Search results

1

Czy to ChAD? Dziesięć bardzo prostych pytań

100%

Święcicki Ł.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2018

|

vol. 18

|

issue 1

87

2

Pregabalina w terapii zaburzeń lękowych

100%

Święcicki Ł.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2015

|

vol. 15

|

issue 3

141-147

EN

Anxiety disorders belong to the most common mental disorders. The treatment methods that have been used so far are not effective enough and therefore further attempts are undertaken. Pregabalin is thought to be a promising drug. Clinical studies indicate that it is at least as effective in the treatment of generalised anxiety as antidepressants with serotoninergic effects. Moreover, its efficacy has also been tested in the treatment of social anxiety disorder (a double-blind, placebo-controlled trial). The results are indicative of pregabalin efficacy. Furthermore, a series of case reports concerning the application of pregabalin in the treatment of drug-resistant obsessive-compulsive disorder has also been published. Similarly, the drug occurred to be effective. In studies on anxiety disorders, the efficacy of pregabalin was comparable to benzodiazepine, although such a comparison is not justified completely since benzodiazepine cannot be used in long-term therapies whereas the efficacy of pregabalin increases with time. Pregabalin is a safe and well-tolerated drug. According to the indications of the World Federation of Societies of Biological Psychiatry, it is a first-line drug in generalised anxiety disorder. Certain concerns are raised by a possible addictive effect of pregabalin, which has lately been addressed more and more frequently. This article presents data concerning the efficacy, safety and tolerability of this drug in the treatment of anxiety disorders.

PL

Zaburzenia lękowe to jedne z najczęściej występujących zaburzeń psychicznych. Dotychczas stosowane metody leczenia nie są wystarczająco skuteczne, dlatego podejmuje się kolejne próby. Pregabalina uchodzi za lek obiecujący pod tym względem: w badaniach klinicznych wykazano, że jest co najmniej równie skuteczna w terapii zespołu lęku uogólnionego jak leki przeciwdepresyjne o działaniu serotoninergicznym. Przeprowadzono także badanie oceniające jej skuteczność w leczeniu zespołu lęku społecznego (wykorzystano metodę podwójnie ślepej próby, działanie leku porównywano z placebo) – wyniki wskazują na skuteczność pregabaliny. Opublikowano również serię opisów kazuistycznych na temat wykorzystania pregabaliny w terapii lekoopornego zespołu obsesyjno-kompulsyjnego. Również w tym przypadku lek okazał się skuteczny. W badaniach dotyczących zaburzeń lękowych skuteczność pregabaliny była porównywalna do skuteczności benzodiazepin, choć takie porównanie nie jest w pełni uzasadnione – benzodiazepin nie można stosować w długotrwałych kuracjach, a skuteczność pregabaliny rośnie z upływem czasu. Pregabalina to lek bezpieczny i dobrze tolerowany, zgodnie ze wskazówkami World Federation of Societies of Biological Psychiatry stosowany jako lek pierwszego rzutu w terapii zespołu lęku uogólnionego. Pewne obawy może budzić ewentualne działanie uzależniające pregabaliny, o którym ostatnio coraz więcej się pisze. W artykule zostaną omówione dane dotyczące skuteczności, bezpieczeństwa i tolerancji tego leku w terapii zaburzeń lękowych.

3

Stosowanie wenlafaksyny w dawkach większych niż 225 mg na dobę. Bilans ryzyka i korzyści

100%

Święcicki Ł.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2014

|

vol. 14

|

issue 3

213-217

EN

The paper discusses the results of a study on the use of venlafaxine at doses higher than 225 mg/day. It seems that the use of such doses may be intentional, especially in patients with treatment-resistant depression. When used at doses of up to 225 mg/day, venlafaxine is a serotoninergic agent (an agent that inhibits the uptake of serotonin). When used at a dose higher than 225 mg/day, the drug has significant effects on the inhibition of noradrenalin reuptake. The fact that doses ranging between 225 and 300 mg/day increase serotonin reuptake is also significant. Although this effect is relatively small (estimated at about 5%), it may be clinically significant according to some authors. Thus, venlafaxine administered at high doses is more efficacious compared to both fluoxetine and the group of selective serotonin reuptake inhibitors (SSRI), when assessed as a whole group. In terms of efficacy, venlafaxine is also the least comparable to the agents from the group of tricyclic antidepressants. Venlafaxine is usually well tolerated even at high doses. Although unpleasant symptoms associated with the withdrawal of venlafaxine (dizziness, nausea, vomiting, general malaise) may be a problem, there is no sufficient evidence indicating that the prevalence and severity of these symptoms may be dose-dependent – this is rather an individual response.

PL

W pracy omówiono wyniki badań dotyczących stosowania wenlafaksyny w dawkach przewyższających 225 mg/dobę. Wydaje się, że stosowanie takich dawek może być celowe zwłaszcza u pacjentów z depresją lekooporną. W dawkach do 225 mg/dobę wenlafaksyna jest lekiem o działaniu głównie serotoninergicznym (hamującym wychwyt zwrotny serotoniny). W dawce przewyższającej 225 mg/dobę lek wywiera istotne działanie na hamowanie wychwytu zwrotnego noradrenaliny. Nie bez znaczenia jest również fakt, że w przypadku dawek w zakresie 225–300 mg/dobę zwiększa się hamowanie wychwytu zwrotnego serotoniny. Choć efekt ten jest stosunkowo niewielki (oceniany na około 5%), to zdaniem części autorów może być klinicznie znaczący. Cechy te sprawiają, że wenlafaksyna w dużych dawkach jest lekiem skuteczniejszym niż leki z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) oceniane jako cała grupa, a także skuteczniejszym niż fluoksetyna. Pod względem skuteczności wenlafaksyna jest także lekiem najmniej porównywalnym z lekami z grupy trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych. Tolerancja wenlafaksyny nawet w dużych dawkach jest zazwyczaj zadowalająca. Problem mogą stanowić przykre objawy występujące podczas odstawiania wenlafaksyny (zawroty głowy, nudności, wymioty, ogólne złe samopoczucie), nie ma jednak dostatecznych dowodów wskazujących na to, że częstość występowania oraz stopień nasilenia tych objawów mogłyby zależeć od stosowanej dawki leku – jest to raczej reakcja indywidualna.

4

Terapia zaburzeń lękowych – problem wyboru leku w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej

100%

Święcicki Ł.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2015

|

vol. 11

|

issue 1

85-94

EN

Anxiety disorders are the most prevalent mental disorders. A vast majority of patients with such problems are treated by the primary health care physicians. In practice, the most available form of treatment at this level of health care is pharmacotherapy. The most frequently chosen drugs belong to the group of benzodiazepines. Benzodiazepine anxiolytics exhibit the commonly known advantages: they are effective in the short run and very well tolerated. A bit less attention is paid to their severe disadvantages. These disadvantages comprise first of all: inclination to induce dependence which is often connected with the need to increase the dose of the drug to obtain a comparable effect, adverse impact on cognitive functions, and the risk of a significant increase in the dose of the drug after discontinuation of benzodiazepine (rebound phenomena). The article presents disadvantages and advantages of benzodiazepines and benefits connected with the use of the underestimated though effective anxiolytic – hydroxyzine. The results of controlled studies point to the efficacy of this drug in therapy of generalized anxiety disorder. Hydroxyzine may be also effectively used during discontinuation of benzodiazepines. This drug does not exhibit any addictive properties and its administration does not cause disturbances in cognitive functions. Psychotherapy continues to be the basic form of treatment of anxiety disorders, but its use in everyday medical practice conditions is often very difficult. In pharmacotherapy of anxiety the use of hydroxyzine is safer than the use of benzodiazepines, and it is often equally effective. Also other drugs, which are not discussed extensively in this article, such as antidepressants in the group of selective serotonin reuptake inhibitors, buspirone and pregabalin, exhibit significant anti-anxiety effects.

PL

Zaburzenia lękowe są najczęściej występującymi zaburzeniami psychicznymi. Znaczna większość chorych z tego typu problemami jest leczona przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. W praktyce najbardziej dostępną formą leczenia na tym poziomie opieki medycznej jest farmakoterapia. Najczęściej wybierane leki należą do grupy benzodiazepin. Anksjolityki benzodiazepinowe mają powszechnie znane zalety – są skuteczne przez krótki okres oraz bardzo dobrze tolerowane. Nieco mniejszą uwagę poświęca się ich poważnym wadom. Do wad tych należą przede wszystkim: skłonność do wywoływania uzależnienia, często połączona z koniecznością zwiększania dawki leku w celu uzyskania porównywalnego efektu, niekorzystny wpływ na funkcje poznawcze oraz ryzyko istotnego zwiększenia dawki leku po odstawieniu benzodiazepiny (objawy z odbicia). W artykule omówiono wady i zalety benzodiazepin oraz korzyści związane ze stosowaniem niedocenianego i skutecznego anksjolityku, jakim jest hydroksyzyna. Wyniki badań kontrolowanych wskazują na skuteczność tego leku w terapii zaburzenia lękowego uogólnionego. Hydroksyzyna może być również skutecznie stosowana podczas odstawiania benzodiazepin. Lek nie ma właściwości uzależniających, a jego podawanie nie powoduje zaburzeń funkcji poznawczych. Podstawową formą leczenia zaburzeń lękowych pozostaje psychoterapia, jednak jej stosowanie w warunkach codziennej praktyki medycznej jest często bardzo trudne. W przypadku prowadzenia farmakoterapii lęku stosowanie hydroksyzyny jest wyjściem bezpieczniejszym niż stosowanie benzodiazepin, często równie skutecznym. Istotne działanie przeciwlękowe wywierają także inne leki, nieomawiane szerzej w tym artykule, takie jak leki przeciwdepresyjne z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny, buspiron, pregabalina i inne.

5

Stosowanie wenlafaksyny w dawkach podzielonych – opis kazuistyczny

100%

Święcicki Ł.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2015

|

vol. 15

|

issue 1

41-44

EN

Venlafaxine is a drug with at least two significant antidepressant mechanisms of action. Selective serotonin reuptake inhibition (5-HT) is observed even when low doses are used and noradrenalin reuptake inhibition can be seen when doses are higher. The cut-off point is usually a daily dose of 225 mg although a change from one mechanism of action into dual action is usually of spectral nature. It is possible that in daily doses higher than 375 mg, the drug exhibits dopaminergic effects, but such large doses are not recommended by the manufacturer. Using higher doses is associated with greater antidepressant efficacy. One should remember, however, that a change of dosage can be related to a different profile of adverse effects (which also depends on patient’s individual sensitivity). The serotoninergic effects are also perceived as sedating, causing excessive drowsiness or even apathy. The noradrenergic effects can, however, evoke the feeling of excessive agitation and sleep disorders. Moreover, the perception of a given action, as indifferent or troublesome to functioning, depends on the time of a day at which it occurs. The sleep-inducing action is perceived as positive by patients in the evening and agitation may be considered positive in the morning. It seems that the time of using venlafaxine may affect the subjective drug tolerance. The article presents two cases that represent this viewpoint. It is not entirely clear why the action of the drug is experienced as the strongest by patients soon after administration (a specific placebo effect cannot be excluded). Despite this, subjective venlafaxine tolerance is undoubtedly associated with the manner of administration. Physicians should take this into consideration.

PL

Wenlafaksyna jest lekiem o co najmniej dwóch istotnych mechanizmach działania przeciwdepresyjnego. Hamowanie wychwytu zwrotnego serotoniny (5-HT) ujawnia się już podczas stosowania niskich dawek, a hamowanie wychwytu zwrotnego noradrenaliny – dopiero przy dawkach istotnie wyższych. Za punkt odcięcia przyjmuje się na ogół dawkę 225 mg na dobę, choć zmiana z jednego mechanizmu działania na dwa ma najprawdopodobniej charakter spektralny. Możliwe, że w dawkach powyżej 375 mg na dobę lek wykazuje również działanie dopaminergiczne, ale tak duże dawki wenlafaksyny nie są zalecane przez producenta. Stosowanie wyższych dawek przekłada się na większą skuteczność przeciwdepresyjną leku. Należy jednak pamiętać, że zmiana dawki może być związana z ujawnieniem się odmiennego profilu działań niepożądanych (choć zależy to także od indywidualnej wrażliwości pacjenta). Działanie serotoninergiczne bywa odbierane jako uspokajające, sedujące, powodujące nadmierną senność, a nawet zobojętnienie i apatię. Działanie noradrenergiczne może z kolei wywoływać uczucie nadmiernego pobudzenia i zaburzenia snu. To, czy dane działanie jest odczuwane jako niewpływające na funkcjonowanie, czy też jako trudne do zniesienia, zależy ponadto od pory dnia, w której występuje. Działanie nasenne pacjent uzna za korzystne wieczorem, natomiast działanie rozbudzające – rano. Wydaje się, że pora podawania wenlafaksyny może wpływać na subiektywną tolerancję leku. W artykule opisano dwie sytuacje ilustrujące ten punkt widzenia. Nie jest do końca jasne, dlaczego pacjenci odczuwają działanie leku najsilniej wkrótce po jego przyjęciu (nie da się wykluczyć swoistego efektu placebo). Mimo to w przypadku wielu chorych subiektywna tolerancja wenlafaksyny bez wątpienia ma związek ze sposobem podawania leku; lekarze powinni brać tę okoliczność pod uwagę.

6

Pregabalina w dawkach 300 mg/dobę i wyższych – bilans korzyści i ryzyka

63%

Antosik-Wójcińska A. Z., Święcicki Ł.

|

vol. 17

|

issue 3

208-215

EN

The paper gives a broad review of studies on the use of pregabalin, mainly its potential in the therapy of anxiety disorders, with particular emphasis on generalized anxiety, while also briefly discussing its other possible applications. Pregabalin is a ligand for voltage-gated alpha-2-delta calcium channel subunits localised at presynaptic terminal regions in brain and spinal cord neurons. Multiple studies have demonstrated its higher efficiency over placebo in treating generalized anxiety disorder, including anxiety with aggravated depression symptoms. Different pregabalin doses, ranging from 150 to 600 mg/day, have been assessed, showing lower doses (starting from 150 mg/day) to be effective in treating the psychological symptoms of anxiety. Effective treatment of somatic symptoms, on the other hand, requires more aggressive dosing (doses of 300 mg/day and more). Pregabalin tends to be well tolerated, with the most commonly cited adverse effects including dizziness, drowsiness and confusion. There have also been reports of withdrawal symptoms following abrupt or rapid dose reduction. According to some authors, pregabalin can cause physical dependency, yet the risk for potential abuse seems to be present mainly in the group of patients with a history of psychoactive substance abuse.

PL

W artykule przedstawiono obszerny przegląd badań dotyczących stosowania pregabaliny, głównie w terapii zaburzeń lękowych, ze szczególnym uwzględnieniem zespołu lęku uogólnionego. Zostały również krótko wspomniane inne możliwe zastosowania tego leku. Pregabalina jest ligandem podjednostki alfa-2-delta napięciowozależnych kanałów wapniowych zlokalizowanych na zakończeniach neuronów w mózgu i rdzeniu kręgowym. Przeprowadzono szereg badań wskazujących na to, że pregabalina to lek istotnie skuteczniejszy od placebo w terapii zespołu lęku uogólnionego, także przebiegającego z wyraźnie nasilonymi objawami depresji. Oceniano różne dawki pregabaliny – od 150 do 600 mg/dobę. Niższe dawki (od 150 mg/dobę) są skuteczne w zwalczaniu psychicznych objawów lęku, jednak leczenie objawów somatycznych wymaga przeważnie stosowania dawek wyższych (300 i więcej mg/dobę). Pregabalina jest lekiem z reguły dobrze tolerowanym. Do najczęściej wymienianych objawów niepożądanych zalicza się zawroty głowy, senność i uczucie oszołomienia. Donoszono też o występowaniu objawów odstawiennych przy zbyt gwałtownym zmniejszaniu dawki leku. Niektórzy autorzy zwracają uwagę na potencjał uzależniający pregabaliny, jednak wydaje się, że ryzyko nadużywania leku istnieje przede wszystkim w szczególnej podgrupie osób, które w przeszłości nadużywały substancji psychoaktywnych.

7

Pozycja wybranych atypowych leków przeciwpsychotycznych w terapii choroby afektywnej dwubiegunowej – obecny stan wiedzy

63%

Święcicki Ł., Stefanowski B.

|

vol. 17

|

issue 1

47-55

EN

Wprowadzony ze względów czysto akademickich podział na leki przeciwdepresyjne, przeciwpsychotyczne i normotymiczne jest mylący. W praktyce klinicznej z pewnością nie każdy rodzaj depresji należy leczyć lekami określanymi jako przeciwdepresyjne, a działanie leków przeciwpsychotycznych z pewnością nie ogranicza się do leczenia tzw. psychoz (rozumianych jako choroby psychiczne, którym towarzyszą objawy wytwórcze). Bardzo dobrym przykładem jest tutaj terapia choroby afektywnej dwubiegunowej. W chorobie afektywnej dwubiegunowej typu pierwszego często w ogóle odradza się stosowanie leków przeciwdepresyjnych (także w okresach depresji), z kolei w chorobie afektywnej dwubiegunowej typu drugiego przydatność leków przeciwdepresyjnych ocenia się najczęściej jako „ograniczoną”. Z jednej strony występuje tu ryzyko zmiany fazy depresyjnej na hipomaniakalną, z drugiej często spotkać się można z lekoopornością. W tej sytuacji warto zadać pytanie o pozycję atypowych leków przeciwpsychotycznych w leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej. W artykule przedstawiono aktualne wyniki badań dotyczących stosowania olanzapiny, kwetiapiny i amisulprydu w terapii depresji i manii w przebiegu tej choroby. Wspomniano również o roli leków z omawianej grupy w terapii zapobiegawczej (normotymicznej). Wyniki wielu poprawnych metodologicznie badań, przeprowadzonych z wykorzystaniem metody podwójnie ślepej próby oraz grupy kontrolnej placebo, wskazują na skuteczność olanzapiny w leczeniu zarówno depresji, jak i manii w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej. Można także wykorzystać olanzapinę, choć raczej w kuracjach skojarzonych, jako lek normotymiczny. Podstawowym problemem związanym ze stosowaniem tego leku jest częste występowanie zespołu metabolicznego. W przypadku kwetiapiny również istnieją dane dotyczące możliwości jej użycia w terapii depresji i manii. Autorzy badań nad kwetiapiną zwracają uwagę na to, że działanie zależy od dawki. W dawkach do 300 mg na dobę lek wykazuje głównie skuteczność przeciwdepresyjną. W leczeniu manii konieczne są dawki większe – zwykle powyżej 500 mg na dobę. Kluczowy problem związany z tym lekiem dotyczy występowania nadmiernej sedacji. W przypadku amisulprydu brakuje wystarczającej liczby badań, by stwierdzić przydatność leku w terapii choroby afektywnej dwubiegunowej. Bardzo interesujące są doniesienia kazuistyczne wskazujące na możliwość profilaktycznego działania amisulprydu u osób z istotnymi zaburzeniami metabolicznymi.

PL

The purely academic division into antidepressants, antipsychotics and mood stabilisers is misleading. In clinical practice, certainly not all types of depression can be treated with antidepressants, while the activity of antipsychotics is not limited to the treatment of psychoses (understood as mental disorders with positive symptoms). The therapy of bipolar disorder is a very good example in this regard. Antidepressants are not recommended in bipolar I disorder (also in the periods of depression), while they are usually considered as “of limited use” in bipolar II disorder. Their use is associated with the risk of transition from depressive to hypomanic phase on one hand, and the risk of drug resistance, on the other. Therefore, a question should be asked about the place of atypical antipsychotics in the treatment of bipolar disorder. The paper presents the current research findings on the use of olanzapine, quetiapine and amisulpride in the treatment of depressive and manic episodes in bipolar disorder. The role of agents from the discussed class in preventative therapy (mood stabilising) is also mentioned. A number of methodologically adequate double blind and placebo-controlled trials have demonstrated the efficacy of olanzapine in the treatment of both depressive and manic episodes in bipolar disorder Olanzapine can be also used as a mood stabiliser, although usually in combination therapy. High risk of metabolic syndrome is the primary problem associated with this medication. Quetiapine may also be used in the treatment of depressive and manic episodes, as confirmed by the available data. The authors of studies on quetiapine point out that its effects are dosedependent. Doses of up to 300 mg per day show mainly antidepressant activity. Higher doses are needed in the treatment of manic episodes – usually above 500 mg per day. Excessive sedation is the major problem associated with this medication. In the case of amisulpride, studies determining the usefulness of this agent in the therapy of bipolar disorder are insufficient. Case reports indicating possible preventive effects of amisulpride in patients with significant metabolic disorders are very interesting.

8

Pozycja agomelatyny w leczeniu depresji

63%

Święcicki Ł., Stefanowski B.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2018

|

vol. 18

|

issue 1

81-86

EN

Various antidepressants are available on the market, most of them relying on a few common mechanisms of action. Since response to treatment in a large percentage of patients is not satisfying, the emergence of drugs with a novel mechanism of action, as is the case with agomelatine, invariably offers new hope. The article offers a review of the results of meta-analyses and placebo-controlled studies as well as several open-label trials concerning given aspects of therapy. The reviewed studies have all been published over the recent years, starting in 2013. The meta-analyses have yielded equivocal results, yet the newer studies seem to point to the high efficiency of agomelatine. Importantly, the validity of earlier concerns regarding the significant hepatotoxicity of agomelatine has not been confirmed. The results of placebo-controlled trials have fairly unanimously demonstrated the effectiveness and safety of agomelatine to be in no way inferior to that of selective serotonin reuptake inhibitors. The recent studies investigating the effect of agomelatine on anhedonia have all been open-label trials, with agomelatine not compared with other antidepressants, hence it is difficult to interpret the outcomes unequivocally.

PL

Na rynku dostępnych jest wiele leków przeciwdepresyjnych, ale wykorzystują one jedynie kilka wspólnych mechanizmów działania. Ponieważ znaczny odsetek pacjentów nie reaguje wystarczająco dobrze na stosowane leki, pojawienie się leku o nowym mechanizmie działania, takiego jak agomelatyna, zawsze budzi nadzieje. W artykule przedstawiono wyniki metaanaliz i badań kontrolowanych, a także kilku badań otwartych dotyczących pewnych szczególnych aspektów terapii. Zaprezentowane badania zostały opublikowane w ostatnich latach – w roku 2013 i później. Wyniki metaanaliz nie są jednoznaczne, ale nowsze publikacje mogą wskazywać na wysoką skuteczność agomelatyny. Co istotne, nie potwierdzają się wcześniejsze opinie o znacznej hepatotoksyczności leku. Rezultaty badań kontrolowanych niemal jednoznacznie wskazują, że pod względem skuteczności i bezpieczeństwa agomelatyna nie ustępuje lekom przeciwdepresyjnym z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny. Przeprowadzone w ostatnich latach badania dotyczące wpływu agomelatyny na anhedonię mają charakter badań otwartych, agomelatyna nie była w nich porównywana z innymi lekami przeciwdepresyjnymi, stąd też trudno jednoznacznie zinterpretować uzyskane wyniki.

Refine search results

7 Psychiatria i Psychologia Kliniczna

1 Pediatria i Medycyna Rodzinna

2 2018

2 2017

3 2015

1 2014

8 Święcicki Ł.

2 Stefanowski B.

1 Antosik-Wójcińska A. Z.

Czy to ChAD? Dziesięć bardzo prostych pytań

Pregabalina w terapii zaburzeń lękowych

Stosowanie wenlafaksyny w dawkach większych niż 225 mg na dobę. Bilans ryzyka i korzyści

Terapia zaburzeń lękowych – problem wyboru leku w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej

Stosowanie wenlafaksyny w dawkach podzielonych – opis kazuistyczny

Pregabalina w dawkach 300 mg/dobę i wyższych – bilans korzyści i ryzyka

Pozycja wybranych atypowych leków przeciwpsychotycznych w terapii choroby afektywnej dwubiegunowej – obecny stan wiedzy

Pozycja agomelatyny w leczeniu depresji