Search results

1

Zasoby gatunkowe cennych roślin leczniczych powiatu włoszczowskiego. Część 1 - mącznica lekarska Arctostaphylos uva-ursi (L.) Spreng.

100%

Bacler B.

Annales Academiae Medicae Silesiensis

|

2009

|

vol. 63

|

issue 3

33-37

EN

INTRODUCTION Bearberry Arctostaphylos uva-ursi is an evergreen shrub characterised by peeling off bark and stiff , twisting branches. A. uva-ursi has adapted to arctic and subarctic climates, and has a circumpolar distribution in northern North America, Asia and Europe. It is a very valuable medicinal plant. Its leaves contain mainly arbutin and hydroquinones and are strongly antibacterial, especially against certain organisms associated with urinary infections. Bearberry is one of the rarest elements of Polish fl ora and a very precious medicinal plants. MATERIAL AND METHODS In the fi eld research in Włoszczowa district the fl oristic method was used. The results have been documented by means of herbarium specimens as well as photographic documentation. RESULTS/CONCLUSION So far Arctostaphylos uva-ursi has been recorded from six localities in Włoszczowa district. Despite the fi eld study these stations have not been confi rmed. One new locality was discovered

PL

WSTĘP Mącznica lekarska Arctostaphylos uva-ursi jest wiecznie zieloną krzewinką o płożących pędach pokrytych łuszczącą się korą. Pod względem biogeografi cznym jest elementem holarktycznym, podelementem cyrkumborealnym co oznacza, że główny obszar rozmieszczenia ma w pasie lasów szpilkowych półkuli północnej zarówno Ameryki Północnej, Azji i Europy. Jest bardzo cenną rośliną leczniczą objętą w Polsce częściową ochroną prawną. Liście mącznicy zawierają głównie arbutynę i hydrochinon działające silnie przeciwbakteryjnie w infekcjach dróg moczowych. MATERIAŁ I METODY W trakcie prowadzenia badań terenowych w powiecie włoszczowskim posłużono się metodą fl orystyczną. Wyniki badań udokumentowano zbiorami zielnikowymi. Sporządzono również dokumentację fotografi czną. WYNIKI/WNIOSKI Do tej pory z literatury znanych było sześć stanowisk mącznicy w powiecie włoszczowskim, których pomimo starań nie udało się potwierdzić. W sierpniu 2008 roku zostało odnalezione nowe stanowisko we wsi Motyczno (gmina Włoszczowa; kwadrat ATPOL DE7913).

2

Zasoby gatunkowe cennych roślin leczniczych powiatu włoszczowskiego. Część 2 – kocanki piaskowe Helichrysum arenarium (L.) Moench

100%

Bacler B.

Annales Academiae Medicae Silesiensis

|

2009

|

vol. 63

|

issue 6

54-59

EN

INTRODUCTION Sandy everlasting Helichrysum arenarium L. (Moench.) is a rhizome perennial of the sunfl ower family (Asteraceae). It has erect branching stems which to be an average of 0,3 m tall. The leaves are fl at, gray and woolly. The lower ones being elliptical in shape, upper ones are linear. Flowerheads arranged in dense umbelliform panicle. Involucres are yellow or orange. The plant is a source of valuable herbal material, the infl orecence of Sandy Everlasting (Helichrysi infl orescentia). Active components on the sandy everlasting are the fl awonoides which may have choleretic, hepatoprotective and antibacterial poperties. This stock is used for treatment of digestive system and liver diseases. The species is partially protected in Poland. MATERIAL AND METHODS In the fi eld research in Włoszczowa district I used the fl oristic method. Results have been documented by means of herbarium specimens as well as photographs. RESULTS AND CONCLUSIONS Sandy everlasting were recorded on four sites in the area of Włoszczowa district. Many fl oristic studies this species has been confi rmed in this area. Six new localities of Helichrysum arenarium were found during botanical investigation carried out in the years 2007-2009. These localities are situated in: Rączki (the ATPOL grid reference DE5931), Dobromierz (DE6901), Gościęcin (DE7822), Oleszno (EE6021), Wymysłów (EE7033), Kossów (EE9011).

PL

WSTĘP Kocanki piaskowe Helichrysum arenarium (L.) Moench. są płożącą się byliną z rodziny astrowatych (Asteraceae). Ich pędy wznoszące osiągają wysokość do 0,4 m. Liście pokryte są szarym kutnerem. Dolne liście ogonkowe mają kształt łopatkowato-lancetowaty, górne, siedzące są równowąskie. Żółte lub pomarańczowe kwiaty zebrane są w kuliste koszyczki, które na szczycie pędu tworzą płaski, baldachokształtny kwiatostan. Surowcem leczniczym jest koszyczek Helichrysi infl orescentia. Najważniejszymi substancjami czynnymi zawartymi w surowcu są fl awonoidy, które działają głównie żółciopędnie i rozkurczowo, a także wykazują działanie antybiotyczne. Surowiec ma zastosowanie w chorobach układu pokarmowego i wątroby. Kocanki piaskowe w Polsce objęte są częściową ochroną prawną. MATERIAŁ I METODY W trakcie prowadzenia badań terenowych w powiecie włoszczowskim posłużono się metodą fl orystyczną. Wyniki badań udokumentowano zbiorami zielnikowymi. Sporządzono również dokumentację fotografi czną. WYNIKI I WNIOSKI Do tej pory z obszaru powiatu włoszczowskiego z literatury znane były cztery stanowiska kocanek piaskowych. W trakcie prowadzenia badań terenowych w latach 2007-2009 stanowiska te zostały potwierdzone oraz odnaleziono kolejne sześć nowych, nie znanych dotąd z terenu powiatu stanowisk zlokalizowanych w miejscowościach: Rączki (kwadrat ATPOL DE5931), Dobromierz (kwadrat ATPOL DE6901), Gościęcin (kwadrat ATPOL DE7822), Oleszno (kwadrat ATPOL EE6021), Wymysłów (kwadrat ATPOL EE7033), Kossów (kwadrat ATPOL EE9011).

3

Rośliny lecznicze w osiemnastowiecznym polskim poradniku medycznym Compendium medicum auctum. Część 1

63%

Bacler B., Drobnik J.

Annales Academiae Medicae Silesiensis

|

2009

|

vol. 63

|

issue 1

35-50

EN

The study is devoted to the identification of medicinal plants and fungi species which are enlisted in an 18th-century Polish medical help-book entitled Compendium medicum auctum. This 1st part of the study contains entries from A to K, the second part (to be released) will entail the remaining entries L–Z, the discussion and conclusions. MATERIALS AND METHODS The subject of the critical study is the list of medicinal plants and fungi names from the 7th edition issued 1752 in Częstochowa. The authorship of the work is still uncertain (frater Apolinary Wieczorkowicz or a physician Maciej Daniłkowicz). Species of medicinal plants and fungi (with lichens) are listed in one of the initial captions (pages 19 to 29). The plants were indentified on the grounds of their 18th-century Polish and pre-Linnaean Latin names. We used 18th- and 19thcentury monographs and dictionaries on materia medica and vernacular names of plants. RESULTS AND CONCLUSIONS. The list of medicinal plants and fungi in the Compendium contains 288 entries together with 8 cross-references and those entries which concern the same repeated species. Some names can hardly be appended to an individual plant species. The studied work enumerates both local (native) i.e. wild growing plants (they prevail in the list), species cultivated in fields and in gardens (including ornamentals), as well as some exotic, imported plants. Compendium medicum enlists a relatively great deal of exotic species; most of them are south-European, Mediterranean ones, a few species originate from the West Europe. The number of errors and obscurities in the list is really large. These mistakes reveal that the author (or compiler) had no sufficient botanical education nor knowledge.

PL

Praca poświęcona jest identyfikacji gatunków roślin leczniczych wymienionych w polskim poradniku medycznym pt. Compendium medicum auctum. W części I zestawiono hasła A–K, w części drugiej – pozostałe hasła (L–Z), dyskusję i wnioski. MATERIAŁ I METODY Krytycznie opracowano wykaz roślin i grzybów leczniczych na podstawie egzemplarza Compendium medicum auctum wydanego w Częstochowie w 1752 r. (wydanie 7.). Autorstwo dzieła jest wciąż wątpliwe (brat Apolinary Wieczorkowicz lub lekarz Maciej Daniłkowicz). Gatunki roślin i grzybów (w tym porostów) leczniczych są zestawione w jednym z początkowych rozdziałów (strony 19 do 29). Rozpoznano je na podstawie ich XVIIIwiecznych przedlinneuszowskich nazw łacińskich i polskich posługując się opracowaniami z zakresu XVIII- i XIX-wiecznej farmakognozji oraz słownikami nazw roślin z podobnego okresu. WYNIKI I WNIOSKI Lista roślin i grzybów leczniczych w Compendium liczy 288 pozycji wraz z 8 odsyłaczami oraz hasłami dotyczącymi powtarzających się gatunków. Nie wszystkie nazwy pozwalają w sposób pewny zidentyfikować gatunek rośliny. Dzieło zawiera zarówno krajowe rośliny dziko rosnące (stanowią większość w spisie), gatunki uprawne lub hodowane w ogrodach, w tym ozdobne, a także rośliny bądź surowce obce, importowane. Compendium medicum wymienia stosunkowo dużo roślin egzotycznych. Większość roślin egzotycznych to gatunki południowoeuropejskie, śródziemnomorskie; kilka pochodzi z zachodniej Europy. Znaczna liczba błędów i niejasności w spisie roślin świadczy, że zestawienie wykonał autor (kompilator) nieposiadający wymaganej wiedzy botanicznej.

4

Rośliny lecznicze w osiemnastowiecznym polskim poradniku medycznym Compendium medicum auctum. Część 2

63%

Drobnik J., Bacler B.

Annales Academiae Medicae Silesiensis

|

2009

|

vol. 63

|

issue 1

51-65

EN

The study is devoted to the identification of medicinal plants and fungi species which are enlisted in an 18th-century Polish medical help-book entitled Compendium medicum auctum. This 2nd part of the study contains remaining entries from L to Z, the first part with the description of the work, materials and methods has already been released in the part 1 [1]. MATERIALS AND METHODS. The subject of the critical study is the list of medicinal plants and fungi names from the 7th edition issued 1752 in Częstochowa. The authorship of the work is still uncertain (frater Apolinary Wieczorkowicz or a physician Maciej Daniłkowicz). Species of medicinal plants and fungi (with lichens) are listed in one of the initial captions (pages 19 to 29). The plants were indentified on the grounds of their 18th-century Polish and pre-Linnaean Latin names. We used 18th- and 19th-century monographs and dictionaries on mareria medica and vernacular names of plants. RESULTS AND CONCLUSIONS The list of medicinal plants and fungi in the Compendium contains 288 entries together with 8 cross-references and those entries which concern the same repeated species. Some names can hardly be appended to an individual plant species. The studied work enumerates both local (native) i.e. wild growing plants (they prevail in the list), species cultivated in fields and in gardens (including ornamentals), as well as some exotic, imported plants. Compendium medicum enlists relatively a great deal of exotic species; most of them are south-European, Mediterranean ones, a few species originate from the West Europe. The number of errors and obscurities in the list is really large. These mistakes reveal that the author (or compiler) had no sufficient botanical education and knowledge.

PL

Praca poświęcona jest identyfikacji gatunków roślin leczniczych wymienionych w polskim poradniku medycznym pt. Compendium medicum auctum. Podajemy drugą część haseł, na litery L–Z. Opis dzieła i metodyka znajduje się w części 1 [1]. MATERIAŁ I METODY Krytycznie opracowano wykaz roślin i grzybów leczniczych na podstawie egzemplarza Compendium medicum auctum wydanego w Częstochowie w 1752 r. (wydanie 7.). Autorstwo dzieła jest wciąż wątpliwe (brat Apolinary Wieczorkowicz lub lekarz Maciej Daniłkowicz). Gatunki roślin i grzybów (w tym porostów) leczniczych są zestawione w jednym z początkowych rozdziałów (strony 19 do 29). Rozpoznano je na podstawie ich XVIIIwiecznych przedlinneuszowskich nazw łacińskich i polskich posługując się opracowaniami z zakresu XVIII- i XIX-wiecznej farmakognozji oraz słownikami nazw roślin z podobnego okresu. WYNIKI I WNIOSKI Lista roślin i grzybów leczniczych w Compendium liczy 288 pozycji wraz z 8 odsyłaczami oraz hasłami dotyczącymi powtarzających się gatunków. Nie wszystkie nazwy pozwalają w sposób pewny zidentyfikować gatunek rośliny. Dzieło zawiera zarówno krajowe rośliny dziko rosnące (stanowią większość w spisie), gatunki uprawne lub hodowane w ogrodach (w tym ozdobne), a także rośliny obce, importowane. Compendium medicum wymienia stosunkowo dużo roślin egzotycznych. Większość roślin egzotycznych to gatunki południowoeuropejskie, śródziemnomorskie; kilka pochodzi z zachodniej Europy. Znaczna liczba błędów i niejasności w spisie roślin świadczy, że zestawienie wykonał autor (kompilator) nieposiadający wymaganej wiedzy botanicznej.

Refine search results

4 Annales Academiae Medicae Silesiensis

4 2009

4 Bacler B.

2 Drobnik J.

Zasoby gatunkowe cennych roślin leczniczych powiatu włoszczowskiego. Część 1 - mącznica lekarska Arctostaphylos uva-ursi (L.) Spreng.

Zasoby gatunkowe cennych roślin leczniczych powiatu włoszczowskiego. Część 2 – kocanki piaskowe Helichrysum arenarium (L.) Moench

Rośliny lecznicze w osiemnastowiecznym polskim poradniku medycznym Compendium medicum auctum. Część 1

Rośliny lecznicze w osiemnastowiecznym polskim poradniku medycznym Compendium medicum auctum. Część 2