Search results

1

Wczesne rozpoznawanie choroby Alzheimera

100%

Barczak A.

|

vol. 14

|

issue 2

157-166

EN

Early and accurate diagnosis of Alzheimer’s disease, which is the most common cause of dementia, is of great importance, as it allows pharmacological treatment of patients with dementia due to this disease. Unfortunately, it is often a long-term process, mainly because of the lack of access to specialists, limited possibilities of additional tests and, above all, the lack of knowledge about the nature of this disease. Sometimes, due to an atypical clinical manifestation, the diagnosis is delayed, preventing timely introduction of pharmacological and non-pharmacological therapy. Obtaining a diagnosis in the preclinical stage of the disease enables the implementation of methods delaying the onset of dementia, mainly by increasing cognitive and physical activity, caring for the physical and mental health and adjusting the diet. These are the only modifiable risk factors for the development of dementia caused by Alzheimer’s disease, as opposed to genetic conditions, age, the number of years of formal education, and a history of brain disorders. The article presents the clinical picture of Alzheimer’s disease in its most common form, mainly presenting with episodic memory disorders, while also providing information about rare, atypical variants of this disease, such as posterior cortical atrophy, logopenic primary progressive aphasia, and the frontal and variant with corticobasal syndrome (dominant apraxic symptoms). The latest diagnostic criteria and the detailed diagnostic workup for dementia are described, and tips facilitating correct diagnosis are given. Particular attention has been paid to the role of information provided by the patient’s caregiver, decompensation factors and the practical use of popular cognitive screening methods. The paper also discusses the most common causes of diagnostic difficulties, including the influence of the natural aging process, somatic burden, and mood disorders on the cognitive state.

PL

Wczesne i trafne rozpoznanie choroby Alzheimera, będącej najczęstszą przyczyną otępienia, ma ogromne znaczenie z uwagi na możliwość zastosowania farmakoterapii u pacjentów z otępieniem w przebiegu tego schorzenia. Niestety, obecnie proces diagnostyczny ma niekiedy charakter długotrwały, głównie ze względu na brak dostępu do specjalistów, ograniczone możliwości badań dodatkowych oraz – przede wszystkim – niedostatek wiedzy o tym schorzeniu. Zdarza się, również z powodu nietypowej manifestacji klinicznej, że ustalenie rozpoznania opóźnia się w czasie, uniemożliwiając zastosowanie interwencji farmakologicznych i pozafarmakologicznych. Uzyskanie diagnozy w okresie przedklinicznym choroby pozwala na wdrożenie metod opóźniających pojawienie się otępienia, głównie poprzez zwiększenie aktywności poznawczej i fizycznej, dbałości o stan somatyczny i psychiczny oraz zmianę sposobu odżywiania na zdrowszy. Są to jedyne modyfikowalne czynniki ryzyka rozwoju otępienia spowodowanego chorobą Alzheimera, obok uwarunkowań genetycznych, wieku, formalnej liczby lat nauki oraz przebytych schorzeń mózgu. Niniejszy artykuł prezentuje obraz kliniczny choroby Alzheimera w jej najczęstszej postaci, przebiegającej głównie z zaburzeniami pamięci epizodycznej, niemniej zawarto w nim również informacje na temat rzadkich, atypowych wariantów tego schorzenia: zaniku korowego tylnego, logopenicznej pierwotnej afazji postępującej oraz wariantów czołowego i apraktycznego. W opracowaniu przedstawiono najnowsze kryteria diagnostyczne wytyczające sposób postępowania przy rozpoznawaniu otępienia, jak również wskazówki ułatwiające diagnozę. Szczególną uwagę poświęcono roli wywiadu uzyskanego od opiekuna, czynnikom dekompensacyjnym oraz praktycznemu wykorzystaniu popularnych narzędzi oceny przesiewowej. Omówiono najczęstsze przyczyny trudności diagnostycznych z uwzględnieniem wpływu naturalnego procesu starzenia się, obciążeń somatycznych i zaburzeń nastroju na stan poznawczy.

2

Wykształcenie, aktywność umysłowa i socjalna jako czynniki protekcyjne otępienia

100%

Barczak A.

Aktualności Neurologiczne

|

2014

|

vol. 14

|

issue 3

161-166

EN

Aging of the population increases the number of people with dementia. Because of the lack of effective causal treatment, prevention of the conversion to the full-blown dementia becomes a priority. Researchers have focused on the identification of dementia risk factors, especially those which are susceptible to modification. Apart from the prevention of cardiovascular diseases, the most important are education, along with other components of cognitive reserve, and maintaining activity in old age. Of particular relevance is cognitive and social activity, the combination of which may significantly increase the effects of dementia prevention. Actions leading to the delay of the full manifestation of dementia should become widespread and promoted by specialists involved in care over dementia patients. They should become a part of the national programs in which attention to cognitive and social dementia preventive factors should be equal to general health factors. The paper discusses the importance of education, cognitive reserve as well as social and mental activity in delaying the manifestation of dementia clinical symptoms.

PL

Wraz ze starzeniem się społeczeństwa rośnie liczba osób z otępieniem. Wobec braku skutecznego leczenia przyczynowego priorytetem staje się zapobieganie rozwojowi pełnych objawów otępienia. Badacze skupiają się na określeniu czynników ryzyka, szczególnie tych podatnych na modyfikacje. Do najważniejszych, oprócz zapobiegania chorobom układu sercowo-naczyniowego, można zaliczyć wykształcenie – wraz z innymi składnikami rezerwy poznawczej – i utrzymywanie aktywności w starszym wieku. Szczególne znaczenie mają aktywność poznawcza i socjalna: ich połączenie istotnie zwiększa efekt protekcyjny. Działania prowadzące do odraczania w czasie pełnej manifestacji otępienia powinny stać się powszechne i promowane przez osoby zajmujące się opieką nad pacjentami oraz być częścią narodowych programów, w których dbałość o poznawcze i społeczne czynniki protekcji otępienia powinno się traktować na równi z czynnikami zdrowotnymi. Artykuł omawia znaczenie wykształcenia, rezerwy poznawczej oraz aktywności umysłowej i społecznej w opóźnianiu wystąpienia klinicznych objawów otępienia.

3

Skuteczność kliniczna doustnego preparatu Souvenaid® jako wsparcia niefarmakologicznego osób z chorobą Alzheimera – przegląd badań

100%

Barczak A.

Aktualności Neurologiczne

|

2017

|

vol. 17

|

issue 2

115-120

EN

Alzheimer’s disease is associated not only with cognitive, behavioural and daily functioning impairment, but also with some nutrition deficiencies. Regardless of dementia-related factors leading to malnutrition, the disease itself causes the lack of substances essential for synaptogenesis. Standard pharmacotherapy may be supported by specific dietary interventions, which have beneficial effects on neurotransmission. Souvenaid®, a specialist oral nutritional supplement containing a unique nutrient combination Fortasyn Connect™ that promotes the formation of new synaptic connections, is one of such solutions. Available data indicate safety and beneficial effects of this formulation on the cognitive status of patients with mild dementia due to Alzheimer’s disease. These effects were confirmed in both multicenter, randomised, double-blind European trials as well as in a Polish observational study including 12 patients. Although Souvenaid® appears to have no cognitive benefits in patients with more advanced stages of dementia, it contributes to an increase in the level of nutrients in these patients. A recent project known as LipiDiDiet, which investigated the effects of Souvenaid® on the cognitive status in patients with Alzheimer’s disease who have not yet been diagnosed with dementia, provided ambiguous data as no significant differences were found between the study and the control group for primary endpoints; however, it was demonstrated that regular intake of this formulation by patients with the earliest stage of disease was associated with improved secondary endpoints. The 2-year phase of the study confirmed that the substance is safe as well as that its form and the ease of its use may have positive effects on the nutritional status of patients with Alzheimer’s disease. However, final conclusions are still pending.

PL

Choroba Alzheimera wiąże się nie tylko ze zmianami w zakresie funkcji poznawczych, zachowania i codziennego funkcjonowania, lecz także z obecnością zmian niedoborowych. Niezależnie od związanych z otępieniem czynników prowadzących do niedożywienia sama choroba powoduje brak substancji potrzebnych do procesu synaptogenezy. Klasyczną farmakoterapię mogą wspomóc specyficzne interwencje dietetyczne, przyczyniające się do pozytywnych zmian w zakresie neuroprzekaźnictwa. Jednym z takich rozwiązań jest specjalistyczny doustny preparat odżywczy Souvenaid®, zawierający unikalną kombinację składników odżywczych – Fortasyn Connect™, która wspomaga tworzenie nowych połączeń synaptycznych. Dostępne dane wskazują na bezpieczeństwo i korzystny wpływ preparatu na stan poznawczy pacjentów z łagodnym zaawansowaniem otępienia w chorobie Alzheimera. Efekt ten potwierdzono zarówno w randomizowanych, wieloośrodkowych, europejskich badaniach z podwójnie ślepą próbą, jak i w polskim badaniu obserwacyjnym z udziałem 12 osób. W przypadku bardziej zaawansowanych stadiów otępienia przyjmowanie preparatu Souvenaid® nie przynosi wprawdzie korzyści poznawczych, ale wpływa na wzrost poziomu składników odżywczych u pacjentów. LipiDiDiet, ostatni projekt badający wpływ preparatu Souvenaid® na stan poznawczy osób z chorobą Alzheimera, u których nie rozpoznano jeszcze otępienia, dostarczył niejednoznacznych danych, ponieważ nie stwierdzono istotnych różnic między grupą badawczą a kontrolną w ocenach pierwszorzędowych; wykazano jednak, iż systematyczne przyjmowanie preparatu przez osoby z najmniejszym stopniem zaawansowania zmian wiązało się z lepszymi wynikami ocen drugorzędowych. Trwająca 2 lata faza badania potwierdziła, że jest to bezpieczna substancja, a sama forma preparatu i łatwość jego przyjmowania mogą mieć korzystny wpływ na stan odżywienia pacjentów z chorobą Alzheimera, lecz na ostateczne konkluzje trzeba jeszcze poczekać.

4

Zanik korowy tylny – obraz kliniczny, diagnostyka różnicowa i postępowanie

63%

Barczak A., Sitek E. J.

Aktualności Neurologiczne

|

2014

|

vol. 14

|

issue 3

181-189

EN

Posterior cortical atrophy is a rare form of an early-onset dementia syndrome (usually affecting people below 65 years of age) with predominant deficits in visual perception and visuospatial functions. This form of disease is often considered as atypical manifestation of Alzheimer’s disease, also known as its visual variant. Reading difficulties, face and object recognition problems, topographical disorientation, inability to perceive more than one object at a time and misreaching objects under visual control are frequently observed. These deficits lead to progressive loss of independence in the activities of daily living, that occurs earlier than observed in patients with Alzheimer’s disease. Cognitive dysfunction is caused by a dysfunction of one or two main visual pathways (dorsal – enabling the localization of stimuli, or ventral – enabling stimulus recognition) and subsequent parietal and/or occipital atrophy. Posterior cortical atrophy may be also associated with other, more complex neurological and psychiatric symptoms. In this paper, clinical presentation and diagnostic criteria of posterior cortical atrophy as well as neuropsychological assessment tools useful in the differential diagnosis and management options, both pharmacological and non-pharmacological, are presented.

PL

Zanik korowy tylny (posterior cortical atrophy, PCA) to rzadki zespół otępienny z dominującymi zaburzeniami percepcji wzrokowej i deficytem funkcji wzrokowo-przestrzennych. Charakteryzuje się wczesnym początkiem – zwykle przed 65. rokiem życia. Schorzenie to jest najczęściej uznawane za atypową postać choroby Alzheimera, określaną jako jej wariant wzrokowy. U pacjentów obserwuje się trudności z czytaniem, rozpoznawaniem twarzy, obiektów i otoczenia, problemy konstrukcyjne, niemożność jednoczesnego spostrzegania kilku obiektów i sięgania po przedmioty znajdujące się w zasięgu ręki. Wymienione deficyty prowadzą do – wcześniejszej niż u osób z chorobą Alzheimera – utraty samodzielności. Zaburzenia procesów poznawczych wynikają z dysfunkcji jednego lub dwóch głównych szlaków przetwarzających informacje wzrokowe w mózgu (grzbietowego, pozwalającego na lokalizację bodźca, bądź brzusznego, odpowiedzialnego za rozpoznanie bodźca), a następnie z zaniku kory płatów ciemieniowych i/lub potylicznych. Schorzeniu może towarzyszyć bardziej złożona symptomatologia neurologiczna i psychiatryczna. W pracy przedstawiono obraz kliniczny i kryteria diagnostyczne zaniku korowego tylnego, neuropsychologiczne metody użyteczne w procesie diagnozowania, główne problemy związane z różnicowaniem oraz możliwości oddziaływania farmakologicznego i niefarmakologicznego.

5

Zastosowanie jakościowej analizy profilu wykonania skali ACE-III w diagnostyce różnicowej chorób otępiennych

51%

Sitek E. J., Barczak A., Senderecka M.

|

issue 1

34-41

EN

Addenbrooke’s Cognitive Examination III (ACE-III) is an extended cognitive screening instrument for an early detection of cognitive impairment, initial differential diagnosis of dementia syndromes and monitoring of disease progression. ACE-III assesses attention and orientation, memory, verbal fluency, language and visuospatial function. The scale may be used by physicians and psychologists as either a stand-alone cognitive screening or an introduction to a more in-depth neuropsychological assessment. It comprises a shorter scale, Mini-ACE, which can also be used independently as a very short screening. In this paper, the ACE-III was compared with other most common cognitive screening tools, such as the MiniMental State Examination (MMSE) and the Montreal Cognitive Assessment (MoCA). We have presented the clinical utility of ACE-III profile analysis in the differential diagnosis of selected neurodegenerative diseases. We have reviewed ACE-III profiles typical for late and early onset Alzheimer’s disease, frontotemporal lobar degeneration syndromes, Parkinson’s disease and atypical parkinsonian syndromes as well as vascular dementia. Among Alzheimer’s disease atypical variants, posterior cortical atrophy, logopenic variant of primary progressive aphasia and frontal variant have been discussed. As regards the frontotemporal lobar degeneration spectrum, the behavioural variant of frontotemporal dementia, non-fluent and semantic variants of primary progressive aphasia have been presented. Finally, among parkinsonism plus syndromes, dementia with Lewy bodies, multiple system atrophy, progressive supranuclear palsy and corticobasal degeneration have been reviewed.

PL

Skala Addenbrooke’s Cognitive Examination III (ACE-III) jest poszerzonym narzędziem przesiewowej oceny funkcji poznawczych, użytecznym we wczesnym wykrywaniu zaburzeń poznawczych, wstępnej diagnostyce różnicowej zespołów otępiennych oraz monitorowaniu postępu choroby. ACE-III ocenia uwagę i orientację, pamięć, fluencję słowną, funkcje językowe i wzrokowo-przestrzenne. Skala może być używana przez lekarzy i psychologów, zarówno jako narzędzie przesiewowe, jak i jako wstęp do kompleksowej oceny neuropsychologicznej. ACE-III zawiera również krótsze narzędzie, Mini-ACE, które w razie potrzeby może być stosowane niezależnie. W niniejszej pracy ACE-III porównano z innymi najbardziej popularnymi skalami przesiewowej oceny funkcji poznawczych: Mini-Mental State Examination (MMSE) oraz Montrealską Skalą Oceny Funkcji Poznawczych (Montreal Cognitive Assessment, MoCA). Następnie omówiono przydatność kliniczną analizy profilu wykonania ACE-III w diagnostyce różnicowej wybranych chorób neurozwyrodnieniowych. Zaprezentowano profile wykonania ACE-III typowe dla choroby Alzheimera (zarówno o wczesnym, jak i o późnym początku), zwyrodnienia czołowo-skroniowego, choroby Parkinsona, atypowych zespołów parkinsonowskich oraz otępienia naczyniopochodnego. Spośród atypowych wariantów choroby Alzheimera uwzględniono zanik korowy tylny, wariant logopeniczny afazji pierwotnej postępującej i wariant czołowy. Spośród podstawowych wariantów zwyrodnienia czołowo-skroniowego przedstawiono wariant behawioralny otępienia czołowo- -skroniowego oraz niepłynny i semantyczny wariant afazji pierwotnej postępującej. Wreszcie spośród zespołów parkinsonizm plus omówiono otępienie z ciałami Lewy’ego, zanik wieloukładowy, postępujące porażenie ponadjądrowe i zwyrodnienie korowo-podstawne.

Refine search results

4 Aktualności Neurologiczne

1 Pediatria i Medycyna Rodzinna

1 2018

2 2017

2 2014

5 Barczak A.

2 Sitek E. J.

1 Senderecka M.

Wczesne rozpoznawanie choroby Alzheimera

Wykształcenie, aktywność umysłowa i socjalna jako czynniki protekcyjne otępienia

Skuteczność kliniczna doustnego preparatu Souvenaid® jako wsparcia niefarmakologicznego osób z chorobą Alzheimera – przegląd badań

Zanik korowy tylny – obraz kliniczny, diagnostyka różnicowa i postępowanie

Zastosowanie jakościowej analizy profilu wykonania skali ACE-III w diagnostyce różnicowej chorób otępiennych