Uszkodzenia słuchu spowodowane hałasem nazywane są tradycyjnie – w zależności od czasu trwania narażenia – ostrym bądź przewlekłym urazem akustycznym. Należą one – obok presbyacusis – do najczęściej występujących w populacji dorosłych odbiorczych zaburzeń słuchu. Według raportu Głównego Urzędu Statystycznego (GUS, 2011) w Polsce liczba pracowników zatrudnionych w warunkach przekroczenia najwyższych dopuszczalnych natężeń hałasu (NDN – 85 dB) wynosi ok. 200 tys., najwięcej w górnictwie, produkcji metali i wyrobów z metali, produkcji tkanin, produkcji drewna i wyrobów z drewna. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 roku w sprawie wykazu chorób zawodowych (Dz.U. nr 132, poz. 1115) uszkodzenie słuchu spowodowane hałasem definiuje się jako „obustronny trwały ubytek słuchu typu ślimakowego lub czuciowo-nerwowego wyrażony podwyższeniem progu słuchu o wielkości co najmniej 45 dB w uchu lepiej słyszącym, obliczony jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości 1,2 i 3 kHz”. Do uszkodzeń słuchu dochodzi również w wojsku i policji w czasie ćwiczeń poligonowych i w warunkach bojowych, gdzie źródłem urazów akustycznych są wystrzały z broni palnej i wybuchy generujące hałas impulsowy (podobnie jak w niektórych rodzajach przemysłu) o wysokich poziomach szczytowych dźwięku C (Lc peak) z czasem narastania do maksimum <1 ms. Rozpowszechnienie mody słuchania głośnej muzyki, szczególnie przez osobiste odtwarzacze stereofoniczne, sprawia, że ubytkami słuchu o konfiguracji audiometrycznej urazu akustycznego dotknięte są także dzieci i młodzież (wg szacunków WHO – ok. 15–20%). Strategię działań profilaktycznych, mających na celu zminimalizowanie ryzyka uszkodzenia słuchu, określają przepisy Unii Europejskiej oraz wdrażające je przepisy krajowe. Sprowadzają się one do eliminowania zagrożenia, bądź jego ograniczenia (jeśli nie można go wyeliminować) z uwzględnieniem dostępnych rozwiązań technicznych i organizacyjnych. W przypadku braku możliwości zmniejszenia poziomów hałasu metodami technicznymi i organizacyjnymi konieczne jest zastosowanie indywidualnych ochronników słuchu. Ochronniki nausznikowe mogą być wyposażone w układy elektroniczne z aktywną redukcją hałasu (opcja ta umożliwia podwyższenie skuteczności w zakresie niskich i średnich częstotliwości), mogą mieć regulowane tłumienie (poprawia to zrozumiałość mowy i percepcję sygnałów ostrzegawczych) oraz łączność bezprzewodową, która zapewnia komunikację słowną.
Uszkodzenia słuchu spowodowane hałasem nazywane są tradycyjnie – w zależności od czasu trwania narażenia – ostrym bądź przewlekłym urazem akustycznym. Należą one – obok presbyacusis – do najczęściej występujących w populacji dorosłych odbiorczych zaburzeń słuchu. Według raportu Głównego Urzędu Statystycznego (GUS, 2011) w Polsce liczba pracowników zatrudnionych w warunkach przekroczenia najwyższych dopuszczalnych natężeń hałasu (NDN – 85 dB) wynosi ok. 200 tys., najwięcej w górnictwie, produkcji metali i wyrobów z metali, produkcji tkanin, produkcji drewna i wyrobów z drewna. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 roku w sprawie wykazu chorób zawodowych (Dz.U. nr 132, poz. 1115) uszkodzenie słuchu spowodowane hałasem definiuje się jako „obustronny trwały ubytek słuchu typu ślimakowego lub czuciowo-nerwowego wyrażony podwyższeniem progu słuchu o wielkości co najmniej 45 dB w uchu lepiej słyszącym, obliczony jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości 1,2 i 3 kHz”. Do uszkodzeń słuchu dochodzi również w wojsku i policji w czasie ćwiczeń poligonowych i w warunkach bojowych, gdzie źródłem urazów akustycznych są wystrzały z broni palnej i wybuchy generujące hałas impulsowy (podobnie jak w niektórych rodzajach przemysłu) o wysokich poziomach szczytowych dźwięku C (Lc peak) z czasem narastania do maksimum <1 ms. Rozpowszechnienie mody słuchania głośnej muzyki, szczególnie przez osobiste odtwarzacze stereofoniczne, sprawia, że ubytkami słuchu o konfiguracji audiometrycznej urazu akustycznego dotknięte są także dzieci i młodzież (wg szacunków WHO – ok. 15–20%). Strategię działań profilaktycznych, mających na celu zminimalizowanie ryzyka uszkodzenia słuchu, określają przepisy Unii Europejskiej oraz wdrażające je przepisy krajowe. Sprowadzają się one do eliminowania zagrożenia, bądź jego ograniczenia (jeśli nie można go wyeliminować) z uwzględnieniem dostępnych rozwiązań technicznych i organizacyjnych. W przypadku braku możliwości zmniejszenia poziomów hałasu metodami technicznymi i organizacyjnymi konieczne jest zastosowanie indywidualnych ochronników słuchu. Ochronniki nausznikowe mogą być wyposażone w układy elektroniczne z aktywną redukcją hałasu (opcja ta umożliwia podwyższenie skuteczności w zakresie niskich i średnich częstotliwości), mogą mieć regulowane tłumienie (poprawia to zrozumiałość mowy i percepcję sygnałów ostrzegawczych) oraz łączność bezprzewodową, która zapewnia komunikację słowną.
W niniejszej pracy omówiono problematykę uszkodzeń słuchu spowodowanych hałasem u muzyków klasycznych. Wieloletnia ekspozycja na dźwięki o wysokim natężeniu prowadzi do zmian degeneracyjnych na poziomie ślimaka, a następnie w wyższych częściach drogi słuchowej. Jest to szczególnie niekorzystne w przypadku muzyków, gdyż sprawnie działający narząd słuchu jest im niezbędny do wykonywania codziennej pracy. Stopień ryzyka uszkodzenia słuchu zależy od parametrów hałasu oraz czynników wewnątrzpochodnych, nazywanych osobniczą wrażliwością na hałas. Nie wszyscy muzycy eksponowani są na dźwięki wykraczające poza dopuszczalny poziom. Mimo to większość z nich pracuje w hałasie o natężeniu bliskim lub przekraczającym graniczne wartości, a więc stwarzającym zagrożenie. Poza podwyższeniem progu słyszenia, skutkiem wieloletniej ekspozycji na bodźce akustyczne o dużym natężeniu mogą być: szumy uszne, nadwrażliwość słuchowa i diploakuzja. Choć różnice pomiędzy progami słyszenia instrumentalistów a członków populacji nienarażonej nie są duże, badacze podkreślają potrzebę uznania muzyków za grupę ryzyka i zastosowania odpowiedniej profilaktyki. Jednym ze sposobów zapobiegania uszkodzeniom słuchu jest korzystanie z ochronników, które, choć skutecznie zmniejszają ekspozycję, nie są powszechnie używane, gdyż utrudniają kontrolę słuchową nad dźwiękami wydobywanymi z instrumentu. Dodatkowo stosuje się wielopłaszczyznowe programy profilaktyczne oraz różne techniki minimalizowania ekspozycji, jak np. odpowiednie umiejscowienie głośnych instrumentów w orkiestrze.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.