Search results

1

Metody neuropsychologicznej oceny deficytów poznawczych w schizofrenii - przegląd narzędzi oraz wybrane aspekty metodologiczne ich zastosowania

100%

Pawełczyk A., Pawełczyk T.

|

vol. 7

|

issue 4

182-197

EN

Neurodevelopmental theory of pathogenesis of schizophrenia assumes that the development of this condition depends on factors acting long before first clinical symptoms appear. These factors result in disturbed process of neuronal development, particularly within the frontal lobes and prefrontal cortex, temporal lobes, thalamus and several components of the limbic system. These structural abnormalities may be the underlying substrate of cognitive deficits seen in patients with schizophrenia and their relatives, which recently have focused much interest in psychiatric literature. Neuropsychological assessment thereof is increasingly used in the diagnostic-therapeutic management of these patients. Cognitive processes and their disturbances have become a topic of interest of scientific community in our country, but lack of diagnostic tools developed and verified for and in Polish specific conditions creates certain methodological difficulties associated with accurate and objective measurement of cognitive functions. This paper presents particular cognitive functions, whose deficit may occur in patients with schizophrenia. These relate mainly to attention, memory, executive function, psychomotor speed, visual-spatial coordination and fluency of thinking. Next, discussed are psychological tests serving to evaluate particular cognitive functions, with an emphasis on their Polish standardization, normalization and availability of parallel versions. Subsequently, methodological aspects of cognitive function testing are presented. Discussed are several aspects of cultural adaptation of tests, their reliability and accuracy. Methodology of repeated measurements, accounting for the so-called “practice effect” is described. Finally, presented are the results of factor-related analyses of selected psychological tests, as well as their impact on the results obtained.

PL

Teoria neurorozwojowa etiopatogenezy schizofrenii zakłada, że za rozwój schizofrenii odpowiadają czynniki działające na długo przed pojawieniem się objawów klinicznych choroby. Czynniki te prowadzą do zaburzenia procesu rozwoju neuronalnego głównie w obrębie płatów czołowych, w tym kory przedczołowej, płatów skroniowych, wzgórza oraz licznych elementów układu limbicznego. Opisywane zaburzenia strukturalne mogą leżeć u podłoża - obserwowanych u chorych na schizofrenię oraz ich krewnych - deficytów poznawczych, ostatnio szeroko opisywanych w literaturze psychiatrycznej. Ich neuropsychologiczna ocena znajduje coraz częściej zastosowanie w procesie diagnostyczno-terapeutycznym. Procesy poznawcze i ich zakłócenia stały się także przedmiotem zainteresowania środowisk naukowych w naszym kraju, jednak niedostępność opracowanych na gruncie polskim narzędzi diagnostycznych stwarza pewne trudności metodologiczne związane z pomiarem funkcji poznawczych. W artykule zostały zaprezentowane poszczególne funkcje poznawcze, których zakłócenia obserwuje się u chorych na schizofrenię. Dotyczą one głównie uwagi, pamięci, funkcji wykonawczych, szybkości psychomotorycznej, zdolności wzrokowo-przestrzennych oraz płynności myślenia. Następnie omówiono testy psychologiczne służące do oceny poszczególnych funkcji poznawczych, z uwzględnieniem ich polskiej standaryzacji, normalizacji oraz istnienia wersji równoległych. W kolejnej części artykułu przedstawiono aspekty metodologiczne badania funkcji poznawczych. Omówiono aspekty kulturowej adaptacji testów, ich rzetelności i trafności. Opisano także metodologię wykonywania powtarzanych pomiarów z uwzględnieniem tzw. „efektu wprawy". Na koniec zaprezentowano wyniki analiz czynnikowych wybranych testów psychologicznych oraz ich wpływ na rezultaty przeprowadzanych badań.

2

Skale oceny ryzyka samobójstwa dorosłych w praktyce psychologa klinicznego i psychiatry: przegląd dostępnych narzędzi

100%

Nowak M. P., Pawełczyk T.

|

issue 2

180-187

EN

In the context of the increasing prevalence of suicides, low notifiability of people at risk and considerable difficulties in suicidal risk assessment, the significance of relevant tools is growing. The tools facilitating the evaluation of suicidal risk assessment can be divided in two groups – tools created for other purposes, but accounting for suicidal risk estimation (designed for general mental health assessment, assessment of mood, hopelessness, psychic pain and resilience) and tools specifically created for the evaluation of suicidal risk. The latter can be divided according to the age of the examined patient (adult vs. child/adolescent) or according to the person filling out the scale (tools filled out by a professional vs. self-esteem tools). This paper presents tools for the assessment of adult patients. The tools filled out by the mental health practitioner include Suicide Intent Scale, Pierce Suicide Intent Scale, Scale for Suicidal Ideation, SAD PERSONS Scale, InterSePT Scale for Suicidal Thinking, Nurses’ Global Assessment of Suicide Risk, Tool for Assessment of Suicide Risk, Suicide Attempt SelfInjury Interview and Immediate Action Protocol. Self-esteem tools for adult patients include Beck Scale for Suicidal Ideation, Harkavy Asnis Suicide Survey, Adult Suicidal Ideation Questionnaire, Positive and Negative Suicide Ideation Inventory, Suicidal Behaviors Questionnaire-Revised, Risk Assessment Suicidality Scale and Cultural Assessment of Risk for Suicide. The large number of existing tools contrasts with the small number of scales translated into Polish. Even where Polish versions are available, adequate validation in the Polish population is lacking, indicating an urgent need for further research.

PL

W kontekście znacznej liczby samobójstw, niewielkiej zgłaszalności zagrożonych nimi osób i dużych trudności, jakich nastręcza ocena ryzyka samobójczego, znaczenia nabierają narzędzia oceny – zarówno te stworzone w innym celu, ale uwzględniające ocenę ryzyka samobójczego (narzędzia oceny ogólnego stanu psychicznego, nastroju, beznadziejności, bólu psychicznego, resilience), jak i te stworzone w celu oceny ryzyka samobójczego. Drugą grupę narzędzi można dodatkowo podzielić według wieku docelowej populacji (dorośli vs dzieci/młodzież) i w zależności od osoby dokonującej oceny (profesjonalista vs samoocena). W pracy przedstawiono skale przeznaczone dla dorosłych. Narzędzia oceny dokonywanej przez profesjonalistę obejmują Skalę Intencji Samobójczych, Skalę Intencji Samobójczych Pierce’a, Skalę Tendencji Samobójczych, Skalę SAD PERSONS, Skalę Oceny Nasilenia Myśli i Tendencji Samobójczych w Schizofrenii, Ocenę Pielęgniarską Ryzyka Popełnienia Samobójstwa, Narzędzie do Oceny Ryzyka Samobójstwa, Suicide Attempt Self-Injury Interview oraz Immediate Action Protocol. Samoocenę dorosłych umożliwiają zaś Skala Samobójczych Ideacji Becka, Skala Harkavy Asnis do badania ryzyka samobójstwa, Adult Suicidal Ideation Questionnaire, Positive and Negative Suicide Ideation Inventory, Suicidal Behaviors Questionnaire-Revised, Risk Assessment Suicidality Scale i Cultural Assessment of Risk for Suicide. Duża liczba istniejących narzędzi kontrastuje z małą liczbą skal przetłumaczonych na język polski, a w przypadku tych ostatnich często brakuje wiarygodnych badań na polskiej populacji, co wskazuje na konieczność dalszych badań.

3

Ryzyko powikłań krwotocznych związane ze stosowaniem selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny

100%

Pawełczyk T., Rabe-Jabłońska J.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2005

|

vol. 5

|

issue 3

151-158

EN

There was a noticeable progress in psychopharmacotherapy of affective disorders in the past two decades. New drugs and drug’s classes were developed and introduced to daily psychiatric practice including selective serotonin reuptake inhibitors (SSRI). They have proven to be effective in the treatment of depression in out- and inpatients and, in comparison with other antidepressants i.e. tricyclics, SSRIs seem to have fewer side effects and therefore have become more frequently recommended and widely prescribed by specialists and general practitioners. Despite better tolerability and safety, numerous case reports and observational studies have described an association between SSRIs and the risk of various bleeding disorders including ecchymoses, petechiae, gastrointestinal, genitourinary and intracranial bleeding as well as surgical hemorrhagic complications. Serotonin potentiates platelet aggregation and plays a crucial role in the early phase of platelet activation, called platelet shape change. SSRIs inhibit serotonin uptake from the blood to platelets and decrease its intracellular content, which leads to aggregation disturbances and ineffective primary hemostasis. The authors review the available literature akconcerning antidepressant related bleeding risk, describe the mechanism of that adverse effect, its probability, enumerate risk groups and provide some practical considerations about management of depressive patients at increased risk of hemorrhagic complications.

PL

W ostatnim dwudziestoleciu nastąpił znaczny postęp w psychofarmakoterapii zaburzeń depresyjnych. Wynaleziono i wprowadzono do terapii nowe leki i grupy leków przeciwdepresyjnych, w tym selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny – SSRI, skuteczne w leczeniu depresji i, jak wynikało z przeprowadzonych badań, charakteryzujące się większym bezpieczeństwem w porównaniu z wcześniej stosowanymi preparatami, np. trójpierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi – TLPD. Lepsza tolerancja i mniejsza liczba objawów niepożądanych sprawiły, że SSRI zaczęto często stosować zarówno w leczeniu szpitalnym, jak i ambulatoryjnym, przez specjalistów, a także przez lekarzy pracujących w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. Już po wprowadzeniu ich na rynek pojawiły się liczne doniesienia kazuistyczne oraz badania obserwacyjne wiążące występowanie różnego rodzaju krwawień ze stosowaniem SSRI. Wśród powikłań krwotocznych opisywano drobne podbiegnięcia krwawe, wybroczyny, poważne krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego, układu moczowo-płciowego, krwawienia wewnątrzczaszkowe oraz wzmożone krwawienia podczas zabiegów operacyjnych. Serotonina jest jednym z promotorów agregacji płytek i odgrywa istotną rolę we wstępnej fazie aktywacji trombocytów – procesie nazywanym zmianą kształtu płytek. SSRI hamują wychwyt krążącej we krwi serotoniny i zmniejszają jej wewnątrzpłytkowe zasoby, co powoduje zaburzenia agregacji i upośledzenie pierwotnej hemostazy. Autorzy dokonali przeglądu dostępnego piśmiennictwa na temat ryzyka krwawień związanego ze stosowaniem SSRI, opisali mechanizm powstawania i prawdopodobieństwo jego wystąpienia, wyszczególnili grupy pacjentów o podwyższonym ryzyku krwawień oraz przedstawili praktyczne wskazówki odnośnie do postępowania z chorymi należącymi do grup ryzyka, którzy wymagają leczenia przeciwdepresyjnego.

4

Uzupełnianie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 w diecie może modyfikować przebieg schizofrenii: dane z badań epidemiologicznych i klinicznych otwartych

81%

Pawełczyk T., Pawełczyk A., Rabe-Jabłońska J.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2009

|

vol. 9

|

issue 4

262-269

EN

Polyunsaturated fatty acids (PUFA) omega-3 are essential for normal development of the central nervous system. Neuronal membranes contain high quantities of docosahexaenoic acid (DHA) and arachidonic acid, which are fundamental for the key developmental processes, such as neuronal maturation and migration, dendritic spines formation, synaptogenesis, pruning and neuronal plasticity. PUFAs are also responsible for sustaining the high neuronal membranes fluidity what is essential for effective neurotransmission. Omega-3 PUFAs are also the key components of membrane phospholipids whose metabolites, such as phosphatidylinositol, belong to so called second messengers which are responsible for signal transduction from metabotropic receptors to cell interior. Anandamide – arachidonic acid metabolite – is a natural cannabinoid type 1 (CB1) receptor agonist which serves as signal messenger from postsynaptic to presynaptic neuron. Moreover, omega-3 PUFAs are a source of extremely biologically active substances called eicosanoids, such as prostaglandins, prostacyclins, leukotrienes, lipoxins, neuroprotectins and resolvins. Nutritional deficiencies of omega-3 PUFAs experienced in critical developmental periods may lead to information processing and cognitive functions disturbances, which are considered to be endophenotypic markers of schizophrenia. PUFAs metabolism disturbances were shown in schizophrenia patients in numerous epidemiological, experimental and observational studies, what became a foundation of membrane lipids hypothesis of schizophrenia development proposed by D. Horrobin. According to that hypothesis, vulnerable individuals experience membrane composition abnormalities leading to functional disturbances in the central nervous system, such as ligand-receptor interaction dysfunction, inducing neurotransmission changes and symptoms development. The above data led to epidemiological and open-label supplementation trials, which are characterised below.

PL

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WKT) omega-3 są substancjami niezbędnymi dla prawidłowego rozwoju ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Błony komórkowe neuronów OUN zawierają znaczne ilości kwasu dokozaheksaenowego (DHA) oraz arachidonowego, które warunkują sprawny przebieg kluczowych procesów rozwojowych, takich jak dojrzewanie i migracja neuronów, tworzenie kolców dendrytycznych, synaptogeneza, redukcja połączeń synaptycznych, procesy plastyczności neuronalnej. WKT omega-3 odpowiadają za utrzymanie znacznej płynności błon komórkowych, niezbędnej dla prawidłowego przebiegu procesów neurotransmisji. Metabolity fosfolipidów złożonych z WKT omega-3 należą do układu tzw. drugich przekaźników pośredniczących w przekazywaniu sygnału z receptora metabotropowego do wnętrza komórki. Metabolit kwasu arachidonowego – anandamid, jest naturalnym agonistą receptorów kanabinoidowych typu pierwszego (CB1) i bierze udział w zwrotnym przekazywaniu informacji z neuronu postsynaptycznego do presynaptycznego. Ponadto WKT omega-3 są źródłem substancji o silnym działaniu biologicznym, tzw. eikozanoidów, do których zalicza się prostaglandyny, prostacykliny, leukotrieny, lipoksyny, neuroprotektyny oraz resolwiny. Niedobory żywieniowe WKT omega-3 w krytycznych okresach rozwojowych mogą prowadzić do upośledzenia licznych procesów rozwojowych OUN, co może skutkować zaburzeniami przetwarzania informacji w okresie rozwojowym i upośledzeniem funkcji poznawczych uważanych za jeden z tzw. markerów endofenotypowych schizofrenii. Liczne badania epidemiologiczne, obserwacyjne oraz eksperymentalne wykazały występowanie zaburzeń metabolizmu WKT u chorych na schizofrenię, co stało się podstawą sformułowania przez D. Horrobina hipotezy błonowej rozwoju tej choroby. Zgodnie z nią u osobników podatnych zmiany składu błon komórkowych prowadzą do następstw czynnościowych OUN, wywołując zaburzenia procesu interakcji neurotransmiterów z receptorami błonowymi, czego efektem jest dysfunkcja neurotransmisji i pojawienie się objawów choroby. Powyższe dane doprowadziły do wykonania licznych badań epidemiologicznych oraz suplementacyjnych otwartych, które autorzy bliżej scharakteryzowali w niniejszym artykule.

5

Wybrane czynniki psychiczne a częstość wymiotów w przebiegu żarłoczności psychicznej oraz ich związek ze zmianami stężeń amylazy w surowicy i w moczu

81%

Kostulski A., Pawełczyk T., Rabe-Jabłońska J.

|

issue 2

104-111

EN

One of the most health- and sometimes also life-threatening symptoms of bulimia nervosa is vomiting. It may lead to severe complications, e.g. electrolyte imbalance, metabolic alkalosis, hyperchloremia, hypokalemia, metabolic disturbances, heart arrhythmia, vitamin deficit, damage of posterior wall of pharynx and oesophagus, erosion of dental enamel. Detection of a specific predictor of unfavourable consequences of the disease might help to define a group of patients more at risk of developing uncontrollable vomiting in the course of bulimia nervosa, as well as to provide a means of monitoring frequency of vomiting in non-cooperative patients. The aim of this study was to explore correlations between frequency of vomiting in the course of bulimia nervosa and selected variables, e.g. symptoms of depression, anxiety, hostility, dissatisfaction with own body image and elevated levels of amylase in serum and urine. Using a specially designed questionnaire, Hamilton Depression Scale, Hamilton Anxiety Scale, Buss-Durkee Hostility Inventory and Body Image Questionnaire, we studied 55 patients (54 females and 1 male) with a diagnosis of bulimia nervosa (acc. to ICD-10), treated at the out-patients clinic (52 persons) and institutionalised (3 persons) since 2003 thru 2005. Each participant of the study was tested for serum and urine amylase level. Study protocol has been approved by Bioethical Committee. In the study group we noticed a significant positive correlation between frequency of vomiting and severity of anxiety and hostility and amylase level in serum and urine. Furthermore, a significant positive correlation was noticed between amplitude of body mass fluctuations, severity of hostility and amylase level in serum and urine. No associations were found between frequency of vomiting, presence of depression and dissatisfaction with own body.

PL

Jednym z najbardziej niebezpiecznych dla zdrowia, a często i dla życia objawów żarłoczności psychicznej (ZP) są wymioty. Mogą one prowadzić do poważnych powikłań, takich jak: zaburzenia elektrolitowe, zasadowica metaboliczna, hiperchloremia, hipokaliemia, zaburzenia metaboliczne, zaburzenia rytmu serca, niedobory witamin, uszkodzenie tylnej ściany gardła i przełyku, erozja szkliwa zębów. Znalezienie predyktora niekorzystnych konsekwencji choroby mogłoby pomóc w wyodrębnieniu pacjentek bardziej zagrożonych ryzykiem wymiotów w przebiegu ZP, a także dałoby szansę monitorowania częstości wymiotów u pacjentek niewspółpracujących. Celem badania było ustalenie związku pomiędzy częstością wymiotów w przebiegu ZP a wybranymi zmiennymi, takimi jak: obecność objawów depresji, lęku, wrogości, niezadowolenia z obrazu własnego ciała oraz podwyższonych stężeń amylazy w surowicy krwi i moczu. Za pomocą specjalnie opracowanego kwestionariusza oraz Skali Depresji Hamiltona, Skali Lęku Hamiltona, Kwestionariusza Wrogości Bussa-Durkee, Kwestionariusza Obrazu Ciała przebadano 55 pacjentów (54 kobiety i 1 mężczyznę) z rozpoznaniem ZP (wg ICD-10), leczonych w poradni (52 osób) oraz w oddziale (3 osoby) w latach 2003-2005. U każdego uczestnika badania oznaczono stężenia amylazy we krwi i w moczu. Na przeprowadzenie badania uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej. W grupie badanej stwierdzono istotną dodatnią korelację pomiędzy częstością wymiotów a nasileniem objawów lęku oraz wrogości oraz stężeniem amylazy w surowicy i moczu. Ustalono także występowanie istotnej dodatniej korelacji pomiędzy wielkością zmian/wahań masy ciała a nasileniem wrogości oraz stężeniem amylazy w surowicy i moczu. Nie obserwowano związku między częstością wymiotów a obecnością depresji oraz niezadowolenia z własnego ciała.

6

Potencjał hepatotoksyczny leków przeciwpsychotycznych: retrospektywna analiza 506 kuracji

81%

Pawełczyk T., Królewska-Pakuła K., Kwiecińska E., Kłoszewska I.

Aktualności Neurologiczne

|

2005

|

vol. 5

|

issue 4

234-241

EN

Aim of paper: Retrospective analysis of incidence of increased aminotransferase (AT) activity in patients treated with I and II generation antipsychotic drugs and of differences in AT activity in correlation with different drugs and different classes of drugs. Method: Retrospective analysis of AT activity assessed during administration of antipsychotic drugs to 506 patients treated at the Department of Psychiatry of the Elderly and Psychotic Disorders of the Medical University in £ódŸ in 2003. Data obtained were analysed using non-parametric tests. Results: Groups of patients treated with particular antipsychotic drugs (both in mono- and polytherapy) differed significantly as to the incidence of increased AT values (GOT>3x15 IU/L; GPT>3x17 IU/L). A higher level of significance was observed for GPT activity as compared with GOT. Groups of patients treated with I and II generation antipsychotic drugs did not differ as to mean values of AT activity while significant differences were observed between courses of particular drugs within a particular generation of antipsychotic medications. Drugs where mean activity of AT did not differ from that of the control group included: sulpiride, flupenthixol and zuclopenthixol for I generation antipsychotic drugs and risperidone and quetiapine for II generation drugs. Highest values of AT activity were noticed in patients using perazine, haloperidol, clozapine and olanzapine. Duration of hospital stay of patients who experienced an increase in AT activity was significantly longer and there was a significant positive correlation between AT activity and duration of hospital stay. Conclusion: An increased AT activity occurs frequently in the setting of antipsychotic treatment. Particular antipsychotic drugs possess a different hepatotoxic potential. Patients with a history of liver disease or at high risk of developing drug-related liver damage, should receive safer drugs, which include sulpiride, thioxanthenes, risperidone and quetiapine.

PL

Cel: Ocena retrospektywna częstości występowania podwyższonych wartości aminotransferaz (AT) u pacjentów leczonych lekami przeciwpsychotycznymi (LPP) I i II generacji oraz różnic w aktywności AT w przypadku kuracji odmiennymi lekami i kategoriami LPP. Metoda: Analizie poddano wyniki aktywności AT oznaczonych w trakcie 506 kuracji LPP pochodzące z retrospektywnie analizowanej kohorty pacjentów, którzy byli leczeni w Klinice Psychiatrii Wieku Podeszłego i Zaburzeń Psychotycznych UM w Łodzi w 2003 roku. Uzyskane dane analizowano z wykorzystaniem testów nieparametrycznych. Wyniki: Grupy leczone poszczególnymi LPP (stosowanymi w mono- i politerapii) różniły się istotnie pod względem częstości występowania podwyższonych wartości AT (AST>3x15 IU/l; ALT>3x17 IU/l). Wyższy poziom istotności obserwowano dla oznaczeń aktywności ALT w porównaniu z AST. Grupy leczone LPP I i II generacji nie różniły się średnimi aktywnościami AT, natomiast istotne różnice zaobserwowano pomiędzy kuracjami poszczególnymi lekami w obrębie I i II generacji LPP. Lekami, których średnie aktywności AT nie różniły się istotnie w porównaniu z grupą nieleczoną, były: sulpiryd, flupentyksol i zuklopentyksol dla LPP I generacji oraz risperidon i kwetiapina w kategorii LPP II generacji. Najwyższe wartości AT obserwowano w przypadku kuracji perazyną, haloperidolem, klozapiną i olanzapiną. Hospitalizacje pacjentów, u których doszło do wzrostu aktywności ALT, były istotnie dłuższe, a pomiędzy aktywnością AST a długością hospitalizacji obserwowano istotną korelację o dodatnim kierunku. Wnioski: Wzrost wartości AT jest częstym zjawiskiem w trakcie kuracji LPP. Poszczególne LPP mają różny potencjał hepatotoksyczności. U pacjentów obciążonych wywiadem lub wysokim ryzykiem polekowego uszkodzenia wątroby należy stosować leki bezpieczniejsze, do których można zaliczyć sulpiryd, tioksanteny, risperidon i kwetiapinę.

7

Egzogenne wielonienasycone kwasy tłuszczowe mogą poprawiać sprawność wybranych funkcji poznawczych

81%

Pawełczyk A., Pawełczyk T., Rabe-Jabłońska J.

|

issue 4

178-191

EN

The authors analyse available literature devoted to potential impact of polyunsaturated fatty acids (PUFAs) on cognitive functions. Background: Cognitive functions are abilities associated with reception of information, memory, learning, thinking and emission of information. Disturbance of these functions may be due to trauma, diseases of the central nervous system (CNS) and vitamin deficiency. Recent publications also highlight the role of exogenous PUFAs, which are indispensable for many key developmental and functional processes in the CNS, including maturation and migration of neurons, synaptogenesis, CNS plasticity, neuronogenesis and neurotransmission. The paper presents experimental and clinical studies assessing the role of w-3 and w-6 in psychomotor development, attention, memory, praxia and reading skills. Conclusions: Studies performed to date confirmed that: a) PUFAs supplementation is safe and adverse effects associated therewith are few and mild, mainly limited to digestive tract disturbances; b) PUFA exert a favourable effect on psychomotor effectiveness, visual-spatial coordination, memory and attention. These findings, in line with reports on inadequate content of PUFAs in Poles’ diet, may indicate the need of using w-3 and w-6 PUFAs as preventive measure and as adjuvant treatment of disorders manifesting by disturbances of cognitive functions.

PL

Cel: Autorzy omawiają dostępne piśmiennictwo na temat możliwego wpływu wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (WKT) na funkcje poznawcze. Poglądy: Funkcje poznawcze to zdolności związane z odbiorem informacji, pamięcią i uczeniem się, myśleniem oraz z przekazywaniem informacji. Etiologia zaburzeń tych funkcji wiąże się m.in. z urazami, chorobami ośrodkowego układu nerwowego (OUN) i niedoborami witamin. Ostatnio zwraca się także uwagę na możliwą rolę egzogennych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które są niezbędne dla kluczowych procesów rozwojowych i czynnościowych OUN, w tym dojrzewania neuronów, ich migracji, synaptogenezy, plastyczności, neuronogenezy i neurotransmisji. Omówiono prace eksperymentalne i kliniczne oceniające wpływ kwasów w-3 i w-6 na rozwój psychomotoryczny, procesy uwagi, pamięci, praksję i zdolność czytania. Wnioski: Dotychczasowe badania wskazują na: a) bezpieczeństwo suplementacji WKT z występowaniem nielicznych i mało nasilonych objawów niepożądanych, głównie ze strony układu pokarmowego; b) korzystny wpływ tych związków m.in. na sprawność psychomotoryczną, zdolności wzrokowo-przestrzenne, procesy pamięci i uwagi. Powyższe obserwacje wraz z doniesieniami o niedostatecznej zawartości WKT w diecie Polaków mogą wskazywać na możliwość zastosowania WKT w-3 i w-6 w profilaktyce i wspomaganiu terapii zaburzeń przebiegających z zakłóceniami funkcji poznawczych.

8

Zjawiska autoskopiczne – przegląd badań i opis przypadku

81%

Pawełczyk A., Żurner-Szymańska N., Pawełczyk T., Rabe-Jabłońska J.

|

issue 3

193-198

EN

Autoscopic phenomena are defined as seeing one’s body in space, from internal perspective (as in a mirror) or from external point of view. They have different pictures, therefore they have been presently classified to the groups of: “being out of the body”, heautoscopy, and autoscopic hallucinations. “Being out of the body” is defined as an impression of seeing the world and one’s own body at a distance, from an enhanced visual-spatial perspective, autoscopic hallucinations are described as seeing one’s double in space out of one’s body but without a sense of having left the body, and heautoscopy – as seeing oneself in space out of one’s body but with difficulty in specifying where “experiencing of one’s self” and “one’s own centre of awareness” are located. The analysis of neurophysiological andneuroimaging data associated with experiencing autoscopy implies the presence of disturbances in integration of information flowing from the atrial system and other receptors (visual, proprioceptive, and tactile receptors). Neuroimaging studies indicated also participation of prefrontal, parietal and temporal cortices associated with a higher level of processing the information about oneself. These deficits are most probably associated with damages in temporoparietal junctions and in neuronal junction networks in various regions of the cerebral cortex, including prefrontal, parietal and temporal regions. Apart from the review of literature, the article presents a case of the patient who had the central nervous system’s hypoxia due to haemorrhagic shock. Because of his cerebral hypoxia the patient exhibited heautoscopic sensations and was close to death. The authors describe his experiences containing many elements repeated in accounts of people in a similar somatic condition. The final part of the article presents possible causes of their occurrence.

PL

Zjawiska autoskopiczne definiowane są jako spostrzeganie własnego ciała w przestrzeni, z perspektywy wewnętrznej (tak jak w lustrze) lub z zewnętrznego punktu widzenia. Mają one różny obraz i w związku z nim zostały obecnie zaklasyfikowane do grup: „bycia poza ciałem”, heautoskopii i halucynacji autoskopicznych. „Bycie poza ciałem” definiowane jest jako wrażenie widzenia świata i własnego ciała z odległości, z podwyższonej wzrokowo-przestrzennej perspektywy, autoskopiczne halucynacje opisuje się jako widzenie swojego sobowtóra w przestrzeni poza własnym ciałem, lecz bez odczucia opuszczenia ciała, a heautoskopię – jako widzenie siebie w przestrzeni poza własnym ciałem, ale z trudnościami w określeniu, gdzie jest zlokalizowane „poczucie siebie” i „własne centrum świadomości”. Analiza danych neurofizjologicznych i neuroobrazowych związanych z doświadczeniem autoskopii sugeruje obecność zakłóceń integracji informacji płynących z układu przedsionkowego i innych receptorów (wzrokowych, proprioceptywnych, dotykowych). W badaniach neuroobrazowych wykazano udział w tych procesach także kory przedczołowej, ciemieniowej i skroniowej, związanych z wyższym poziomem przetwarzania informacji o samym sobie. Deficyty te najprawdopodobniej wiążą się z uszkodzeniami w połączeniach ciemieniowo-skroniowych oraz w sieciach połączeń neuronalnych różnych okolic kory mózgu, w tym przedczołowej, ciemieniowej i skroniowej. W artykule oprócz przeglądu literatury zaprezentowano przypadek pacjenta, u którego w następstwie wstrząsu krwotocznego doszło do hipoksji w ośrodkowym układzie nerwowym. W wyniku niedotlenienia mózgu pacjent przeżył stan bliski śmierci i miał doznania heautoskopiczne. Autorzy przedstawiają opisy jego doświadczeń, zawierające wiele elementów powtarzających się w relacjach osób w podobnym stanie somatycznym. W końcowej części artykułu omówiono możliwe podłoże ich pojawienia się.

9

Ocena niezależnych czynników ryzyka konwersji w psychozę w grupie osób z wysokim ryzykiem rozwoju zaburzeń psychotycznych

81%

Gawłowska M., Rabe-Jabłońska J., Pawełczyk T., Pawełczyk A.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2010

|

vol. 10

|

issue 4

254-266

EN

Background: The aim of this study was the independent psychosis risk factors assessment in a group of subjects fulfilling the criteria of at risk mental state, under specialist outpatient psychiatric care. Participants: Seventy-one patients – 33 women and 38 men, were involved into this study, aged on average 17.34, all under psychiatric care. The patients were recruited into the study in the sequence of their outpatient clinic admission. The criterion to be included into the study was the diagnosis of ultra-high risk state (UHRS) – defined according to the Australian research group principles. Subsequently, the patients were divided into subgroups according to the clinical features of their mental state. Method: The author’s demographic questionnaire was applied in the study. Information regarding the family history of psychosis was obtained from patients and/or their relatives or carers. The patients’ mental state was assessed monthly – according to the presence of psychotic symptoms, change of their incidence and duration, presence of depressive symptoms or aggressive behaviour (measured by a three-level scale). On the basis of the obtained information, we evaluated: 1) conversion into psychosis time – measured from diagnosing of UHRS to the development of full-symptom psychosis, 2) therapeutic methods used (psychotherapy, pharmacotherapy or both), 3) use of psychoactive substances after being diagnosed with UHRS, 4) presence of serious life stressors (the patients’ subjective estimation) – during the six-month period preceding the conversion into psychosis. Results: 1) In the UHRS group of patients, staying under professional outpatient psychiatric care, the use of marijuana was an independent risk factor of conversion into psychosis. 2) In the investigated group of patients with at risk mental state we did not find any correlation between modulating factors (including: therapeutic methods used, depressive symptoms, aggression or clinical features of UHRS patients’ subgroups or duration of staying under professional psychiatric care) and controlled period without conversion into psychosis.

PL

Założenia i cel pracy: Celem pracy było poszukiwanie niezależnych czynników ryzyka konwersji w psychozę w grupie osób spełniających kryteria ryzykownego stanu psychicznego i pozostających pod ambulatoryjną opieką lekarską. Grupa badana: Do udziału w badaniu zakwalifikowano 71 pacjentów – 33 kobiety i 38 mężczyzn, ze średnią wieku 17,34 roku, pozostających w opiece ambulatoryjnej. Pacjenci byli kolejno włączani do badania w porządku odpowiadającym chronologii zgłaszania się do poradni. Kryterium włączenia do badania było stwierdzenie obecności stanu ryzyka rozwoju psychozy (ultra-high risk state, UHRS), definiowanego według zasad zaproponowanych przez zespół australijskich badaczy. Pacjenci byli następnie kwalifikowani do jednej z podgrup UHRS – w zależności od obserwowanego obrazu klinicznego. Metoda: W badaniu wykorzystano autorski kwestionariusz do zbierania danych demograficznych. Dane o obciążeniu rodzinnym psychozą uzyskano na podstawie wywiadu z pacjentem i/lub jego opiekunami. Od momentu włączenia uczestników do grupy UHRS co miesiąc oceniano ich stan psychiczny pod kątem wystąpienia objawów psychotycznych, zmiany czasu ich trwania i częstości występowania, obecności objawów depresyjnych i agresji (nasilenie oceniano w trójstopniowej skali). Na podstawie uzyskanej dokumentacji ustalono: 1) czas przejścia w psychozę – obliczany od momentu stwierdzenia UHRS do momentu wystąpienia objawów pełnej psychozy (z dokładnością do 1 miesiąca), 2) stosowane metody terapeutyczne (psychoterapia, farmakoterapia, obie formy), 3) używanie substancji psychoaktywnych po stwierdzeniu UHRS, 4) występowanie poważnych sytuacji stresujących (wg subiektywnej oceny badanych) w ostatnim półroczu przed konwersją w psychozę. Wnioski: 1) Stwierdzono, że w grupie badanych spełniających kryteria stanu wysokiego ryzyka rozwoju psychozy (UHRS) i pozostających pod ambulatoryjną opieką lekarską używanie marihuany było niezależnym czynnikiem ryzyka konwersji w psychozę. 2) W badanej populacji pacjentów z grupy ryzyka rozwoju psychozy nie wykazano istotnego związku pomiędzy zastosowanymi czynnikami modulującymi (w tym: stosowanymi procedurami terapeutycznymi, nasileniem objawów depresyjnych, agresji oraz obrazem klinicznym definiowanym zgodnie z kryteriami wyróżniania podgrup UHRS) z czasem pozostawania w opiece psychiatrycznej bez konwersji w psychozę.

10

Empatia studentów wydziału lekarskiego i jej związek z preferowaną specjalizacją medyczną

81%

Pawełczyk A., Pawełczyk T., Bielecki J.

|

vol. 7

|

issue 3

138-143

EN

Aim of paper: The aim of our study was to determine, if there is any correlation between medical students’ level of empathy and their preferred medical specialty. Material and methods: One hundred and ninety-nine students of Medical Faculty of £ódŸ Medical University were included in the study. There were 124 females and 75 males; 45.23% were 5th year students, 54.77% were 6th year students; their mean age was 24.07 years (SD=0.92). Subjects included in the study were asked to fill in a psychological test and a questionnaire with demographic data. Empathy was tested using the Empathy Understanding Questionnaire by A. Wêgliñski. Statistical analyinnysis included the two-factor variance analysis using post hoc Tukey tests. Results: The study revealed significant gender-dependent differences in empathy level (F=4.755; df=1; p=0.0305) and interaction of gender and preferred medical specialty in the field of influence on empathy level (F=2.138; df=7; p=0.0417). No significant association was noticed between empathy level and preferred specialty, although statistical analysis of test results almost reached statistical significance (F=2.001; df=7; p=0.0571). Male medical students declaring a preference for surgery show a significantly lower empathy than female medical students who prefer specialization in psychiatry, internal medicine, both in basic medical care and in hospital setting. Conclusions: Our results confirm a correlation of medical students’ empathy level and their gender, as well as between gender and preferred medical specialty. Male students who preferred surgery had significantly lower empathy level than female students who wanted to pursue a career in psychiatry and internal medicine.

PL

Cel pracy: Celem naszych badań była odpowiedź na pytanie, czy istnieje związek pomiędzy poziomem empatii studentów wydziału lekarskiego a preferowaną przez nich specjalizacją medyczną. Materiał i metody: W badaniu wzięło udział 199 studentów Wydziału Lekarskiego UM w Łodzi, w tym 124 kobiety i 75 mężczyzn. W grupie badanych 45,23% było na roku V a 54,77% na roku VI. Średni wiek osób badanych wynosił 24,07 roku (SD=0,92). Poproszono ich o wypełnienie testu psychologicznego oraz ankiety z danymi demograficznymi. Empatię badano za pomocą Kwestionariusza Rozumienia Empatycznego A. Węglińskiego. W analizie statystycznej wykorzystano dwuczynnikową analizę wariancji z testami post hoc zaproponowanymi przez Tukeya. Wyniki: Przeprowadzone badania wykazały istnienie statystycznie istotnych różnic poziomu empatii w zależności od płci badanych (F=4,755; df=1; p=0,0305) oraz interakcję płci i wybieranej specjalizacji w zakresie wpływu na poziom empatii (F=2,138; df=7; p=0,0417). Nie stwierdzono istotnych związków pomiędzy poziomem empatii a preferowaną przez studentów specjalizacją medyczną, choć wartości statystyk testowych osiągały poziomy bliskie istotności (F=2,001; df=7; p=0,0571). Udowodniono, iż studenci - mężczyźni, deklarujący chęć wyboru chirurgii wykazują istotnie mniejszą empatię od studentek - kobiet preferujących specjalizację z psychiatrii, chorób wewnętrznych w podstawowej opiece zdrowotnej lub szpitalu. Wnioski: Wyniki badania potwierdzają istnienie związku pomiędzy poziomem empatii studentów wydziału lekarskiego a płcią badanych i wskazują na istnienie interakcji pomiędzy płcią a wybieraną specjalizacją. Studenci preferujący chirurgię charakteryzują się istotnie niższym poziomem empatii niż studentki pragnące specjalizować się w zakresie psychiatrii i chorób wewnętrznych.

11

Potencjalna rola wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 w terapii schizofrenii oraz profilaktyce wtórnej wśród osób zagrożonych rozwojem psychozy: dane z randomizowanych, kontrolowanych placebo badań klinicznych oraz metaanaliz

81%

Pawełczyk T., Pawełczyk A., Rabe-Jabłońska J.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2009

|

vol. 9

|

issue 4

270-277

EN

Omega-3 long-chain polyunsaturated fatty acids (PUFAs) are considered to be essential nutrients, which means they have to be delivered with food, because human body cannot produce them effectively. Eicosapentaenoic (EPA) and docosahexaenoic (DHA) acids belong to essential omega-3 PUFAs. The saltwater sea fat fish such as mackerel, herring, salmon as well as sea food are the natural source of DHA and EPA. Omega-3 PUFAs turned to have advantageous effects in eryhypercholesterolaemia, congestive heart failure, hypertension, chronic inflammatory conditions, atherosclerosis, age-related macular degeneration. PUFAs beneficial effects on the key central nervous system developmental processes such as neuronal maturation and migration, dendritic spines formation, synaptogenesis, pruning and neuronal plasticity were also observed. The dysfunction of these processes leads to subtle cytoarchitecture and functional abnormalities of neuronal connections in vulnerable individuals according to neurodevelopmental hypothesis of schizophrenia. These changes interacting with additional environmental pathogenetic factors may induce schizophrenia development usually in adolescence or early adulthood. The biochemical substrate of neurodevelopmental hypothesis of schizophrenia is, according to D. Horrobin, the dysfunction of neuronal membranes phospholipids composed of PUFAs among other things. That dysfunction is to be directly responsible for developmental and neurotransmission abnormalities and the clinical symptoms observed. There is accumulating evidence coming from epidemiological and open-label supplementation trials indicating the advantageous effects of omega-3 PUFAs used as adjunct in schizophrenia patients. The following paper summarizes the available literature concerning randomised clinical trials assessing the efficacy of omega-3 PUFAs in schizophrenia and ultra high risk states for psychosis development.

PL

Długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WKT) omega-3 należą do substancji egzogennych, co oznacza, iż muszą być dostarczane z pożywieniem, ponieważ organizm nie posiada zdolności ich efektywnego wytwarzania. Egzogennymi WKT omega-3 są kwas eikozapentaenowy (EPA) i dokozaheksaenowy (DHA). Naturalne źródło EPA i DHA stanowią tłuste ryby słonowodne: makrela, śledź, łosoś oraz owoce morza. Okazało się, iż WKT omega-3 mają korzystne działanie w hipercholesterolemii, niewydolności krążenia, nadciśnieniu tętniczym, przewlekłych stanach zapalnych, miażdżycy, zwyrodnieniu plamki związanym z wiekiem. Zaobserwowano także pozytywny wpływ WKT omega- 3 na kluczowe procesy warunkujące prawidłowy rozwój i dojrzewanie ośrodkowego układu nerwowego: dojrzewanie i migrację neuronów, tworzenie kolców dendrytycznych, synaptogenezę, redukcję połączeń synaptycznych, procesy plastyczności neuronalnej. Zgodnie z hipotezą neurorozwojową schizofrenii upośledzenie powyższych procesów prowadzi u osobników podatnych do dyskretnych zaburzeń cytoarchitektoniki i funkcji obwodów neuronalnych, co przy udziale dodatkowych środowiskowych czynników patogenetycznych może prowadzić do rozwoju schizofrenii, najczęściej w okresie adolescencji lub wczesnej dorosłości. Według D. Horrobina podłożem biochemicznym hipotezy neurorozwojowej może być dysfunkcja metabolizmu fosfolipidów błonowych złożonych między innymi z WKT, co ma bezpośrednio odpowiadać za upośledzenie procesów rozwojowych, zaburzenia neurotransmisji i wreszcie obserwowane objawy kliniczne. Badacze zgromadzili liczne dane wskazujące na występowanie zaburzeń metabolizmu WKT omega-3 u chorych na schizofrenię oraz ich krewnych, a także u osób zagrożonych rozwojem psychozy. Również wyniki badań epidemiologicznych oraz suplementacyjnych wskazują na korzystny efekt kliniczny uzupełniającego podawania WKT omega-3 u chorych na schizofrenię. Niniejsza praca podsumowuje wyniki randomizowanych, kontrolowanych placebo badań klinicznych nad skutecznością WKT omega-3 w leczeniu schizofrenii oraz profilaktyce wtórnej u osób z wysokim ryzykiem rozwoju psychozy.

12

Zmiany sprawności funkcji poznawczych w trakcie suplementacji wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi omega-3 w grupie chorych na schizofrenię – przegląd systematyczny

81%

Grancow-Grabka M., Gmitrowicz A., Pawełczyk A., Pawełczyk T.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2016

|

vol. 16

|

issue 3

155-159

EN

Cognitive function deficit is a constant phenomenon described in the population of patients with schizophrenia – in the premorbid period, during exacerbations and between the successive episodes. Cognitive dysfunction is an independent prognostic factor in schizophrenia. Studies indicate that this pathology dimension affects patient-functioning indicators, such as: treatment and rehabilitation outcomes, cooperation during treatment, professional, family and social functioning, the ability to live independently as well as the quality of life. Current methods for the treatment of schizophrenia fail to ensure sufficient improvement in this dimension of the disease. The usefulness of omega-3 polyunsaturated fatty acids, both as a monotherapy and an augmentation of antipsychotic treatment in schizophrenia, has been investigated during the last 25 years. The obtained results are inconclusive, however, a positive tendency in the outcomes related to symptomatic improvement have been observed. The effects of omega-3 polyunsaturated fatty acid supplementation on the cognitive functioning of patients diagnosed with schizophrenia has been relatively rarely evaluated. However, there is a theoretical rationale for the beneficial effect of omega-3 polyunsaturated fatty acid supplementation on cognitive function. The known effects of these substances that could contribute to the improvement in cognitive function include: immunomodulatory effects in the CNS, improvement of oxidative stress parameters, changes in neurotransmission as well as effects on neuroplasticity. The aim of this paper is to present a systematic review of research findings on the changes in cognitive performance in patients diagnosed with schizophrenia who receive omega-3 polyunsaturated fatty acid supplementation.

PL

Deficyt w obszarze funkcjonowania poznawczego jest stałym fenomenem opisywanym w populacji osób z rozpoznaniem schizofrenii – w okresie przedchorobowym, w trakcie pogorszeń, jak również między kolejnymi epizodami. Zaburzenie funkcjonowania poznawczego stanowi niezależny czynnik rokowniczy w schizofrenii. Badania wskazują, że właśnie od tego wymiaru patologii zależą takie wykładniki funkcjonowania pacjentów, jak: wyniki leczenia i rehabilitacji, współpraca w leczeniu, funkcjonowanie zawodowe, rodzinne i społeczne, zdolność do samodzielnej egzystencji oraz jakość życia. Dotychczasowe metody leczenia schizofrenii nie zapewniają wystarczającej poprawy w zakresie tego wymiaru choroby. W okresie ostatnich 25 lat testowano użyteczność wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 jako monoterapii oraz jako augmentacji leczenia przeciwpsychotycznego w schizofrenii. Uzyskane wyniki są niejednoznaczne, choć podkreśla się tzw. pozytywny trend uzyskiwanych wyników w zakresie poprawy objawowej. Stosunkowo rzadko oceniano wpływ suplementacji preparatami wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 na funkcjonowanie poznawcze osób z rozpoznaniem schizofrenii. Korzystny wpływ suplementacji wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi na funkcjonowanie poznawcze ma uzasadnienie teoretyczne. Wśród znanych działań tych substancji mogących wpływać na usprawnienie funkcji poznawczych należy wymienić: działanie immunomodulacyjne w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, poprawę parametrów stresu oksydacyjnego, zmiany w zakresie neurotransmisji oraz wpływ na procesy plastyczności neuronalnej. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie systematycznego przeglądu wyników badań dotyczących zmian sprawności funkcjonowania poznawczego u osób z rozpoznaniem schizofrenii będących w trakcie suplementacji wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi omega-3.

13

Czynniki temperamentalne mogą być związane z preferencją specjalizacji lekarskiej – badanie pilotażowe

81%

Pawełczyk A., Kotlicka-Antczak M., Pawełczyk T., Rabe-Jabłońska J.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2010

|

vol. 10

|

issue 2

73-85

EN

Objective: This study was aimed at checking a hypothesis about a possible correlation between medical students’ temperamental traits and specialty preferences. Material and methods: The study was carried out among 202 students of the 6th year at the Medical University of Łódź in academic year 2008/2009. The examined group consisted of 140 women (69%) and 62 men (31%). The average age of the students included into the study was 24.7 years (range: 23-29). The subjects were asked to fill in a questionnaire on demographic variables and the Formal Characteristics of Behaviour- Temperament Inventory (FCB-TI) by Zawadzki and Strelau. Results: The students taking part in the study preferred specialties in internal diseases (22%), surgery (18%) and paediatrics (11%). Two point five percent of the students were indecisive in the specialty choice, 26% preferred surgical specialty and 71% – non-surgical specialty. Differences in temperamental traits were indicated between the students preferring different specialties. Students preferring surgery scored higher than those preferring internal medicine in Endurance (p=0.0036, d=0.63) and Activity (p=0.0292, d=0.63). Significantly higher average values were observed within two temperamental traits: Briskness (p=0.0083, d=0.5) and Endurance (p=0.0070, d=0.49) in students preferring surgical specialties, as compared to those choosing non-surgical specialties. Conclusions: Students’ preferring different medical specialties differ in temperamental traits. They obtained different results on the scales of Briskness, Endurance and Activity. The obtained results may be useful in vocational guidance within the choice of medical specialty.

PL

Cel badania: Zweryfikowanie hipotezy o istnieniu związku pomiędzy cechami temperamentu studentów wydziału lekarskiego a preferowaną przez nich specjalizacją medyczną. Materiał i metoda: Badanie przeprowadzono wśród 202 studentów VI roku Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi w roku akademickim 2008/2009. Wśród osób badanych było 140 kobiet (69%) i 62 mężczyzn (31%). Średni wiek studentów włączonych do badania wynosił 24,7 roku (zakres: 23-29). Badanych poproszono o wypełnienie ankiety dotyczącej zmiennych demograficznych oraz kwestionariusza temperamentu FCZ-KT Zawadzkiego i Strelaua. Wyniki: Badani najczęściej wybierali specjalizację z zakresu chorób wewnętrznych (22%), chirurgii (18%) oraz pediatrii (11%). Wśród badanych studentów 2,5% nie podjęło ostatecznej decyzji co do wyboru specjalizacji. Specjalizację zabiegową preferowało 26% badanych, zaś niezabiegową 71%. Wykazano istnienie różnic cech temperamentu pomiędzy studentami preferującymi różne specjalizacje medyczne. Stwierdzono istotnie wyższe nasilenie cech temperamentu w skalach: Wytrzymałość (p=0,0036, d=0,63) oraz Aktywność (p=0,0292, d=0,63) w grupie studentów preferujących specjalizację z zakresu chirurgii w porównaniu z wybierającymi choroby wewnętrzne. Zaobserwowano istotne wyższe wartości przeciętne w zakresie dwóch skal: Żwawości (p=0,0083, d=0,5) oraz Wytrzymałości (p=0,0070, d=0,49) u studentów preferujących zabiegowe specjalizacje lekarskie w porównaniu z wybierającymi niezabiegowe. Wnioski: Studenci preferujący różne specjalizacje medyczne różnią się cechami temperamentu. Uzyskali różne wyniki w skalach Żwawość, Wytrzymałość i Aktywność. Uzyskane rezultaty mogą być wykorzystane w doradztwie zawodowym w zakresie wyboru specjalizacji lekarskiej.

14

Poprawa stanu psychicznego a przyrosty masy ciała po krótkotrwałej terapii olanzapine

81%

Kostulski A., Pawełczyk T., Rabe-Jabłońska J.

|

vol. 7

|

issue 2

84-93

EN

Olanzapine is a 2nd generation antipsychotic drug, whose introduction created wholly new perspectives in the treatment of schizophrenia and other psychoses. These drugs feature a different profile of adverse effects than classic neuroleptics. Olanzapine may cause sedation, metabolic disorders and, as demonstrated by most studies, both short- and long-term, a significant increase of body mass, usually much greater than in the case of other antipsychotic drugs, both classic neuroleptics and 2nd generation antipsychotics. The exact mechanism of this phenomenon has not been fully elucidated yet and may result in part from affinity of olanzapine to serotonin receptor (5HT2A/2C, 5HT3, 5HT6), dopamine receptors (D1-D5), cholinergic, muscarinic (M1-M5), α1-adrenergic and histaminergic H1 receptors. Olanzapine selectively reduces stimulating activity of dopaminergic neurons of the mesolimbic system, while only slightly influencing the nigrostriatal system. Significant increment of body mass may lead to obesity, which is associated with an increased risk of many diseases and higher mortality. Authors present the results of studies concerning differences in improvement of mental state assessed by CGI-I and CGI-S scales in persons with and without significant increase of body mass after short-term (8 weeks) treatment with olanzapine. In both groups a decrease of CGI-S score was obtained, although it was more pronounced in the group of patients with significant body mass increase. Based on these results, it may be concluded that patients, who gained more weight better responded to therapy and obtained greater mental state improvement.

PL

Olanzapina należy do leków przeciwpsychotycznych II generacji (LPP2), wprowadzenie których stworzyło nowe możliwości w leczeniu schizofrenii i innych psychoz. Leki te charakteryzują się odmiennym od klasycznych neuroleptyków (KN) spektrum objawów niepożądanych. Olanzapina może powodować sedację, zaburzenia metaboliczne i, co wykazano w większości przeprowadzonych badań, zarówno krótko-, jak i długoterminowy, znaczący przyrost masy ciała, zazwyczaj istotnie wyższy niż w przypadku innych leków przeciwpsychotycznych, KN i większości LPP2. Mechanizm powstawania tego zjawiska nadal nie jest do końca poznany i być może po części wynika z powinowactwa receptorowego olanzapiny do receptorów serotoninowych (5HT2A/2C, 5HT3, 5HT6), dopaminowych (D1-D5), cholinergicznych, muskarynowych (M1-M5), al-adrenergicznych oraz histaminowych (Hl). Olanzapina selektywnie redukuje pobudzającą czynność neuronów dopaminergicznych układu mezolimbicznego, mając jednocześnie niewielki wpływ na układ nigrostriatalny. Istotne przyrosty masy ciała mogą prowadzić do otyłości, co z kolei wiąże się ze wzrostem ryzyka wielu chorób i większą śmiertelnością. Autorzy przedstawili wyniki badań dotyczących różnic w zakresie poprawy stanu psychicznego ocenianych za pomocą skali CGI-I oraz CGI-S u osób z istotnym przyrostem i bez zmian masy ciała po krótkoterminowej (8-tygodniowej) kuracji olanzapiną. W obu grupach nastąpiło obniżenie wyników skali CGI-S, jednak znacząco większe było w grupie pacjentów z istotnym przyrostem masy ciała. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że u tych pacjentów, którzy bardziej przytyli podczas badania, nastąpiła większa poprawa kliniczna.

15

Badanie poziomu agresywności ogólnej i poszczególnych jej podskal u młodzieży z zachowaniami autoagresywnymi

81%

Fałek O., Pawełczyk T., Pawełczyk A., Rabe-Jabłońska J.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2011

|

vol. 11

|

issue 1

6-14

EN

Assumptions and aims: In recent years we have been observing an increasing number of adolescent patients exhibiting autoaggressive behaviour. These are often direct self-mutilations, defined as deliberate body injuries. The intention of such behaviours is physical self-injuring to reduce mental pain, relieve emotional tension and anxiety. This is accompanied by the sense of being “rewarded”. The study is aimed at analysing the correlation between the severity of general hostility and its respective subscales assessed by the Buss-Durkee Inventory on Moods and humours and the occurrence of selfmutilations in a group of adolescents with superficial self-mutilations. Material and methods: The examined population consisted of 67 persons aged 14-18 years, of both genders. Qualified to the examined group were 42 adolescent patients exhibiting autoaggressive behaviour. The control group consisted of 25 persons selected according to age and gender who did not exhibit such behaviours. Excluded from the study were subjects with depressive, psychotic disorders as wellas significant somatic disorders, and those who used psychotropic drugs and psychoactive substances. The respondents completed the Buss-Durkee Inventory assessing the level of general hostility and its seven subscales: direct aggressiveness consisting of physical and verbal aggressiveness, indirect aggressiveness, resentment, negativism, suspiciousness and irritability. A separate scale assessed the sense of guilt. Conclusions: 1) Self-mutilations in the examined group were associated with severity of aggressiveness directed outwards (measured both by its general level and in respective subscales). 2) Self-mutilating patients require therapeutic measures (psychotherapeutic and pharmacological) aimed at reduction not only of autoaggression but also aggression directed outwards.

PL

Założenia i cele pracy: W ostatnich latach obserwujemy wzrastającą liczbę młodocianych pacjentów zachowujących się autoagresywne, często mamy do czynienia np. z poważnymi samouszkodzeniami bezpośrednimi – definiowanymi jako zamierzone okaleczenia ciała. Intencją takich zachowań jest zranienie się fizyczne w celu zmniejszenia bólu psychicznego, złagodzenia napięcia emocjonalnego, niepokoju. Towarzyszy temu poczucie doznania „nagrody”. Celem niniejszej pracy było zbadanie korelacji pomiędzy nasileniem agresywności ogólnej i poszczególnych jej podskal ocenianych za pomocą westionariusza Nastroje i humory Bussa-Durkee a występowaniem samouszkodzeń w grupie adolescentów dokonujących powierzchownych samouszkodzeń. Materiały i metody: Populację badaną stanowiło 67 osób w wieku 14-18 lat obojga płci. Do grupy badanej zakwalifikowano 42 młodocianych pacjentów wykazujących zachowania autoagresywne. Grupę kontrolną stanowiło odpowiednio dobranych pod względem wieku i płci 25 osób bez takich zachowań. Z udziału w badaniu wykluczono osoby z zaburzeniami depresyjnymi, psychotycznymi oraz istotnymi zaburzeniami somatycznymi, osoby przyjmujące leki psychotropowe oraz zażywające substancje psychoaktywne. Respondenci badania wypełnili kwestionariusz Bussa-Durkee, oceniający poziom agresywności ogólnej i siedmiu jej podskal: agresywności bezpośredniej, w której skład wchodzi agresywność fizyczna i słowna, agresywności pośredniej, urazy, negatywizmu, podejrzliwości, drażliwości. Osobna skala oceniała poziom poczucia winy. Wnioski: 1) Dokonywanie samouszkodzeń w badanej grupie wiązało się z nasileniem agresywności kierowanej na otoczenie (mierzonej zarówno jej poziomem ogólnym, jak i w poszczególnych podskalach). 2) Osoby dokonujące samouszkodzeń wymagają działań terapeutycznych (psychoterapeutycznych i farmakologicznych) nakierowanych na zmniejszenie nie tylko autoagresji, ale także agresji skierowanej na otoczenie.

16

Ocena zachowań i postaw związanych z zaburzeniami jedzenia w grupie uczennic drugich klas łódzkich gimnazjów

81%

Kostulski A., Pawełczyk T., Rabe-Jabłońska J.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2005

|

vol. 5

|

issue 3

126-136

EN

Recent epidemiologic data have demonstrated a significant increase in eating disorder morbidity among adolescent girls. The goal of the current research was to evaluate attitudes and behaviour directly relevant to eating disorders. Participants were a sample of 611 second form schoolgirls of junior secondary schools in Lodz. A Polish version of the Eating Disorder Inventory (EDI) was performed. The results of the current study were compared with the findings of the Child and Adolescent Psychiatry Clinic researchers from the Institute of Psychiatry and Neurology in Warsaw and with the mean scores of female patients with anorexia nervosa (AN). The difference between the nonclinical sample of female adolescents and female patients with AN was significant in every dimension of EDI. The mean EDI score on the “Drive for Thinness” scale for 17% of the study group was equal to or higher than that for AN patients. The mean EDI scores in the “Drive for Thinness”, “Bulimia” and “Interoceptive Awareness” were not significantly different in the samples from Lodz and Warsaw. The findings of the current research and incidence of AN in adolescent females suggest advisability of regular screening of female adolescents for risk factors in behaviour and attitudes. Furthermore, intervention programs are recommended for exposed adolescent females especially at reversible stages of AN disorder, when self-esteem and sexual identity are formed.

PL

W związku z niepokojącymi danymi dotyczącymi stale rosnącej liczby zachorowań na zaburzenia odżywiania w 2003 roku został wprowadzony program oceny nasilenia zachowań i postaw związanych z zaburzeniami jedzenia wśród adolescentek – uczennic drugich klas szkół gimnazjalnych w Łodzi. Programem została objęta grupa łącznie 611 dziewcząt. Autorzy artykułu prezentują, omawiają i oszacowują skalę zjawiska oraz dokonują porównania uzyskanych wyników z danymi z Kliniki Psychiatrii Dzieci i Młodzieży IPIN w Warszawie oraz z badaniami własnymi dr Anny Dunajskiej z tutejszej Kliniki. Grupa uczennic gimnazjów różniła się istotnie od pacjentek z jadłowstrętem psychicznym w zakresie wszystkich analizowanych skal. W badanej grupie aż 17% dziewcząt miało wyniki równe bądź wyższe od średniej uzyskanej przez chore z jadłowstrętem psychicznym w skali „Dążenie do szczupłości”. Nie zaobserwowano istotnych różnic między uczennicami szkół łódzkich i warszawskich w zakresie skal: „Dążenie do szczupłości”, „Bulimia”, „Świadomość bodźców interoceptywnych”. W związku z dużym rozpowszechnieniem zachowań i postaw związanych z zaburzeniami jedzenia, co potwierdzają wyniki skali DdS omawianego w pracy badania, można zalecać wykonywanie regularnych badań przesiewowych oraz prowadzenie działań edukacyjnych w młodszych grupach wiekowych – kiedy kształtuje się poczucie własnej wartości i tożsamości związanej z płcią.

17

Trudności szkolne/akademickie w rok po I epizodzie schizofrenii, zależnie od płci i wieku badanych, obciążenia rodzinnego schizofrenią, czasu nieleczonej psychozy, nasilenia jej objawów przed leczeniem i stopnia uzyskanej poprawy stanu psychicznego

81%

Wojtczak K., Pawełczyk T., Rabe-Jabłońska J., Nawarski G.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2008

|

vol. 8

|

issue 1

6-19

EN

Aim of the study: Determination of prevalence of scholastic and academic problems one year after the first episode of schizophrenia and their correlation with duration of untreated psychosis, severity of symptoms prior to institution of treatment, degree of improvement obtained, age and gender of patients and positive family history of schizophrenia. Method: One hundred and fourteen patients aged 14-23 years after the first episode of schizophrenia (acc. to ICD-10) were enrolled. These persons were treated at the Department of Psychiatry and Affective and Psychotic Disorders for Adolescents, at the Outpatient Consultation Unit of the Medical University in Lodz and at a private psychiatric practice. Information concerning type and duration of neuroleptics administration, scholastic and academic curriculum, interruption or cessation thereof, learning problems and notes obtained 1 year after the first episode of schizophrenia, duration of untreated psychosis, severity of psychosis according to the CGI-S scale, degree of improvement according to the CGI-I scale and family history of schizophrenia, was obtained based on medical documentation and custom-made questionnaire. Results: A large majority (90% and 80% acc. to subjective and objective assessment, respectively) of patients after the first episode of schizophrenia experience academic problems upon resuming their education. Overall, 80% of the patients resumed education, thereof 60% in normal mode and 30% in individual mode. Twenty percent of patients interrupted temporarily their education and had to repeat classes. Twenty percent of patients interrupted education permanently. No statistically significant correlations were found between parameters analyzed. Conclusions: Our results indicate that patients after the first episode of schizophrenia require a comprehensive and effective support if they are to continue their education.

PL

Cel badań: Ustalenie częstości występowania trudności szkolnych/akademickich w rok po I epizodzie schizofrenii oraz ewentualnego wpływu na trudności szkolne czasu nieleczonej psychozy, nasilenia objawów choroby przed leczeniem, stopnia uzyskanej poprawy, wieku, płci i obciążenia rodzinnego schizofrenią. Metoda: Badaniem objęto 114 osób (14-23 lat) po I epizodzie schizofrenii (ICD-10), pacjentów Kliniki Zaburzeń Afektywnych, Psychotycznych i Psychiatrii Młodzieży, Poradni Leczniczo-Konsultacyjnej UM w Łodzi oraz gabinetu prywatnego. Informacje o rodzaju i czasie stosowania neuroleptyków, trybie kontynuacji nauki, przerwie w nauce, porzuceniu nauki, trudnościach w nauce, uzyskiwanych ocenach w rok od I epizodu schizofrenii, o czasie nieleczonej psychozy, nasileniu psychozy wg CGI-S, stopniu poprawy wg CGI-I oraz obciążeniu rodzinnym schizofrenią uzyskano z dokumentacji medycznej oraz z ankiet. Wyniki: Stwierdzono, że większość pacjentów po I epizodzie schizofrenii po powrocie do edukacji ma trudności w nauce: wg oceny subiektywnej - 90% badanych, a wg oceny obiektywnej - 80%. Naukę kontynuowało 80%: w trybie normalnym - 60%, w indywidualnym - 30% osób. Przerwa i konieczność powtarzania klasy dotyczyły 20% pacjentów. Całkowicie edukację zakończyło 20% ankietowanych. Nie zaobserwowano statystycznie istotnych związków między analizowanymi parametrami. Wnioski: Uzyskane wyniki wskazują na konieczność zaplanowania odpowiedniej pomocy dla tej grupy chorych w zakresie podtrzymywania kontynuacji edukacji.

18

Związek między stanem psychicznym i jakością życia matki a stanem psychicznym dziecka z upośledzeniem umysłowym

81%

Baleja-Stawicka I., Pawełczyk T., Barasińska-Tarka E., Rabe-Jabłońska J.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2009

|

vol. 9

|

issue 3

167-177

EN

The aim of the study was to assess the extent of depressive symptoms and anxiety and to assess the quality of life of mothers taking care of children with moderate to severe mental retardation in relation to the presence of children’s behavioural disorders and psychopathological symptoms. Material and method: Seventy-five mothers taking care of mentally retarded children were included in the study. The mean age of mothers was 42.95 (SD=8.47) and the mean age of children was 14.7 (SD=6.25). Fifty-two percent of children were irritable, 25% were aggressive, 7% had sexual disorders, 36% of children had depressive symptoms, 10% – anxiety, 10% – somatoform disorders, 13% – sleep disorders, 15% had eating disorders; psychotic symptoms/ odd behaviour were characteristic to 37% of children. Thirty-one percent of children were under control of a psychiatrist. The mental health condition of mothers was tested using Beck Depression Inventory (BDI), State-Trait Anxiety Inventory (STAI) and Hopelessness Scale (HS), whereas the quality of life was tested by the Quality of Life Scale. Next, the test results were statistically analysed. Results: The study revealed a significant correlation between the mental health condition of the mother and behavioural and mental disorders of the child (depression, anxiety, somatoform disorders or psychotic symptoms/ odd behaviour). There was a correlation between the quality of life of the mother and child’s irritability (p=0.006), depressive symptoms (0.0476) and psychotic symptoms/odd behaviour (p=0.0006). Conclusion: There were apparent correlations between the quality of life and the mental health condition of mothers and some child’s behavioural disorders or psychopathological symptoms (irritability, depressive symptoms, psychotic symptoms/odd behaviour).

PL

Celem badania była ocena nasilenia objawów depresyjnych, nasilenia lęku oraz ocena jakości życia matek opiekujących się dziećmi z diagnozą upośledzenia umysłowego w stopniu umiarkowanym i znacznym w zależności od występowania u dzieci zaburzeń zachowania i objawów psychopatologicznych. Materiał i metoda: Populację badaną stanowiło 75 matek opiekujących się dziećmi z rozpoznaniem upośledzenia umysłowego. Średni wiek badanych kobiet wynosił 42,95 roku (SD=8,47); średni wiek dzieci wynosił 14,7 roku (SD=6,25). Drażliwość występowała u 52% dzieci, zachowania agresywne – u 25% podopiecznych, a zaburzenia zachowań seksualnych – u ok. 7%. Objawy depresyjne miało 36% dzieci, lękowe – 10%, somatyzacyjne – 10%, zaburzenia snu – 13%, zaburzenia odżywiania – 15%, objawy psychotyczne/zachowania dziwaczne – 37% dzieci. Pod opieką psychiatry pozostawało 31% dzieci. Stan psychiczny matek oceniano za pomocą Inwentarza Depresji Becka (BDI), Inwentarza Stanu i Cechy Lęku Spielbergera (STAI) i Skali Poczucia Beznadziejności (HS), a jakość życia za pomocą Skali Jakości Życia. Otrzymane wyniki poddano analizie statystycznej. Wyniki: Wykazano istotne związki między stanem psychicznym matki a występowaniem u dziecka zaburzeń zachowania i niektórych zaburzeń psychicznych (depresyjnych, lękowych, somatyzacyjnych, psychotycznych/zachowań dziwacznych). Potwierdzono związek między jakością życia matki a występowaniem u dziecka drażliwości (p=0,006), objawów depresyjnych (0,0476) oraz objawów psychotycznych/zachowań dziwacznych (p=0,0006). Wnioski: Jakość życia i stan psychiczny badanych matek miały wyraźny związek z obecnością u podopiecznego niektórych zaburzeń zachowania i objawów psychopatologicznych (drażliwości, objawów depresyjnych, objawów psychotycznych/zachowań dziwacznych).

19

Ocena zależności między objawami pozytywnymi/negatywnymi a funkcjonowaniem pamięci operacyjnej u pacjentów z pierwszym epizodem schizofrenii

81%

Libera U., Pawełczyk T., Rabe-Jabłońska J.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2009

|

vol. 9

|

issue 3

146-158

EN

Objectives: Evaluation of the correlation between efficiency of working memory and positive and negative symptoms in patients with the first episode of schizophrenia, those who have not been treated so far and those after six weeks’ treatment with antipsychotics. Methods: The study covered 32 patients (20 men and 12 women) aged 18-46 years (22 years on average) with diagnosed first episode of schizophrenia (ICD-10), admitted to hospital, not treated so far. Prior to treatment and after six weeks of antipsychotic treatment (14 – TN and 18 – NAP in typical doses) clinical state (PANSS) and working memory were evaluated (WCST, TMT B, Digit Span backward from Wechsler Intelligence Scale WAIS-R – PL). Conclusions: 1) In previously untreated patients, during severe symptoms of schizophrenia the working memory dysfunction was mostly correlated with the presence of negative symptoms, to a less extent – with the presence of general symptoms. 2) After six weeks of antipsychotic treatment of patients with the first episode of schizophrenia an advantageous change in the working memory functioning and significant change of mental state were observed, expressed by abatement – to a significant extent – of both positive and negative symptoms. 3) The advantageous change in the working memory functioning after six weeks’ treatment of patients with the first episode of schizophrenia was associated with abatement of all groups of pathological symptoms, but it mostly correlated with an improvement within negative symptoms. 4) Finding a strong correlation between the working memory disorders and the presence and severity of negative symptoms before and after pharmacotherapy, whatever its type (TN or NAP), perhaps indicates a similar aetiology of these symptoms (common neuroanatomic basis) and existence of a special subtype of schizophrenia.

PL

Cele: Ocena związku między sprawnością pamięci operacyjnej a objawami pozytywnymi i negatywnymi u pacjentów z pierwszym epizodem schizofrenii, dotychczas nieleczonych oraz po sześciu tygodniach kuracji lekami przeciwpsychotycznymi. Metody: Do badania włączono 32 chorych (20 mężczyzn i 12 kobiet) w wieku 18-46 lat (średnio 22 lata), z rozpoznaniem pierwszego epizodu schizofrenii (ICD-10), przyjętych do szpitala, dotychczas nieleczonych. Przed leczeniem i po sześciu tygodniach leczenia przeciwpsychotycznego (14 – LPIG i 18 – LPIIG w typowych dawkach) oceniono stan kliniczny (PANSS) oraz pamięć operacyjną (WCST, TMT B, Powtarzanie Cyfr wspak z WAIS-R – PL). Wnioski: 1) U chorych wcześniej nieleczonych w okresie ostrych objawów schizofrenii dysfunkcja pamięci operacyjnej miała związek przede wszystkim z obecnością objawów negatywnych, w mniejszym stopniu z obecnością objawów ogólnych. 2) Po sześciu tygodniach leczenia przeciwpsychotycznego pacjentów z pierwszym epizodem schizofrenii stwierdzono korzystną zmianę funkcjonowania pamięci operacyjnej oraz znamienną zmianę stanu psychicznego, wyrażoną ustępowaniem w istotnym stopniu zarówno objawów pozytywnych, jak i negatywnych. 3) Pozytywna zmiana funkcjonowania pamięci operacyjnej po sześciu tygodniach leczenia chorych z pierwszym epizodem schizofrenii wiązała się z wycofywaniem się wszystkich grup objawów choroby, lecz w największym stopniu korelowała z poprawą w zakresie objawów negatywnych. 4) Stwierdzenie silnego związku między zaburzeniami pamięci operacyjnej a obecnością i nasileniem objawów negatywnych przed farmakoterapią i po niej, niezależnie od jej rodzaju (KN lub LPIIG), wskazuje być może na podobną etiologię tych objawów (wspólne podłoże neuroanatomiczne) oraz istnienie szczególnego podtypu schizofrenii.

20

Stan psychiczny, zaburzenia obrazu własnego ciała oraz kompetencje społeczne młodzieży z chorobą zezową

81%

Smug C., Pawełczyk T., Pawełczyk A., Rabe-Jabłońska J.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2010

|

vol. 10

|

issue 2

86-95

EN

Introduction: Strabismus is a serious ophthalmological and cosmetic disorder which may cause psychological discomfort. An increased incidence of various mental disturbances in patients with squint has been described. Affected children and adolescents experience more difficulties at school and worse results in sport. Squint may cause a disadvantageous social reception and may sometimes make it difficult to get a satisfying job. It may considerably decrease the quality of life. Objective: This study addressed three questions: 1) Is strabismus linked to psychiatric and psychological disorders? 2) Can it influence social competences? 3) Is it linked to dysmorphophobia (DSM-IV)? Material and methods: Thirty persons with strabismus at the age of 13-17 years were compared with the control group of 30 persons of the same age, rozmowithout eye problems. To detect psychiatric problems GHQ-28 scale was used. To assess social competences the Social Competence Questionnaire KKS (Kwestionariusz Kompetencji Społecznych) was used. Dysmorphophobia symptoms were measured using the Body Dysmorphic Disorder Examination (BDDE). Results: There were no statistically significant differences in the incidence of symptoms of depression, anxiety, sleep disorders, functioning, social competences or dysmorphophobia in adolescents with strabismus, as compared to the control group. Significantly worse social competences were shown by those adolescents with strabismus who underwent surgical treatment, as compared to other persons with squint (p=0.006). Discussion: In literature, we have not found any studies on social competences in young people with strabismus. The prevalence of dysmorphophobia was not confirmed among them. No higher incidence of psychiatric disorders was observed in our study in adolescents with strabismus.

PL

Wprowadzenie: Choroba zezowa jest poważnym zaburzeniem okulistycznym, kosmetycznym, które może powodować dyskomfort psychiczny. Opisywane jest zwiększenie częstości występowania różnych zaburzeń psychicznych u osób z zezem. U dzieci i młodzieży powoduje trudności w szkole i gorsze wyniki w sporcie. Zez może być przyczyną niekorzystnego odbioru społecznego. Może utrudniać zdobycie satysfakcjonującej pracy oraz znacząco obniżać jakość życia. Cel pracy: Zbadanie, czy zez powoduje wystąpienie zaburzeń psychicznych, czy wpływa na kompetencje społeczne oraz czy bywa przyczyną dysmorfofobii (według DSM-IV). Materiał i metody: Losowo została wybrana grupa 30 osób z zezem w wieku 13-17 lat. Grupę kontrolną stanowiło 30 osób bez zeza dobranych odpowiednio według wieku i płci. Grupy porównano pod względem występowania zaburzeń psychicznych mierzonych skalą GHQ-28. Do oceny kompetencji społecznych zastosowano Kwestionariusz Kompetencji Społecznych (KKS). Nasilenie objawów dysmorfofobii zmierzono za pomocą Body Dysmorphic Disorder Examination (BDDE). Wyniki: Nie uzyskano istotnych statystycznie różnic w częstości występowania objawów depresji, niepokoju, zaburzeń funkcjonowania ani bezsenności u młodzieży z zezem w porównaniu z grupą kontrolną. Obu grup nie różnił poziom kompetencji społecznych ani częstość występowania dysmorfofobii. Stwierdzono, że młodzież w przeszłości poddana operacji przeciwzezowej wykazuje istotnie gorsze kompetencje społeczne niż młodzież niepoddana tej operacji (p=0,006). Omówienie: W piśmiennictwie nie znaleziono doniesień z badań nad kompetencjami społecznymi młodzieży z zezem ani oceny występowania wśród niej dysmorfofobii. Pod tym względem niniejsze badanie stanowi nowy wkład wiedzy w dziedzinie badania psychiki osób z chorobą zezową. Nie potwierdziło się częstsze występowanie zaburzeń psychicznych. Sugeruje się przeprowadzenie badań na większej grupie w celu określenia istoty wpływu operacji przeciwzezowej na kompetencje społeczne.

Refine search results

Metody neuropsychologicznej oceny deficytów poznawczych w schizofrenii - przegląd narzędzi oraz wybrane aspekty metodologiczne ich zastosowania

Skale oceny ryzyka samobójstwa dorosłych w praktyce psychologa klinicznego i psychiatry: przegląd dostępnych narzędzi

Ryzyko powikłań krwotocznych związane ze stosowaniem selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny

Uzupełnianie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 w diecie może modyfikować przebieg schizofrenii: dane z badań epidemiologicznych i klinicznych otwartych

Wybrane czynniki psychiczne a częstość wymiotów w przebiegu żarłoczności psychicznej oraz ich związek ze zmianami stężeń amylazy w surowicy i w moczu

Potencjał hepatotoksyczny leków przeciwpsychotycznych: retrospektywna analiza 506 kuracji

Egzogenne wielonienasycone kwasy tłuszczowe mogą poprawiać sprawność wybranych funkcji poznawczych

Zjawiska autoskopiczne – przegląd badań i opis przypadku

Ocena niezależnych czynników ryzyka konwersji w psychozę w grupie osób z wysokim ryzykiem rozwoju zaburzeń psychotycznych

Empatia studentów wydziału lekarskiego i jej związek z preferowaną specjalizacją medyczną

Potencjalna rola wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 w terapii schizofrenii oraz profilaktyce wtórnej wśród osób zagrożonych rozwojem psychozy: dane z randomizowanych, kontrolowanych placebo badań klinicznych oraz metaanaliz

Zmiany sprawności funkcji poznawczych w trakcie suplementacji wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi omega-3 w grupie chorych na schizofrenię – przegląd systematyczny

Czynniki temperamentalne mogą być związane z preferencją specjalizacji lekarskiej – badanie pilotażowe

Poprawa stanu psychicznego a przyrosty masy ciała po krótkotrwałej terapii olanzapine

Badanie poziomu agresywności ogólnej i poszczególnych jej podskal u młodzieży z zachowaniami autoagresywnymi

Ocena zachowań i postaw związanych z zaburzeniami jedzenia w grupie uczennic drugich klas łódzkich gimnazjów

Trudności szkolne/akademickie w rok po I epizodzie schizofrenii, zależnie od płci i wieku badanych, obciążenia rodzinnego schizofrenią, czasu nieleczonej psychozy, nasilenia jej objawów przed leczeniem i stopnia uzyskanej poprawy stanu psychicznego

Związek między stanem psychicznym i jakością życia matki a stanem psychicznym dziecka z upośledzeniem umysłowym

Ocena zależności między objawami pozytywnymi/negatywnymi a funkcjonowaniem pamięci operacyjnej u pacjentów z pierwszym epizodem schizofrenii

Stan psychiczny, zaburzenia obrazu własnego ciała oraz kompetencje społeczne młodzieży z chorobą zezową