Search results

1

Postępowanie z pacjentem z uchyłkami jelita grubego w zależności od postaci klinicznej choroby

100%

Tylec-Osóbka E., Wojtuń S., Gil J., Dyrla P.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2013

|

vol. 9

|

issue 3

256-262

EN

Diverticulosis of colon is the state of having diverticula in the colon, which are sac-like, outpocketings (protrusion) of the colonic mucosa and submucosa through weaknesses of muscle layers in the colon wall. These are more common in the sigmoid colon which is a common place for increased intracolon pressure. Diverticular disease – symptomatic form of diverticulosis – is one of the most prevalent medical conditions to affect Western populations and its prevalence increases with age up to 65% in 85 years old population. As our elderly population grows, we can anticipate a concomitant rise in the number of patients with diverticular disease. But the number of young people with this illness increased last time. The etiopathogenesis of colonic diverticulosis remains unclear. It is hypothesized that the main factor responsible for diverticulum development is a diet poor in fibre. Probably it is connected with “Western” life style. Although diverticula are often asymptomatic, their presence is associated with possible complications, such as diverticulitis, diverticular bleeding, and diverticular colitis. Symptomatic diverticular disease can range from mild, low-level symptomatology similar to that seen in irritable bowel syndrome to acute bouts of diverticulitis complicated by abscess or frank perforation. The purpose of this paper is to briefly review the epidemiology, etiopathogenesis and clinical presentations of diverticular disease, and then propose recommendations regarding appropriate diagnostic and therapeutic strategies supported by the best available current evidence.

PL

Uchyłkowatość jelita grubego to obecność uchyłków w jelicie, które są przypominającymi kieszonki uwypukleniami (przepuklinami) błony śluzowej i podśluzowej przez błonę mięśniową jelita, w miejscach zmniejszonej oporności mięśniówki. Najczęściej występują w esicy, gdzie ciśnienie w świetle jelita jest największe. Choroba uchyłkowa jelita grubego, czyli objawowa postać uchyłkowatości, jest jedną z najczęstszych chorób występujących w populacjach krajów Europy Zachodniej i USA. Zachorowalność rośnie wraz z wiekiem – w populacji 85-latków choroba występuje u 65% osób. Ponieważ liczba osób w wieku podeszłym zwiększa się, należy spodziewać się wzrostu liczby pacjentów z tą patologią. W ostatnim czasie zwiększa się również liczba osób w młodym wieku dotkniętych tą chorobą. Etiopatogeneza uchyłkowatości jelita grubego nie jest do końca jasna. Przypuszcza się, że podstawowym czynnikiem odpowiedzialnym za powstanie uchyłku jest dieta uboga we włókna roślinne. Prawdopodobnie jest to związane z zachodnim stylem życia. Chociaż uchyłki często nie dają objawów, ich obecność wiąże się z ryzykiem powikłań, takich jak zapalenie, krwawienie z uchyłka czy zapalenie okrężnicy związane z obecnością uchyłków. Objawowa choroba uchyłkowa może mieć różny obraz kliniczny: może przebiegać łagodnie, skąpoobjawowo, podobnie jak zespół jelita nadwrażliwego, lub mogą towarzyszyć jej ciężkie ataki zapalenia uchyłków powikłanych ropniem lub perforacją. Celem pracy jest omówienie epidemiologii, etiopatogenezy, przebiegu klinicznego choroby uchyłkowej oraz zaleceń dotyczących rozpoznania i leczenia w oparciu o bieżącą literaturę medyczną.

2

Podstawowe objawy i różnicowanie nieswoistych chorób zapalnych jelit

100%

Wojtuń S., Gil J., Szwed Ł., Dyrla P.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2014

|

vol. 10

|

issue 1

61-66

EN

Ulcerative colitis (colitis ulcerosa, CU) and Crohn’s disease belong to a group of nonspecific inflammatory bowel diseases characterized by chronicity and unknown aetiology. Due to their heterogeneous pathogeneses, their clinical pictures and clinical courses vary. This results in diagnostic difficulties that are encountered despite the availability of a number of specialized tests in contemporary medicine. It is known that a condition necessary to establish a definitive diagnosis is to confirm the presence of a nonspecific inflammatory bowel disease in a histopathological examination, but laboratory tests are helpful in the initial diagnosis and demonstrate the extent and severity of the inflammatory process. C-reactive protein is the indicator of the inflammatory process, and anaemia that occurs in ulcerative colitis is due to both the chronicity of the disease and iron deficiency secondary to blood loss. Laboratory diagnosis is also applicable in the evaluation of parenteral complications concerning the liver, bile ducts, and osteoporosis. Abnormal liver function tests are frequent in inflammatory bowel diseases and may be caused by an ongoing inflammatory process typical of these diseases as well as by the pharmacological treatment implemented. Although new methods, such as computed tomography, magnetic resonance imaging and positron emission tomography, are used in diagnosing gastrointestinal diseases, endoscopy with histopathological analysis of the collected samples still is (and will be for a long time) a primary diagnostic method in the process of diagnosing, monitoring the course of treatment and oncological surveillance.

PL

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna należą do grupy nieswoistych chorób zapalnych jelit o przewlekłym przebiegu i nieznanej etiologii. Z uwagi na niejednorodną patogenezę mają zróżnicowany obraz i przebieg kliniczny, co powoduje trudności diagnostyczne pomimo dostępności wielu wielospecjalistycznych badań. Wiadomo, że warunkiem koniecznym ustalenia ostatecznego rozpoznania jest potwierdzenie nieswoistej choroby zapalnej jelit w badaniu endoskopowym i histopatologicznym, niemniej jednak badania laboratoryjne są pomocne we wstępnej diagnostyce i odzwierciedlają zasięg oraz nasilenie procesu zapalnego. Białko C-reaktywne stanowi wykładnik procesu zapalnego, a występująca we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego niedokrwistość jest wynikiem zarówno przewlekłości choroby, jak i niedoboru żelaza wtórnego do utraty krwi. Diagnostyka laboratoryjna ma również zastosowanie w ocenie powikłań pozajelitowych dotyczących wątroby i dróg żółciowych, a także osteoporozy. Nieprawidłowe wyniki prób wątrobowych są częste w chorobach zapalnych jelit i mogą być spowodowane procesem zapalnym typowym dla tych chorób, ale też stosowanym leczeniem farmakologicznym. Chociaż powstają nowe metody wykorzystywane w diagnostyce przewodu pokarmowego, takie jak tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, pozytronowa tomografia emisyjna, to jednak badanie endoskopowe z oceną histopatologiczną pobranych wycinków jest (i jeszcze długo będzie) podstawową metodą diagnostyczną w rozpoznawaniu, monitorowaniu leczenia oraz nadzorze onkologicznym.

3

Podstawowe zasady leczenia przełyku Barretta

100%

Wojtuń S., Gil J., Florek M.

|

issue 4

308-314

EN

Barrett’s oesophagus, reflux disease complication is a raising and important clinical issue. Basic diagnostic tool facilitating intestinal metaplasia diagnosis in squamous epithelium of lower part of oesophagus is endoscopy with histopathological samples. Because of high risk of malignant transformation endoscopic surveillance is required in patients with Barrett’s oesophagus. On the basis of histopathological type of lesion, length, and its location different procedure should be implemented. In the paper we discuss current treatment paradigm of Barrett’s oesophagus. Pharmacotherapy and anti‑reflux procedures can be implemented in patients with symptoms and without dysplasia. Endoscopic procedures (mucosectomy) or surgical (lower part of oesophagus removal) should be used in patients with high grade dysplasia and adenocarcinoma. In case of neoplastic lesion findings following rules should be used. Neoplastic lesion of low grade – endoscopic resection all visible lesions. In case of high grade neoplasia lesions endoscopic resection of all neoplastic lesions and all Barrett’s epithelium ablation is required. In case of patients with Barrett’s oesophagus and high grade dysplasia or intraepithelial carcinoma when oesophagus removal is planned they should be referred to surgical centers specialized in upper part of gastrointestinal tract cancer and dysplasia treatment.

PL

Przełyk Barretta jako powikłanie choroby refluksowej przełyku stanowi istotny i narastający problem kliniczny. Wiemy, że nadal podstawowym badaniem pozwalającym na stwierdzenie obecności metaplazji jelitowej w obrębie nabłonka wielowarstwowego płaskiego w dolnym odcinku przełyku jest klasyczne badanie endoskopowe z pobraniem wycinków do badania histopatologicznego. Ponieważ istnieje wysokie ryzyko transformacji nowotworowej w przełyku Barretta, w pracy wskazano na potrzebę prowadzenia nadzoru endoskopowego u tych chorych. W zależności od rozpoznania histopatologicznego, typu zmiany i długości zajmowanego odcinka ustala się sposób postępowania z chorym. W artykule omówiono współczesne metody leczenia przełyku Barretta. U chorych z dolegliwościami klinicznymi i bez dysplazji zastosowanie mają farmakoterapia lub zabiegi antyrefluksowe, z kolei u chorych z dysplazją wysokiego stopnia i gruczolakorakiem stosuje się zabiegi endoskopowe (mukozektomia) lub chirurgiczne (wycięcie dolnego odcinka przełyku). W przypadku stwierdzenia zmian neoplastycznych proponuje się następujące zasady postępowania: neoplazja niskiego stopnia wymaga resekcji endoskopowej wszystkich widocznych zmian, neoplazja wysokiego stopnia – resekcji endoskopowej wszystkich ognisk neoplastycznych i ablacji pozostałego nabłonka Barretta. Chorych z przełykiem Barretta z dysplazją wysokiego stopnia lub z rakiem śródnabłonkowym, u których rozważa się wycięcie przełyku, należy kierować do ośrodków chirurgicznych specjalizujących się w leczeniu raka i dysplazji wysokiego stopnia w górnym odcinku przewodu pokarmowego.

4

Trzustka ektopowa – opis przypadku, etiopatogeneza i podstawowe zasady postępowania diagnostyczno‑terapeutycznego

100%

Groszewski K., Pastuszak M., Wojtuń S., Gil J.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2012

|

vol. 8

|

issue 3

252-257

EN

Ectopic pancreas is a developmental anomaly which marks the presence of pancreas tissue in various localizations beyond the pancreas, without both anatomic and vascular connection to a properly situated organ. Thanks to development of vivid technology it is found more often. As far as etiopathological factors causing ectopic pancreas are concerned, they are as follows: intrafetal pancreas development disorder, multipotential cells metaplasia, and, basing on models of animals, also mutation of specific genes. The abundance of possible localizations and disparate histopathological types may result in the anomaly having diverse clinical course, ranging from mute to more intensified subjective and object symptoms. To diversify one should take malignant changes into consideration. A reliable diagnosis may be stated after the presence of pancreas tissue has been confirmed in histopathological examination. Yet, in peculiar circumstances it is possible to push a reliable diagnosis forward basing only on endoscopic and vivid examination. During diagnostics there may be a problem concerning, on the one hand, diagnosis when patients suffer from intrafetally irrelevant developmental anomaly and the doctor’s job is to save them from invasive conduct. On the other hand, however, malignant changes wrongly recognized as ectopic pancreas cannot be overlooked. Treatment is undertaken only if there are clinical symptoms or tumour in ectopia has been recognized, whereas the method of treatment depends on the size and localization of the change. The prognosis is auspicious even if distant results have been observed. This work presents a case report of a patient suffering from ectopic pancreas as well as the issue of clinical meaning and difficulties in recognizing and treating this developmental defect.

PL

Trzustka ektopowa jest anomalią rozwojową polegającą na obecności tkanki trzustki w różnych lokalizacjach poza trzustką, bez łączności anatomicznej i naczyniowej z prawidłowo położonym narządem. Dzięki rozwojowi technik obrazowych stwierdza się ją coraz częściej. Jako czynniki etiopatogenetyczne w powstawaniu ektopii trzustkowej bierze się pod uwagę zaburzenia rozwoju wewnątrzpłodowego trzustki, metaplazję komórek multipotencjalnych, a na podstawie modeli zwierzęcych także mutacje określonych genów. Mnogość możliwych lokalizacji i odmienne typy histologiczne sprawiają, że obecność anomalii może mieć zróżnicowany przebieg kliniczny, od niemego do znacznie nasilonych objawów podmiotowych i przedmiotowych. W różnicowaniu należy brać pod uwagę przede wszystkim zmiany złośliwe. Pewne rozpoznanie można ustalić po stwierdzeniu w badaniu histopatologicznym obecności tkanki trzustki, ale w szczególnych sytuacjach możliwe jest postawienie diagnozy z dużym prawdopodobieństwem tylko na podstawie badań endoskopowych i obrazowych. W trakcie diagnostyki pojawia się problem, w jakim zakresie diagnozować pacjentów w kierunku zwykle nieistotnej klinicznie anomalii rozwojowej – jakie działania należy podjąć, aby nie narażać ich na postępowanie inwazyjne, a zarazem nie przeoczyć zmian złośliwych, błędnie rozpoznanych jako trzustka ektopowa. Leczenie podejmuje się jedynie w przypadku występowania objawów klinicznych lub stwierdzenia nowotworu w ektopii, a wybór metody leczenia zależy od wielkości i lokalizacji zmiany. Rokowanie jest pomyślne, nawet w przypadku wystąpienia następstw odległych. W pracy przedstawiono opis przypadku chorej z trzustką ektopową – na jej przykładzie zwrócono uwagę na znaczenie kliniczne oraz trudności w rozpoznawaniu i ewentualnym leczeniu tej wady rozwojowej.

5

Zespół jelita nadwrażliwego – podstawowe zasady rozpoznawania i leczenia

100%

Żelowski A., Wojtuń S., Gil J., Dyrla P.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2013

|

vol. 9

|

issue 3

250-255

EN

Irritable bowel syndrome is a persistent and relapsing bowel function disorder characterized by defecation associated pain and stool consistency or defecation frequency. This syndrome poses a significant social problem because it is one of the most frequent alimentary tract illness. Etiopathology of the illness is still unclear and appears to be associated with many factors. Among them are bacterial flora, visceral supersensitivity, traumatic event, serotonin dysfunction. To establish diagnosis of irritable bowel syndrome it is necessary to use diagnostic criteria. Nowadays Rome III diagnostic criteria are obligatory. It is necessary to look out for organic illness symptoms or family incidence of colorectal cancer. Despite influence on life quality the illness does not influence life expectancy or does not have complications. Irritable bowel syndrome treatment should be individualized with social status and life quality impact analysis. Pharmacological treatment should be connected with education and psychotherapy in some cases. Irritable bowel syndrome treatment usually consists of 2–3 medicaments and should be aimed at most troublesome symptoms relief. Pharmacological treatment consists of relaxant drugs, 5-HT3 receptor antagonists, 5-HT4 agonists, antibiotics, probiotics, antidepressants or psychotropic drugs. Currently clinical trials are performed to test new substances in irritable syndrome treatment.

PL

Zespół jelita drażliwego to przewlekłe i nawracające zaburzenia czynności jelit, charakteryzujące się bólami związanymi z wypróżnieniami oraz zmianą konsystencji lub częstości oddawania stolca. Stanowi poważny problem społeczny, ponieważ jest jedną z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego. Etiopatologia schorzenia nie została dokładnie poznana i najpewniej jest wieloczynnikowa. Do rozważanych czynników patologicznych zalicza się skład flory bakteryjnej jelita, nadwrażliwość trzewną, traumatyczne przeżycia, zaburzenia w zakresie funkcji serotoniny. W celu rozpoznania zespołu jelita drażliwego konieczne jest zastosowanie odpowiednich kryteriów diagnostycznych – aktualnie obowiązują kryteria rzymskie III. Szczególną uwagę trzeba zwrócić na możliwe występowanie objawów choroby organicznej lub obciążenie rodzinne rakiem jelita grubego. Pomimo wpływu na komfort życia zespół jelita drażliwego nie wpływa na czas przeżycia i nie wiąże się z poważnymi powikłaniami. Leczenie schorzenia powinno być zindywidualizowane, z uwzględnieniem sytuacji społecznej pacjenta. Należy także ocenić wpływ choroby na jakość życia. Leczenie farmakologiczne warto połączyć z edukacją chorego, a w niektórych przypadkach z psychoterapią. Zalecane leczenie farmakologiczne zespołu jelita drażliwego obejmuje stosowanie 2–3 leków i powinno być nastawione na zniesienie lub złagodzenie najbardziej dokuczliwych objawów. Do stosowanych leków zaliczają się m.in. leki rozkurczowe, przeciwbiegunkowe, antagoniści receptora 5-HT3, agoniści receptora 5-HT4, antybiotyki, probiotyki, leki przeciwdepresyjne, leki psychotropowe. Obecnie trwają badania kliniczne dotyczące zastosowania nowych substancji w leczeniu zespołu jelita drażliwego.

6

Pozasercowe bóle w klatce piersiowej

100%

Mackiewicz A., Wojtuń S., Gil J.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2013

|

vol. 9

|

issue 1

25-31

EN

Chest pain is always a symptom that requires careful diagnosis, accurate collection of medical interviews with the patient and the medical examination. This is one of the most common symptoms, which causes the appearance of anxiety in patients and becomes the cause of the notification to the doctor or to the hospital. Chest pain is commonly attributed to heart disease. However the cardiovascular etiology of the above disorders is one of many others etiology. Chest pain, despite different etiology, may be similar in feature and location, as a result of similar nerve supply, anatomy and the location of various structures inside the chest. The source of chest pain may be all the structures inside the chest, except the lung-parenchyma, which doesn’t have the painful nerve endings. The basic element in the differential diagnosis of pain in this location is the exclusion of life-threatening conditions: acute coronary syndrome, aortic dissection, pulmonary embolism, and pneumothorax. A patient with a chest pain can both occur in the cardiologist and a gastroenterologist, but also in the family doctor, paediatrician, pulmonologist, neurologist, surgeon, orthopaedist, rheumatologist, dermatologist and psychiatrist. This interdisciplinary nature of the problem led the authors to discuss this topic. In the study, we focused on describing the noncardiac chest pain and the use of modern methods of diagnosis, mostly in terms of the gastrointestinal causes. In this study, the authors didn’t analyse the cardiovascular aetiology of those diseases.

PL

Ból w klatce piersiowej jest zawsze objawem wymagającym wnikliwej diagnostyki, zebrania dokładnych wywiadów z pacjentem oraz badania lekarskiego. Należy do najczęstszych symptomów, jego pojawienie się wywołuje niepokój u pacjentów i skłania do zgłoszenia się do lekarza bądź szpitala. Dolegliwości bólowe w tej okolicy wiązane są głównie z etiologią kardiologiczną. Jednakże podłoże sercowo-naczyniowe powyższych dolegliwości stanowi tylko jedną z wielu przyczyn. Bóle w klatce piersiowej, pomimo różnej etiologii, mogą mieć podobny charakter i lokalizację, co wynika z unerwienia oraz anatomii i umiejscowienia różnych struktur wewnątrz klatki piersiowej. Źródłem bólu mogą być wszystkie struktury w obrębie klatki piersiowej, poza miąższem płucnym, który nie ma zakończeń czuciowych. Podstawowym elementem w diagnostyce różnicowej bólu w tej okolicy jest wykluczenie stanów zagrożenia życia – ostrego zespołu wieńcowego, tętniaka rozwarstwiającego aorty, zatoru tętnicy płucnej i odmy opłucnowej. Pacjent z bólem w klatce piersiowej może trafić zarówno do kardiologa, gastroenterologa, jak i do lekarza rodzinnego, pediatry, pulmonologa, neurologa, chirurga, ortopedy, reumatologa, dermatologa oraz psychiatry. Ta interdyscyplinarność problemu skłoniła autorów do omówienia powyższego tematu. W pracy skupiono się na opisaniu pozasercowych bólów w klatce piersiowej i wykorzystaniu współczesnych metod diagnostyki, głównie w aspekcie ustalenia przyczyn gastroenterologicznych dolegliwości. W pracy nie analizowano etiologii sercowo-naczyniowej powyższych dolegliwości.

7

Podstawowe zasady postępowania w przebiegu chorób układu pokarmowego u kobiet w ciąży

100%

Tylec-Osóbka E., Wojtuń S., Gil J.

|

issue 4

315-323

EN

Pregnancy is a physiologic state, however pregnant women often require diagnosis and treatment of serious gastrointestinal tract disorders (GI) which are some of the most frequent complaints during pregnancy. Some women have GI disorders that are unique to pregnancy. Other pregnant patients present with chronic GI disorders that require special consideration during this period. Understanding the presentation and prevalence of various GI disorders is necessary to optimize care for these patients. Pregnancy has little effect on gastrointestinal secretion or absorption, but it has a major effect on gastrointestinal motility. Pregnancy‑related changes in motility are present throughout the gastrointestinal tract and are related to increased levels of female sex hormones. In addition, the enlarging uterus displaces bowel, which can affect the presentation of common omplaints such us constipation. Knowledge of the gastrointestinal adaptation to pregnancy is necessary for accurate interpretation of laboratory tests, as well as imaging studies in the gravid patient. Endoscopy is rarely required during pregnancy. The potential risks of endoscopy during pregnancy include foetal hypoxia due to sedative drugs and exposure to radiation. There is no evidence that endoscopy precipitates premature labour, and studies in this area have concluded that endoscopy during pregnancy is generally safe. There should be a strong indication for the procedure, which should be deferred whenever possible to the second trimester. Procedures should be performed without any sedation, or with the lowest dose of sedative medication. Radiation exposure should be kept to a minimum. Support should be obtained from specialists in obstetrics and anaesthesia.

PL

Chociaż ciąża jest stanem fizjologicznym, to jednak kobiety ciężarne często wymagają diagnostyki i leczenia z powodu poważnych zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego. Zwykle są one najczęściej zgłaszanymi dolegliwościami klinicznymi w przebiegu ciąży. U części kobiet pojawiają się zaburzenia specyficzne dla ciąży. Inne ciężarne, z przewlekłymi chorobami przewodu pokarmowego, wymagają specjalnego postępowania w tym okresie. Zrozumienie przebiegu i chorobowości różnorodnych zaburzeń przewodu pokarmowego jest niezbędne, by zoptymalizować opiekę nad tymi pacjentkami. Ciąża ma niewielki wpływ na wydzielanie i wchłanianie, ale wpływa istotnie na motorykę przewodu pokarmowego. Te zaburzenia motoryki są związane z podwyższonym stężeniem żeńskich hormonów płciowych. Dodatkowo powiększająca się macica przemieszcza jelita, co jest przyczyną powszechnych dolegliwości, jakimi są zaparcia. Wiedza na temat mechanizmów adaptacyjnych przewodu pokarmowego w czasie ciąży umożliwia prawidłową interpretację testów laboratoryjnych i badań obrazowych u ciężarnych. Rzadko konieczne jest wykonywanie badań endoskopowych w ciąży. Potencjalne ryzyko wynikające z endoskopii to niedotlenienie płodu powodowane lekami sedatywnymi oraz ekspozycja na promieniowanie rentgenowskie. Nie stwierdzono, by badania endoskopowe wywoływały wcześniejsze porody, a obserwacje potwierdzają, że endoskopia w czasie ciąży jest generalnie bezpieczna, przy zachowaniu określonych standardów. Badania powinno się wykonywać w przypadku mocnych wskazań, jeśli to możliwe – w drugim trymestrze ciąży. Procedury najlepiej wykonywać bez sedacji lub z użyciem najmniejszych dawek leków, minimalizując czas ekspozycji na fluoroskopię, optymalnie w obstawie anestezjologicznej i położniczej.

8

Celiakia – domena nie tylko pediatrii

100%

Szczeblowska D., Hebzda A., Serwin D., Wojtuń S.

|

EN

Celiac disease (sprue, non-tropical coeliac disease) is an inflammatory enteropathy of the small intestine on the immunological basis, caused by gluten intolerance in genetically predisposed people. Gluten is a protein existing in wheat, rye and barley. It was considered up to now that the celiac disease was the childhood disease. However, the research led in the USA and in Europe in the end of the XX century showed the increased number of adults diagnosed with celiac disease. The disease diagnosis is often delayed in adulthood as its course, contrary to what is observed in children, is atypical. In children the symptoms relate mainly to malabsorption – plentiful, stinking stools, abdominal pains, low weight. In adults, the course of the disease is often monosymptomatic and the symptoms may not be related to digestive system for instance: anaemia, osteoporosis, infertility etc. Revealing the presence of antiendomysial antibodies celiac disease, antireticular and/or against tissue transglutaminase accompanied by characteristic histological changes in the small intestine bioptates constitute the basis of the diagnosis. Gluten free diet is the basis of the treatment and, in the case of its ineffectiveness, immunosuppressant treatment. The aim of the treatment is not only to reveal the symptoms, the improvement of the general state, but also to prevent various further complications such as neoplastic processes of the digestive tract.

PL

Celiakia (choroba trzewna, sprue nietropikalna) jest enteropatią zapalną jelita cienkiego o podłożu immunologicznym wywołaną nietolerancją glutenu, do której dochodzi u osób predysponowanych genetycznie. Gluten jest białkiem obecnym w ziarnach jęczmienia, żyta i pszenicy. Dotychczas uważano, że celiakia jest chorobą wieku dziecięcego. Tymczasem badania przeprowadzone w Ameryce i w Europie pod koniec XX wieku zwróciły uwagę na zwiększoną liczbę osób dorosłych, u których rozpoznaje się to schorzenie. Stwierdzenie choroby w wieku dojrzałym często jest opóźnione, gdyż jej przebieg, w przeciwieństwie do tego, jaki obserwujemy u dzieci, jest zwykle nietypowy. U dzieci objawy związane są przede wszystkim z zaburzeniami wchłaniania – obfite, cuchnące stolce, bóle brzucha, niedobór wagi. U dorosłych przebieg choroby jest często monosymptomatyczny, a objawy mogą nie być związane z przewodem pokarmowym, np. niedokrwistość, osteoporoza, niepłodność itd. Podstawę rozpoznania stanowi wykazanie obecności przeciwciał przeciw endomysium mięśni gładkich, przeciwretikulinowych i/lub przeciw tkankowej transglutaminazie, którym towarzyszą charakterystyczne zmiany histologiczne w bioptatach jelita cienkiego. Podstawą leczenia jest dieta bezglutenowa, a w przypadku jej nieskuteczności leczenie immunosupresyjne. Celem leczenia jest nie tylko uzyskanie ustąpienia objawów klinicznych i poprawa stanu ogólnego, ale również zapobieżenie szeregowi odległych powikłań, do których należą między innymi procesy nowotworowe przewodu pokarmowego.

9

Choroby autoimmunizacyjne w praktyce lekarskiej

100%

Szczeblowska D., Hebzda A., Wojtuń S.

|

EN

Autoimmunological diseases are becoming more common in everyday medical practice. It is a group of diseases which originate from coincidence of genetic and environmental factors. Autoimmunisation is an immunological reaction directed against organisms own antigene or group of antigenes. It is attributed to loss of distinguishing of own and else antigenes, which leads to destruction of body tissues. There are two main patomechanisms responsible for destruction of cells and tissues: cellular and humoral. Synergy of those mechanisms is responsible for occurrence of symptoms. Autoimmunological diseases occur in 3-8% of world population, more often in women. In recent years incidence of these diseases has been steadily rising. Occurrence increases with increase of latitude. They are characterised by chronic course with remissions and flares. They can result in disability or even death. Most diagnoses are established between puberty period, and retirement, so it affects mostly working people. Recently it has been noted that more than one autoimmunological disease can occur in one patient. This realisation can set physician on right course of diagnostic-therapeutic process, which facilitates right diagnosis and introduction of adequate treatment, which will hasten improvement of patients’ health and reduces sick absence. This paper is to remind of possibility of simultaneous occurrence of more than one autoimmunological disease.

PL

W codziennej praktyce lekarskiej coraz częściej spotykamy się ze schorzeniami rozwijającymi się na podłożu zaburzeń autoimmunologicznych. Jest to grupa schorzeń, do których rozwoju przyczynia się koincydencja szeregu czynników genetycznych i środowiskowych. Autoimmunizacja jest reakcją immunologiczną organizmu skierowaną przeciwko antygenowi lub grupie własnych antygenów. Wiąże się z utratą zdolności układu odpornościowego do rozróżniania antygenów „własnych” i „obcych”, co prowadzi do niszczenia własnych tkanek. W rozwoju chorób autoimmunizacyjnych odgrywają rolę dwa główne patomechanizmy odpowiedzialne za uszkodzenie komórek i tkanek: komórkowy i humoralny. Współdziałanie obu tych mechanizmów odpowiada za wystąpienie objawów chorobowych. Schorzenia autoimmunologiczne dotyczą 3-8% światowej populacji ogólnej, z przewagą płci żeńskiej. W ostatnich latach notuje się wzrost zapadalności na te choroby. Częstość ich występowania zwiększa się wraz ze wzrostem szerokości geograficznej. Mają one klinicznie przebieg przewlekły i charakteryzują się okresami zaostrzeń i remisji. Ich konsekwencją może być inwalidztwo, a nawet śmierć. Szczyt zachorowań występuje pomiędzy okresem dojrzewania a wiekiem emerytalnym, dotyczy więc ludzi w tak zwanym okresie produkcyjnym. Ostatnio zwraca się coraz większą uwagę na możliwość współwystępowania różnych chorób o podłożu autoimmunologicznym. Uświadomienie sobie takiej możliwości może naprowadzić nas na właściwe tory diagnostyczno-terapeutyczne, a to pozwoli na ustalenie właściwego rozpoznania i wdrożenie odpowiedniego leczenia, co przyspieszy powrót do zdrowia naszych pacjentów i skróci tym samym okres absencji chorobowej. Niniejsza praca ma na celu przypomnienie o możliwościach koincydencji różnych chorób autoimmunologicznych.

10

Podstawowe zasady postępowania w ustalaniu przyczyny żółtaczki mechanicznej

100%

Groszewski K., Pastuszak M., Wojtuń S., Gil J.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2010

|

vol. 6

|

issue 1

15-21

EN

Together with technological progress there are newer and newer methods of imaging the bile duct being discovered, which used enable their precise evaluation. The application is little invasive, however often unavailable and expensive. The abundance of methods of imaging using different physical phenomena makes it extremely difficult to gain a universal, practicable in every condition formula of diagnostic proceedings in the obstructive jaundice. The first step in the examination is, on account of the wide availability, noninvasiveness and the low cost of carrying out, trans abdominal ultrasound scan (USS). If on the basis of the ultrasound scan it is possible to offer the patient therapeutic proceedings, a further diagnostics is not necessary. Nevertheless, if after performing the ultrasound scan it is impossible to establish the course of treatment, a further diagnostics is recommended, best using newer, noninvasive methods of depicting such as the computerized axial tomography (CT), nuclear magnetic resonance (NMR) or endosonography (EUS). In case of their unavailability, in special situations, it is allowed to apply endoscopic retrograde cholangiopancreatography (ERCP). Yet, deciding on such proceedings one should always consider the presence of risk factors in the appearance of complications and consider both benefits and the risk of performing the surgery. The aim of this study was an attempt to sum up the basic rules on all levels of diagnostic proceedings considering the aspects mentioned before, from diagnosing jaundice in the subjective examination to suggesting diagnostic - therapy treatment, at the same time including the possibility of intervention in the bile duct with the endoscopic or surgeon's way or by methods of emergency radiology.

PL

Wraz z postępem technologicznym pojawiają się coraz nowsze metody obrazowania dróg żółciowych, które umożliwiają precyzyjną ich ocenę, są mało inwazyjne, jednak niestety często niedostępne i kosztowne. Miogość metod obrazowania wykorzystujących odmienne zjawiska fizyczne sprawia, że bardzo trudno jest wypracować uniwersalny, możliwy do zastosowania w każdych warunkach, schemat postępowania diagnostycznego w żółtaczce mechanicznej. Badaniem pierwszego rzutu ze względu na szeroką dostępność, nieinwazyjność oraz niski koszt wykonania jest ultrasonografia konwencjonalna przezbrzuszna (USG). Jeżeli na podstawie USG można zaproponować pacjentowi postępowanie terapeutyczne, dalsza diagnostyka nie jest konieczna. Jeśli jednak po wykonaniu badania USG nie można ustalić sposobu leczenia, wskazana jest dalsza diagnostyka, najlepiej z wykorzystaniem nowszych, nieinwazyjnych metod obrazowania, takich jak tomografia komputerowa (TK), rezonans magnetyczny (MR) czy endosonografia (EUS). W przypadku ich niedostępności w szczególnych sytuacjach dopuszcza się zastosowanie endoskopowej cholangiopankreatografii wstecznej (ECPW), jednak decydując się na takie postępowanie, zawsze należy bardzo dokładnie ocenić obecność czynników ryzyka wystąpienia powikłań oraz rozważyć korzyści i ryzyko wykonania zabiegu. Celem pracy była próba podsumowania podstawowych zasad na wszystkich szczeblach postępowania diagnostycznego, uwzględniającego wyżej wymienione aspekty, od rozpoznania żółtaczki w badaniu podmiotowym do zaproponowania postępowania diagnostyczno- terapeutycznego, w tym obejmującego możliwość interwencji na drogach żółciowych drogą endoskopową czy chirurgiczną lub metodami radiologii interwencyjnej.

11

Zastosowanie ultrasonografii endoskopowej w rozpoznawaniu i kwalifikacji do leczenia patologii przełyku

88%

Dyrla P., Jałocha Ł., Mackiewicz A., Wojtuń S., Gil J.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2011

|

vol. 7

|

issue 4

350-355

EN

Endoscopic ultrasonography – EUS is the imaging procedure that combines endoscopy and ultrasonography. Submucous tumour means lesion protruding to gastrointestinal tract lumen with normal or pathologically changed mucous membrane. Location of such lesions is gastrointestinal tract wall but could be the result of extraintestinal lesion pressure. In presented study our main aim was to assess the diagnostic yield in submucous lesions, esophagus wall thickening and surface roughness diagnostics with use of endoscopic ultrasonography. We analysed 47 patients (24 male and 23 female) hospitalised in Military Institute of Medicine in Warsaw between 2009 and 2011 because of esophagus lesion diagnosed in upper gastrointestinal tract endoscopy. In all patients endosonography was performed. In 27 cases (57%) organic lesion was diagnosed in gastrointestinal tract wall. In 4 cases (9%) organic lesion localised outside of a gastrointestinal tract and in 16 cases (34%) normal anatomical structures were found. On the basis of ultrasonography procedure result patients were qualified to surgical, endoscopic or oncology treatment. All lesions of rough surface require further diagnostic procedures and qualification to endoscopic or surgical procedures because of high risk of malignancy. All submucous lesions appeared to be non-malignant lesions and as such do require endoscopic or ultraendoscopic surveillance.

PL

Ultrasonografia endoskopowa (endoscopic ultrasonography, EUS) jest badaniem obrazowym łączącym endoskopię i ultrasonografię. Zmiana/guz podśluzówkowy w diagnostyce endoskopowej oznacza uwypuklenie do światła przewodu pokarmowego, pokryte prawidłową lub patologicznie zmienioną błoną śluzową. Zmiany te najczęściej pochodzą ze ściany przewodu pokarmowego, ale mogą być również objawem ucisku z zewnątrz. W przeprowadzonym badaniu podstawowym celem pracy było ustalenie przydatności endoskopowej ultrasonografii w wykrywaniu zmian podśluzówkowych oraz pogrubienia i nierównych zarysów ścian przewodu pokarmowego w zakresie przełyku. Przeanalizowano 47 pacjentów (24 mężczyzn i 23 kobiety) hospitalizowanych w Klinice Gastroenterologii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie w latach 2009-2011 z powodu patologii przełyku stwierdzonej w badaniu endoskopowym górnego odcinka przewodu pokarmowego. U wszystkich chorych wykonano w kolejnym etapie badanie endosonograficzne, w którym stwierdzono w 27 przypadkach (57%) zmianę organiczną w zakresie ściany przewodu pokarmowego, w 4 przypadkach (9%) – zmianę organiczną zlokalizowaną poza przewodem pokarmowym, a u 16 pacjentów (34%) – prawidłowe struktury położone poza przewodem pokarmowym. Na podstawie zaawansowania zmiany w obrębie ściany przełyku w EUS zakwalifikowano chorych do jednej z trzech metod terapii: endoskopowej, chirurgicznej lub onkologicznej. Każda zmiana o nierównych zarysach ścian w zakresie przełyku wymaga poszerzenia diagnostyki oraz kwalifikacji do zabiegu chirurgicznego lub endoskopowego ze względu na znaczne ryzyko procesu złośliwego. Zmiany podśluzówkowe w zakresie przełyku w większości okazały się łagodne, dlatego poza diagnostyką wymagają jedynie nadzoru endoskopowego lub echoendoskopowego.

12

Fitobezoar żołądka – opis przypadku

88%

Dyrla P., Wojtuń S., Jałocha Ł., Wojtkowiak M., Gil J.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2011

|

vol. 7

|

issue 2

164-167

EN

Bezoars are foreign bodies that arise from swallowed various indigested material. In humans originally bezoars are found in stomach and then could translocate to other parts of human alimentary tract. Depending on material included, there could be distinguished phytobezoars, trichobezoars and pharmacobezoars. Bezoars are caused by pathologies in oral cavity, motility disorders of alimentary tract, pyloric stenoses, not adequate gastric juice production, gastric postoperative conditions, systemic diseases and psychiatric diseases. In most cases bezoars are asymptomatic, but may cause nausea, vomitting, loss of appetite, bloating, fetor ex ore, early satiety, loss of weight, pain in the upper part of stomach. Bezoars can provoke chronic gastritis creating erosions and ulcers that could lead to perforation and bleeding from alimentary tract. In rare cases bezoars could lead to alimentary tract obstruction. In diagnosis establishment imaging methods are used. Endoscopic procedures allow quick distinguishing between bezoar and neoplasm and in some cases could allow splitting it up and removing. Massive bezoars require surgical procedures. In conservative treatment prokinetic and enzymatic drugs are employed. In presented case patient was admitted to Gastroenterology Department because of stomach pain, early satiety and loss of weight. In patient medical history there was lymphoma treated successfully with chemotherapy about 5 years ago. After laboratory and imaging procedures performed neoplastic process was suspected. During gastroscopy a massive bezoar was found in the stomach. Bezoar filled stomach making duodenum endoscopic evaluation impossible. Because of the bezoar’s material: fibres and plant remnants (phytobezoar), endoscopic removal attempt was performed. Solid and hard elements were removed using snare and Dormia sound. Remnants were flushed with water. All procedures were performed twice during two consecutive days. After stomach clearance deformed pylorus and narrow pyloric stenosis were found. After performed procedures all symptoms were gone and lab results improved. Patient was discharged from the hospital in good condition.

PL

Bezoary są to ciała obce, które powstają z różnych połkniętych materiałów nieulegających trawieniu. U człowieka bezoary występują pierwotnie w żołądku, a następnie mogą przemieszczać się do dalszych odcinków przewodu pokarmowego. W zależności od składników wyróżnia się fitobezoary, trichobezoary, farmakobezoary. Tworzeniu bezoarów sprzyjają: patologie w obrębie jamy ustnej, zaburzenia motoryczne przewodu pokarmowego, zwężenie odźwiernika, nieprawidłowa ilość wydzielanego soku żołądkowego, stany po operacjach żołądka oraz choroby ogólnoustrojowe i choroby psychiczne. W większości przypadków bezoary nie dają żadnych dolegliwości, ale mogą towarzyszyć im: nudności, wymioty, upośledzenie apetytu, wzdęcie, nieprzyjemny zapach z ust, uczucie szybkiego nasycenia pokarmem, utrata masy ciała i ból w nadbrzuszu. W zakresie błony śluzowej żołądka bezoary wywołują przewlekły proces zapalny, tworząc nadżerki i owrzodzenia, które mogą prowadzić do perforacji lub krwawienia z przewodu pokarmowego. W rzadkich przypadkach bezoary powodują niedrożność przewodu pokarmowego. W diagnostyce bezoarów wykorzystuje się badania obrazowe. Badanie endoskopowe umożliwia szybkie odróżnienie bezoaru od nowotworu, a niekiedy także pozwala na rozkawałkowanie bezoaru i usunięcie go. Duże bezoary wymagają leczenia operacyjnego. W leczeniu zachowawczym stosuje się leki prokinetyczne i enzymy. W omawianym przypadku pacjent zgłosił się do Kliniki Gastroenterologii z powodu dolegliwości bólowych nadbrzusza, uczucia szybkiej sytości oraz utraty masy ciała. W wywiadzie chłoniak żołądka leczony skutecznie chemioterapią mniej więcej przed 5 laty. Po badaniach laboratoryjnych i obrazowych wstępnie podejrzewano proces rozrostowy. Wykonano gastroskopię, w której stwierdzono dużych rozmiarów bezoar wypełniający żołądek i uniemożliwiający przejście do dwunastnicy. Ze względu na skład bezoaru – konglomerat włókien i resztek roślinnych (fitobezoar) – podjęto próbę usunięcia go metodą endoskopową. Przy pomocy pętli oraz kosza rozkawałkowano bezoar na mniejsze fragmenty. Stałe i twarde elementy usunięto przy pomocy kosza, pozostałą treść płukano wodą. Wyżej wymienione czynności powtarzano jeszcze dwukrotnie w odstępach 24-godzinnych. Po opróżnieniu żołądka z fitobezoaru uwidoczniono zniekształconą okolicę antralną oraz ciasne przejście przez odźwiernik do dwunastnicy. Po wykonanych zabiegach uzyskano ustąpienie dolegliwości oraz poprawę parametrów morfologicznych i biochemicznych krwi. Pacjent wypisany w stanie ogólnym dobrym do domu.

13

Profilaktyka krwawień z przewodu pokarmowego u chorych leczonych lekami hamującymi układ krzepnięcia z przyczyn kardiologicznych

88%

Deptuła-Krawczyk E., Wojtuń S., Hałas K., Gielerak G., Kowal J.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2010

|

vol. 6

|

issue 2

106-111

EN

The anticoagulant and antiplatelet agents are starting to be more commonly used, resulting in more frequent gastrointestinal bleedings, especially in patients receiving combined therapy. Clinical assessment before endoscopic procedures allows to minimize hemorrhagic side effects risk. Clinical factors contribute to arise in gastrointestinal bleedings are: gastrointestinal bleeding or peptic ulcer history, age over 60, gastroesophageal reflux disease, steroids therapy, chronic renal failure and Helicobacter pylori contagion. Non-steroid anty-inflammatory drugs cause 20-30% of gastrointestinal bleedings. Endoscopic examination of upper gastrointestinal truck prior to admission of these allows to show asymptomatic pathological changes and to initiate the proper treatment. Carrying out endoscopic procedure is unfortunately impossible in all patients, due to its cost and limitations in resources. The drug class of proven efficacy in reducing gastrointestinal bleedings occurrence are proton pump inhibitors (PPI). They should be used routinely in patients on acetylsalicylic acid in certain clinical situations and in all patients receiving combined therapy. Guidelines recommend usage of pantoprazole and esomeprazole in patients receiving clopidogrel.

PL

Leki przeciwkrzepliwe i przeciwpłytkowe są stosowane coraz powszechniej, przyczyniając się do powstawania powikłań leczenia, w tym krwawienia z przewodu pokarmowego. Szczególnie duże ryzyko tego powikłania występuje u chorych leczonych w sposób skojarzony. Ocena stanu klinicznego i wywiadu chorobowego przed zabiegiem endoskopowym pozwala na zminimalizowanie ryzyka powikłań krwotocznych. Czynnikami klinicznymi o udowodnionym wpływie zwiększającym ryzyko krwawienia z przewodu pokarmowego są: wywiad choroby wrzodowej lub krwawienia z przewodu pokarmowego, wiek ≥60 lat, współistniejąca choroba refluksowa przełyku, leczenie glikokortykosteroidami, przewlekła choroba nerek, współistnienie zakażenia Helicobacter pylori. Niesterydowe leki przeciwzapalne (NLPZ) są przyczyną 20-30% krwawień z przewodu pokarmowego. Badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego przed ich włączeniem pozwala na ujawnienie istnienia zmian bezobjawowych i wdrożenie odpowiedniego postępowania leczniczego. Wykonywanie badania endoskopowego u każdego chorego leczonego przeciwpłytkowo nie jest możliwe z powodu ograniczonej dostępności badania i kosztów. Grupą leków o udowodnionej w badaniach klinicznych skuteczności w zapobieganiu krwawieniom z przewodu pokarmowego są inhibitory pompy protonowej (IPP). Leki te powinny być rutynowo stosowane u chorych przyjmujących kwas acetylosalicylowy (ASA) w szczególnych sytuacjach klinicznych oraz u chorych leczonych w sposób skojarzony. U chorych przyjmujących klopidogrel z przyczyn kardiologicznych w rekomendacjach zalecane jest stosowanie pantoprazolu i esomeprazolu.

14

Nieswoiste zapalenia jelit a płodność, przebieg ciąży, porodu i karmienie piersią

88%

Szczeblowska D., Serwin D., Hebzda A., Wojtuń S., Grys I.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2011

|

vol. 7

|

issue 2

104-109

EN

The non-specific enteritis include ulcerative inflammation of the large intestine and the Crohn’s disease. As the peak of incidence of the diseases is between 15 and 35 years old and these concerns people in procreative period, some questions and doubts on the influence of the diseases and their treatment on fertility, the course of gestation, labour and the safety of breast feeding are born. In the paper, some rules on the treatment of nonspecific enteritis in males and females planning having offspring as well as pregnant and feeding females are showed. It should be underlined that non-specific enteritis are not contraindication to become pregnant. Gestation also does not constitute indication for the non-specific enteritis treatment interruption. It should be underlined that gestation is not indication for the non-specific enteritis treatment interruption as their exacerbation relates to higher risk for offspring than implementation of an invasive but successful treatment. The disease activation increases the risk of miscarriage, preterm labours and intrauterine death of foetus. Continuous pharmacotherapy of the enteritis with non-carcinogenic substances has great influence on the birth of a healthy child. The best time to become pregnant is the period after at least 3 months of the disease remission. At the time of gestation planning, folic acid supplementation is indicated.

PL

Do nieswoistych zapaleń jelit zaliczamy wrzodziejące zapalenie jelita grubego i chorobę Leśniowskiego-Crohna. Ponieważ szczyt zapadalności na te choroby przypada między 15. a 35. rokiem życia, a więc dotyczy osób w okresie prokreacyjnym, rodzi się szereg pytań i wątpliwości na temat wpływu tych schorzeń oraz ich leczenia na płodność, a także przebieg ciąży, porodu i ewentualne bezpieczeństwo późniejszego karmienia piersią. W opracowaniu zostały przedstawione zasady leczenia nieswoistych zapaleń jelit u mężczyzn oraz u kobiet planujących posiadanie potomstwa, jak również kobiet będących w ciąży i karmiących. Należy podkreślić, że sam fakt rozpoznania nieswoistych chorób zapalnych jelit nie jest bezpośrednim przeciwwskazaniem do zajścia w ciążę. Ciąża nie stanowi również wskazania do przerwania leczenia tych chorób, tj. nieswoistych zapaleń jelit, gdyż zaostrzenie ich przebiegu wiąże się z większym ryzykiem dla potomstwa w porównaniu z niebezpieczeństwem wynikającym z wdrożenia nawet agresywnego, a skutecznego leczenia. Aktywacja tych chorób zwiększa zarówno ryzyko poronień, jak i porodów przedwczesnych oraz wewnątrzmacicznego obumarcia płodu. Nieprzerwana farmakoterapia nieswoistych zapaleń jelit środkami niemającymi działania karcynogennego ma istotny wpływ na urodzenie zdrowego dziecka. Optymalnym czasem do zajścia w ciążę w takim przypadku jest okres po trwającej przynajmniej 3 miesiące remisji choroby. W okresie planowania ciąży zaleca się suplementację kwasu foliowego.

15

Diagnostyka przełyku Barretta

76%

Gil J., Florek M., Wojtuń S., Dyrla P., Stelmaszuk T., Maj D.

|

issue 4

304-307

EN

Barrett’s oesophagus (BE) is premalignant condition of oesophagus connected with long‑term oesophageal reflux disease and is defined as a process of replacing normal squamous epithelium above Z‑line in intestinal columnar epithelium. This premalignant condition is connected with higher risk of adenocarcinoma of the oesophagus. Actually, upper gastrointestinal endoscopy with oesophageal biopsy is recommended in diagnosing Barrett’s oesophagus. The frequency of endoscopic examination depends on presence of grade of dysplasia. Prague Criteria helps us to define spreading of intestinal epithelium. In this classification, the maximal length (M) (including tongues) of Barrett’s oesophagus as well as the length of the circumferential Barrett’s segment (C) are measured during endoscopy. Due to the technical progress there are many new endoscopic technics which are tested in diagnosing Barrett’s oesophagus. They should have the highest specificity and sensitivity and must be characterised by minimal invasiveness to the human body. Nowadays we use such technics as: classical and electronic chromoendoscopy, narrow band imaging, autofluorescence, high resolution endoscopy, magnification endoscopy, confocal laser endomicroscopy. In this view we will try to present the most important modern endoscopic methods which may be useful in diagnosing and monitoring of Barrett’s oesophagus.

PL

Przełyk Barretta jest zaliczany do stanów przednowotworowych przełyku będących powikłaniem wieloletniej choroby refluksowej przełyku. Jest on definiowany jako zamiana nabłonka wielowarstwowego płaskiego powyżej linii Z w nabłonek walcowaty z metaplazją typu jelitowego. Obecność tego stanu przednowotworowego zwiększa ryzyko zachorowania na gruczolakoraka przełyku. Diagnostyka opiera się na wykonaniu badania endoskopowego górnego odcinka przewodu pokarmowego i pobraniu wycinków do badania histopatologicznego. Częstość wykonywania kontrolnych badań endoskopowych uzależniona jest od stwierdzenia dysplazji oraz stopnia zaawansowania zmian. Do oceny stopnia zaawansowania zmian endoskopowych używana jest Klasyfikacja Praska określająca proksymalny zasięg zmian okrężnych obejmujących cały obwód przełyku (C) oraz proksymalny zasięg pojedynczych wypustek łososiowej błony śluzowej (M). Obie wartości podawane są w centymetrach. W związku z coraz nowocześniejszym wyposażeniem pracowni endoskopowych zastosowanie znajdują nowoczesne techniki endoskopowe, które mają na celu minimalizację inwazyjności badań oraz zwiększenie ich czułości i swoistości w wykrywaniu patologii błony śluzowej przełyku. Obecnie używane lub testowane są następujące techniki: chromoendoskopia klasyczna i elektroniczna (chromoendoscopy), obrazowanie wąską wiązką (narrow band imaging, NBI), autofluorescencja (autofluorescence, AFI), endoskopia wysokiej rozdzielczości (high resolution endoscopy, HRE), endoskopia z powiększeniem obrazu (magnifying endoscopy, ME), laserowa endomikroskopia konfokalna (confocal laser endomicroscopy, CLE). W pracy postaramy się scharakteryzować najważniejsze metody endoskopowe, które mogą być przydatne w diagnostyce i monitorowaniu przełyku Barretta.

16

Choroba Leśniowskiego-Crohna – diagnostyka i leczenie

76%

Hebzda A., Szczeblowska D., Serwin D., Wojtuń S., Hebzda Z., Grys I.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2011

|

vol. 7

|

issue 2

98-103

EN

Crohn’s disease is a chronic disease that may occur in any part of digestive tract, causing significant lowering of quality of life and declining of fitness of patients. Most common symptoms are: abdominal pain, diarrhoea, blood in stool, palpable (often tender) mass in abdomen, weight loss, weakness, fever and feverishness. Those symptoms are often accompanied by perianal lesions such as fistulae, fissures and abscesses, and also other enterocutaneous fistulae. Diagnosis is based on endoscopy with biopsies, histopathology and radiological techniques with use of barium contrast. In spite of improving recognition of Crohn’s disease and better accessibility to diagnostic procedures some cases are diagnosed during surgery because of ileus or wrong diagnosis of appendicitis. Typical treatment includes 5-aminosalicilates, glicocorticoids and thiopurines. At the moment there are two monoclonal anti-TNF-α antibodies registered in Poland for biological treatment of Crohn’s disease. Conventional and biological therapy doesn’t always allow us to prevent surgical treatment. In years of observation, most of the patients undergo at least one surgery. Recent publication demonstrate purposefulness of early biologic and immunosuppressive therapy (top-down strategy). The chance to change course of disease is tempting, but possibility of complications (esp. infectious) suggest cautious approach, until further data are known. Those complications also incline us to leave this kind of treatment to experienced sites.

PL

Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłym schorzeniem, które może dotyczyć dowolnego odcinka przewodu pokarmowego (najczęściej końcowego odcinka jelita cienkiego), powodującym znaczne obniżenie jakości życia oraz upośledzenie sprawności chorego. Najczęstsze objawy to ból brzucha, biegunka, krew w stolcu, badalny (często tkliwy) opór w jamie brzusznej, utrata masy ciała, osłabienie, stany podgorączkowe i gorączka. Często towarzyszą im zmiany okolicy odbytowej – przetoki, szczeliny i ropnie, a także przetoki jelitowo-skórne. Rozpoznanie opiera się na endoskopii z pobraniem wycinków, histopatologii oraz metodach radiologicznych z użyciem kontrastu. Pomimo coraz lepszego rozpoznawania i łatwiejszego dostępu do diagnostyki część przypadków jest diagnozowana w trakcie zabiegu z powodu niedrożności lub mylnie rozpoznanego zapalenia wyrostka robaczkowego. W leczeniu najczęściej stosuje się preparaty 5-aminosalicylanów, glikokortykosteroidy oraz tiopuryny. Obecnie w Polsce zarejestrowane są dwa przeciwciała anty-TNF-α, stosowane w terapii biologicznej. Leczenie metodami klasycznymi oraz lekami biologicznymi nie zawsze pozwala uniknąć interwencji chirurgicznej. Z dłuższej obserwacji wynika, że większość chorych przechodzi przynajmniej jeden zabieg operacyjny. Nowe doniesienia coraz śmielej wskazują na celowość wczesnego włączania terapii biologicznej i immunosupresyjnej (strategia top-down). Choć szansa zmiany przebiegu choroby w wyniku agresywnego leczenia od momentu rozpoznania jest kusząca, ze względu na możliwość wystąpienia powikłań takiej terapii, zwłaszcza infekcyjnych, należy zachować ostrożność, dopóki nie będziemy mieli więcej danych. Powikłania te wymuszają również, aby leczeniem tym zajmowały się ośrodki referencyjne, mające duże doświadczenie w tej dziedzinie.

17

Pęknięcie śledziony po badaniu kolonoskopowym – opis przypadku

76%

Serwin D., Hebzda A., Szczeblowska D., Pokrzepa W., Wojtuń S., Gil J., Grys I.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2012

|

vol. 8

|

issue 2

168-171

EN

Introduction: Colonoscopy is routinely performed test in the diagnosis and prevention of colon diseases. Splenic rupture is a rare complication, 80 cases described so far. Case study: Patient at age 72, hospitalized with anaemia. During the colonoscopy – polypectomy of sigmoid colon polyp. In the second day after treatment: the morning syncope, hypotension, positive peritoneal signs. Additional examinations: X‑ray: no change, USG and CT scan: splenic rupture with a large hematoma, a large amount of blood in the peritoneal cavity. The patient was qualified for laparotomy by which it was found: blood in the peritoneal cavity, spleen rupture, liver capsule ruptured, stomach with a small hematoma, mesentery colon hematoma, no perforation of the colon. Discussion: Splenic rupture is a rare but serious complication of colonoscopy. Mechanisms leading to splenic rupture: direct trauma, traction system ligament, pulling adhesions between the spleen and the purse. Start of symptoms could occur as from 1 hour up to 2.5 days, usually until 24 hours after colonoscopy. Time to determine the diagnosis: as from 2 hours up to 13 days, mostly before 24‑48 hours. The most commonly used methods for the diagnosis: CT scan, USG. Conclusion: Persons performing endoscopic examination as well as patients undergoing colonoscopy should be aware of the possibility of splenic rupture. In the case of indication of the factors predisposing to complications, in asymptomatic patients an observation for 24 hours after the colonoscopy is recommended as well as USG. If symptoms of splenic rupture appeared, USG and CT should be urgently carried out.

PL

Wprowadzenie: Kolonoskopia jest rutynowo wykonywanym badaniem w diagnostyce i profilaktyce chorób jelita grubego. Pęknięcie śledziony to rzadko odnotowywane powikłanie, dotychczas opisano 80 przypadków. Opis przypadku: Pacjent, lat 72, hospitalizowany z powodu niedokrwistości mikrocytarnej. W trakcie badania kolonoskopowego wykonano polipektomię polipa esicy. W drugiej dobie po zabiegu: poranne omdlenie przy próbie pionizacji, utrzymująca się hipotonia, dodatnie objawy otrzewnowe. W badaniach dodatkowych: RTG przeglądowe jamy brzusznej – bez zmian, USG jamy brzusznej – płyn w jamie otrzewnej, powiększona śledziona o nierównych obrysach. W KT jamy brzusznej – rozerwanie śledziony z rozległym krwiakiem, duża ilość krwi w jamie otrzewnej. Pacjenta zakwalifikowano do laparotomii zwiadowczej, w wyniku której stwierdzono: znaczna ilość płynnej krwi i skrzepów w jamie otrzewnej, śledziona z linijnym pęknięciem przy szypule, wątroba z pękniętą torebką oraz niewielkim uszkodzeniem miąższu i krwawieniem, na przedniej ścianie żołądka krwiak z niewielkim uszkodzeniem surowicówki, krezka okrężnicy – w pobliżu zagięcia śledzionowego krwiak, nie ujawniono perforacji jelita. Omówienie: Pęknięcie śledziony jest bardzo rzadkim, ale groźnym powikłaniem kolonoskopii. Wśród mechanizmów prowadzących do uszkodzenia śledziony wymienia się: bezpośredni uraz, pociąganie układu więzadłowego, pociąganie zrostów między śledzioną i okrężnicą. Pęknięcie śledziony może być natychmiastowe lub opóźnione. Początek objawów występuje od 1 godziny do 2,5 dnia, najczęściej do 24 godzin od wykonania kolonoskopii. Czas do ustalenia rozpoznania – od 2 godzin do 13 dni, najczęściej do 24‑48 godzin. Najczęściej stosowane metody ustalenia rozpoznania to KT jamy brzusznej i USG jamy brzusznej. Śmiertelność wskutek pęknięcia śledziony po kolonoskopii – opisano 2 przypadki. Leczenie – w większości przypadków splenektomia. Podsumowanie: Wykonujący badania endoskopowe, jak również pacjenci poddawani badaniu kolonoskopowemu powinni być świadomi możliwości wystąpienia pęknięcia śledziony. W przypadku wystąpienia czynników predysponujących do wystąpienia tego powikłania u pacjentów bezobjawowych wskazana jest obserwacja do 24 godzin po kolonoskopii oraz wykonanie badania USG jamy brzusznej. W przypadku wystąpienia objawów sugerujących pęknięcie śledziony należy w trybie pilnym wykonać USG i KT jamy brzusznej.

18

Choroba Bourneville'a-Pringle'a - opis przypadku

76%

Dryla P., Wojtuń S., Gil J., Jałocha Ł., Wojtkowiak M., Błaszak A.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2008

|

vol. 4

|

issue 3

189-194

EN

Tuberous sclerosis complex (TSC), known as Bourneville-Pringle syndrome, is a genetically conditioned multiple organ disease associated with mental retardation and epilepsy. It could be found in any ethnic groups and races in both sexes. It is estimated that about 2 million people suffer from the disease in the world. Clinical manifestations in the disease could be various. Many signs appear along with the natural development of a child. Lesions that could be found in the disease are associated with skin, nervous system, eye bulbs, heart, kidneys, liver and intestines. These could take form of cysts as well as tumours that could become malignant. Histologically these are fibromas, lipomas, myomas or vasolipomyomas. Specific organ lesions do not require histological confirmation. TSC diagnosis could be established on Gomez criteria established on TSC Consensus in Annapolis in 1998. TSC diagnosis could be assumed as final, when two major criteria are met or one major and two minor. There are no pathognomonic signs of TSC. That means many signs should be taken into account, sometimes hard to find in not highly specialized assessment. Many specialists and specific tests should take part in diagnosis establishment (dermatologic, neurologic, oculistic, cardiologic, endoscopic and imaging procedures – USG, CT, MRI, PET-CT). Family background and often assessment of family members is essential for diagnosis establishment. Therapeutic indications for specific organ lesions need individual approach. Treatment of the illness could be only palliative. It is based on surgical procedures of malignant tumours resection and antiepileptic treatment. In the paper authors discuss case of woman with liver lesions. Those weren’t assessed histologically because of the high risk of hemorrhagic complications. Follow-up was planned with use of imaging procedures. Discussed case shows that during decision making process risk assessment of imaging procedures should be taken into account.

PL

Stwardnienie guzowate (tuberous sclerosis complex, TSC), nazywane chorobą Bourneville’a-Pringle’a to wielo-narządowa choroba uwarunkowana genetycznie, związana z upośledzeniem umysłowym i padaczką. Spotykane jest we wszystkich grupach etnicznych i rasowych, jednakowo często u obojga płci. Szacuje się, że występuje u około 2 milionów osób na świecie. Zmienność obrazu klinicznego w stwardnieniu guzowatym jest bardzo duża. Wiele objawów pojawia się wraz z rozwojem dziecka. Zmiany dotyczą głównie skóry oraz układu nerwowego, a także gałek ocznych, serca, nerek, wątroby i jelit. Mogą przyjmować postać torbieli i guzów wykazujących nierzadko tendencję do transformacji w nowotwory złośliwe. Pod względem histopatologicznym są to włókniaki, tłuszczaki, mięśniaki, naczyniakotłuszczakomięśniaki. Poszczególne zmiany narządowe z reguły nie wymagają potwierdzenia histopatologicznego. Diagnoza TSC standardowo stawiana jest na podstawie zmienionych kryteriów Gomeza ustalonych na TSC Consensus Conference w Annapolis w 1998 roku. Rozpoznanie TSC uważa się za ostateczne, gdy spełnione są dwa większe kryteria albo jedno większe i dwa mniejsze. Nie ma patognomonicznych dla TSC objawów, co oznacza, że diagnoza musi uwzględniać liczne objawy, często nieuchwytne w niespecjalistycznym badaniu lekarskim. W rozpoznaniu konieczne są współpraca wielu specjalistów oraz wykonanie badań wielokierunkowych (badanie dermatologiczne, neurologiczne, okulistyczne, kardiologiczne, badania endoskopowe, badania obrazowe - USG, TK, MRI, PET-CT). Kluczowe jest dokładne zebranie wywiadu rodzinnego i nierzadko przebadanie pozostałych członków rodziny. Leczenie chorych ze stwardnieniem guzowatym jest objawowe i polega na chirurgicznym usuwaniu guzów złośliwych i podawaniu leków przeciwpadaczkowych. Zalecenia terapeutyczne dla poszczególnych zmian narządowych wymagają indywidualnego rozpatrzenia. W pracy omówiono przypadek chorej kobiety, u której stwierdzono zmiany ogniskowe wątroby. Chociaż istniało podejrzenie ich złośliwego charakteru, nie zostało ono zweryfikowane histopatologicznie z powodu wysokiego ryzyka powikłań krwotocznych. U pacjentki zaplanowano badania kontrolne z wykorzystaniem badań obrazowych. Omawiany przypadek pokazuje, że czasami w podejmowaniu decyzji trzeba uwzględnić ryzyko stosowanych metod diagnostycznych.

19

Zakażenie Helicobacter pylori. Diagnostyka i leczenie

76%

Dryla P., Gil J., Wojtuń S., Korszun K., Kasińska E., Mackiewicz A.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2015

|

vol. 11

|

issue 1

68-74

EN

Helicobacter pylori infection is common. The World Health Organization estimates that about 70% of people in developing countries and 30% in developed countries are infected with this bacterium. The infection spreads through personal contacts via an oral-oral, gastro-oral and faecal-oral route of transmission. Helicobacter pylori infection is asymptomatic in 80–90% of cases. Both invasive and non-invasive methods are used in the diagnosis of this infection. The choice of the method depends on the current clinical condition and the necessity to perform endoscopy of the upper gastrointestinal tract. Since the incidence and prevalence of Helicobacter pylori infection are high, H. pylori detection tests should be performed only when eradication therapy is planned. According to the guidelines of the Working Group of the Polish Society of Gastroenterology, eradication treatment involves a multidrug therapy with proton pump inhibitors, antibiotics and bismuth citrate. All of these drugs should be used for a period of 10–14 days. Clarithromycin should not be used as the first choice treatment because of increasing resistance in Poland. A breath test is an optimal way to evaluate the effectiveness of the antibacterial therapy but is rarely performed due to high price and low availability. Serology tests are available and cheap, but are not suitable to assess the efficacy of eradication. Helicobacter pylori antigen detection in stool is therefore important in the diagnosis. The test is not very expensive, available and characterised by very high sensitivity and specificity of up to 90%.

PL

Zakażenie Helicobacter pylori jest powszechne. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że zainfekowanych tą bakterią jest około 70% ludzi w krajach rozwijających się i około 30% w krajach rozwiniętych. Zakażenie szerzy się przez kontakty międzyludzkie. Dochodzi do niego na drodze: oralno-oralnej, gastro-oralnej oraz fekalno-oralnej. W 80–90% przypadków infekcja H. pylori ma charakter bezobjawowy. W diagnostyce zakażenia tym drobnoustrojem stosuje się metody inwazyjne i nieinwazyjne. Wybór metody uwarunkowany jest aktualną sytuacją kliniczną oraz koniecznością wykonania badania endoskopowego górnego odcinka przewodu pokarmowego. Wobec znacznego rozpowszechnienia i dużej częstości rozpoznawania zakażenia H. pylori testy na obecność tej bakterii należy wykonywać tylko w sytuacji, gdy planowane jest włączenie odpowiedniego schematu leczenia eradykacyjnego. Zgodnie z wytycznymi Grupy Roboczej Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii w leczeniu eradykacyjnym stosuje się schematy wielolekowe uwzględniające inhibitory pompy protonowej, antybiotyki i cytrynian bizmutu. Wszystkie wymienione leki powinny być stosowane przez okres 10–14 dni. Z uwagi na narastającą w Polsce oporność na klarytromycynę antybiotyk ten nie powinien być wykorzystywany w leczeniu pierwszego wyboru. Optymalną ocenę skuteczności terapii przeciwbakteryjnej przeprowadza się na podstawie testu oddechowego, lecz z powodu ceny i dość trudnej dostępności nie jest to podstawowe narzędzie diagnostyczne. Z kolei dostępne dość szeroko i niezbyt drogie testy serologiczne nie nadają się do oceny skuteczności eradykacji. Na uwagę zasługuje więc oznaczanie antygenu H. pylori w kale, będące niezbyt drogim badaniem, dostępnym, charakteryzującym się wysoką czułością i swoistością, sięgającymi 90%.

20

Endoskopowa ultrasonografia w diagnostyce i leczeniu zmian patologicznych dwunastnicy

76%

Dyrla P., Wojtuń S., Gil J., Kasińska E., Florek M., Mackiewicz A.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2013

|

vol. 9

|

issue 2

160-164

EN

In presented study our main aim was to assess the diagnostic yield in submucosal lesions, duodenum wall thickening and surface roughness diagnostics with use of endoscopic ultrasonography. We analysed 41 patients (22 female and 19 male) hospitalized in Military Institute of Medicine in Warsaw between 2009 and 2012 because of duodenum lesion diagnosed in upper gastrointestinal tract endoscopy. In all patients endosonography was performed. In 32 (78.1%) cases organic lesion was diagnosed in gastrointestinal tract wall and in 9 (21.9%) cases normal anatomical structures were found. On the basis of ultrasonography procedure result patients were qualified to surgical, endoscopic or oncology treatment. In 20 (48.8%) cases the change was limited to the mucosa and submucosa and therefore subject to treatment/surveillance endoscopy. In other cases diagnosed infiltration beyond the muscle membrane (n = 21; 51.2%), qualifying of patients for surgery or oncology. Endoscopic ultrasound plays a key role in the diagnosis of submucosal lesions allow proper qualifications to appropriate treatment.

PL

Podstawowym celem pracy było ustalenie przydatności endoskopowej ultrasonografii w wykrywaniu zmian podśluzówkowych oraz pogrubienia i nierównych zarysów ścian dwunastnicy. Przeanalizowano 41 pacjentów (22 kobiety i 19 mężczyzn) hospitalizowanych w latach 2009–2012 w Klinice Gastroenterologii Wojskowego Instytutu Medycznego z powodu patologii dwunastnicy stwierdzonej w badaniu gastroskopowym. U wszystkich chorych wykonano w kolejnym etapie badanie endosonograficzne, w którym stwierdzono w 32 (78,1%) przypadkach zmianę organiczną w zakresie ściany dwunastnicy, a u 9 (21,9%) pacjentów prawidłowe struktury położone poza przewodem pokarmowym. Na podstawie zaawansowania zmian w obrębie ściany dwunastnicy w badaniu endosonograficznym zakwalifikowano chorych do jednej z trzech metod terapii: endoskopowej, chirurgicznej lub onkologicznej. U 20 (48,8%) pacjentów zmiana była ograniczona do błony śluzowej i podśluzowej, a więc podlegała terapii/nadzorowi endoskopowemu. W pozostałych przypadkach rozpoznano naciek przekraczający błonę mięśniową (n = 21; 51,2%), kwalifikując chorych do leczenia chirurgicznego lub onkologicznego. Badanie endosonograficzne odgrywa kluczową rolę w diagnostyce zmian podśluzówkowych, umożliwiając prawidłową kwalifikację do odpowiedniej metody leczenia.

Refine search results

Postępowanie z pacjentem z uchyłkami jelita grubego w zależności od postaci klinicznej choroby

Podstawowe objawy i różnicowanie nieswoistych chorób zapalnych jelit

Podstawowe zasady leczenia przełyku Barretta

Trzustka ektopowa – opis przypadku, etiopatogeneza i podstawowe zasady postępowania diagnostyczno‑terapeutycznego

Zespół jelita nadwrażliwego – podstawowe zasady rozpoznawania i leczenia

Pozasercowe bóle w klatce piersiowej

Podstawowe zasady postępowania w przebiegu chorób układu pokarmowego u kobiet w ciąży

Celiakia – domena nie tylko pediatrii

Choroby autoimmunizacyjne w praktyce lekarskiej

Podstawowe zasady postępowania w ustalaniu przyczyny żółtaczki mechanicznej

Zastosowanie ultrasonografii endoskopowej w rozpoznawaniu i kwalifikacji do leczenia patologii przełyku

Fitobezoar żołądka – opis przypadku

Profilaktyka krwawień z przewodu pokarmowego u chorych leczonych lekami hamującymi układ krzepnięcia z przyczyn kardiologicznych

Nieswoiste zapalenia jelit a płodność, przebieg ciąży, porodu i karmienie piersią

Diagnostyka przełyku Barretta

Choroba Leśniowskiego-Crohna – diagnostyka i leczenie

Pęknięcie śledziony po badaniu kolonoskopowym – opis przypadku

Choroba Bourneville'a-Pringle'a - opis przypadku

Zakażenie Helicobacter pylori. Diagnostyka i leczenie

Endoskopowa ultrasonografia w diagnostyce i leczeniu zmian patologicznych dwunastnicy