Search results

1

Rhodiola rosea L. jako przykład rośliny adaptogennej

100%

Tajer A.

Annales Academiae Medicae Silesiensis

|

2011

|

vol. 65

|

issue 4

77-82

EN

Rhodiola rosea is a herbaceous plant that belongs to the family Crassulaceae. For the centuries Rhodiola has gained popularity in the traditional medicine of Russia and Asia as a means of increasing physical and mental endurance of the organism. This plant has been cultivated in Poland since 1980. It occurs in the Sudetes and in the Carpathians, especially in the Tatra Mountains. Rhodiola rosea grows mostly in moist, rocky grasslands and screes. Contents of biologically active substances such as phenylopropanoids, fl avonoids, phenolic acids, monoterpenes and many other cause a revealing multidirectional pharmaceutical activity: stimulating the central nervous system, decreasing depression, reducing fatigue, and have adaptogenic, cardioprotection, anticancer and antioxidant properties. Year in year, Rhodiola rosea is becoming more and more popular in medicine and is subjected to the new research and its benefi cial psychostimulation activity on the organism reveals great hopes for widespread application/use in the daily diet supplementation.

PL

Różeniec górski Rhodiola rosea jest rośliną zielną należącą do rodziny gruboszowatych Crassulaceae. Popularność zyskała już w tradycyjnej medycynie rosyjskiej i azjatyckiej, jako środek zwiększający fizyczną i umysłową wydolność organizmu. W Polsce uprawę tej rośliny rozpoczęto w 1980 r. Na stanowiskach naturalnych spotykana jest w Sudetach i Karpatach, zwłaszcza w Tatrach. Rośnie najczęściej na wilgotnych, skalistych murawach i piargach. Dzięki zawartości biologicznie czynnych związków chemicznych, takich jak fenylopropanoidy, flawonoidy, fenolokwasy, monoterpeny i wiele innych, przypisuje się jej pobudzający wpływ na ośrodkowy układ nerwowy, działanie zmniejszające zmęczenie, adaptogenne, kardiochronne, przeciwnowotworowe oraz antyoksydacyjne. Z roku na rok Rhodiola rosea staje się popularniejsza w medycynie i poddawana jest kolejnym badaniom, a jej udowodnione korzystne psychostymulujące działanie na organizm wzbudza duże nadzieje na jej powszechne wykorzystanie w suplementacji codziennej diety.

2

Ocena naturalnych zasobów roślin naczyniowych na terenie ośrodków rekreacyjno-wypoczynkowych

63%

Jędrzejko K., Tajer A.

Annales Academiae Medicae Silesiensis

|

2009

|

vol. 63

|

issue 5

25-40

EN

INTRODUCTION The studied recreation areas “Park Zadole”, “Źródła Boliny Południowej” and “Wesoła Fala” are situated in the eastern part of the Silesian Province, within Upper Silesian Industrial District. Many areas in this region were converted mainly by the mining and the metallurgy. In many places it leaded to the lowering of the health of the fl ora and the strong deterioration of its habitat. Material and methods The bibliographical studies and the local fl orisric research that have been carried out in the vegetation season 2008-2009 in the area of the three recreational resorts, allowed a detailed fl oristic-ecological analysis of the fl ora and the evaluation of the natural resources of vascular plants taking into consideration medical plants. An alphabetical list of species of the vascular fl ora was carried out, taking listed resorts into consideration. Detailed statistic analysis contains important features considering: 1-using species in given category of the health care and homeopathy, 2-possibility of acquiring kind of medicinal raw material, 3-diversity of species as regards the pharmacological infl uence, 4-diversity of fl ora as regards biologically active contents of endogenic chemical substances, also medicinal, 5- group of 15 other functional features of the whole included in an inventory plants species. The gained results have been presented in histograms. RESULTS As a result of the research I have confi rmed an existence of 358 species of vascular plants, where 291 species have curative properties and 108 are used in a homeopathy. There are 18 legally protected species. 13 of them are fully protected and 5 species are partially protected. CONCLUSIONS The studied recreation areas are characterized by quite rich degree of the species diversity. Such aspects as infl uence of environmental conditions on the vegetable raw material have to be considered and therefore, it cannot be used for pharmaceutical purposes. Nevertheless, thanks to its fl oristic diversity, the examined area is a natural gene bank for medicinal plants. Abundant populations of many of them can provide seeds for their cultivation outside the area of intensive large-industrial contaminating.

PL

WSTĘP Badane w latach 2007-2008/9 tereny rekreacyjno-wypoczynkowe „Park Zadole”, „Źródła Boliny Południowej” oraz „Wesoła Fala”, położone w Katowicach oraz Mysłowicach, stanowią dość rozległe, lesiste enklawy zieleni miejskiej, które zachowują znaczny stopień naturalności. Leżą one we wschodniej części województwa śląskiego, w obrębie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. W tym regionie nastąpiło przekształcenie rozległych obszarów, głównie przez górnictwo i hutnictwo. W wielu miejscach doszło do obniżenia żywotności szaty roślinnej oraz silnej degradacji jej siedlisk życiowych. MATERIAŁ I METODY Studia literaturowe oraz fl orystyczne badania terenowe, przeprowadzone na terenie trzech ośrodków rekreacyjnych, pozwoliły na szczegółową analizę fl orystyczno-ekologiczną i zielarską szaty roślinnej oraz ocenę naturalnych zasobów gatunków fl ory naczyniowej Tracheophyta, ze szczególnym uwzględnieniem udziału naturalnych zasobów genowych roślin leczniczych. Sporządzono alfabetyczny wykaz gatunków fl ory naczyniowej (paprotniki, nasienne), z uwzględnieniem stanowisk ich występowania w relacji do wymienionych ośrodków rekreacyjnych. Szczegółową analizą statystyczną objęto grupę cech istotnych ze względu na ich indywidualne właściwości osobnicze oraz ich wykorzystanie w lecznictwie alopatycznym i homeopatii. Przedstawiono w formie histogramów: 1-wykorzystanie gatunku w danej kategorii lecznictwa alopatycznego, w tym ofi cjalnego (surowce farmakopealne i ofi cynalne), w medycynie tradycyjnej (ludowej) oraz w homeopatii, 2-dostępność gatunkową pozyskiwanych określonych typów surowca leczniczego, 3-zróżnicowanie gatunków pod względem ich oddziaływania farmakologicznego na ustrój człowieka i zwierząt hodowlanych, 4-zróżnicowanie gatunków fl ory naczyniowej pod względem zawartości endogennych, biologicznie aktywnych substancji chemicznych, w tym o zdefi niowanych – w literaturze specjalistycznej - działaniach leczniczych, 5 - grupę 15 innych cech użytkowych stwierdzonych w całym zbiorze zinwentaryzowanych gatunków roślin naczyniowych. WYNIKI W wyniku przeprowadzonych badań fl orystycznych stwierdzono występowanie 358 taksonów roślin naczyniowych, w tym 291 gatunków leczniczych oraz niezależnie 108 gatunków stosowanych w homeopatii. Ochronie prawnej w Polsce podlega 18 gatunków, a w tej liczbie 13 objętych jest ochroną ścisłą i 5 częściową. WNIOSKI Charakteryzowane obszary rekreacyjno-wypoczynkowe cechuje dość bogate zróżnicowanie gatunkowe roślin naczyniowych, a także znaczny potencjał surowcowy gatunków leczniczych (81,3% gatunków fl ory naczyniowej). Florystyczne badania waloryzacyjne pozwoliły ukazać znaczną różnorodność gatunkową w obrębie fl ory leczniczej występującej na tym terenie. Należy je traktować jako naturalny bank genów. Obecność obfi tych populacji wielu leczniczych gatunków roślin może stanowić źródło pozyskiwania nasion i rozmnóżek wegetatywnych w celu przenoszenia ich do upraw leżących poza GOP-em, czyli obszarem intensywnego skażenia emisjami pochodzenia wielkoprzemysłowego. Natomiast bezpośrednie wykorzystanie surowców z roślin macierzystych w celu pozyskiwania leku naturalnego z gatunków uznanych w medycynie naturalnej za lecznicze (napary, odwary, maceraty itp.), poza niektórymi wyjątkami, ze względu na znaczny zakres chemicznego zanieczyszczenia środowiska, bez uprzedniej, toksykologicznej diagnostyki danego surowca, na razie, nie wydaje się być możliwe.

3

Współczesne spojrzenie na właściwości lecznicze płucnicy islandzkiej Cetraria islandica (L.) Ach.

51%

Smolińska D., Tajer A., Stebel A.

|

EN

Iceland moss Cetraria islandica (L.) Ach. is a lichen that belongs to the Parmeliaceae family. It occurs throughout Poland, mainly in dry pine forests, grasslands and heaths. A raw material which is used in health care is a thallus of Iceland moss, Lichen islandicus. The properties of the species have been well-known since the 18th century when it started to be used as a food, mostly jelly after soaking in water, or an admixture to fl our for baking bread, as well as a cure for tuberculosis. Nowadays, this lichen is also used as an additive to pet food in Scandinavia. Thanks to the presence of biologically active substances such as lichen acids (cetraric acid, protocetraric acid, fumarprotocetraric acid, protolichesterinic acid, small amounts of usnic acid), polysaccharides and mucous compounds, it has antibacterial, anti-infl ammatory, protective, reinforcing and antiemetic properties. Moreover animal research which has been conducted recently has confi rmed the anticancer properties of the lichen after parenteral administration. Extracts from this lichen are used in treating infl ammation of the upper respiratory tract, laryngitis, as an antitussive agent, against infl ammation of the esophagus and stomach, hypo-acidity, peptic ulcers, as well as externally in the form of rinses to improve the condition of damaged hair and wraps to control the excessive secretion of sebum.

PL

Płucnica islandzka (tarczownica islandzka, porost islandzki) Cetraria islandica (L.) Ach. jest porostem z rodziny tarczownicowatych Parmeliaceae, spotykanym na terenie całego kraju, głównie w suchych borach sosnowych, murawach i na wrzosowiskach. W lecznictwie stosowana jest plecha płucnicy Lichen islandicus. Surowiec ten znany był już ludziom w XVIII w. Stosowano go jako środek spożywczy, głównie galaretkę po odgoryczeniu przez moczenie w wodzie, jako domieszkę do mąki przy wypieku chleba oraz jako lekarstwo na gruźlicę. Do dzisiejszych czasów w Skandynawii używa się go jako dodatek do karmy dla zwierząt domowych. Dzięki zawartości biologicznie czynnych związków chemicznych, głównie kwasów porostowych, takich jak kwasy cetrarowy, protocetrarowy, fumaroprotocetrarowy, protolichesterynowy, a w niewielkich ilościach także usninowy, oraz polisacharydów i związków śluzowych, wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, osłaniające, wzmacniające, przeciwwymiotne. Ostatnio prowadzone badania na zwierzętach wykazały również, po podaniu pozajelitowym, właściwości przeciwnowotworowe. Wyciągi z płucnicy stosuje się w stanach zapalnych górnych dróg oddechowych, w nieżycie gardła, jako środek przeciwkaszlowy, w stanach zapalnych przełyku i żołądka, w niedokwaśności, chorobie wrzodowej, a także – zewnętrznie – w postaci płukanek do polepszenia kondycji zniszczonych włosów oraz okładów w celu regulacji nadmiernego wydzielania łoju.

Refine search results

3 Annales Academiae Medicae Silesiensis

1 2012

1 2011

1 2009

3 Tajer A.

1 Jędrzejko K.

1 Smolińska D.

1 Stebel A.

Rhodiola rosea L. jako przykład rośliny adaptogennej

Ocena naturalnych zasobów roślin naczyniowych na terenie ośrodków rekreacyjno-wypoczynkowych

Współczesne spojrzenie na właściwości lecznicze płucnicy islandzkiej Cetraria islandica (L.) Ach.