functioning of invertebrates.

Refine search results

3 Kosmos

3 2015

1 Janosik E.

1 Jernajczyk W.

1 Marcinkowska S.

1 Tęgowska E.

Pozytywne i negatywne aspekty oddziaływania światła na człowieka

Dwa oblicza światła

Oddziaływanie światła o różnym spektrum na bezkręgowce zmierzchu i pełnego dnia