Search results

1

Antybiotykoterapia u dzieci z zapaleniem płuc leczonych w warunkach szpitalnych

100%

Marlica K., Obarska J., Wawrzyniak A., Kalicki B.

|

vol. 14

|

issue 4

407-411

EN

Introduction: Pneumonia is one of the most common causes of paediatric hospitalisations. Aim of the study: To analyse antibacterial treatment of pneumonia in children hospitalised in 2017 at the Department of Paediatrics, Paediatric Nephrology and Allergology of the Military Institute of Medicine in Warsaw. Material and methods: Medical documentation data of 360 children with clinical diagnosis of pneumonia was subjected to a retrospective analysis. Age, gender, antibiotics used before and during hospitalisation and time of treatment were considered. Results: Of all the children hospitalised at the Department (2,207), 360 pneumonias were reported (16.3% of all hospitalisations). The mean total time of antibiotic therapy was 10.76 ± 3.57 days. Out of 176 children (48.9% of all pneumonias) who reported to a general practitioner 91 (51.7%) received symptomatic treatment and 85 (48.3%) – antibiotic. On admission to hospital the type of antibiotic treatment was modified for 63/85 children (74.1%) and the form of antibiotic delivery was changed from oral to intravenous for 74/85 (87.1%). Antibacterial treatment in general practice was compliant with recommendations in 18/85 children (21.2%) and during hospitalisation – in 69/360 patients (19.2%). Conclusions: The most common infectious cause of paediatric hospitalisations was pneumonia. In general practice a significant problem is to diagnose community-acquired pneumonia with bacterial aetiology because of an uncharacteristic onset of symptoms. There is significant discrepancy between the everyday practice and recent guidelines on antibiotic use.

PL

Wstęp: Zapalenie płuc stanowi jedną z najczęstszych przyczyn hospitalizacji dzieci. Cel pracy: Analiza sposobu leczenia przeciwbakteryjnego dzieci z zapaleniem płuc w Klinice Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie, hospitalizowanych w 2017 roku. Materiały i metody: Przeanalizowano dane medyczne 360 dzieci z rozpoznaniem klinicznym zapalenia płuc i oceniono: wiek, płeć, rodzaj zastosowanej antybiotykoterapii przed hospitalizacją i w jej trakcie oraz czas leczenia. Wyniki: Spośród 2207 dzieci hospitalizowanych w Klinice odnotowano 360 przypadków zapalenia płuc (16,3% wszystkich hospitalizacji). Całkowity średni czas antybiotykoterapii stosowanej zarówno ambulatoryjnie, jak i w trakcie hospitalizacji wynosił 10,76 ± 3,57 dnia. Do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej zgłosiło się 176 dzieci (48,9% wszystkich zapaleń płuc), z czego 91/176 (51,7%) otrzymało leczenie objawowe, a 85/176 (48,3%) – leczenie przeciwbakteryjne. Przy przyjęciu do szpitala zmieniono rodzaj stosowanej antybiotykoterapii u 63/85 (74,1%) dzieci oraz drogę podania z doustnej na dożylną u 74/85 (87,1%). Leczenie przeciwbakteryjne w warunkach ambulatoryjnych zastosowano zgodnie z aktualnymi zaleceniami u 18/85 (21,2%) dzieci, a podczas hospitalizacji – u 69/360 (19,2%) pacjentów. Wnioski: Najczęstszą przyczyną hospitalizacji dzieci wymagających leczenia przeciwbakteryjnego było zapalenie płuc. W podstawowej opiece zdrowotnej istotnym problemem dla lekarzy jest rozpoznanie infekcji bakteryjnej ze względu na niecharakterystyczny początek objawów. Występują znaczne rozbieżności między stosowanym leczeniem a aktualnymi rekomendacjami.

2

Rożnorodność manifestacji klinicznych zakażeń Mycoplasma pneumoniae. Obserwacje kliniczne

100%

Lipińska-Opałka A., Wawrzyniak A., Milart J., Kalicki B.

|

issue 4

374-378

EN

Mycoplasma pneumoniae infection is a complex clinical problem. Atypical pneumonia with mild course, moderately elevated body temperature and presence of small auscultatory changes of the lung fields are its most common manifestation. Moreover, the severity of the symptoms is related to the age of patient. In the group of older children, disease may occur as interstitial or lobar pneumonia, less often as a pleurisy. Additionally fever can show higher values. Dry cough that lasts for 4 to 6 weeks is common and the most characteristic symptom of pneumonia caused by M. pneumoniae. Beyond the respiratory system, M. pneumoniae infection can manifest symptoms on almost every organ of the human body. For this reason neurological, cardiovascular, digestive, osteoarticular and skin complications are observed. The bacteria’s feature which results multitude of clinical manifestation is that despite of direct damaging of epithetical cell, has ability to stimulate autoimmune and prothrombotic processes. Diagnosis of infection is mainly based on serological methods. Treatment options include macrolides and therapy lasts at least 2 weeks. This article presents two cases of M. pneumoniae infection which are greatly different in their clinical course. In the first case the main manifestation of infection was pneumonia, which proceeded with a high fever, pleurisy, and the presence of many auscultatory changes of the lung fields. Additionally in this case were observed the symptoms of the gastrointestinal system in the form of vomiting and intense abdominal pain. On the other hand, the second case showed development of massive of deep vein thrombosis next to fresh M. pneumoniae infection and other risk factors.

PL

Zakażenie Mycoplasma pneumoniae stanowi złożony problem kliniczny. Jego najczęstszą manifestacją jest tzw. Atypowe zapalenie płuc, charakteryzujące się łagodnym przebiegiem, umiarkowanie podwyższoną temperaturą ciała oraz obecnością niewielkich zmian osłuchowych nad polami płucnymi. Nasilenie objawów zależne jest od wieku pacjenta. U starszych dzieci choroba może przebiegać pod postacią śródmiąższowego lub płatowego zapalenia płuc, czasem z zapaleniem opłucnej, a stany gorączkowe mogą osiągać wyższe wartości. Wspólnym i najbardziej charakterystycznym objawem zakażenia jest suchy, męczący kaszel, utrzymujący się od 4 do 6 tygodni. Poza układem oddechowym zakażenie M. pneumoniae może manifestować się objawami z niemal każdego narządu ludzkiego organizmu. Obserwuje się powikłania neurologiczne, sercowo-naczyniowe, ze strony przewodu pokarmowego, kostno-stawowe i skórne. Mnogość manifestacji klinicznych wynika z faktu, że obok bezpośredniego uszkadzania komórek nabłonkowych bakteria ma zdolność do stymulowania procesów autoimmunologicznych i prozakrzepowych. Diagnostyka zakażenia opiera się głównie na metodach serologicznych. W leczeniu stosuje się makrolidy, a czas trwania terapii wynosi minimum 2 tygodnie. W artykule przedstawiliśmy dwa przypadki zakażenia M. pneumoniae, znacznie różniące się przebiegiem klinicznym. U pierwszego pacjenta główną manifestacją zakażenia było zapalenie płuc, które długo przebiegało z wysoką gorączką, zapaleniem opłucnej oraz obecnością licznych zmian osłuchowych nad polami płucnymi. Dodatkowo występowały objawy ze strony przewodu pokarmowego pod postacią wymiotów i intensywnych bólów brzucha. Z kolei u drugiego pacjenta w przebiegu świeżego zakażenia M. Pneumoniae i w obecności innych czynników ryzyka doszło do rozwoju masywnej zakrzepicy żył głębokich.

3

Wrodzone przerostowe zwężenie odźwiernika (pylorostenoza) – prezentacja przypadku

100%

Wawrzyniak A., Moes-Wójtowicz A., Kalicki B., Jung A.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2013

|

vol. 9

|

issue 1

87-90

EN

Hypertrophic pyloric stenosis is one of the most common congenital defects in infants. The incidence of infantile hypertrophic pyloric stenosis (IHPS) is approximately two to five per 1000 births per year. IHPS is characterized by a progressive hypertrophy of pyloric muscle. Etiopathogenesis of this disease is still unknown. Abnormalities of ganglion cells development, increased local production of growth factors, altered nitric oxide production and genetic factors have been implicated in the pathogenesis. IHPS typically presents with progressive projectile vomiting leading to dehydration that usually commences between third and eighth week of life. Severe infection, disease with increased intracranial pressure, and metabolic diseases should be considered in the differential diagnosis. The classic hypochloremic, hypokalemic, metabolic alkalosis is not a common findings which may be due to more early detection rate of IHPS. Ultrasonography (US) is the standard diagnostic procedure. Pyloric thickness of 3 mm or higher and length of 15 mm or higher by ultrasonography is widely accepted as diagnostic criteria for pyloric stenosis. Pyloromyotomy by Ramstedt has been the standard treatment of IHPS, however laparoscopic pyloromyotomy is becoming more common. The paper presents a case of a 21-days-old newborn diagnosed due to intensive regurgitation, weakness and apathy

PL

Wrodzone przerostowe zwężenie odźwiernika jest wadą anatomiczną, występującą z częstością 2–5 na 1000 żywych urodzeń. Przyczyną zwężenia odźwiernika jest przerost mięśni gładkich jego ściany. Etiopatogeneza tej jednostki chorobowej nadal nie jest znana. Obecnie teorie na ten temat skupiają się na zaburzeniach rozwoju komórek zwojowych w ścianie odźwiernika, zwiększonej miejscowej ekspresji czynników wzrostu, zaburzeniach miejscowej syntezy tlenku azotu oraz na czynnikach genetycznych. Pierwsze dolegliwości pojawiają się u dzieci zwykle między 3. a 8. tygodniem życia. Najczęstszą manifestacją kliniczną przerostowego zwężenia odźwiernika są chlustające wymioty bez domieszki żółci, doprowadzające do odwodnienia dziecka. Różnicując przyczyny choroby, należy wziąć pod uwagę ciężkie zakażenia wielonarządowe, choroby przebiegające ze wzmożonym ciśnieniem śródczaszkowym oraz choroby metaboliczne. Klasyczny obraz zaburzeń gospodarki kwasowo-zasadowej pod postacią zasadowicy metabolicznej hipokaliemicznej i hipochloremicznej występuje rzadko, co może być spowodowane coraz wcześniejszą wykrywalnością pylorostenozy. Złotym standardem w diagnostyce obrazowej jest ultrasonografia. Grubość ściany >3 mm i długość kanału odźwiernika >15 mm uznawane są za charakterystyczne dla wrodzonego przerostowego zwężenia odźwiernika. Powszechnie stosowaną metodą leczenia jest pyloromiotomia metodą Ramstedta, coraz częściej wykorzystuje się też metodę laparoskopową. W artykule przedstawiono przypadek 21-dniowego noworodka, diagnozowanego w Klinice z powodu intensywnego ulewania, osłabienia i apatii.

4

Ocena stężenia tlenku azotu w powietrzu wydychanym u dzieci z alergicznym nieżytem nosa

100%

Dadas-Stasiak E., Jung A., Jobs K., Kalicki B.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2016

|

vol. 12

|

issue 3

285-295

EN

Allergic rhinitis is an inflammatory condition of the nasal mucosa usually elicited by IgE-mediated response to allergen exposure. It is currently considered the most common allergic disease. Epidemiological research conducted in Poland between 2006 and 2008 identified allergic rhinitis in 23.6% of children aged 6–7 years, 24.6% of children aged 13–14 years and 21% of adults aged 20–44 years. It has been suggested by many authors that the inflammatory process in allergic rhinitis patients involves both, upper and lower respiratory tract. The aim of the study was to demonstrate the presence of lower respiratory tract inflammation based on fractional exhaled nitric oxide measurement. A total of 60 children were included in a 3-year follow-up study between 2011 and 2014 in the Department of Paediatrics, Paediatric Nephrology and Allergology at the Military Institute of Medicine, and the Outpatient Allergy Clinic. The study group of allergic rhinitis patients included 37 children (17 girls and 20 boys aged 6–18 years, mean age 10.4 years), while the reference group included 23 children (11 girls and 12 boys aged 6–12 years, mean age 10.8 years). Fractional exhaled nitric oxide levels were normal in most patients. No statistically significant differences in fractional exhaled nitric oxide were found between the study group (group I) and the reference group (group II), which would indicate the absence of inflammatory processes in the lower airways in the observed children.

PL

Alergiczny nieżyt nosa to stan zapalny błony śluzowej nosa wywołany zazwyczaj IgE-zależną reakcją w odpowiedzi na ekspozycję na alergen. Obecnie uważa się tę jednostkę chorobową za najczęstszą chorobę alergiczną. W Polsce według przeprowadzonych w latach 2006–2008 badań epidemiologicznych rozpoznano ją aż u 23,6% dzieci w wieku 6–7 lat, 24,6% w wieku 13–14 lat i 21% dorosłych w wieku 20–44 lata. Wielu autorów sugeruje, że u osób z alergicznym nieżytem nosa proces zapalny toczy się nie tylko w górnych, ale również w dolnych drogach oddechowych. Celem pracy było wykazanie obecności zapalenia dolnych dróg oddechowych na podstawie oznaczenia stężenia tlenku azotu w wydychanym powietrzu. Trzyletniej obserwacji poddano grupę 60 dzieci pozostających w latach 2011–2014 pod opieką Kliniki Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej Wojskowego Instytutu Medycznego oraz Przyklinicznej Poradni Alergologicznej. Grupę badaną z rozpoznaniem alergicznego nieżytu nosa stanowiło 37 dzieci (17 dziewcząt i 20 chłopców w wieku 6–18 lat, średnia wieku 10,4 roku), zaś grupę referencyjną 23 dzieci (11 dziewcząt i 12 chłopców w wieku 6–12 lat, średnia wieku 10,8 roku). U większości pacjentów stężenie tlenku azotu w powietrzu wydychanym było prawidłowe. Nie stwierdzono statystycznie znamiennej różnicy w stężeniu tlenku azotu w powietrzu wydychanym pomiędzy grupą badaną (grupa I) i referencyjną (grupa II), co przemawiałoby za brakiem procesu zapalnego w dolnych drogach oddechowych u obserwowanych dzieci.

5

Babeszjoza człowieka – mało znana choroba odkleszczowa

100%

Gajda P., Rustecka A., Kalicki B.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2015

|

vol. 11

|

issue 1

75-82

EN

Babesiosis is an infectious, tick-borne disease caused by the parasitic species of Babesia. Transmission via blood transfusion or transplacental infections are much rarer. Most cases of human babesiosis occur in the United States, whereas only single cases have been reported in Europe, including Poland. Anaemia due to erythrocyte haemolysis, which in more severe cases may result in multiple organ dysfunction syndrome and death, particularly in immunocompromised patients, is a typical sign of babesiosis. Immunocompetent patients are asymptomatic or develop mild infection accompanied by fever, osteoarticular pain and erythrocyturia. The diagnostics of babesiosis should be considered in patients with flu-like symptoms who live or are temporarily residing in endemic areas as well as in patients diagnosed with other tick-borne diseases. Final diagnosis should be based on microscopic examination of thin blood smears (Wright or Giemsa staining followed by examination under oil immersion) or PCR-based amplification of the babesial genetic material. Treatment with atovaquone and azithromycin or clindamycin and quinine usually allows for a complete recovery and prevents complications. Severe cases of babesiosis require exchange transfusion. The infection is frequently combated by the immune system without the use of antibiotics in patients with mild or asymptomatic babesiosis. The prevention of babesiosis primarily involves protective measures that minimize the exposure to ticks, which are the only source of infection.

PL

Babeszjoza to choroba zakaźna wywoływana przez pasożyty z gatunku Babesia, przenoszona przez kleszcze. Przypadki babeszjozy potransfuzyjnej lub transmisja przezłożyskowa z matki na dziecko są o wiele rzadsze. Najwięcej przypadków tej choroby u człowieka występuje na terenie Stanów Zjednoczonych, pojedyncze odnotowano w krajach europejskich, w tym także w Polsce. Jej cechą charakterystyczną jest niedokrwistość w wyniku hemolizy erytrocytów, w ciężkich przypadkach prowadząca do niewydolności wielonarządowej i śmierci, szczególnie u chorych z osłabionym układem odpornościowym. U osób immunokompetentnych babeszjoza przebiega bezobjawowo lub pod postacią łagodnej infekcji z gorączką, bólami kostno-stawowymi i erytrocyturią. Diagnostykę w kierunku babeszjozy powinno się rozważyć u pacjentów z objawami grypopodobnymi zamieszkujących albo przebywających czasowo na terenach endemicznych oraz u osób, u których zdiagnozowano inną chorobę przenoszoną przez kleszcze. Ostateczne rozpoznanie ustala się na podstawie wyniku cienkiego rozmazu krwi barwionego metodą Wrighta lub Giemsy, oglądanego pod olejkiem immersyjnym, bądź amplifikacji materiału genetycznego Babesia metodą PCR. Podawanie atowakwonu i azytromycyny albo chininy i klindamycyny zazwyczaj pozwala na pełne wyleczenie oraz zapobiega rozwojowi powikłań. W ciężkich postaciach babeszjozy stosuje się także transfuzje wymienne krwi. U pacjentów z łagodną lub bezobjawową postacią babeszjozy często dochodzi do zwalczenia infekcji przez układ odpornościowy chorego bez konieczności stosowania antybiotykoterapii. Działania profilaktyczne obejmują przede wszystkim ochronę przed kleszczami, które stanowią jedyne źródło zakażenia.

6

Ciało obce drzewa oskrzelowego jako przyczyna zaostrzenia astmy

100%

Bartoszewicz L., Grad A., Kalicki B., Fabisiewicz A.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2008

|

vol. 4

|

issue 4

269-273

EN

Asthma is the most frequent chronic respiratory tract disease at children. The rate of its appearance in Poland is 8.6% among children. Its inflammatory basis is a cause that any even non-specific factor inducing inflammatory changes in respiratory tract can lead to asthma exacerbation. Children suspected of asthma or with already established diagnosis are frequent patients of pediatricians and family doctors. But once set diagnosis doesn’t exempt the doctor of vigilance and individual approach to every asthmatic patient. In the article we present a case of a patient with asthma exacerbation that was caused by foreign body set in bronchial tree. History of foreign body aspiration was initially negative. Despite of intensive treatment response to it was inadequate. In addition asymmetry of auscultatory pulmonary signs and characteristics of chest x-ray led to deepening and widening of the diagnosis. The foreign body was found in the bronchial tree and its removal allowed to gain control over asthma and to prevent further forced treatment and its complication. Relapsing course of asthma and its chronic character make doctor lose his or her vigilance. Consecutive exacerbations are treated routinely especially if the response is satisfactory. On the other side, negative history of foreign body aspiration and its heterogeneous and non-specific course causes to misleading diagnoses. Furthermore antiasthmatic treatment can temporary mute the symptoms and suggests asthma the leading cause of the condition. Unrecognized foreign body leads to serious and irreversible repercussions, which are a consequence of leaving it in the organism as well as inappropriate harmful treatment of other overdiagnosed states.

PL

Astma jest najczęstszą przewlekłą chorobą układu oddechowego u dzieci. Częstość jej występowania w Polsce wśród populacji dziecięcej wynosi 8,6%. To choroba o podłożu zapalnym i każdy, nawet niespecyficzny bodziec prowokujący zmiany zapalne w układzie oddechowym, może przyczyniać się do jej zaostrzeń. Dzieci, zarówno z podejrzeniem astmy, jak i z już ustalonym rozpoznaniem, są częstymi pacjentami pediatry i lekarza rodzinnego. Postawiona diagnoza astmy nie zwalnia lekarza z czujności i indywidualnego rozważenia każdego przypadku. W artykule przedstawiono przypadek pacjenta z zaostrzeniem astmy, które wywołane było aspiracją ciała obcego do drzewa oskrzelowego. Początkowo wywiad w kierunku ciała obcego był negatywny. Pomimo intensywnego leczenia nie uzyskiwano zadowalającej odpowiedzi. Asymetria objawów osłuchowych nad płucami oraz obraz radiologiczny klatki piersiowej skłoniły do pogłębienia wywiadu oraz diagnostyki. Wykrycie ciała obcego i jego usunięcie pozwoliło na uzyskanie kontroli astmy i zapobiegło powikłaniom wynikającym z intensywnego leczenia dziecka. Nawrotowość przebiegu astmy i jej przewlekły charakter sprawiają, że lekarz kolejne zaostrzenia traktuje rutynowo, zwłaszcza jeśli mamy do czynienia z dobrą reakcją na leczenie. Z drugiej strony często negatywny wywiad oraz różnorodność i niespecyficzność objawów związanych z aspiracją ciała obcego prowadzą do błędnej diagnozy. Dodatkowo leczenie przeciwastmatyczne może powodować czasowe złagodzenie objawów związanych z aspiracją ciała obcego i sugerować astmę jako pierwotną przyczynę choroby. Nierozpoznanie ciała obcego prowadzi do poważnych i nieodwracalnych następstw, które są konsekwencją zarówno pozostawania ciała obcego w drogach oddechowych, jak i konieczności stosowania intensywnego leczenia, np. glikokortykosteroidów systemowych czy wielokrotnej antybiotykoterapii.

7

Analiza zakażeń syncytialnym wirusem oddechowym u dzieci w wieku do 24. miesiąca życia, hospitalizowanych w Klinice Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej Wojskowego Instytutu Medycznego na przełomie lat 2016 i 2017

100%

Cegielska K., Pogonowska M., Kalicki B.

|

vol. 14

|

issue 1

69-77

EN

Respiratory syncytial virus (RSV) is the most common pathogen causing bronchiolitis and pneumonia in children up to 24 months old. The virus infects 90% of children within the first 2 years of life, with the highest infection rates in children aged between 6 weeks and 6 months. The majority of cases occur in winter (January and February). Although RSV infection is usually mild, only 1% of children are asymptomatic. All levels of the respiratory system may be affected. Usually mild upper respiratory infections not requiring hospitalisation are observed. About 10% of infected children develop bronchiolitis. RSV infection is the cause of 17–20% of all infantile hospitalisations. Long-term studies have demonstrated a relationship between RSV and obstructive ventilatory disorders in the first decade of life. However, no clear cause and effect relationship was found in this case. It is supposed that RSV infection may only reveal the genetic predisposition to this type of response in children. The aim of the study was to analyse the course of RSV infection in a group of 71 children up to 24 months old. Attention was paid to risk factors, patient’s age, gender distribution in the study group, the number of cases in each month, laboratory and imaging findings as well as family and individual history of atopy. We also discussed the use of inhaled medications, the need for extended diagnosis and accessory testing during infection.

PL

Syncytialny wirus oddechowy (RSV) jest najczęstszym patogenem wywołującym zapalenia oskrzelików i zapalenia płuc u dzieci do 24. miesiąca życia. Zakażeniu tym wirusem ulega 90% dzieci do 2. roku życia, przy czym najczęściej zainfekowane zostają dzieci w wieku między 6. tygodniem a 6. miesiącem życia. Szczyt zachorowań przypada na miesiące zimowe (styczeń i luty). Przebieg zakażenia RSV jest zazwyczaj łagodny, ale tylko u 1% dzieci pozostaje bezobjawowy. Zakażenie może dotyczyć wszystkich pięter układu oddechowego. Najczęściej mamy do czynienia z łagodnymi postaciami nieżytowymi górnych dróg oddechowych, niewymagającymi hospitalizacji. Zapalenie oskrzelików (bronchiolitis) rozwija się u około 10% zakażonych dzieci. Zakażenie wirusem RSV odpowiada za 17–20% wszystkich hospitalizacji dzieci w wieku niemowlęcym. Długoterminowe badania dowodzą związku zakażeń RSV z zaburzeniami wentylacji typu obturacyjnego w pierwszej dekadzie życia. Nie wykazano jednak w tym wypadku jednoznacznego związku przyczynowo-skutkowego. Przypuszcza się, że infekcja RSV może jedynie ujawniać dzieci z genetyczną predyspozycją do tego rodzaju odpowiedzi. W niniejszej pracy poddano analizie przebieg zakażenia RSV w grupie 71 dzieci w wieku do 24. miesiąca życia. Zwrócono uwagę na czynniki ryzyka zakażenia, wiek pacjentów, rozkład płci w badanej grupie, liczbę zachorowań w poszczególnych miesiącach, wyniki badań laboratoryjnych i obrazowych, rodzinne i osobnicze obciążenie atopią. Podjęto dyskusję na temat leczenia lekami wziewnymi, konieczności rozszerzania diagnostyki i wykonywania badań dodatkowych w trakcie infekcji.

8

Znaczenie witaminy D w chorobach atopowych u dzieci

100%

Rustecka A., Jung A., Kalicki B.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2013

|

vol. 9

|

issue 1

41-45

EN

Allergy constitutes an important problem in today’s world. Atopy, excessive IgE antibodies genetically determined production predisposition is usual basis for allergy. Atopic dermatitis, asthma, allergic rhinitis, allergic conjunctivitis, enteral allergy’s and nettle-rashes are the most common allergic diseases of child development age. Genetic factors, viral infections and environmental factors have proven influence in development of atopic diseases. Recently there is large interest in vitamin D3 (cholecalciferol) role in development of atopic diseases. Oral forms of vitamin D3 and its active metabolites and synthetic analogs are traditionally used to regulate calcium-phosphoric homeostasis. Vitamin D is typical inactive biologically prohormone created in skin tissues from steroid precursor. Two degrees of enzymatic hydroxylation (in liver and in kidneys) are needed to form main hormonally active form. 1.25(OH)2D is the most biologically active hormone. 25(OH)D and 1.25(OH)2D are marked in diagnostic goals. Large populations research point out strict correlation with long lasting vitamin D deficiency and metabolic disorders. Cholecalciferol serum deficiency increases autoimmune and infectious diseases risks. Vitamin D receptor (VDR) cholecalciferol stimulation is responsible for its actions exceeding mineral management. Children atopic diseases risk and low vitamin D pregnant women uptake correlation has been suggested. Recent researches show that cholecalciferol is autoimmune diseases immunoprotective factor, it limits Th1 immunological response and moves it into Th2 response domination. According to same quoted publications it appears that proper vitamin D supplementation can decrease risks of atopic and autoimmune diseases. There are also data suggesting increase of excidence of allergic diseases in case of excessive vitamin D supplementation.

PL

Alergia stanowi istotny problem w dzisiejszym świecie. Często jej podłożem jest atopia, czyli uwarunkowana genetycznie predyspozycja do nadmiernej produkcji przeciwciał klasy IgE. Do najczęstszych chorób alergicznych wieku rozwojowego należą: atopowe zapalenie skóry, astma, alergiczny nieżyt nosa, alergiczny nieżyt spojówek, alergie pokarmowe i pokrzywki. Udowodniony wpływ na rozwój chorób atopowych mają czynniki genetyczne, zakażenia wirusowe oraz czynniki środowiskowe. Ostatnio duże zainteresowanie wzbudza rola niedoboru witaminy D (cholekalcyferolu) w rozwoju tego rodzaju schorzeń. Witamina D oraz jej aktywne metabolity i syntetyczne analogi są tradycyjnie stosowane w postaci preparatów doustnych w celu regulowania homeostazy wapniowo-fosforanowej. Witamina D, wytwarzana w skórze z prekursora steroidowego, jest nieaktywnym biologicznie prohormonem. W organizmie ulega dwustopniowej enzymatycznej hydroksylacji (w wątrobie i nerkach) do utworzenia głównej aktywnej formy hormonalnej. Biologicznie najwyższą aktywność wykazuje metabolit 1,25(OH)2D. W celach diagnostycznych oznacza się stężenie 25(OH)D i 1,25(OH)2D. Badania wykonane na dużych populacjach wskazują na ścisłą korelację pomiędzy długotrwałym niedoborem witaminy D a zaburzeniami metabolicznymi. Niedobór cholekalcyferolu w surowicy zwiększa ryzyko rozwoju choroby o podłożu autoimmunologicznym lub infekcyjnym. Jego działanie, wykraczające poza gospodarkę mineralną, wynika z pobudzenia pozanerkowego receptora dla witaminy D (VDR). Sugeruje się związek między spożyciem witaminy D przez kobiety w ciąży a ryzykiem wystąpienia chorób atopowych u ich dzieci. W świetle ostatnich badań cholekalcyferol jest czynnikiem immunoprotekcyjnym w chorobach autoimmunologicznych, ogranicza odpowiedź immunologiczną typu Th1 i przesuwa ją w stronę dominacji odpowiedzi typu Th2. Z niektórych przytoczonych publikacji wynika, że właściwa suplementacja witaminy D może zmniejszać ryzyko wystąpienia chorób o podłożu atopowym i autoimmunologicznym. Są również dane sugerujące wzrost ryzyka rozwoju chorób alergicznych w wyniku nadmiernej podaży witaminy D.

9

Alergiczna reaktywność krzyżowa – czy nowe wyzwanie dla alergologów?

100%

Piwowarek K. Ł., Mincer-Chojnacka I., Zdanowski R., Kalicki B.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2015

|

vol. 11

|

issue 4

382-390

EN

Allergic cross-reactivity is an important epidemiological issue in all age groups. It is caused by a non-specific binding of both primary allergen as well as allergens causing secondary cross-reactivity by the same IgE antibodies. This phenomenon results from the similarity of the molecular structure of allergen epitopes and leads to a number of allergic cross-reactivity syndromes, such as pollen-food syndromes, pork-cat syndrome or latex-fruit syndrome. They are characterized by rich symptomatology and the possible occurrence of symptoms related to various systems, including life-threatening systemic reactions. In many cases, specific allergen groups responsible for certain cross-reactions, such as plant profilins, fish parvalbumins or invertebrate tropomyosins, have been identified. Also, some of the factors affecting the spatial conformation of allergens, and thus modifying their allergenic potential, have been identified. Despite all these achievements, the diagnostics of cross reactivity syndromes still remains difficult due to the limited available methods and the possible occurrence of overlapping phenomena such as co-sensitisation, asymptomatic cross-sensitisation or IgE-independent or nonimmunological adverse drug reactions. Therefore, careful management based on medical history as well as avoidance of unjustified treatment methods, e.g. diet therapy or immunotherapy, are necessary. This is of great importance as the incidence of food allergies is expected to increase mainly due to the progressive rise in the prevalence of inhalant allergies to pollens.

PL

Alergiczna reaktywność krzyżowa stanowi istotny problem epidemiologiczny we wszystkich grupach wiekowych. Jej przyczyną jest nieswoiste wiązanie przez tę samą populację przeciwciał klasy IgE zarówno alergenu pierwotnie uczulającego, jak i alergenów wtórnie wywołujących objawy alergii krzyżowych. Zjawisko to wynika z podobieństwa struktury molekularnej epitopów alergenów i jest powodem występowania licznych zespołów alergii krzyżowych, takich jak zespoły pyłkowo-pokarmowe, zespół wieprzowina – sierść kota czy zespół lateksowo-owocowy. Cechują się one bogatą symptomatologią i możliwością występowania objawów ze strony różnych układów, w tym reakcji ogólnoustrojowych zagrażających życiu. W wielu przypadkach zidentyfikowano konkretne grupy alergenów odpowiadające za dane reakcje krzyżowe, takie jak profiliny roślinne, parwalbuminy ryb czy tropomiozyny bezkręgowców. Poznano również niektóre czynniki wpływające na konformację przestrzenną alergenów, modyfikujące przez to ich potencjał alergogenny. Mimo wszystkich tych osiągnięć diagnostyka zespołów alergii krzyżowych wciąż jest trudna z uwagi na ograniczenia dostępnych metod oraz możliwość występowania nakładających się zjawisk, takich jak kosensytyzacja, bezobjawowa sensytyzacja krzyżowa czy też IgE-niezależne lub nieimmunologiczne rodzaje niepożądanych reakcji popokarmowych. Dlatego konieczne jest rozważne postępowanie, oparte na danych z wywiadów, i unikanie nieuzasadnionego stosowania metod leczniczych, np. diety terapeutycznej lub immunoterapii swoistej. Jest to tym istotniejsze, że w przyszłości przewiduje się zwiększenie rozpowszechnienia alergii krzyżowych, związane przede wszystkim z postępującym wzrostem częstości występowania alergii wziewnych na pyłki roślin.

10

Rozpoznanie i leczenie alergicznego nieżytu nosa

100%

Grad A., Bartoszewicz L., Kalicki B., Jung A.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2009

|

vol. 5

|

issue 3

199-203

EN

Allergic rhinitis (AR) is the most common allergic disease in the world. Frequently it coexists with other allergic diseases such as asthma, allergic conjunctivitis or allergic dermatitis. It is inflammatory disease with immunological background, and it is caused by IgE-dependent reaction of the nasal mucous membrane to allergen. If time of symptoms duration is taken into account AR can be classified into intermittent or perennial, and severity of symptoms classifies it into mild or moderate/severe. Allergic rhinitis is a disease that depends of many factors. Interactions of environmental and genetic factors are responsible for its development. Environmental factors include airborne outdoor and indoor allergens (pollen, mold spores, house dust mites, animals fur and dander, insects), occupational allergens and atmospheric air pollution. Genetic factors are atopy and particular genetic polymorphisms coexistence. Symptoms of AR are itching, sneezing, clear nasal discharge, nasal congestion and loss of smell ability. Recognition of AR bases on compliance of symptoms and results of skin prick tests or the presence of specific IgE antibodies in blood. Assessment of amount of total IgE is not helpful in diagnostic process, while nasal provocation tests are more useful in scientific researches than clinical practice. Therapeutic process consists of patients education, exposure to allergens reduction, pharmacological treatment and specific immunotherapy. In pharmacological treatment are used systemic or topical antihistamine drugs, systemic or topical glucocorticoids, topical decongestants, pyłmontelukast, cromoglicas, and ipratropium bromide. Specific immunotherapy is indicated in selected groups of patients and it influences natural history of allergic diseases.

PL

Alergiczny nieżyt nosa (ANN) jest najczęstszą chorobą alergiczną na świecie. Często współistnieje z innymi chorobami alergicznymi, np. astmą, alergicznym zapaleniem spojówek lub atopowym zapaleniem skóry. Jest chorobą zapalną o podłożu immunologicznym, wywołaną IgE-zależną reakcją błony śluzowej nosa na alergen. Biorąc pod uwagę czas utrzymywania się objawów, ANN można podzielić na okresowy i przewlekły – ich przebieg może być łagodny oraz umiarkowany lub ciężki. Alergiczny nieżyt nosa jest chorobą zależną od wielu czynników. Za jego rozwój odpowiadają interakcje czynników środowiskowych i genetycznych. Do czynników środowiskowych zalicza się alergeny powietrznopochodne zewnętrzne i domowe (pyłki roślin, zarodniki grzybów pleśniowych, roztocze kurzu domowego, naskórki i sierści zwierząt, owady), alergeny zawodowe i zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Czynniki genetyczne to atopia i współistnienie określonych polimorfizmów genów. Objawami ANN są świąd, kichanie, surowicza wydzielina nosowa, niedrożność nosa, utrata powonienia. Rozpoznanie ANN opiera się na wykazaniu zgodności pomiędzy objawami i wynikami punktowych testów skórnych lub obecnością we krwi swoistych IgE. Pomiar całkowitego IgE nie jest przydatny w rozpoznaniu ANN, a donosowe próby prowokacyjne są wykorzystywane głównie w badaniach naukowych, rzadziej w praktyce klinicznej. Postępowanie terapeutyczne obejmuje edukację pacjenta, zmniejszenie narażenia na alergeny, leczenie farmakologiczne oraz immunoterapię swoistą. W leczeniu farmakologicznym stosujemy leki przeciwhistaminowe doustne i donosowe, glikokortykosteroidy donosowe i systemowe, leki obkurczające naczynia błony śluzowej nosa, montelukast, bromek ipratropium i kromony. Immunoterapia swoista jest stosowana w leczeniu wybranych grup chorych i wpływa na naturalny przebieg chorób alergicznych.

11

Najczęstsze zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego u niemowląt i ich związek z żywieniem Część II. Biegunki ostre i zaparcia

100%

Rustecka A., Kalicki B., Maślany A., Jung A.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2010

|

vol. 6

|

issue 3

198-203

EN

Disorders of defecation (constipation and diarrhoea) are very common in the paediatric population. Diarrhoea is one of the most common symptoms in paediatric practice. Almost every child under 3 years of age will be suffering from acute diarrhoea. Rotaviral infections are responsible for most acute gastrointestinal infections. This disease is a mild disorder, with watery stools, accompanied by vomits (in 90% cases) and infections of upper respiratory tract (20-40% cases). Blood in the stool that comes up in these patients demonstrates the concomitant bacterial infection. Different mechanism of invasion in bacterial diarrhoea are leading to mucosal injury of the intestine and symptoms of diarrhoea. Bacterial aetiology correlate with age of children. In children from infantile time to 4 years old Salmonella infections dominate. Above 5 years old, the most often bacterial cause of acute diarrhoea is Campylobacter jejuni (4-13%). Primary methods of treatment in diarrhoea include vascular filling with the use of oral rehydration fluids, indications for antibiotics are very rare. In some cases, hospital treatment is required. Constipation refers to bowel movements that are hard to pass or appear more rarely than typical for given age. They are deteriorating quality of life of young patients and are the cause of frequent visits to the paediatrician’s office. Functional abnormalities of unknown origin constitute 95% causes of constipation. In the thesis we present the aetiological factors, diagnostic procedures and treatment of these disorders.

PL

Zaburzenia rytmu wypróżnień (zaparcia i biegunki) są bardzo częste w populacji dziecięcej. Biegunka należy do najczęstszych objawów, z jakimi styka się w swojej praktyce lekarz pediatra. Na ostrą biegunkę zachoruje praktycznie każde dziecko poniżej 3. roku życia. Zakażenia rotawirusowe są odpowiedzialne za większość ostrych nieżytów żołądkowo-jelitowych. Jest to choroba o łagodnym przebiegu, charakteryzuje się wodnistymi stolcami, współwystępowaniem wymiotów (90%) oraz nieżytem górnych dróg oddechowych (20-40%). Krew w stolcu pojawiająca się u tych chorych świadczy o współistniejącym zakażeniu bakteryjnym. W biegunkach bakteryjnych w następstwie różnych mechanizmów dochodzi do uszkodzenia śluzówki jelita i objawów biegunki. Etiologia bakteryjna koreluje z wiekiem dziecka. U dzieci od okresu niemowlęcego do 4. roku życia dominuje zakażenie pałeczkami Salmonella, powyżej 5. roku życia najczęstszą bakteryjną przyczyną ostrych biegunek jest Campylobacter jejuni (4-13%). Podstawą leczenia w biegunkach jest wypełnienie łożyska naczyniowego za pomocą doustnych płynów nawadniających, wskazania do włączenia antybiotykoterapii są bardzo wąskie. W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie w warunkach szpitalnych. Zaparcia to utrudnione, wymagające wysiłku oddawanie stolca lub wypróżnienia rzadziej niż typowo dla danego wieku. Pogarszają one jakość życia małych pacjentów, są przyczyną częstych wizyt w gabinecie lekarza pediatry. Zaburzenia czynnościowe o nieustalonej etiologii stanowią 95% przyczyn zaparć. W pracy przedstawiono czynniki etiologiczne, postępowanie diagnostyczne oraz leczenie tych zaburzeń.

12

Najczęściej występujące przyczyny i rodzaje alergii u dzieci w świetle aktualnej epidemiologii

100%

Dadas-Stasiak E., Kalicki B., Jung A.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2010

|

vol. 6

|

issue 2

92-99

EN

Allergy is an excessive specific immunological response to external factors that leads to pathological symptoms. In 1963 Coombs and Gell introduced the classification of four types of allergic reactions: immediate – type I, antibody-mediated cytotoxic reactions – type II, immune complex-mediated reactions – type III, and delayed type hypersensitivity (cell-mediated immune memory response) – type IV. In recent years incidence rate of allergybased diseases of children has been observed. It is believed that by 2015 every second child will be allergic. The findings of ECAP study (Epidemiology of Allergic Diseases in Poland) indicate that food allergy affects ca 13% of children at 6-7 years of age and 11% of children of 13-14 years of age, atopic dermatitis (AD) affects 9% of children in both age groups, allergic rhinitis – 24% of children of 6-7 years of age and 30% children of 13-14 years of age, asthma – ca 11% of children in both age groups. Food and inhalant allergens trigger most allergic symptoms of children. Allergies occur much more rarely after insects stings, administration of medicines or contact allergens. In infants and very young children food allergens with GI tract and skin symptoms prevail. At later age inhalant allergens prevail and they cause symptoms of allergic rhinitis and asthma. Inhalant allergens can be divided into two groups: outdoor (pollen, mould) and indoor (dust mite, mould, animals, cockroaches).

PL

Alergia jest to nadmierna, swoista odpowiedź immunologiczna na czynniki zewnętrzne, która prowadzi do wystąpienia objawów chorobowych. W 1963 roku Coombs i Gell wprowadzili klasyfikację czterech typów reakcji alergicznej: reakcja typu natychmiastowego – typ I, reakcja typu cytotoksycznego – typ II, reakcja typu kompleksów immunologicznych – typ III, reakcja typu komórkowego – typ IV. W ostatnich latach obserwuje się zwiększenie zachorowalności na choroby o podłożu alergicznym u dzieci. Uważa się, że do 2015 roku co drugie dziecko będzie miało objawy alergii. W przeprowadzonych w latach 2006-2008 badaniach ECAP (Epidemiologia Chorób Alergicznych w Polsce) stwierdzono, że alergia pokarmowa występuje u około 13% dzieci w wieku 6-7 lat i 11% dzieci w wieku 13-14 lat, atopowe zapalenie skóry (AZS) – u około 9% dzieci w obu grupach wiekowych, alergiczny nieżyt nosa (ANN) – u 24% dzieci w wieku 6-7 lat i 30% dzieci w wieku 13-14 lat, a astma – u około 11% dzieci w obu grupach wiekowych. Do czynników wywołujących objawy alergiczne u dzieci należą przede wszystkim alergeny wziewne i pokarmowe. Znacznie rzadziej objawy alergii występują po ukąszeniach przez owady, po stosowanych lekach czy też po alergenach kontaktowych. W okresie niemowlęcym oraz wczesnodziecięcym dominują alergeny pokarmowe wywołujące objawy ze strony przewodu pokarmowego oraz skóry, w późniejszym wieku – alergeny wziewne, które są odpowiedzialne za wystąpienie objawów alergicznego nieżytu nosa oraz astmy. Wyróżnia się dwie grupy alergenów wziewnych: alergeny zewnątrzdomowe (pyłki roślin, zarodniki grzybów) oraz wewnątrzdomowe (roztocza kurzu domowego, zarodniki grzybów, sierści zwierząt, alergeny karaluchów).

13

Kamica układu moczowego u dzieci w wieku 0–3 lata w badaniach własnych z uwzględnieniem współwystępowania wad i zakażeń układu moczowego

100%

Wachnicka-Bąk A., Jobs K., Jung A., Kalicki B.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2016

|

vol. 12

|

issue 2

164-170

EN

In recent years, there has been a significant increase in the number of children with urolithiasis, particularly in the youngest age group. It is estimated that metabolic disorders account for about 75% of cases of stone formation. Urinary tract infections and defects promote stone formation in children. The aim of the study was to evaluate paediatric patients aged up to 3 years, diagnosed with urolithiasis and staying under the care of our Department, with attention being paid to staghorn calculi and the coexistence of urinary tract infections and defects. Material: A total 514 children with urolithiasis, including 122 children aged up to 3 years, were staying under the care of the Department. Methods: We have performed a retrospective analysis of medical records of children hospitalised at the Department of Paediatrics, Paediatric Nephrology and Allergology of the Military Institute of Medicine between 2008 and 2014 due to urolithiasis. Results: Children in the youngest age group, i.e. up to 3 years old, including 50% of children diagnosed in their first year of life, accounted for 25% of patients with urolithiasis. Urinary tract defects and infections coexisted with urolithiasis in more than 70% of the monitored patients. Staghorn urolithiasis was diagnosed in 16.4% of patients, mostly in children with urolithiasis complicated by urinary infection and/or urinary tract defects. Staghorn urolithiasis was not related to urinary tract defects or infections in more than 30% of children.

PL

W ostatnich latach znacząco zwiększa się liczba dzieci z kamicą układu moczowego, zwłaszcza w najmłodszej grupie wiekowej. Ocenia się, że u około 75% z nich przyczyną tworzenia złogów są zaburzenia metaboliczne. U dzieci do procesu tworzenia złogów przyczyniają się zakażenia oraz wady układu moczowego. Celem pracy była ocena pacjentów pediatrycznych w wieku do 3 lat z rozpoznaniem kamicy układu moczowego, pozostających pod opieką naszego ośrodka, z uwzględnieniem kamicy odlewowej oraz współwystępowania zakażeń i wad układu moczowego. Materiał: Pod opieką ośrodka pozostawało 514 dzieci z kamicą układu moczowego, w tym 122 dzieci do 3. roku życia. Metoda: Retrospektywna analiza dokumentacji medycznej dzieci hospitalizowanych w Klinice Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej Wojskowego Instytutu Medycznego z powodu kamicy układu moczowego w latach 2008–2014. Wyniki: Jedną czwartą chorych z kamicą moczową stanowiły dzieci z najmłodszej grupy, w wieku do 3 lat, wśród których u prawie 50% zdiagnozowano chorobę w 1. roku życia. Wady rozwojowe układu moczowego oraz zakażenia dróg moczowych towarzyszyły kamicy u ponad 70% obserwowanych pacjentów. Kamicę odlewową stwierdzono u 16,4% badanych, najczęściej u dzieci z przebiegiem kamicy powikłanym zakażeniem układu moczowego i/lub z wadami dróg moczowych. U ponad 30% dzieci kamica odlewowa nie była związana z wadą ani zakażeniem układu moczowego.

14

Zakażenie RSV a nawrotowość obturacji dróg oddechowych u dzieci

100%

Kapusta K., Sopińska M., Kalicki B.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2016

|

vol. 12

|

issue 2

118-125

EN

Viruses, including the respiratory syncytial virus, are the most common aetiological factor of respiratory infections in children. The disease most often occurs between November and April in the northern climate zone, with a peak incidence in January and February. A total of 90% of children up to 2 years of age become infected with respiratory syncytial virus. The virus is recognised as the most common pathogen causing bronchiolitis and pneumonia in children up to 2 years old. Respiratory syncytial virus infection is the cause of 17–20% of all infantile hospitalisations. It stimulates both humoral and cellular responses of the immune system, which involves a number of cells (neutrophils, eosinophils) and inflammatory mediators (IL-1, IL-5, IL-6, IL-11, TNF-α, MIF-1a, IL-8, RANTES). It is assumed that apart from its effects on the immune system, respiratory syncytial virus also affects the neurogenic regulation of respiratory smooth muscle tension, resulting in bronchial contraction. Respiratory syncytial virus infection leads to lymphocyte Th1/Th2 imbalance with the dominance of Th2, which can indicate a further relationship with asthma. The correlation between early respiratory syncytial virus infection and the recurrence of post-infection wheezes and asthma development later in life constitutes a subject of numerous discussions. Long-term research demonstrated a relationship between respiratory syncytial virus infections and obstructive ventilatory impairment in the first decade of life. However, no clear causal relationship was found. It is assumed that respiratory syncytial virus infection can only manifest in children with genetic predisposition to this type of response.

PL

Najczęstszym czynnikiem etiologicznym zakażeń układu oddechowego u dzieci są wirusy, a wśród nich syncytialny wirus oddechowy. Zachorowania w północnoeuropejskiej strefie klimatycznej występują przeważnie od listopada do kwietnia, a szczyt przypada na styczeń i luty. Do 2. roku życia zakażeniom RSV ulega 90% dzieci. Wirus ten jest uznawany za najczęstszy patogen wywołujący zapalenia oskrzelików i zapalenia płuc u dzieci do 2. roku życia. Zakażenie syncytialnym wirusem oddechowym stanowi przyczynę około 17–20% wszystkich hospitalizacji dzieci w wieku niemowlęcym. Stymuluje on zarówno odpowiedź humoralną, jak i komórkową układu odpornościowego, w której bierze udział szereg komórek (neutrofile, eozynofile) oraz mediatorów stanu zapalnego (IL-1, IL-5, IL-6, IL-11, TNF-α, MIF-1a, IL-8, RANTES). Przyjmuje się, że oprócz działania na układ immunologiczny syncytialny wirus oddechowy wpływa też na neurogenną regulację napięcia mięśni gładkich dróg oddechowych, wywołując skurcz oskrzeli. Zakażenie tym patogenem prowadzi do zaburzenia równowagi limfocytów Th1/Th2 na korzyść Th2, co może wskazywać na dalsze związki z astmą oskrzelową. Korelacja między wczesną infekcją syncytialnym wirusem oddechowym a nawrotowością świstów poinfekcyjnych i rozwojem astmy w przyszłości stanowi temat wielu dyskusji. Długoczasowe badania dowodzą związku zakażeń tym wirusem z zaburzeniami wentylacji typu obturacyjnego w pierwszej dekadzie życia. Nie wykazano jednak jednoznacznego związku przyczynowo-skutkowego. Przypuszcza się, że infekcja RSV może jedynie ujawniać dzieci z genetyczną predyspozycją do tego rodzaju odpowiedzi.

15

Najczęstsze zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego u niemowląt i ich związek z żywieniem Część I. Kolka i ulewania

100%

Maślany A., Kalicki B., Rustecka A., Jung A.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2010

|

vol. 6

|

issue 3

194-197

EN

Functional gastrointestinal disorders in infants and young children are one of the most common gastroenterological problems in this age group. Characteristic feature of this disorders is the lack of organic cause in the organs. The paper presents the definition of regurgitation and intestinal colic (according to the III Rome criteria), discusses the etiopathology of these problems and summarises the contemporary therapeutic methods. In addition to behavioural and pharmaceuticals (in lesser extent) methods, nutrition habits play a very important role in the treatment method. Particularly emphasized is the role of diet, both child and mother. Properly chosen diet not only ensures proper development of the child, but it is also an important element in the treatment of the above functional disorders. Among the dietary treatments for infantile colic the best documented evidence of the effectiveness was proved to extensively hydrolysed formulas for artificially- fed babies, and the use of maternal hypoallergenic diet for breast-fed babies. The best results were achieved with children which had documented food hypersensitivity. Soy proteins and lactose-reduced formulas became to be ineffective in relieving colic. So commonly used herbal teas moderately mitigated symptoms but because of the fear of losing thirst they are not recommended. Nutrition habits can be used as one of the methods to alleviate regurgitation problems. Most of all it is important to correctly place the baby during and after feeding. The extensively hydrolysed formulas and, in selected cases, thickening formulas that decrease volume of lost food, are beneficial in regurgitations in infants. Special attention should be paid to rate of weight gain and overall infant development in case of both: infantile colic symptoms and regurgitation. In the case of disturbance in the harmonious development of the infant, one should be looking for some other causes of disorder, especially outbreaks of infection in the urinary tract, gastrointestinal tract or states that require surgical interventions (including pylorostenosis or intussusception).

PL

Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego u niemowląt i młodszych dzieci są jednym z najczęstszych problemów z zakresu gastroenterologii w tej grupie wiekowej. Charakterystyczną cechą tych zaburzeń jest brak podłoża organicznego. W pracy przedstawiono definicję kolki jelitowej i ulewania zgodnie z III kryteriami rzymskimi, omówiono przyczyny tych dolegliwości oraz zestawiono próby dotychczas stosowanych działań terapeutycznych. Obok metod behawioralnych oraz, w mniejszym stopniu, farmakologicznych bardzo ważną rolę w leczeniu odgrywają metody żywieniowe. Szczególnie podkreślono rolę stosowania odpowiedniej diety zarówno u dziecka, jak i u matki. Prawidłowo dobrana dieta nie tylko zapewnia prawidłowy rozwój dziecka, ale także jest istotnym elementem w terapii powyższych zaburzeń czynnościowych. Wśród żywieniowych metod leczenia kolki niemowlęcej najlepiej udokumentowaną skuteczność mają hydrolizaty o znacznym stopniu hydrolizy w przypadku dzieci karmionych sztucznie oraz stosowanie u matki diety hipoalergicznej w przypadku dzieci karmionych piersią. Przynosiło to najlepsze efekty u dzieci z udokumentowaną nadwrażliwością pokarmową. Nieefektywne w łagodzeniu kolki okazały się preparaty sojowe oraz preparaty o zmniejszonej zawartości laktozy. Często stosowane pojenie herbatami ziołowymi w umiarkowanym stopniu łagodzi objawy, ale z obawy przed utratą pragnienia wskutek ich podawania nie są to napoje zalecane. Metody żywieniowe znajdują również zastosowanie w łagodzeniu problemów regurgitacji. Istotne znaczenie ma tu przede wszystkim prawidłowe ułożenie dziecka podczas karmienia i po nim. Korzystne okazały się preparaty o znacznym stopniu hydrolizy, a w uzasadnionych przypadkach – mieszanki mleczne z dodatkiem środków zagęszczających, które zmniejszają objętość traconego w ten sposób pokarmu. Zarówno w przypadku występowania objawów kolki niemowlęcej, jak i ulewań należy zwrócić szczególną uwagę na tempo przyrostu masy ciała i ogólny rozwój dziecka. W przypadku zaburzeń w harmonijnym rozwoju niemowlęcia należy poszukiwać innej przyczyny dolegliwości, przede wszystkim ognisk zakażenia w układzie moczowym, pokarmowym czy stanów wymagających interwencji chirurgicznych, między innymi pylorostenozy czy wgłobienia jelit.

16

Spirometria w długoterminowej kontroli u dzieci z alergicznym nieżytem nosa

100%

Dadas-Stasiak E., Jung A., Jobs K., Kalicki B.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2016

|

vol. 12

|

issue 1

77-84

EN

Allergic rhinitis is currently considered the most common allergic condition. The ECAP (Epidemiology of Allergic Disorders in Poland) study, which was conducted in Poland between 2006 and 2008, found that allergic rhinitis affects 23.6% of children aged 6–7 years, 24.6% of children aged 13–14 years and 21.0% of adults aged 35–44 years. It was shown that allergic rhinitis causes a nine-fold increase in the risk of allergic asthma. The aim of the study was to assess the risk of asthma in children with allergic rhinitis based on spirometric identification of bronchial obstruction. A three-year follow-up was conducted in a group of 60 children, including 37 study patients with diagnosed allergic rhinitis and 23 controls. Three (8.1%) children in the study group developed asthma. Despite normal spirometry findings in the three asthmatic children with allergic rhinitis, comparison analyses indicated statistically significant differences in FEV1 and FVC values between the study group with allergic rhinitis and asthma and the controls. Normal spirometry results in most monitored children, suggesting the absence of lower respiratory inflammation, may be associated with an adequate control of allergic rhinitis as a result of proper treatment.

PL

Alergiczny nieżyt nosa jest obecnie uważany za najczęściej występującą chorobę alergiczną. W Polsce w przeprowadzonym w latach 2006–2008 badaniu ECAP (Epidemiologia Chorób Alergicznych w Polsce) stwierdzono, że na alergiczny nieżyt nosa choruje 23,6% dzieci w wieku 6–7 lat, 24,6% w wieku 13–14 lat i 21,0% dorosłych w wieku 35–44 lat. Wykazano, że rozpoznanie alergicznego nieżytu nosa zwiększa ryzyko rozwoju astmy alergicznej aż dziewięciokrotnie. Celem prezentowanej pracy była ocena ryzyka rozwoju astmy u dzieci chorujących na alergiczny nieżyt nosa poprzez określenie, czy występują u nich cechy obturacji oskrzeli w badaniu spirometrycznym. Trzyletniej obserwacji poddano grupę 60 dzieci: 37 stanowiło grupę badaną z rozpoznanym alergicznym nieżytem nosa, a 23 – grupę kontrolną. W badanej grupie 3 dzieci rozwinęło astmę, co stanowiło 8,1%. Wyniki badań spirometrycznych u 3 dzieci z alergicznym nieżytem nosa, u których rozwinęła się astma, były prawidłowe, ale analizy porównawcze wskazywały na statystycznie znamienną różnicę wartości FEV1 i FVC pomiędzy grupą badaną z alergicznym nieżytem nosa i astmą a grupą referencyjną. Prawidłowe wyniki badań spirometrycznych u większości obserwowanych dzieci, sugerujące brak toczenia się procesu zapalnego w dolnych drogach oddechowych, mogą być związane z dobrą kontrolą alergicznego nieżytu nosa w wyniku poprawnie prowadzonego leczenia.

17

Ocena stężeń witaminy D w surowicy dzieci z alergią

100%

Rustecka A., Jung A., Jobs K., Kalicki B.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2016

|

vol. 12

|

issue 1

85-93

EN

In recent years, there has been a worldwide increase in the incidence of allergy, particularly in the paediatric population. The most common allergic conditions include asthma, allergic rhinitis, allergic conjunctivitis, atopic dermatitis, food allergies and urticaria. There are a number of publications showing the importance of serum vitamin D levels in atopic diseases. The effects of vitamin D on the balance between Th1 and Th2 lymphocyte-mediated immune response as well as the antiinflammatory effects by limiting TNF-α overproduction are emphasised. The role of vitamin D in the formation of natural endogenous antibiotics and antimicrobials, such as defensins and cathelicidins, is also known. Aim of the study: The aim of the study was to assess serum vitamin D levels in allergic children. Material and methods: Children diagnosed with allergy and/or monitored for atopic disease as well as children with recurrent respiratory infections were included in the study. The children were diagnosed and treated at the Department of Paediatrics, Paediatric Nephrology and Allergology of the Military Institute of Medicine in the period from September 2011 to August 2013. A total of 60 children were qualified to a group with allergy diagnosis (group I), and 49 children formed a group with recurrent respiratory infections (group II). Vitamin D levels were measured in 109 children aged from 2 months to 18 years. Results: Low levels of vitamin D (below the normal limit) were shown in both paediatric groups. No statistically significant (p = 0.25) effects of the season on vitamin D levels were found in the whole evaluated population of children. A statistically significant (p < 0.0001) negative correlation was shown between vitamin D serum levels and the age of the assessed children (vitamin D levels decreased with age).

PL

W ostatnich latach obserwowany jest wzrost częstości występowania alergii na świecie, najbardziej zaznaczony w populacji dziecięcej. Do najczęstszych chorób alergicznych należą: astma, alergiczny nieżyt nosa, alergiczny nieżyt spojówek, atopowe zapalenie skóry, alergie pokarmowe oraz pokrzywki. Istnieje wiele publikacji wskazujących na znaczenie stężenia witaminy D w surowicy krwi w chorobach atopowych. Podkreśla się wpływ witaminy D na zachowanie równowagi pomiędzy odpowiedzią immunologiczną generowaną przez limfocyty Th1 i Th2, a także działanie przeciwzapalne poprzez ograniczenie nadmiernej produkcji TNF-α. Znany jest również udział witaminy D w tworzeniu endogennych naturalnych antybiotyków i czynników antydrobnoustrojowych, do których należą defensyny i katelicydyny. Cel pracy: Celem pracy była ocena stężeń witaminy D w surowicy krwi u dzieci z alergią. Materiał i metody: Badaniem objęto dzieci z rozpoznaną chorobą alergiczną i/lub obserwowane w kierunku choroby o podłożu atopowym oraz dzieci z nawracającymi infekcjami układu oddechowego. Dzieci były diagnozowane i leczone w Klinice Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie w okresie od września 2011 do sierpnia 2013 roku. Sześćdziesięcioro dzieci zakwalifikowano do grupy z rozpoznaną alergią (grupa I), natomiast 49 dzieci do grupy z nawracającymi zakażeniami układu oddechowego (grupa II). Witaminę D oznaczono u 109 dzieci w wieku od 2 miesięcy do 18 lat. Wyniki: Niskie stężenia witaminy D, poniżej granicy normy, wykazano w obu badanych grupach dzieci. Nie stwierdzono istotnego statystycznie (p = 0,25) wpływu pory roku na wartości stężeń witaminy D w całej analizowanej grupie dzieci. Wykazano natomiast istotną statystycznie (p < 0,0001) odwrotną korelację pomiędzy stężeniem witaminy D w surowicy a wiekiem badanych dzieci (im starsze dziecko, tym niższe stężenie witaminy D).

18

Rozpoznanie i leczenie alergicznego nieżytu nosa

100%

Grad A., Bartoszewicz L., Kalicki B., Jung A.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2008

|

vol. 4

|

issue 3

154-158

EN

Allergic rhinitis (AR) is the most common allergic disease in the world. Frequently it coexists with other allergic diseases such as asthma, allergic conjunctivitis or allergic dermatitis. It is inflammatory disease with immunological background, and it is caused by IgE-dependent reaction of the nasal mucous membrane to allergen.If time of symptoms duration is taken into account AR can be classified into intermittent or perennial, and severity of symptoms classifies it into mild or moderate/severe. Allergic rhinitis is a disease that depends of many factors. Interactions of environmental and genetic factors are responsible for its development. Environmental factors include airborne outdoor and indoor allergens (pollen, mold spores, house dust mites, animals fur and dander, insects), occupational allergens and atmospheric air pollution. Genetic factors are atopy and particular genetic polymorphisms coexistence. Symptoms of AR are itching, sneezing, clear nasal discharge, nasal congestion and loss of smell ability. Recognition of AR bases on compliance of symptoms and results of skin prick tests or the presence of specific IgE antibodies in blood. Assessment of amount of total IgE is not helpful in diagnostic process, while nasal provocation tests are more useful in scientific researches than clinical practice. Therapeutic process consists of patients education, exposure to allergens reduction, pharmacological treatment and specific immunotherapy. In pharmacological treatment are used systemic or topical antihistamine drugs, systemic or topical glucocorticoids, topical decongestants, montelukast, cromo - glicas, and ipratropium bromide. Specific immunotherapy is indicated in selected groups of patients and it influences natural history of allergic diseases.

PL

Alergiczny nieżyt nosa (ANN) jest najczęstszą chorobą alergiczną na świecie. Często współistnieje z innymi chorobami alergicznymi, np. astmą, alergicznym zapaleniem spojówek lub atopowym zapaleniem skóry. Jest chorobą zapalną o podłożu immunologicznym, wywołaną IgE-zależną reakcją błony śluzowej nosa na alergen. Biorąc pod uwagę czas utrzymywania się objawów, ANN można podzielić na okresowy i przewlekły – ich przebieg może być łagodny oraz umiarkowany lub ciężki. Alergiczny nieżyt nosa jest chorobą zależną od wielu czynników. Za jego rozwój odpowiadają interakcje czynników środowiskowych i genetycznych. Do czynników środowiskowych zalicza się alergeny powietrznopochodne zewnętrzne i domowe (pyłki roślin, zarodniki grzybów pleśniowych, roztocze kurzu domowego, naskórki i sierści zwierząt, owady), alergeny zawodowe i zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Czynniki genetyczne to atopia i współistnienie określonych polimorfizmów genów. Objawami ANN są świąd, kichanie, surowicza wydzielina nosowa, niedrożność nosa, utrata powonienia. Rozpoznanie ANN opiera się na wykazaniu zgodności pomiędzy objawami i wynikami punktowych testów skórnych lub obecnością we krwi swoistych IgE. Pomiar całkowitego IgE nie jest przydatny w rozpoznaniu ANN, a donosowe próby prowokacyjne są wykorzystywane głównie w badaniach naukowych, rzadziej w praktyce klinicznej. Postępowanie terapeutyczne obejmuje edukację pacjenta, zmniejszenie narażenia na alergeny, leczenie farmakologiczne oraz immunoterapię swoistą. W leczeniu farmakologicznym stosuje się leki przeciwhistaminowe doustne i donosowe, glikokortykosteroidy donosowe i systemowe, leki obkurczające naczynia błony śluzowej nosa, montelukast, bromek ipratropium i kromony. Immunoterapia swoista jest stosowana w leczeniu wybranych grup chorych i wpływa na naturalny przebieg chorób alergicznych.

19

Ciało obce drzewa oskrzelowego jako przyczyna zaostrzenia astmy

100%

Bartoszewicz L., Grad A., Kalicki B., Fabisiewicz A.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2009

|

vol. 5

|

issue 3

226-230

EN

Asthma is the most frequent chronic respiratory tract disease at children. The rate of its appearance in Poland is 8.6% among children. Its inflammatory basis is a cause that any even non-specific factor inducing inflammatory changes in respiratory tract can lead to asthma exacerbation. Children suspected of asthma or with already established diagnosis are frequent patients of pediatricians and family doctors. But once set diagnosis doesn’t exempt the doctor of vigilance and individual approach to every asthmatic patient. In the article we present a case of a patient with asthma exacerbation that was caused by foreign body set in bronchial tree. History of foreign body aspiration was initially negative. Despite of intensive treatment response to it was inadequate. In addition asymmetry of auscultatory pulmonary signs and characteristics of chest x-ray led to deepening and widening of the diagnosis. The foreign body was found in the bronchial tree and its removal allowed to gain control over asthma and to prevent further forced treatment and prawiits complication. Relapsing course of asthma and its chronic character make doctor lose his or her vigilance. Consecutive exacerbations are treated routinely especially if the response is satisfactory. On the other side, negative history of foreign body aspiration and its heterogeneous and non-specific course causes to misleading diagnoses. Furthermore antiasthmatic treatment can temporary mute the symptoms and suggests asthma the leading cause of the condition. Unrecognized foreign body leads to serious and irreversible repercussions, which are a consequence of leaving it in the organism as well as inappropriate harmful treatment of other overdiagnosed states.

PL

Astma jest najczęstszą przewlekłą chorobą układu oddechowego u dzieci. Częstość jej występowania w Polsce wśród populacji dziecięcej wynosi 8,6%. To choroba o podłożu zapalnym i każdy, nawet niespecyficzny bodziec prowokujący zmiany zapalne w układzie oddechowym, może przyczyniać się do jej zaostrzeń. Dzieci, zarówno z podejrzeniem astmy, jak i z już ustalonym rozpoznaniem, są częstymi pacjentami pediatry i lekarza rodzinnego. Postawiona diagnoza astmy nie zwalnia lekarza z czujności i indywidualnego rozważenia każdego przypadku. W artykule przedstawiono przypadek pacjenta z zaostrzeniem astmy, które wywołane było aspiracją ciała obcego do drzewa oskrzelowego. Początkowo wywiad w kierunku ciała obcego był negatywny. Pomimo intensywnego leczenia nie uzyskiwano zadowalającej odpowiedzi. Asymetria objawów osłuchowych nad płucami oraz obraz radiologiczny klatki piersiowej skłoniły do pogłębienia wywiadu oraz diagnostyki. Wykrycie ciała obcego i jego usunięcie pozwoliło na uzyskanie kontroli astmy i zapobiegło powikłaniom wynikającym z intensywnego leczenia dziecka. Nawrotowość przebiegu astmy i jej przewlekły charakter sprawiają, że lekarz kolejne zaostrzenia traktuje rutynowo, zwłaszcza jeśli mamy do czynienia z dobrą reakcją na leczenie. Z drugiej strony często negatywny wywiad oraz różnorodność i niespecyficzność objawów związanych z aspiracją ciała obcego prowadzą do błędnej diagnozy. Dodatkowo leczenie przeciwastmatyczne może powodować czasowe złagodzenie objawów związanych z aspiracją ciała obcego i sugerować astmę jako pierwotną przyczynę choroby. Nierozpoznanie ciała obcego prowadzi do poważnych i nieodwracalnych następstw, które są konsekwencją zarówno pozostawania ciała obcego w drogach oddechowych, jak i konieczności stosowania intensywnego leczenia, np. glikokortykosteroidów systemowych czy wielokrotnej antybiotykoterapii.

20

Odczynowe zapalenie stawów u dzieci

100%

Maślany A., Kalicki B., Jung A., Bartoszewicz L.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2010

|

vol. 6

|

issue 2

EN

Reactive arthritis (ReA) in children is a frequent problem, and yet this is rarely taken into account in the diagnosis. For years it has been assimilated with respiratory, gastrointestinal or urogenital infections, especially caused by bacteria. ReA in the course of parasitic infections is much less frequently described in the literature, but due to the greater incidence of parasitic problems in the paediatric population it should be taken into account. This thesis discusses contemporary views on the causes, course and treatment of ReA, it lists a number of potential microorganisms that may cause them and beyond articular symptoms of various systems and organs. Into account were also taken links between this disease and poststreptococcal arthritis, whose diagnostic criteria and standards of conduct have not yet been clearly defined. The thesis presents ReA case in the course of enterobiosis in 12-year-old boy. The child was admitted to hospital due to pain around the right hip and with additional abdominal pains and itching around the anus. As a result of that a series of tests were performed to explain the cause of ailments. Based on studies of blood, urine and faeces, chronic connective tissue diseases were excluded, as well as bacterial and viral ailments background. As result of finding the number of Enterobius vermicularis eggs in a sample of stool, ReA was diagnosed in the course of enterobiosis. After applying anti-parasitic (Pyrantelum) and antiinflammatory (Apo-Naproxen) treatment a gradual resolution of symptoms were observed.

PL

Reaktywne zapalenie stawów (ReZS) u dzieci to problem częsty, a mimo to rzadko uwzględniany w diagnostyce. Od dawna łączono odczynowe zmiany stawowe z zakażeniami układu oddechowego, pokarmowego czy moczowo-płciowego, szczególnie w przypadku infekcji bakteryjnych. ReZS w przebiegu zakażeń pasożytniczych są znacznie rzadziej opisywane w literaturze, ale z uwagi na większą częstotliwość występowania problemów o podłożu parazytologicznym w populacji dziecięcej powinny być uwzględniane. W pracy omówiono współczesne poglądy na temat przyczyn, przebiegu i leczenia ReZS, przedstawiono listę potencjalnych drobnoustrojów mogących je wywoływać oraz występujących objawów pozastawowych z zakresu poszczególnych układów i narządów. Zwrócono również uwagę na powiązania tej jednostki chorobowej z popaciorkowcowym zapaleniem stawów, którego kryteria diagnostyczne i standardy postępowania nie zostały dotychczas jednoznacznie określone. W pracy przedstawiono opis przypadku ReZS w przebiegu owsicy u 12-letniego chłopca. U dziecka przyjętego do Kliniki z powodu dolegliwości bólowych w obrębie prawego stawu biodrowego oraz zgłaszającego dodatkowo bóle brzucha i świąd okolicy odbytu wykonano serię badań wyjaśniających przyczynę dolegliwości. Na podstawie badań krwi, moczu oraz kału wykluczono przewlekłe choroby tkanki łącznej, a także tło bakteryjne i dolegliwości wirusowe. Wobec wykazania licznych jaj owsików w próbce kału rozpoznano ReZS w przebiegu owsicy. Po zastosowanym leczeniu przeciwpasożytniczym (Pyrantelum) oraz przeciwzapalnym (Apo-Naproxen) obserwowano stopniowe ustępowanie objawów chorobowych.

Refine search results

Antybiotykoterapia u dzieci z zapaleniem płuc leczonych w warunkach szpitalnych

Rożnorodność manifestacji klinicznych zakażeń Mycoplasma pneumoniae. Obserwacje kliniczne

Wrodzone przerostowe zwężenie odźwiernika (pylorostenoza) – prezentacja przypadku

Ocena stężenia tlenku azotu w powietrzu wydychanym u dzieci z alergicznym nieżytem nosa

Babeszjoza człowieka – mało znana choroba odkleszczowa

Ciało obce drzewa oskrzelowego jako przyczyna zaostrzenia astmy

Analiza zakażeń syncytialnym wirusem oddechowym u dzieci w wieku do 24. miesiąca życia, hospitalizowanych w Klinice Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej Wojskowego Instytutu Medycznego na przełomie lat 2016 i 2017

Znaczenie witaminy D w chorobach atopowych u dzieci

Alergiczna reaktywność krzyżowa – czy nowe wyzwanie dla alergologów?

Rozpoznanie i leczenie alergicznego nieżytu nosa

Najczęstsze zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego u niemowląt i ich związek z żywieniem Część II. Biegunki ostre i zaparcia

Najczęściej występujące przyczyny i rodzaje alergii u dzieci w świetle aktualnej epidemiologii

Kamica układu moczowego u dzieci w wieku 0–3 lata w badaniach własnych z uwzględnieniem współwystępowania wad i zakażeń układu moczowego

Zakażenie RSV a nawrotowość obturacji dróg oddechowych u dzieci

Najczęstsze zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego u niemowląt i ich związek z żywieniem Część I. Kolka i ulewania

Spirometria w długoterminowej kontroli u dzieci z alergicznym nieżytem nosa

Ocena stężeń witaminy D w surowicy dzieci z alergią

Rozpoznanie i leczenie alergicznego nieżytu nosa

Ciało obce drzewa oskrzelowego jako przyczyna zaostrzenia astmy

Odczynowe zapalenie stawów u dzieci