Search results

1

Aktywność wulkanów w islandii a naturalna i antropogeniczna roślinność w strefie tundry

100%

Sudnik-Wójcikowska B.

Kosmos

|

2011

|

vol. 60

|

issue 3-4

305-312

PL

Islandia, obszar najbardziej aktywny sejsmicznie w Europie, położony jest w strefie ryftu, na granicy płyt tektonicznych eurazjatyckiej i północnoamerykańskiej. Krajobraz ukształtowany jest przez działalność wulkanów, zdominowany przez płaskowyż z rozległymi pokrywami lawowymi i tufowymi. Liczbę stożków wulkanicznych szacuje się na 130, w tym wulkanów czynnych w czasach historycznych jest 26 (za najaktywniejszy uważany jest wulkan Hekla). Wybuchy wulkanów na Islandii zdarzają się co 3-4 lata, z tego połowa ma miejsce pod lodowcami. Naturalna roślinność Islandii zdominowana jest przez tundry (głównie mszysto-porostową, krzewinkową i górską), występujące w mozaice z torfowiskami. Lasy i zarośla krzewiaste stanowią zaledwie 1 % powierzchni kraju. Szata roślinna w okolicy czynnych wulkanów jest niszczona, ale z czasem zajmuje nowopowstające siedliska na polach lawowych (por. badania na wyspie Surtsey i na zboczach Hekli). Islandia jest najpóźniej zasiedlonym regionem Europy. Z czasem, rosnąca populacja przybyszów zasadniczy sposób wpłynęła na szatę roślinną, zwłaszcza w południowej, najbardziej zaludnionej części wyspy. Rolnictwo na Islandii rozwija się w skrajnie surowych warunkach i jest szczególnie narażone na skutki aktywności sejsmicznej (np. chmury pyłu powodują ograniczenie fotosyntezy i zagrażają ludziom i zwierzętom hodowlanym, lodowce topniejące podczas wybuchów wulkanów, stwarzają niebezpieczeństwo powodzi). Osadnictwo i rolnictwo zapoczątkowało degradację naturalnych zbiorowisk roślinnych i katastrofalną erozję. Powierzchnia naturalnych lasów i zarośli brzozowych została drastycznie ograniczona. O niskiej lesistości Islandii decydują surowe warunki klimatyczne, a także odlesienia w wyniku wypalania, wyrębu, eksploatacji rud czy nadmiernego wypasu. W połowie XX w. zaczęto prowadzić intensywne zalesienia, sadząc głównie obce gatunki drzew. Jednak od lat 90. postuluje się zmianę podejścia - umożliwienie powrotu lasów i zarośli z udziałem rodzimych gatunków, głównie brzozy.

EN

The paper describes the natural conditions in Iceland. Its landscape is shaped by volcanic activity. The vegetation covers only 25% of the area and is dominated by subarctic communities, mainly tundra. Woodlands and shrub occupy only 1% of the territory of the island. The original vegetation is destroyed during the volcanic eruptions and slowly recovers in the process of primary succession. Human activity (since the 9th c.) has a significant impact on the fragile subarctic ecosystems. Agricultural use leads to erosion on a large scale. Planting of alien species of trees would prevent erosion. However, since the 1990s, the restoration of the native birch forest cover has been recommended.

2

Park narodowy w kraterze wulkanu - rośliny yellowstone tolerujące wysokie temperatury

100%

Sudnik-Wójcikowska B.

Kosmos

|

2011

|

vol. 60

|

issue 3-4

313-321

PL

Park Narodowy Yellowstone - najstarszy z parków narodowych świata - to jedno z najbardziej niezwykłych miejsc na Ziemi, zaskakujące zmiennością krajobrazów. Zajmuje kalderę potężnego superwulkanu, którego ostatni wybuch miał miejsce 640 tysięcy lat temu. Główną atrakcją parku są, chronione od blisko 140 lat, zjawiska i procesy geologiczne. Ogólną liczbę cennych obiektów przyrodniczych ocenia się na 10 000. Należą do nich: gejzery - około 400, w tym 200-250 czynnych, gorące źródła (zasiedlone przez termofilne mikroorganizmy, które razem z krystalizującymi minerałami nadają źródłom niezwykłe barwy), wulkany błotne, fumarole oraz trawertynowe tarasy naciekowe. Nie brak również różnorodnych formacji skał wulkanicznych. Nie mniej interesująca jest współczesna roślinność i flora Yellowstone. Znaczną część Parku - około 4/5 powierzchni - zajmują lasy, głównie iglaste, reszta to zbiorowiska zaroślowe i murawowe. Flora Parku liczy około 1100 gatunków roślin naczyniowych, w tym około 200 - obcego pochodzenia. Specyficzne dla Parku grupy gatunków, związane z warunkami, jakie panują na obszarze kaldery to: pirofity - rośliny odporne na pożary, a więc na nagłe i zwykle krótkotrwałe, ale wysokie temperatury oraz gatunki termofilne - znoszące stałe, dość wysokie temperatury. Są to rośliny o bardzo interesującej biologii, ekologii i fizjologii. Do pirofitów należą (różniące się strategią) gatunki drzew, np. Pinus contorta i Pseudotsuga menziesii. Charakterystyczny aspekt barwny nadają terenom geotermalnym masowo występujące gatunki termofilne: Mimulus guttatus i Gentiana detonsa. Wśród roślin ciepłolubnych wyróżnia się grupę gatunków "wysoce termofilnych" (np. Dichanthelium lanuginosum, Juncus tweedyi czy Rumex acetosella, Tabela 2), związanych z siedliskami ekstremalnymi - w strefie ryzosfery (korzeniowej) stale znoszą one temperatury powyżej 400C! W Yellowstone znajduje się największe na świecie i najbardziej aktywne pole gejzerów. Ochrona przyrody w Parku jest sprawą priorytetową, działania na rzecz ochrony - dobrze zorganizowane, choć w przeszłości nie zdołano uniknąć pewnych błędów.

EN

Yellowstone is the oldest national park in the world. The geological phenomena and processes occurring in the park have been protected for nearly 140 years. Their number is estimated at 10 000 (e.g.geysers, hot springs, mud volcanoes, fumaroles and travertine terraces). The flora (about 1100 species including 200 aliens) and the vegetation of the Park, dominated by forest, are also interesting. Pyrophytes - plants tolerating fires (e.g. Pinus contorta and Pseudotsuga menziesii) play a special role among forest species. The thermophilous plants as Mimulus guttatus and Gentiana detonsa give colourful aspect to the geothermally heated soils. 'Heat-tolerant species' adapted to chronic rhizospheare temperature above 40°C (e.g. Dichanthelium lanuginosum, Juncus tweedyi or Rumex acetosella) are especially noteworthy in the flora of Yellowstone Park. The protection of nature in the Park is a priority. Conservation efforts are well organized, although some mistakes have not been avoided.

3

Flora miasta - chaos i przypadek czy prawidłowości w różnorodności?

100%

Sudnik-Wójcikowska B.

Kosmos

|

2002

|

vol. 51

|

issue 2

213-219

EN

Summary Within the borders of the town man has created specific conditions for plant growth. Urban areas are very heteregeneous and contain a large number of habitats, which vary when passing from the city centre towards the outskirts. The over-heating of city centres referred to as "heat island" has been noted in many European towns. The analyses of the temperature maps and satellite infra-red photographs of temperature in Warsaw confirmed this phenomenon. Field studies which have been conducted in Warsaw over a period of 20 years show that the qualitative and quantitative composition of the urban flora is not coincidental. Some general trends in the distribution of urban flora have been revealed. With anthropopressure becoming gradually less intensive, species richness increases from the inner city to the outskirts. By contrast, a decline in the number of aliens permanently established, th especially those which were introduced after the 15 century, is observed. In the inner city the contribution of thermophilous species is, however, more appreciable. Some examples of species which show specific patterns of distribution are given (Bromus sterilis, Hordeum murinum, Eragrostis minor, Diplotaxis muralis).

4

Flora Polski w... komputerze

63%

Moraczewski I. R., Sudnik-Wójcikowska B.

Kosmos

|

2002

|

vol. 51

|

issue 2

221-225

EN

Summary Identification of a plant specimen is the key to the knowledge about it. Labeling a plant with its (scientific) name is crucial for gathering various facts pertaining to its ecology, distribution, practical uses, etc. When a human-based expertise is not available, the only way to determine the plant name is to use a diagnostic key. Until quite recently this kind of publications assumed a printed form exclusively. Nowadays, diagnostic keys can have a form of computer programs, too. This paper provides a concise description of Polish multimedia flora ("Flora ojczysta"). The program's database covers above 1200 species of vascular plants. In a multimedia atlas the user can find over 3500 photographs showing the entire plant and its details (leaves, flowers, fruit). The program offers identification tools which are convenient and flexible enough to fit the user's specific needs. In the case of traditional, "paper" keys, the author has the initiative; the reader nolens volens has to follow the sequence of questions provided by the identification tree. A user of "Flora ojczysta" is to some extent free in selection of attributes he/she wants to use to recognize a specimen. Using a multi-access key, the main identification tool, the user can start with plant attributes that he feels sure about. The selection of proper character states is made easier by graphical menus and palettes. One of the distinctive features of the multi-access key is the automatic updating of the character list at each step of the identification procedure. Apart from the multi-access key, the system offers other identification tools, like traditional dichotomous keys (created dynamically for a chosen species group), an expert system mode (i.e., question/answer mode) and even a natural language interface. The user can freely switch between operation modes. The system comes equipped with an extensive help file and a botanical dictionary with 700 entries.

Refine search results

4 Kosmos

2 2011

2 2002

4 Sudnik-Wójcikowska B.

1 Moraczewski I. R.

Aktywność wulkanów w islandii a naturalna i antropogeniczna roślinność w strefie tundry

Park narodowy w kraterze wulkanu - rośliny yellowstone tolerujące wysokie temperatury

Flora miasta - chaos i przypadek czy prawidłowości w różnorodności?

Flora Polski w... komputerze