Search results

1

Wiechlina roczna (Poa annua) - gatunek inwazyjny we florze naczyniowej Antarktyki.

100%

Olech M., Chwedorzewska K.

Kosmos

|

2013

|

vol. 62

|

issue 3

359-364

PL

Poa annua jest jednym z najbardziej ubikwistycznych gatunków na Ziemi. Występuje już na wszystkich kontynentach i we wszystkich strefach klimatycznych. Została również introdukowana do Antarktyki, gdzie pierwszą ustabilizowaną populację zaobserwowano w okolicach Polskiej Stacji Antarktycznej im. H. Arctowskiego (Wyspa Króla Jerzego, Szetlandy Południowe). Początkowo pojawiła się na stanowiskach silnie zmienionych przez człowieka, następnie wkroczyła w siedliska naturalne, wchodząc w skład zespołów tundrowych. Swój ogromny sukces kolonizacyjny P. annua zawdzięcza ogromnej zmienności. P. annua odznacza się bardzo dużą zmiennością fenotypową, będącą odpowiedzią na różnorodne warunki edaficzne i klimatyczne, jak również zmiennością genetyczną. Ostatnie badania wykazały, że za jej ogromną plastycznością i szybkością odpowiedzi na zmienne warunki środowiska stoi prawdopodobnie dużą zmienność epigentyczna.

EN

Poa annua is one of the most ubiquitous plant species found around the World. It is already present at all continents and climatic zones. It is also established in maritime Antarctic in the vicinity of Polish Antarctic Station "Arctowski" (King George Island, South Shetland Islands), where it developed stable population, initially only in the anthropogenic, followed by natural habitats. The wide distribution of P. annua resulted from its high diversity. This species is characterized by phenotypic high variability, which is response on diverse edaphic and climatic factors, as well as high genetic variability. Most recent studies shows high epigenetic diversity is resulted in that huge plasticity and rapid response to diverse environmental conditions of this species.

2

Porosty antarktyczne - sposoby przetrwania w skrajnie nieprzyjaznym środowisku.

81%

Harańczyk H., Nowak P., Olech M.

Kosmos

|

2013

|

vol. 62

|

issue 3

373-380

PL

Porosty, czyli grzyby zlichenizowane, znakomicie znoszą ekstremalne warunki środowiska antarktycznego. Dzięki specjalnym adaptacjom rosną najdalej na południu Ziemi, spotkać je można nawet w odległości 300 km od Bieguna Południowego, gdzie stwierdzono cztery gatunki. W Antarktyce Morskiej podawanych jest ponad 400 gatunków i stanowią one główny składnik tundry, podczas gdy rośliny naczyniowe reprezentowane są zaledwie przez dwa rodzime gatunki. Lichenizacja jest bardzo skutecznym wypełnieniem przez grzyba jego zaopatrzenia w glukozę, gdyż ok. 18% gatunków grzybów podjęło tę strategię przetrwania. Przewaga nad roślinami naczyniowymi przy zasiedlaniu środowisk o skrajnie trudnych warunkach klimatycznych wynika z tego, że porosty potrafią przetrwać skrajną dehydratację oraz ekstremalnie niskie temperatury. Wiele gatunków wytrzymuje oziębienie do temperatury ciekłego azotu, a nawet ekspozycję do przestrzeni kosmicznej. Potrafią pobierać wodę wprost ze śniegu do poziomu wystarczającego do uruchomienia reakcji fotosyntezy. Molekularne mechanizmy przetrwania skrajnie niskiej temperatury oraz drastycznego odwodnienia nie zostały dotąd w pełni poznane i stanowią cel intensywnych badań prowadzonych przez nasz zespół łączący zarówno specjalistów z botaniki, biofizyki jak i fizyki. Wykorzystując metody magnetycznego rezonansu jądrowego (MRJ) oraz kalorymetrii różnicowej udało nam się zaobserwować proces przemiany frakcji wody luźno związanej w plesze porostu do frakcji wody ściśle związanej, niezamarzającej. Lepsze zrozumienie molekularnych mechanizmów odporności organizmu/tkanki na przemarzanie może mieć w przyszłości ważne zastosowania praktyczne, jak choćby dla zwiększenia czasu przechowywania organów przeznaczonych do przeszczepów.

EN

Lichens or the lichenized fungi, perfectly well tolerate the extreme conditions of Antarctic environment. The lichens thanks to special adaptations grow southernmost on Earth. They have been encountered only 300 km from the South Pole, where four lichen species were found. From the maritime Antarctica over 400 species are listed, and they comprise the main component of the tundra, whereas the vascular plants are represented only by the two native species. The lichenization for the fungus is a very effective way to accomplish its supplies of glucose, since about 18% of fungi species undertook such survival strategy. The advantage of fungi over the vascular plants in populating the environments with the extremely difficult climate conditions is due to the fact that the lichens can survive the extreme dehydration and extremely low temperatures. Many species resist cooling down to the temperature of liquid nitrogen, and even the exposure to the cosmic space. The lichens can uptake the water directly from the snow up to the level sufficient to start the photosynthesis. Molecular mechanisms of the low temperature and drastic dehydration survival are not, until now, fully understood and are the aim of intensive investigations carried out by our research team including specialists from botany, biophysics and physics. Taking advantage of the nuclear magnetic resonance and the differential calorimetry we were able to observe the transformation process of the water fraction loosely bound in the lichen thallus to the water fraction tightly bound, and not freezing. Better understanding of the molecular mechanisms of the organism/tissue resistance can have in the future a practical application, such as the increased time of keeping the organs for transplantations.

3

Polarne ekosystemy lądowe w kontekście zmian klimatycznych.

71%

Olech M., Węgrzyn M., Lisowska M., Chwedorzewska K. J., Słaby A.

Kosmos

|

2013

|

vol. 62

|

issue 3

365-372

PL

Gwałtowne zmiany klimatyczne ostatnich dekad, które szczególnie mocno zaznaczają się w rejonach polarnych Ziemi, wpływają, w sposób bezpośredni bądź pośredni, na funkcjonowanie ekosystemów lądowych. Topnienie lodowców powoduje odsłanianie się nowych terenów, które są zasiedlane w procesie sukcesji pierwotnej. Zmienia się skład gatunkowy zbiorowisk tundrowych, wkraczają nowe, obce gatunki. Wykrywanie i śledzenie kierunków oraz tempa zachodzących przemian możliwe jest dzięki długoterminowym programom badawczym. Artykuł prezentuje wyniki oryginalnych badań prowadzonych przez polskie zespoły w Arktyce oraz w morskiej Antarktyce, które dokumentują główne kierunki przemian zachodzących w ostatnich latach w roślinności tundrowej.

EN

Rapid climate changes observed during the last decades, which are especially visible in the polar regions, both directly and indirectly influence terrestrial ecosystems. Glacier retreat causes emerging of new areas that are later colonized in the process of primary succession. Species composition of tundra communities is changing and expansion of alien species is being observed. Due to long-term research programs, it is possible to detect and follow trends and rate of the ongoing changes. The article presents results of original research carried out by Polish teams in the Arctic and in the Antarctic, which document the main directions of recent changes in tundra vegetation.

4

Presja gatunków obcych na lądowe ekosystemy Morskiej Antarktyki.

71%

Chwedorzewska K. J., Korczak-Abshire M., Olech M., Lityńska-Zając M., Augustyniuk-Kram A.

Kosmos

|

2013

|

vol. 62

|

issue 3

351-358

PL

Ze względu na geograficzną i historyczną izolację kontynentu antarktycznego odnotowano do tej pory jedynie sporadyczne pojawianie się na nim gatunków obcych. Jednak rosnąca antropopresja i gwałtowne ocieplanie się niektórych rejonów Antarktyki powodują, że ryzyko introdukcji gatunków obcych znacząco rośnie. Wraz z zaopatrzeniem stacji wiele propagul dociera do Antarktyki w dobrej kondycji. Agresywne, plastyczne organizmy, o dużym potencjale adaptacyjnym mogą szybko przystosować się do zmieniających się warunków klimatycznych, rozpoczynając kolonizację ocieplającej się Antarktyki. Wpływ takich organizmów na ekosystemy polarne jest w zasadzie niemożliwy do przewidzenia.

EN

Due to geographic and historical isolation of the Antarctic continent, there are currently very few alien species introduc ed to the terrestrial ecosystems. However, due to increased man-made pressure and amelioration of climate in this region, the threat of the establishment of non-native species will grow markedly. Many diasporas can be quite easily, unintentionally transported in good condition to the Antarctic with research stations suppl ies. Flexible species are characterized by a very wide ecological amplitude, high adaptation capabilities and diverse way s of reproduction. They may thrive under harsh environmental condition s and colonize recipient ecosystem s. The impact of those organisms will be unpredictable.

Refine search results

4 Kosmos

4 2013

4 Olech M.

2 Chwedorzewska K. J.

1 Augustyniuk-Kram A.

1 Chwedorzewska K.

1 Harańczyk H.

1 Korczak-Abshire M.

1 Lisowska M.

1 Lityńska-Zając M.

1 Nowak P.

1 Słaby A.

1 Węgrzyn M.

Wiechlina roczna (Poa annua) - gatunek inwazyjny we florze naczyniowej Antarktyki.

Porosty antarktyczne - sposoby przetrwania w skrajnie nieprzyjaznym środowisku.

Polarne ekosystemy lądowe w kontekście zmian klimatycznych.

Presja gatunków obcych na lądowe ekosystemy Morskiej Antarktyki.