Search results

1

Postępowanie z pacjentem z uchyłkami jelita grubego w zależności od postaci klinicznej choroby

100%

Tylec-Osóbka E., Wojtuń S., Gil J., Dyrla P.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2013

|

vol. 9

|

issue 3

256-262

EN

Diverticulosis of colon is the state of having diverticula in the colon, which are sac-like, outpocketings (protrusion) of the colonic mucosa and submucosa through weaknesses of muscle layers in the colon wall. These are more common in the sigmoid colon which is a common place for increased intracolon pressure. Diverticular disease – symptomatic form of diverticulosis – is one of the most prevalent medical conditions to affect Western populations and its prevalence increases with age up to 65% in 85 years old population. As our elderly population grows, we can anticipate a concomitant rise in the number of patients with diverticular disease. But the number of young people with this illness increased last time. The etiopathogenesis of colonic diverticulosis remains unclear. It is hypothesized that the main factor responsible for diverticulum development is a diet poor in fibre. Probably it is connected with “Western” life style. Although diverticula are often asymptomatic, their presence is associated with possible complications, such as diverticulitis, diverticular bleeding, and diverticular colitis. Symptomatic diverticular disease can range from mild, low-level symptomatology similar to that seen in irritable bowel syndrome to acute bouts of diverticulitis complicated by abscess or frank perforation. The purpose of this paper is to briefly review the epidemiology, etiopathogenesis and clinical presentations of diverticular disease, and then propose recommendations regarding appropriate diagnostic and therapeutic strategies supported by the best available current evidence.

PL

Uchyłkowatość jelita grubego to obecność uchyłków w jelicie, które są przypominającymi kieszonki uwypukleniami (przepuklinami) błony śluzowej i podśluzowej przez błonę mięśniową jelita, w miejscach zmniejszonej oporności mięśniówki. Najczęściej występują w esicy, gdzie ciśnienie w świetle jelita jest największe. Choroba uchyłkowa jelita grubego, czyli objawowa postać uchyłkowatości, jest jedną z najczęstszych chorób występujących w populacjach krajów Europy Zachodniej i USA. Zachorowalność rośnie wraz z wiekiem – w populacji 85-latków choroba występuje u 65% osób. Ponieważ liczba osób w wieku podeszłym zwiększa się, należy spodziewać się wzrostu liczby pacjentów z tą patologią. W ostatnim czasie zwiększa się również liczba osób w młodym wieku dotkniętych tą chorobą. Etiopatogeneza uchyłkowatości jelita grubego nie jest do końca jasna. Przypuszcza się, że podstawowym czynnikiem odpowiedzialnym za powstanie uchyłku jest dieta uboga we włókna roślinne. Prawdopodobnie jest to związane z zachodnim stylem życia. Chociaż uchyłki często nie dają objawów, ich obecność wiąże się z ryzykiem powikłań, takich jak zapalenie, krwawienie z uchyłka czy zapalenie okrężnicy związane z obecnością uchyłków. Objawowa choroba uchyłkowa może mieć różny obraz kliniczny: może przebiegać łagodnie, skąpoobjawowo, podobnie jak zespół jelita nadwrażliwego, lub mogą towarzyszyć jej ciężkie ataki zapalenia uchyłków powikłanych ropniem lub perforacją. Celem pracy jest omówienie epidemiologii, etiopatogenezy, przebiegu klinicznego choroby uchyłkowej oraz zaleceń dotyczących rozpoznania i leczenia w oparciu o bieżącą literaturę medyczną.

2

Podstawowe objawy i różnicowanie nieswoistych chorób zapalnych jelit

100%

Wojtuń S., Gil J., Szwed Ł., Dyrla P.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2014

|

vol. 10

|

issue 1

61-66

EN

Ulcerative colitis (colitis ulcerosa, CU) and Crohn’s disease belong to a group of nonspecific inflammatory bowel diseases characterized by chronicity and unknown aetiology. Due to their heterogeneous pathogeneses, their clinical pictures and clinical courses vary. This results in diagnostic difficulties that are encountered despite the availability of a number of specialized tests in contemporary medicine. It is known that a condition necessary to establish a definitive diagnosis is to confirm the presence of a nonspecific inflammatory bowel disease in a histopathological examination, but laboratory tests are helpful in the initial diagnosis and demonstrate the extent and severity of the inflammatory process. C-reactive protein is the indicator of the inflammatory process, and anaemia that occurs in ulcerative colitis is due to both the chronicity of the disease and iron deficiency secondary to blood loss. Laboratory diagnosis is also applicable in the evaluation of parenteral complications concerning the liver, bile ducts, and osteoporosis. Abnormal liver function tests are frequent in inflammatory bowel diseases and may be caused by an ongoing inflammatory process typical of these diseases as well as by the pharmacological treatment implemented. Although new methods, such as computed tomography, magnetic resonance imaging and positron emission tomography, are used in diagnosing gastrointestinal diseases, endoscopy with histopathological analysis of the collected samples still is (and will be for a long time) a primary diagnostic method in the process of diagnosing, monitoring the course of treatment and oncological surveillance.

PL

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna należą do grupy nieswoistych chorób zapalnych jelit o przewlekłym przebiegu i nieznanej etiologii. Z uwagi na niejednorodną patogenezę mają zróżnicowany obraz i przebieg kliniczny, co powoduje trudności diagnostyczne pomimo dostępności wielu wielospecjalistycznych badań. Wiadomo, że warunkiem koniecznym ustalenia ostatecznego rozpoznania jest potwierdzenie nieswoistej choroby zapalnej jelit w badaniu endoskopowym i histopatologicznym, niemniej jednak badania laboratoryjne są pomocne we wstępnej diagnostyce i odzwierciedlają zasięg oraz nasilenie procesu zapalnego. Białko C-reaktywne stanowi wykładnik procesu zapalnego, a występująca we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego niedokrwistość jest wynikiem zarówno przewlekłości choroby, jak i niedoboru żelaza wtórnego do utraty krwi. Diagnostyka laboratoryjna ma również zastosowanie w ocenie powikłań pozajelitowych dotyczących wątroby i dróg żółciowych, a także osteoporozy. Nieprawidłowe wyniki prób wątrobowych są częste w chorobach zapalnych jelit i mogą być spowodowane procesem zapalnym typowym dla tych chorób, ale też stosowanym leczeniem farmakologicznym. Chociaż powstają nowe metody wykorzystywane w diagnostyce przewodu pokarmowego, takie jak tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, pozytronowa tomografia emisyjna, to jednak badanie endoskopowe z oceną histopatologiczną pobranych wycinków jest (i jeszcze długo będzie) podstawową metodą diagnostyczną w rozpoznawaniu, monitorowaniu leczenia oraz nadzorze onkologicznym.

3

Podstawowe zasady leczenia przełyku Barretta

100%

Wojtuń S., Gil J., Florek M.

|

issue 4

308-314

EN

Barrett’s oesophagus, reflux disease complication is a raising and important clinical issue. Basic diagnostic tool facilitating intestinal metaplasia diagnosis in squamous epithelium of lower part of oesophagus is endoscopy with histopathological samples. Because of high risk of malignant transformation endoscopic surveillance is required in patients with Barrett’s oesophagus. On the basis of histopathological type of lesion, length, and its location different procedure should be implemented. In the paper we discuss current treatment paradigm of Barrett’s oesophagus. Pharmacotherapy and anti‑reflux procedures can be implemented in patients with symptoms and without dysplasia. Endoscopic procedures (mucosectomy) or surgical (lower part of oesophagus removal) should be used in patients with high grade dysplasia and adenocarcinoma. In case of neoplastic lesion findings following rules should be used. Neoplastic lesion of low grade – endoscopic resection all visible lesions. In case of high grade neoplasia lesions endoscopic resection of all neoplastic lesions and all Barrett’s epithelium ablation is required. In case of patients with Barrett’s oesophagus and high grade dysplasia or intraepithelial carcinoma when oesophagus removal is planned they should be referred to surgical centers specialized in upper part of gastrointestinal tract cancer and dysplasia treatment.

PL

Przełyk Barretta jako powikłanie choroby refluksowej przełyku stanowi istotny i narastający problem kliniczny. Wiemy, że nadal podstawowym badaniem pozwalającym na stwierdzenie obecności metaplazji jelitowej w obrębie nabłonka wielowarstwowego płaskiego w dolnym odcinku przełyku jest klasyczne badanie endoskopowe z pobraniem wycinków do badania histopatologicznego. Ponieważ istnieje wysokie ryzyko transformacji nowotworowej w przełyku Barretta, w pracy wskazano na potrzebę prowadzenia nadzoru endoskopowego u tych chorych. W zależności od rozpoznania histopatologicznego, typu zmiany i długości zajmowanego odcinka ustala się sposób postępowania z chorym. W artykule omówiono współczesne metody leczenia przełyku Barretta. U chorych z dolegliwościami klinicznymi i bez dysplazji zastosowanie mają farmakoterapia lub zabiegi antyrefluksowe, z kolei u chorych z dysplazją wysokiego stopnia i gruczolakorakiem stosuje się zabiegi endoskopowe (mukozektomia) lub chirurgiczne (wycięcie dolnego odcinka przełyku). W przypadku stwierdzenia zmian neoplastycznych proponuje się następujące zasady postępowania: neoplazja niskiego stopnia wymaga resekcji endoskopowej wszystkich widocznych zmian, neoplazja wysokiego stopnia – resekcji endoskopowej wszystkich ognisk neoplastycznych i ablacji pozostałego nabłonka Barretta. Chorych z przełykiem Barretta z dysplazją wysokiego stopnia lub z rakiem śródnabłonkowym, u których rozważa się wycięcie przełyku, należy kierować do ośrodków chirurgicznych specjalizujących się w leczeniu raka i dysplazji wysokiego stopnia w górnym odcinku przewodu pokarmowego.

4

Trzustka ektopowa – opis przypadku, etiopatogeneza i podstawowe zasady postępowania diagnostyczno‑terapeutycznego

100%

Groszewski K., Pastuszak M., Wojtuń S., Gil J.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2012

|

vol. 8

|

issue 3

252-257

EN

Ectopic pancreas is a developmental anomaly which marks the presence of pancreas tissue in various localizations beyond the pancreas, without both anatomic and vascular connection to a properly situated organ. Thanks to development of vivid technology it is found more often. As far as etiopathological factors causing ectopic pancreas are concerned, they are as follows: intrafetal pancreas development disorder, multipotential cells metaplasia, and, basing on models of animals, also mutation of specific genes. The abundance of possible localizations and disparate histopathological types may result in the anomaly having diverse clinical course, ranging from mute to more intensified subjective and object symptoms. To diversify one should take malignant changes into consideration. A reliable diagnosis may be stated after the presence of pancreas tissue has been confirmed in histopathological examination. Yet, in peculiar circumstances it is possible to push a reliable diagnosis forward basing only on endoscopic and vivid examination. During diagnostics there may be a problem concerning, on the one hand, diagnosis when patients suffer from intrafetally irrelevant developmental anomaly and the doctor’s job is to save them from invasive conduct. On the other hand, however, malignant changes wrongly recognized as ectopic pancreas cannot be overlooked. Treatment is undertaken only if there are clinical symptoms or tumour in ectopia has been recognized, whereas the method of treatment depends on the size and localization of the change. The prognosis is auspicious even if distant results have been observed. This work presents a case report of a patient suffering from ectopic pancreas as well as the issue of clinical meaning and difficulties in recognizing and treating this developmental defect.

PL

Trzustka ektopowa jest anomalią rozwojową polegającą na obecności tkanki trzustki w różnych lokalizacjach poza trzustką, bez łączności anatomicznej i naczyniowej z prawidłowo położonym narządem. Dzięki rozwojowi technik obrazowych stwierdza się ją coraz częściej. Jako czynniki etiopatogenetyczne w powstawaniu ektopii trzustkowej bierze się pod uwagę zaburzenia rozwoju wewnątrzpłodowego trzustki, metaplazję komórek multipotencjalnych, a na podstawie modeli zwierzęcych także mutacje określonych genów. Mnogość możliwych lokalizacji i odmienne typy histologiczne sprawiają, że obecność anomalii może mieć zróżnicowany przebieg kliniczny, od niemego do znacznie nasilonych objawów podmiotowych i przedmiotowych. W różnicowaniu należy brać pod uwagę przede wszystkim zmiany złośliwe. Pewne rozpoznanie można ustalić po stwierdzeniu w badaniu histopatologicznym obecności tkanki trzustki, ale w szczególnych sytuacjach możliwe jest postawienie diagnozy z dużym prawdopodobieństwem tylko na podstawie badań endoskopowych i obrazowych. W trakcie diagnostyki pojawia się problem, w jakim zakresie diagnozować pacjentów w kierunku zwykle nieistotnej klinicznie anomalii rozwojowej – jakie działania należy podjąć, aby nie narażać ich na postępowanie inwazyjne, a zarazem nie przeoczyć zmian złośliwych, błędnie rozpoznanych jako trzustka ektopowa. Leczenie podejmuje się jedynie w przypadku występowania objawów klinicznych lub stwierdzenia nowotworu w ektopii, a wybór metody leczenia zależy od wielkości i lokalizacji zmiany. Rokowanie jest pomyślne, nawet w przypadku wystąpienia następstw odległych. W pracy przedstawiono opis przypadku chorej z trzustką ektopową – na jej przykładzie zwrócono uwagę na znaczenie kliniczne oraz trudności w rozpoznawaniu i ewentualnym leczeniu tej wady rozwojowej.

5

Zespół jelita nadwrażliwego – podstawowe zasady rozpoznawania i leczenia

100%

Żelowski A., Wojtuń S., Gil J., Dyrla P.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2013

|

vol. 9

|

issue 3

250-255

EN

Irritable bowel syndrome is a persistent and relapsing bowel function disorder characterized by defecation associated pain and stool consistency or defecation frequency. This syndrome poses a significant social problem because it is one of the most frequent alimentary tract illness. Etiopathology of the illness is still unclear and appears to be associated with many factors. Among them are bacterial flora, visceral supersensitivity, traumatic event, serotonin dysfunction. To establish diagnosis of irritable bowel syndrome it is necessary to use diagnostic criteria. Nowadays Rome III diagnostic criteria are obligatory. It is necessary to look out for organic illness symptoms or family incidence of colorectal cancer. Despite influence on life quality the illness does not influence life expectancy or does not have complications. Irritable bowel syndrome treatment should be individualized with social status and life quality impact analysis. Pharmacological treatment should be connected with education and psychotherapy in some cases. Irritable bowel syndrome treatment usually consists of 2–3 medicaments and should be aimed at most troublesome symptoms relief. Pharmacological treatment consists of relaxant drugs, 5-HT3 receptor antagonists, 5-HT4 agonists, antibiotics, probiotics, antidepressants or psychotropic drugs. Currently clinical trials are performed to test new substances in irritable syndrome treatment.

PL

Zespół jelita drażliwego to przewlekłe i nawracające zaburzenia czynności jelit, charakteryzujące się bólami związanymi z wypróżnieniami oraz zmianą konsystencji lub częstości oddawania stolca. Stanowi poważny problem społeczny, ponieważ jest jedną z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego. Etiopatologia schorzenia nie została dokładnie poznana i najpewniej jest wieloczynnikowa. Do rozważanych czynników patologicznych zalicza się skład flory bakteryjnej jelita, nadwrażliwość trzewną, traumatyczne przeżycia, zaburzenia w zakresie funkcji serotoniny. W celu rozpoznania zespołu jelita drażliwego konieczne jest zastosowanie odpowiednich kryteriów diagnostycznych – aktualnie obowiązują kryteria rzymskie III. Szczególną uwagę trzeba zwrócić na możliwe występowanie objawów choroby organicznej lub obciążenie rodzinne rakiem jelita grubego. Pomimo wpływu na komfort życia zespół jelita drażliwego nie wpływa na czas przeżycia i nie wiąże się z poważnymi powikłaniami. Leczenie schorzenia powinno być zindywidualizowane, z uwzględnieniem sytuacji społecznej pacjenta. Należy także ocenić wpływ choroby na jakość życia. Leczenie farmakologiczne warto połączyć z edukacją chorego, a w niektórych przypadkach z psychoterapią. Zalecane leczenie farmakologiczne zespołu jelita drażliwego obejmuje stosowanie 2–3 leków i powinno być nastawione na zniesienie lub złagodzenie najbardziej dokuczliwych objawów. Do stosowanych leków zaliczają się m.in. leki rozkurczowe, przeciwbiegunkowe, antagoniści receptora 5-HT3, agoniści receptora 5-HT4, antybiotyki, probiotyki, leki przeciwdepresyjne, leki psychotropowe. Obecnie trwają badania kliniczne dotyczące zastosowania nowych substancji w leczeniu zespołu jelita drażliwego.

6

Pozasercowe bóle w klatce piersiowej

100%

Mackiewicz A., Wojtuń S., Gil J.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2013

|

vol. 9

|

issue 1

25-31

EN

Chest pain is always a symptom that requires careful diagnosis, accurate collection of medical interviews with the patient and the medical examination. This is one of the most common symptoms, which causes the appearance of anxiety in patients and becomes the cause of the notification to the doctor or to the hospital. Chest pain is commonly attributed to heart disease. However the cardiovascular etiology of the above disorders is one of many others etiology. Chest pain, despite different etiology, may be similar in feature and location, as a result of similar nerve supply, anatomy and the location of various structures inside the chest. The source of chest pain may be all the structures inside the chest, except the lung-parenchyma, which doesn’t have the painful nerve endings. The basic element in the differential diagnosis of pain in this location is the exclusion of life-threatening conditions: acute coronary syndrome, aortic dissection, pulmonary embolism, and pneumothorax. A patient with a chest pain can both occur in the cardiologist and a gastroenterologist, but also in the family doctor, paediatrician, pulmonologist, neurologist, surgeon, orthopaedist, rheumatologist, dermatologist and psychiatrist. This interdisciplinary nature of the problem led the authors to discuss this topic. In the study, we focused on describing the noncardiac chest pain and the use of modern methods of diagnosis, mostly in terms of the gastrointestinal causes. In this study, the authors didn’t analyse the cardiovascular aetiology of those diseases.

PL

Ból w klatce piersiowej jest zawsze objawem wymagającym wnikliwej diagnostyki, zebrania dokładnych wywiadów z pacjentem oraz badania lekarskiego. Należy do najczęstszych symptomów, jego pojawienie się wywołuje niepokój u pacjentów i skłania do zgłoszenia się do lekarza bądź szpitala. Dolegliwości bólowe w tej okolicy wiązane są głównie z etiologią kardiologiczną. Jednakże podłoże sercowo-naczyniowe powyższych dolegliwości stanowi tylko jedną z wielu przyczyn. Bóle w klatce piersiowej, pomimo różnej etiologii, mogą mieć podobny charakter i lokalizację, co wynika z unerwienia oraz anatomii i umiejscowienia różnych struktur wewnątrz klatki piersiowej. Źródłem bólu mogą być wszystkie struktury w obrębie klatki piersiowej, poza miąższem płucnym, który nie ma zakończeń czuciowych. Podstawowym elementem w diagnostyce różnicowej bólu w tej okolicy jest wykluczenie stanów zagrożenia życia – ostrego zespołu wieńcowego, tętniaka rozwarstwiającego aorty, zatoru tętnicy płucnej i odmy opłucnowej. Pacjent z bólem w klatce piersiowej może trafić zarówno do kardiologa, gastroenterologa, jak i do lekarza rodzinnego, pediatry, pulmonologa, neurologa, chirurga, ortopedy, reumatologa, dermatologa oraz psychiatry. Ta interdyscyplinarność problemu skłoniła autorów do omówienia powyższego tematu. W pracy skupiono się na opisaniu pozasercowych bólów w klatce piersiowej i wykorzystaniu współczesnych metod diagnostyki, głównie w aspekcie ustalenia przyczyn gastroenterologicznych dolegliwości. W pracy nie analizowano etiologii sercowo-naczyniowej powyższych dolegliwości.

7

Zastosowanie nowych parametrów w ocenie 24-godzinnej pH-metrii z impedancją

100%

Korszun K., Dyrla P., Gil J.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2016

|

vol. 12

|

issue 3

256-263

EN

24-hour oesophageal multichannel impedance and pH monitoring is the gold standard in the diagnostic process of gastroesophageal reflux disease. Together with oesophagogastroduodenoscopy, it enables to distinguish different kinds of this disease and implement appropriate treatment. Recently, thanks to impedance, it was attempted to evaluate new parameters that could be helpful in diagnosis of gastroesophageal reflux disease and its differentiation from functional heartburn. One of these parameters is baseline impedance. It is measured when no swallows and refluxes occur in the oesophagus, i.e. when the oesophageal wall stays still. Postreflux swallow-induced peristaltic wave (PSPW) index is another parameter measured in 24-hour oesophageal multichannel intraluminal impedance and pH-monitoring. It is a quotient of the number of reflux episodes with postreflux swallow-induced peristaltic wave and the total number of reflux episodes. It was proven that baseline impedance and postreflux swallow-induced peristaltic wave index are correlated with oesophageal mucosa integrity. Values of these parameters differ in healthy volunteers, patients with functional heartburn as well as with erosive and nonerosive gastroesophageal reflux disease. They may be useful in the diagnosis, but also in making decisions about pharmacological or surgical treatment. These parameters are not evaluated during 24-hour oesophageal multichannel impedance and pH-monitoring on a routine basis. Since the available studies have been carried out on small groups of patients, there is a need for further investigation to assess the diagnostic value of baseline impedance and PSPW.

PL

Złotym standardem rozpoznawania choroby refluksowej przełyku jest 24-godzinna pH-metria przełyku z impedancją. Wraz z ezofagogastroduodenoskopią umożliwia ona różnicowanie postaci tego schorzenia oraz zastosowanie odpowiedniego leczenia. W ostatnim czasie dzięki wykorzystaniu 24-godzinnej pH-metrii z impedancją próbowano oceniać nowe parametry, które mogą być pomocne w diagnostyce choroby refluksowej przełyku i różnicowaniu jej ze zgagą czynnościową. Jednym z nich jest wartość podstawowej impedancji. Mierzona jest w czasie, gdy nie występują w przełyku przełknięcia ani epizody refluksowe – czyli gdy ściana przełyku pozostaje w spoczynku. Kolejnym parametrem jest wskaźnik PSPW (postreflux swallow-induced peristaltic wave index – porefluksowa fala perystaltyczna indukowana przełknięciem), będący ilorazem liczby epizodów refluksowych z następową falą perystaltyczną indukowaną przełknięciem przez liczbę wszystkich incydentów refluksowych. Wykazano korelację podstawowej impedancji i wskaźnika PSPW z integralnością błony śluzowej przełyku. Wartości tych parametrów różnią się u osób zdrowych, u pacjentów ze zgagą czynnościową oraz z nadżerkową i nienadżerkową postacią choroby refluksowej przełyku. Parametry te mogą być zatem pomocne w diagnostyce, jak również w podejmowaniu decyzji o wyborze sposobu leczenia farmakologicznego lub zastosowaniu leczenia operacyjnego. Nie są one rutynowo oceniane podczas analizy 24-godzinnej pH-metrii przełyku z impedancją. Dostępne badania były wykonywane na niewielkich grupach pacjentów, dlatego potrzebne są dalsze prace oceniające wartość diagnostyczną podstawowej impedancji i wskaźnika PSPW.

8

Odpowiedzi gastroenterologa i reumatologa na pytania lekarzy POZ dotyczące stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych

100%

Dyrla P., Gil J., Kwiatkowska B.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2016

|

vol. 12

|

issue 1

28-41

EN

Non-steroidal anti-inflammatory drugs are drugs of choice for chronic pain, which is most common in chronic conditions, rheumatism in particular. According to current recommendations, these medications should be used continuously or intermittently, and their choice should be tailored to each patient. Unfortunately, non-steroidal anti-inflammatory drugs have multiple adverse effects ranging from the most insignificant dyspepsia to severe upper gastrointestinal bleeding. Therefore, gastroscopy and, in the case of confirmed Helicobacter pylori infection, eradication is advisable for planned long-term treatment with these agents. Long-term use of proton pump inhibitors is recommended in rheumatic patients chronically receiving non-selective non-steroidal anti-inflammatory drugs, while celecoxib (a selective COX-2 inhibitor) combined with proton pump inhibitor should be administered in patients at high risk of gastrointestinal complications. In rheumatic patients, the type of non-steroidal anti-inflammatory drug and the route of its administration should be tailored to each patient in terms of strength and duration of drug action, the type of disease and comorbidities as well as contraindications. Adverse gastrointestinal effects are due to the mechanism of action of non-steroidal anti-inflammatory drugs, and therefore independent of the route of administration. The use of proton pump inhibitors with cardioprotective doses of aspirin should be limited to patients with risk factors for gastrointestinal complications. High non-steroidal anti-inflammatory drug doses are limited to gout attack, acute pain and axial spondyloarthropathy showing high clinical activity. In other cases, the lowest effective non-steroidal anti-inflammatory drug dose is recommended. Advancing age is characterised by impairment in the function of all organs, therefore elderly patients should receive lower non-steroidal anti-inflammatory drug doses. Concomitant use of two or more non-steroidal anti-inflammatory drugs in rheumatic diseases is not recommended. According to the latest recommendations, non-steroidal anti-inflammatory drugs can be combined with paracetamol and medicinal products with different mechanisms of action.

PL

Niesteroidowe leki przeciwzapalne są lekami z wyboru w leczeniu bólu przewlekłego, który najczęściej występuje w chorobach przewlekłych, a zwłaszcza reumatycznych. Zgodnie z obowiązującymi rekomendacjami leki te powinny być stosowane w sposób ciągły lub z przerwami, a ich dobór powinien być indywidualny dla każdego pacjenta. Niestety, wywołują one szereg działań niepożądanych – od najbardziej błahych dyspepsji do ciężkiego krwotoku z górnego odcinka przewodu pokarmowego. Wobec powyższego w przypadku planowanego długotrwałego leczenia tymi lekami wskazane jest wykonanie gastroskopii, a w razie potwierdzenia infekcji Helicobacter pylori – eradykacji. W chorobach reumatycznych przy przewlekłym przyjmowaniu nieselektywnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych zaleca się stosowanie przewlekle inhibitora pompy protonowej, a u chorych z wysokim ryzykiem powikłań ze strony przewodu pokarmowego – celekoksybu (selektywny inhibitor COX-2) wraz z inhibitorem pompy protonowej. W chorobie reumatycznej niesteroidowy lek przeciwzapalny oraz jego droga podania powinny być dobierane indywidualnie dla każdego pacjenta pod kątem siły i czasu działania leku, rodzaju choroby oraz schorzeń współistniejących i ewentualnych przeciwwskazań. Objawy niepożądane ze strony przewodu pokarmowego są wynikiem mechanizmu działania niesteroidowych leków przeciwzapalnych, a te są niezależne od drogi ich podania. Stosowanie inhibitora pompy protonowej przy zażywaniu tylko kardioprotekcyjnych dawek aspiryny powinno być ograniczone do chorych, u których występują czynniki ryzyka powikłań ze strony przewodu pokarmowego. Stosowanie dużych dawek niesteroidowych leków przeciwzapalnych jest ograniczone do przerwania ataku dny moczanowej, ostrego bólu oraz spondyloartropatii osiowej o dużej aktywności klinicznej. W pozostałych przypadkach zaleca się najmniejszą skuteczną dawkę niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Z wiekiem dochodzi do upośledzenia funkcji wszystkich narządów w ustroju, w związku z czym u osób w wieku podeszłym stosowane dawki niesteroidowych leków przeciwzapalnych powinny być niższe. Nie zaleca się jednoczesnego stosowania dwóch lub więcej niesteroidowych leków przeciwzapalnych w chorobach reumatycznych. Według najnowszej rekomendacji leki te można łączyć z paracetamolem i z lekami o innym mechanizmie działania.

9

Podstawowe zasady żywienia pozajelitowego

100%

Głażewski T., Dyrla P., Gil J.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2017

|

vol. 13

|

issue 1

29-39

EN

Parenteral nutrition provides all essential nutrients directly into the blood stream without involvement of the gastrointestinal tract if conventional oral or enteral nutrition is not possible. The awareness of how important it is to provide adequate nutrition to the ill has accompanied people for a long time, as evidenced by the first attempts to conduct nutrition by bypassing the gastrointestinal tract taken as early as in the seventeenth century. The contemporary methods of nutrition have been established in the twentieth century and are still being improved. Nutrition is carried out using specially prepared formulations containing all necessary nutrients in the most absorbable form. These mixes are adapted to individual requirements, resulting from the underlying disease. They are available in the form of ready-made preparations or separate bottles. A method of nutrition is selected on the basis of its expected duration. Disease states are associated with increased catabolism with greater demand for energy and nutrients. This often leads to the development or exacerbation of malnutrition which affects convalescence after surgery and the general condition of the patient as well as increases the risk of hospital complications. As any medical procedure, parenteral nutrition is associated with a risk of side effects. However, the principles of care of the injection site and preparation of appropriate mixes tailored to patient’s needs help minimise the risk of adverse reactions. It is necessary to detect malnutrition early, estimate risk, create nutrition plans and include nutrition to therapy, which will improve the condition of hospitalised patients, accelerate their recovery, shorten hospital stay and reduce treatment costs.

PL

Żywienie pozajelitowe pozwala dostarczyć wszelkich niezbędnych składników odżywczych do krwiobiegu z pominięciem przewodu pokarmowego u pacjentów, u których niemożliwe jest stosowanie konwencjonalnego żywienia doustnego lub dojelitowego. Świadomość, jak istotnym problemem jest odpowiednie odżywianie chorego człowieka, towarzyszy ludziom od dawna. Świadczą o tym pierwsze próby prowadzenia odżywiania z pominięciem przewodu pokarmowego podejmowane już w XVII wieku. Zbliżone do obecnych, współczesne metody odżywiania opracowano w XX wieku i ciągle są doskonalone. Żywienie prowadzone jest przy pomocy specjalnie przygotowanych preparatów, w których znajdują się wszelkie niezbędne składniki odżywcze w najlepiej przyswajalnej formie. Mieszanki dostosowane są do indywidualnego zapotrzebowania pacjenta, wynikającego z choroby podstawowej. Występują w formie gotowych preparatów lub oddzielnych butelek. Metodę podawania żywienia dobiera się na podstawie przewidywanego czasu jego prowadzenia. Stany chorobowe wiążą się ze zwiększonym katabolizmem i jednocześnie większym zapotrzebowaniem na energię i składniki odżywcze. Często prowadzi to do rozwoju albo pogłębienia niedożywienia, co niekorzystnie wpływa na rekonwalescencję po zabiegach, ogólny stan chorego oraz zwiększa ryzyko powikłań szpitalnych. Jak każda procedura medyczna żywienie pozajelitowe wiąże się z ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych. Przestrzeganie zasad pielęgnacji miejsca podania oraz przygotowywanie odpowiednich mieszanek, dopasowanych do pacjenta, pozwala zminimalizować ryzyko niepożądanych działań. Konieczne jest wczesne rozpoznawanie niedożywienia, szacowanie ryzyka oraz tworzenie planów żywieniowych i włączenie żywienia do terapii. Pozwala to poprawić stan hospitalizowanych pacjentów, przyspiesza ich powrót do zdrowia, skraca czas pobytu w szpitalach oraz zmniejsza koszty leczenia.

10

Podstawowe zasady postępowania w przebiegu chorób układu pokarmowego u kobiet w ciąży

100%

Tylec-Osóbka E., Wojtuń S., Gil J.

|

issue 4

315-323

EN

Pregnancy is a physiologic state, however pregnant women often require diagnosis and treatment of serious gastrointestinal tract disorders (GI) which are some of the most frequent complaints during pregnancy. Some women have GI disorders that are unique to pregnancy. Other pregnant patients present with chronic GI disorders that require special consideration during this period. Understanding the presentation and prevalence of various GI disorders is necessary to optimize care for these patients. Pregnancy has little effect on gastrointestinal secretion or absorption, but it has a major effect on gastrointestinal motility. Pregnancy‑related changes in motility are present throughout the gastrointestinal tract and are related to increased levels of female sex hormones. In addition, the enlarging uterus displaces bowel, which can affect the presentation of common omplaints such us constipation. Knowledge of the gastrointestinal adaptation to pregnancy is necessary for accurate interpretation of laboratory tests, as well as imaging studies in the gravid patient. Endoscopy is rarely required during pregnancy. The potential risks of endoscopy during pregnancy include foetal hypoxia due to sedative drugs and exposure to radiation. There is no evidence that endoscopy precipitates premature labour, and studies in this area have concluded that endoscopy during pregnancy is generally safe. There should be a strong indication for the procedure, which should be deferred whenever possible to the second trimester. Procedures should be performed without any sedation, or with the lowest dose of sedative medication. Radiation exposure should be kept to a minimum. Support should be obtained from specialists in obstetrics and anaesthesia.

PL

Chociaż ciąża jest stanem fizjologicznym, to jednak kobiety ciężarne często wymagają diagnostyki i leczenia z powodu poważnych zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego. Zwykle są one najczęściej zgłaszanymi dolegliwościami klinicznymi w przebiegu ciąży. U części kobiet pojawiają się zaburzenia specyficzne dla ciąży. Inne ciężarne, z przewlekłymi chorobami przewodu pokarmowego, wymagają specjalnego postępowania w tym okresie. Zrozumienie przebiegu i chorobowości różnorodnych zaburzeń przewodu pokarmowego jest niezbędne, by zoptymalizować opiekę nad tymi pacjentkami. Ciąża ma niewielki wpływ na wydzielanie i wchłanianie, ale wpływa istotnie na motorykę przewodu pokarmowego. Te zaburzenia motoryki są związane z podwyższonym stężeniem żeńskich hormonów płciowych. Dodatkowo powiększająca się macica przemieszcza jelita, co jest przyczyną powszechnych dolegliwości, jakimi są zaparcia. Wiedza na temat mechanizmów adaptacyjnych przewodu pokarmowego w czasie ciąży umożliwia prawidłową interpretację testów laboratoryjnych i badań obrazowych u ciężarnych. Rzadko konieczne jest wykonywanie badań endoskopowych w ciąży. Potencjalne ryzyko wynikające z endoskopii to niedotlenienie płodu powodowane lekami sedatywnymi oraz ekspozycja na promieniowanie rentgenowskie. Nie stwierdzono, by badania endoskopowe wywoływały wcześniejsze porody, a obserwacje potwierdzają, że endoskopia w czasie ciąży jest generalnie bezpieczna, przy zachowaniu określonych standardów. Badania powinno się wykonywać w przypadku mocnych wskazań, jeśli to możliwe – w drugim trymestrze ciąży. Procedury najlepiej wykonywać bez sedacji lub z użyciem najmniejszych dawek leków, minimalizując czas ekspozycji na fluoroskopię, optymalnie w obstawie anestezjologicznej i położniczej.

11

Podstawowe zasady postępowania w ustalaniu przyczyny żółtaczki mechanicznej

100%

Groszewski K., Pastuszak M., Wojtuń S., Gil J.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2010

|

vol. 6

|

issue 1

15-21

EN

Together with technological progress there are newer and newer methods of imaging the bile duct being discovered, which used enable their precise evaluation. The application is little invasive, however often unavailable and expensive. The abundance of methods of imaging using different physical phenomena makes it extremely difficult to gain a universal, practicable in every condition formula of diagnostic proceedings in the obstructive jaundice. The first step in the examination is, on account of the wide availability, noninvasiveness and the low cost of carrying out, trans abdominal ultrasound scan (USS). If on the basis of the ultrasound scan it is possible to offer the patient therapeutic proceedings, a further diagnostics is not necessary. Nevertheless, if after performing the ultrasound scan it is impossible to establish the course of treatment, a further diagnostics is recommended, best using newer, noninvasive methods of depicting such as the computerized axial tomography (CT), nuclear magnetic resonance (NMR) or endosonography (EUS). In case of their unavailability, in special situations, it is allowed to apply endoscopic retrograde cholangiopancreatography (ERCP). Yet, deciding on such proceedings one should always consider the presence of risk factors in the appearance of complications and consider both benefits and the risk of performing the surgery. The aim of this study was an attempt to sum up the basic rules on all levels of diagnostic proceedings considering the aspects mentioned before, from diagnosing jaundice in the subjective examination to suggesting diagnostic - therapy treatment, at the same time including the possibility of intervention in the bile duct with the endoscopic or surgeon's way or by methods of emergency radiology.

PL

Wraz z postępem technologicznym pojawiają się coraz nowsze metody obrazowania dróg żółciowych, które umożliwiają precyzyjną ich ocenę, są mało inwazyjne, jednak niestety często niedostępne i kosztowne. Miogość metod obrazowania wykorzystujących odmienne zjawiska fizyczne sprawia, że bardzo trudno jest wypracować uniwersalny, możliwy do zastosowania w każdych warunkach, schemat postępowania diagnostycznego w żółtaczce mechanicznej. Badaniem pierwszego rzutu ze względu na szeroką dostępność, nieinwazyjność oraz niski koszt wykonania jest ultrasonografia konwencjonalna przezbrzuszna (USG). Jeżeli na podstawie USG można zaproponować pacjentowi postępowanie terapeutyczne, dalsza diagnostyka nie jest konieczna. Jeśli jednak po wykonaniu badania USG nie można ustalić sposobu leczenia, wskazana jest dalsza diagnostyka, najlepiej z wykorzystaniem nowszych, nieinwazyjnych metod obrazowania, takich jak tomografia komputerowa (TK), rezonans magnetyczny (MR) czy endosonografia (EUS). W przypadku ich niedostępności w szczególnych sytuacjach dopuszcza się zastosowanie endoskopowej cholangiopankreatografii wstecznej (ECPW), jednak decydując się na takie postępowanie, zawsze należy bardzo dokładnie ocenić obecność czynników ryzyka wystąpienia powikłań oraz rozważyć korzyści i ryzyko wykonania zabiegu. Celem pracy była próba podsumowania podstawowych zasad na wszystkich szczeblach postępowania diagnostycznego, uwzględniającego wyżej wymienione aspekty, od rozpoznania żółtaczki w badaniu podmiotowym do zaproponowania postępowania diagnostyczno- terapeutycznego, w tym obejmującego możliwość interwencji na drogach żółciowych drogą endoskopową czy chirurgiczną lub metodami radiologii interwencyjnej.

12

Zastosowanie ultrasonografii endoskopowej w rozpoznawaniu i kwalifikacji do leczenia patologii przełyku

88%

Dyrla P., Jałocha Ł., Mackiewicz A., Wojtuń S., Gil J.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2011

|

vol. 7

|

issue 4

350-355

EN

Endoscopic ultrasonography – EUS is the imaging procedure that combines endoscopy and ultrasonography. Submucous tumour means lesion protruding to gastrointestinal tract lumen with normal or pathologically changed mucous membrane. Location of such lesions is gastrointestinal tract wall but could be the result of extraintestinal lesion pressure. In presented study our main aim was to assess the diagnostic yield in submucous lesions, esophagus wall thickening and surface roughness diagnostics with use of endoscopic ultrasonography. We analysed 47 patients (24 male and 23 female) hospitalised in Military Institute of Medicine in Warsaw between 2009 and 2011 because of esophagus lesion diagnosed in upper gastrointestinal tract endoscopy. In all patients endosonography was performed. In 27 cases (57%) organic lesion was diagnosed in gastrointestinal tract wall. In 4 cases (9%) organic lesion localised outside of a gastrointestinal tract and in 16 cases (34%) normal anatomical structures were found. On the basis of ultrasonography procedure result patients were qualified to surgical, endoscopic or oncology treatment. All lesions of rough surface require further diagnostic procedures and qualification to endoscopic or surgical procedures because of high risk of malignancy. All submucous lesions appeared to be non-malignant lesions and as such do require endoscopic or ultraendoscopic surveillance.

PL

Ultrasonografia endoskopowa (endoscopic ultrasonography, EUS) jest badaniem obrazowym łączącym endoskopię i ultrasonografię. Zmiana/guz podśluzówkowy w diagnostyce endoskopowej oznacza uwypuklenie do światła przewodu pokarmowego, pokryte prawidłową lub patologicznie zmienioną błoną śluzową. Zmiany te najczęściej pochodzą ze ściany przewodu pokarmowego, ale mogą być również objawem ucisku z zewnątrz. W przeprowadzonym badaniu podstawowym celem pracy było ustalenie przydatności endoskopowej ultrasonografii w wykrywaniu zmian podśluzówkowych oraz pogrubienia i nierównych zarysów ścian przewodu pokarmowego w zakresie przełyku. Przeanalizowano 47 pacjentów (24 mężczyzn i 23 kobiety) hospitalizowanych w Klinice Gastroenterologii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie w latach 2009-2011 z powodu patologii przełyku stwierdzonej w badaniu endoskopowym górnego odcinka przewodu pokarmowego. U wszystkich chorych wykonano w kolejnym etapie badanie endosonograficzne, w którym stwierdzono w 27 przypadkach (57%) zmianę organiczną w zakresie ściany przewodu pokarmowego, w 4 przypadkach (9%) – zmianę organiczną zlokalizowaną poza przewodem pokarmowym, a u 16 pacjentów (34%) – prawidłowe struktury położone poza przewodem pokarmowym. Na podstawie zaawansowania zmiany w obrębie ściany przełyku w EUS zakwalifikowano chorych do jednej z trzech metod terapii: endoskopowej, chirurgicznej lub onkologicznej. Każda zmiana o nierównych zarysach ścian w zakresie przełyku wymaga poszerzenia diagnostyki oraz kwalifikacji do zabiegu chirurgicznego lub endoskopowego ze względu na znaczne ryzyko procesu złośliwego. Zmiany podśluzówkowe w zakresie przełyku w większości okazały się łagodne, dlatego poza diagnostyką wymagają jedynie nadzoru endoskopowego lub echoendoskopowego.

13

Fitobezoar żołądka – opis przypadku

88%

Dyrla P., Wojtuń S., Jałocha Ł., Wojtkowiak M., Gil J.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2011

|

vol. 7

|

issue 2

164-167

EN

Bezoars are foreign bodies that arise from swallowed various indigested material. In humans originally bezoars are found in stomach and then could translocate to other parts of human alimentary tract. Depending on material included, there could be distinguished phytobezoars, trichobezoars and pharmacobezoars. Bezoars are caused by pathologies in oral cavity, motility disorders of alimentary tract, pyloric stenoses, not adequate gastric juice production, gastric postoperative conditions, systemic diseases and psychiatric diseases. In most cases bezoars are asymptomatic, but may cause nausea, vomitting, loss of appetite, bloating, fetor ex ore, early satiety, loss of weight, pain in the upper part of stomach. Bezoars can provoke chronic gastritis creating erosions and ulcers that could lead to perforation and bleeding from alimentary tract. In rare cases bezoars could lead to alimentary tract obstruction. In diagnosis establishment imaging methods are used. Endoscopic procedures allow quick distinguishing between bezoar and neoplasm and in some cases could allow splitting it up and removing. Massive bezoars require surgical procedures. In conservative treatment prokinetic and enzymatic drugs are employed. In presented case patient was admitted to Gastroenterology Department because of stomach pain, early satiety and loss of weight. In patient medical history there was lymphoma treated successfully with chemotherapy about 5 years ago. After laboratory and imaging procedures performed neoplastic process was suspected. During gastroscopy a massive bezoar was found in the stomach. Bezoar filled stomach making duodenum endoscopic evaluation impossible. Because of the bezoar’s material: fibres and plant remnants (phytobezoar), endoscopic removal attempt was performed. Solid and hard elements were removed using snare and Dormia sound. Remnants were flushed with water. All procedures were performed twice during two consecutive days. After stomach clearance deformed pylorus and narrow pyloric stenosis were found. After performed procedures all symptoms were gone and lab results improved. Patient was discharged from the hospital in good condition.

PL

Bezoary są to ciała obce, które powstają z różnych połkniętych materiałów nieulegających trawieniu. U człowieka bezoary występują pierwotnie w żołądku, a następnie mogą przemieszczać się do dalszych odcinków przewodu pokarmowego. W zależności od składników wyróżnia się fitobezoary, trichobezoary, farmakobezoary. Tworzeniu bezoarów sprzyjają: patologie w obrębie jamy ustnej, zaburzenia motoryczne przewodu pokarmowego, zwężenie odźwiernika, nieprawidłowa ilość wydzielanego soku żołądkowego, stany po operacjach żołądka oraz choroby ogólnoustrojowe i choroby psychiczne. W większości przypadków bezoary nie dają żadnych dolegliwości, ale mogą towarzyszyć im: nudności, wymioty, upośledzenie apetytu, wzdęcie, nieprzyjemny zapach z ust, uczucie szybkiego nasycenia pokarmem, utrata masy ciała i ból w nadbrzuszu. W zakresie błony śluzowej żołądka bezoary wywołują przewlekły proces zapalny, tworząc nadżerki i owrzodzenia, które mogą prowadzić do perforacji lub krwawienia z przewodu pokarmowego. W rzadkich przypadkach bezoary powodują niedrożność przewodu pokarmowego. W diagnostyce bezoarów wykorzystuje się badania obrazowe. Badanie endoskopowe umożliwia szybkie odróżnienie bezoaru od nowotworu, a niekiedy także pozwala na rozkawałkowanie bezoaru i usunięcie go. Duże bezoary wymagają leczenia operacyjnego. W leczeniu zachowawczym stosuje się leki prokinetyczne i enzymy. W omawianym przypadku pacjent zgłosił się do Kliniki Gastroenterologii z powodu dolegliwości bólowych nadbrzusza, uczucia szybkiej sytości oraz utraty masy ciała. W wywiadzie chłoniak żołądka leczony skutecznie chemioterapią mniej więcej przed 5 laty. Po badaniach laboratoryjnych i obrazowych wstępnie podejrzewano proces rozrostowy. Wykonano gastroskopię, w której stwierdzono dużych rozmiarów bezoar wypełniający żołądek i uniemożliwiający przejście do dwunastnicy. Ze względu na skład bezoaru – konglomerat włókien i resztek roślinnych (fitobezoar) – podjęto próbę usunięcia go metodą endoskopową. Przy pomocy pętli oraz kosza rozkawałkowano bezoar na mniejsze fragmenty. Stałe i twarde elementy usunięto przy pomocy kosza, pozostałą treść płukano wodą. Wyżej wymienione czynności powtarzano jeszcze dwukrotnie w odstępach 24-godzinnych. Po opróżnieniu żołądka z fitobezoaru uwidoczniono zniekształconą okolicę antralną oraz ciasne przejście przez odźwiernik do dwunastnicy. Po wykonanych zabiegach uzyskano ustąpienie dolegliwości oraz poprawę parametrów morfologicznych i biochemicznych krwi. Pacjent wypisany w stanie ogólnym dobrym do domu.

14

Diagnostyka przełyku Barretta

76%

Gil J., Florek M., Wojtuń S., Dyrla P., Stelmaszuk T., Maj D.

|

issue 4

304-307

EN

Barrett’s oesophagus (BE) is premalignant condition of oesophagus connected with long‑term oesophageal reflux disease and is defined as a process of replacing normal squamous epithelium above Z‑line in intestinal columnar epithelium. This premalignant condition is connected with higher risk of adenocarcinoma of the oesophagus. Actually, upper gastrointestinal endoscopy with oesophageal biopsy is recommended in diagnosing Barrett’s oesophagus. The frequency of endoscopic examination depends on presence of grade of dysplasia. Prague Criteria helps us to define spreading of intestinal epithelium. In this classification, the maximal length (M) (including tongues) of Barrett’s oesophagus as well as the length of the circumferential Barrett’s segment (C) are measured during endoscopy. Due to the technical progress there are many new endoscopic technics which are tested in diagnosing Barrett’s oesophagus. They should have the highest specificity and sensitivity and must be characterised by minimal invasiveness to the human body. Nowadays we use such technics as: classical and electronic chromoendoscopy, narrow band imaging, autofluorescence, high resolution endoscopy, magnification endoscopy, confocal laser endomicroscopy. In this view we will try to present the most important modern endoscopic methods which may be useful in diagnosing and monitoring of Barrett’s oesophagus.

PL

Przełyk Barretta jest zaliczany do stanów przednowotworowych przełyku będących powikłaniem wieloletniej choroby refluksowej przełyku. Jest on definiowany jako zamiana nabłonka wielowarstwowego płaskiego powyżej linii Z w nabłonek walcowaty z metaplazją typu jelitowego. Obecność tego stanu przednowotworowego zwiększa ryzyko zachorowania na gruczolakoraka przełyku. Diagnostyka opiera się na wykonaniu badania endoskopowego górnego odcinka przewodu pokarmowego i pobraniu wycinków do badania histopatologicznego. Częstość wykonywania kontrolnych badań endoskopowych uzależniona jest od stwierdzenia dysplazji oraz stopnia zaawansowania zmian. Do oceny stopnia zaawansowania zmian endoskopowych używana jest Klasyfikacja Praska określająca proksymalny zasięg zmian okrężnych obejmujących cały obwód przełyku (C) oraz proksymalny zasięg pojedynczych wypustek łososiowej błony śluzowej (M). Obie wartości podawane są w centymetrach. W związku z coraz nowocześniejszym wyposażeniem pracowni endoskopowych zastosowanie znajdują nowoczesne techniki endoskopowe, które mają na celu minimalizację inwazyjności badań oraz zwiększenie ich czułości i swoistości w wykrywaniu patologii błony śluzowej przełyku. Obecnie używane lub testowane są następujące techniki: chromoendoskopia klasyczna i elektroniczna (chromoendoscopy), obrazowanie wąską wiązką (narrow band imaging, NBI), autofluorescencja (autofluorescence, AFI), endoskopia wysokiej rozdzielczości (high resolution endoscopy, HRE), endoskopia z powiększeniem obrazu (magnifying endoscopy, ME), laserowa endomikroskopia konfokalna (confocal laser endomicroscopy, CLE). W pracy postaramy się scharakteryzować najważniejsze metody endoskopowe, które mogą być przydatne w diagnostyce i monitorowaniu przełyku Barretta.

15

Wrośnięty PEG – powikłanie żywienia dojelitowego

76%

Adamiec C., Dryla P., Gil J., Saracyn M., Nowak T., Wołyńska-Szkudlarek A., Bobula M.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2015

|

vol. 11

|

issue 3

315-320

EN

Good nutritional status of the patient is very often key to successful medical intervention. For patients capable of safe and efficient swallowing, the modification of diet or introduction of oral nutritional supplements is sufficient. In patients with swallowing disorders, regardless of their aetiology, artificial nutrition access is required. In the case of long-term nutritional therapy, percutaneous endoscopic gastrostomy (PEG) insertion is considered the gold standard. The procedure of inserting a PEG feeding tube is not difficult to perform and is widely used. As any invasive medical procedure, PEG tube insertion involves the risk of complications. Typical complications that may follow this common procedure include dislodgement, dysfunction, skin infection in the area of PEG catheter placement and aspiration of gastric contents. A rare or rather rarely diagnosed complication that may result from PEG tube placement is the migration of the internal bumper under the gastric mucosa, or even deeper. This can result in the covering of the internal bumper with granulation tissue and gradual loss of its functionality. Correct prevention and treatment allows to keep the catheter functionality and protect against other serious, often life-threatening, complications such as extensive phlegmon infection of the anterior abdominal wall. The best prophylaxis is the education of caregivers providing long-term care of the PEG outside of hospital. Early recognition of the complication allows for preservative treatment and maintenance of a fully functional nutrition access. In the case of extensive and deep migration and the site being fully covered with mucosa, PEG removal and insertion of a new one is often necessary. In some cases, it is possible to use the existing, mature PEG canal with well-defined edges; however, in the case of severe infection a new PEG tube is inserted at another site.

PL

Właściwy stan odżywienia pacjenta bardzo często decyduje o sukcesie całego procesu leczniczego. W przypadku chorych, którzy samodzielnie połykają, wsparcie żywieniowe może być realizowane przez zmianę diety lub dołączenie doustnych suplementów pokarmowych. Pacjenci z zaburzeniami połykania (niezależnie od ich etiologii) muszą mieć wytworzony sztuczny dostęp do przewodu pokarmowego. W razie konieczności żywienia długoterminowego złotym standardem jest wytworzenie przezskórnej gastrostomii metodą endoskopową (percutaneous endoscopic gastrostomy, PEG). Założenie sondy żywieniowej tego typu nie jest technicznie trudne, jednak – jak każda procedura inwazyjna – wiąże się z ryzykiem powikłań. Typowe powikłania związane z obecnością PEG to wypadnięcie, zatkanie, aspiracja treści pokarmowej oraz infekcja skóry w miejscu założenia cewnika. Rzadziej występującym (albo raczej rzadziej rozpoznawanym) powikłaniem jest jego stopniowe zagłębianie się w błonie śluzowej, z następowym obrośnięciem tkanką ziarninową i stopniową utratą funkcji. Właściwe postępowanie zapobiegawcze i odpowiednie leczenie pozwalają zachować funkcjonalność cewnika i chronią przed wystąpieniem innych – często groźnych dla życia – powikłań, m.in. rozległej ropowicy przedniej ściany jamy brzusznej. Najlepszą profilaktykę powikłań stanowi edukacja osób zajmujących się PEG w warunkach pozaszpitalnych. Wczesne rozpoznanie problemu pozwala na wdrożenie postępowania zachowawczego i utrzymanie dojścia żywieniowego. Rozpoznanie w stadium zaawansowanym wymaga często usunięcia cewnika i założenia nowego. Istnieje możliwość wykorzystania już wysztancowanego kanału przetoki, ale w przypadku dużego odczynu zapalnego wprowadza się nowy cewnik w sąsiedztwie.

16

Przygotowanie farmakologiczne chorych do badania gastroskopowego jako kryterium endoskopii wysokiej jakości

76%

Adamiec C., Dyrla P., Gil J., Nowak T., Wołyńska-Szkudlarek A., Bobula M.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2017

|

vol. 13

|

issue 2

170-174

EN

Assessment of the entire surface of the mucosa of the diagnosed area is one of the key factors for high quality endoscopy. This is not obtainable without special preparation for endoscopy. Nationwide educational actions dedicated to informing patients how to prepare the bowel for colonoscopy have resulted in increased rate of detected pathological structures, clinically silent precancerous lesions in particular. Special pharmacological products for adequate colon preparation are available. Endoscopists are required to assess how well the colon was prepared for the procedure and include this information in their endoscopy report. The results of such efforts are already demonstrated by the decrease in the rate of colon cancer incidence and, most importantly, mortality. However, a similar effort is lacking as regards adequate preparation for gastroscopy despite it being the most common endoscopic examination. Generally, the required preparation for upper digestive tract endoscopy is limited to fasting for four to six hours before the procedure. Assessment of mucosa visibility is not required as an integral part of the gastroscopy report. This may be the reason for the low rate of early detection of gastric cancer and the high incidence of interval gastric cancer. Detection of advanced cancer results in low 5-year survival rates, with treatment mostly relying on extensive surgery. There are many publications available on premedication with simple mucolytic and anti-foaming agents for the detection of early precancerous lesions in the stomach, the bulk of them from the Far East, where gastric preparation for upper endoscopy is a routine procedure.

PL

Jeden z kluczowych elementów pełnego badania endoskopowego wysokiej jakości stanowi ocena całej błony śluzowej badanego odcinka przewodu pokarmowego. Nie jest ona możliwa bez odpowiedniego przygotowania błony śluzowej. Dzięki szeroko zakrojonym akcjom edukacyjnym na temat oczyszczania jelita grubego przed badaniem kolonoskopowym znacząco poprawiło się rozpoznawanie zmian patologicznych, w tym niemych klinicznie zmian przedrakowych. Dostępne są preparaty farmakologiczne przeznaczone do optymalnego przygotowania jelita grubego. Od lekarzy przeprowadzających endoskopię wymaga się oceny i opisania stopnia przygotowania jelita grubego, jako integralnej części opisu badania. Efekty tej pracy widoczne są w postaci spadku zachorowalności na raka jelita grubego i zmniejszenia śmiertelności. Brak jest natomiast podobnego nacisku na przygotowanie błony śluzowej w górnym odcinku przewodu pokarmowego, pomimo masowego wręcz wykonywania badań gastroskopowych. Zazwyczaj jedyne zalecenie to pozostawanie na czczo przez okres kilku godzin, nie jest zaś wymagane podawanie stopnia widoczności błony śluzowej żołądka. Stan ten może odpowiadać za niską wykrywalność wczesnego raka i wysoki odsetek interwałowego raka żołądka. Rozpoznawanie raka żołądka w stadium zaawansowanym powoduje, że odsetki 5-letnich przeżyć są niskie, a leczenie polega na rozległych operacjach resekcyjnych. Stosunkowo dobrze opisano wykorzystanie prostych środków mukolitycznych i zmniejszających napięcie powierzchniowe w diagnostyce wczesnych zmian przednowotworowych w żołądku. Szczególnie dużo publikacji pochodzi z Dalekiego Wschodu, gdzie farmakologiczne przygotowanie żołądka do badania stanowi postępowanie rutynowe.

17

Pęknięcie śledziony po badaniu kolonoskopowym – opis przypadku

76%

Serwin D., Hebzda A., Szczeblowska D., Pokrzepa W., Wojtuń S., Gil J., Grys I.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2012

|

vol. 8

|

issue 2

168-171

EN

Introduction: Colonoscopy is routinely performed test in the diagnosis and prevention of colon diseases. Splenic rupture is a rare complication, 80 cases described so far. Case study: Patient at age 72, hospitalized with anaemia. During the colonoscopy – polypectomy of sigmoid colon polyp. In the second day after treatment: the morning syncope, hypotension, positive peritoneal signs. Additional examinations: X‑ray: no change, USG and CT scan: splenic rupture with a large hematoma, a large amount of blood in the peritoneal cavity. The patient was qualified for laparotomy by which it was found: blood in the peritoneal cavity, spleen rupture, liver capsule ruptured, stomach with a small hematoma, mesentery colon hematoma, no perforation of the colon. Discussion: Splenic rupture is a rare but serious complication of colonoscopy. Mechanisms leading to splenic rupture: direct trauma, traction system ligament, pulling adhesions between the spleen and the purse. Start of symptoms could occur as from 1 hour up to 2.5 days, usually until 24 hours after colonoscopy. Time to determine the diagnosis: as from 2 hours up to 13 days, mostly before 24‑48 hours. The most commonly used methods for the diagnosis: CT scan, USG. Conclusion: Persons performing endoscopic examination as well as patients undergoing colonoscopy should be aware of the possibility of splenic rupture. In the case of indication of the factors predisposing to complications, in asymptomatic patients an observation for 24 hours after the colonoscopy is recommended as well as USG. If symptoms of splenic rupture appeared, USG and CT should be urgently carried out.

PL

Wprowadzenie: Kolonoskopia jest rutynowo wykonywanym badaniem w diagnostyce i profilaktyce chorób jelita grubego. Pęknięcie śledziony to rzadko odnotowywane powikłanie, dotychczas opisano 80 przypadków. Opis przypadku: Pacjent, lat 72, hospitalizowany z powodu niedokrwistości mikrocytarnej. W trakcie badania kolonoskopowego wykonano polipektomię polipa esicy. W drugiej dobie po zabiegu: poranne omdlenie przy próbie pionizacji, utrzymująca się hipotonia, dodatnie objawy otrzewnowe. W badaniach dodatkowych: RTG przeglądowe jamy brzusznej – bez zmian, USG jamy brzusznej – płyn w jamie otrzewnej, powiększona śledziona o nierównych obrysach. W KT jamy brzusznej – rozerwanie śledziony z rozległym krwiakiem, duża ilość krwi w jamie otrzewnej. Pacjenta zakwalifikowano do laparotomii zwiadowczej, w wyniku której stwierdzono: znaczna ilość płynnej krwi i skrzepów w jamie otrzewnej, śledziona z linijnym pęknięciem przy szypule, wątroba z pękniętą torebką oraz niewielkim uszkodzeniem miąższu i krwawieniem, na przedniej ścianie żołądka krwiak z niewielkim uszkodzeniem surowicówki, krezka okrężnicy – w pobliżu zagięcia śledzionowego krwiak, nie ujawniono perforacji jelita. Omówienie: Pęknięcie śledziony jest bardzo rzadkim, ale groźnym powikłaniem kolonoskopii. Wśród mechanizmów prowadzących do uszkodzenia śledziony wymienia się: bezpośredni uraz, pociąganie układu więzadłowego, pociąganie zrostów między śledzioną i okrężnicą. Pęknięcie śledziony może być natychmiastowe lub opóźnione. Początek objawów występuje od 1 godziny do 2,5 dnia, najczęściej do 24 godzin od wykonania kolonoskopii. Czas do ustalenia rozpoznania – od 2 godzin do 13 dni, najczęściej do 24‑48 godzin. Najczęściej stosowane metody ustalenia rozpoznania to KT jamy brzusznej i USG jamy brzusznej. Śmiertelność wskutek pęknięcia śledziony po kolonoskopii – opisano 2 przypadki. Leczenie – w większości przypadków splenektomia. Podsumowanie: Wykonujący badania endoskopowe, jak również pacjenci poddawani badaniu kolonoskopowemu powinni być świadomi możliwości wystąpienia pęknięcia śledziony. W przypadku wystąpienia czynników predysponujących do wystąpienia tego powikłania u pacjentów bezobjawowych wskazana jest obserwacja do 24 godzin po kolonoskopii oraz wykonanie badania USG jamy brzusznej. W przypadku wystąpienia objawów sugerujących pęknięcie śledziony należy w trybie pilnym wykonać USG i KT jamy brzusznej.

18

Choroba Bourneville'a-Pringle'a - opis przypadku

76%

Dryla P., Wojtuń S., Gil J., Jałocha Ł., Wojtkowiak M., Błaszak A.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2008

|

vol. 4

|

issue 3

189-194

EN

Tuberous sclerosis complex (TSC), known as Bourneville-Pringle syndrome, is a genetically conditioned multiple organ disease associated with mental retardation and epilepsy. It could be found in any ethnic groups and races in both sexes. It is estimated that about 2 million people suffer from the disease in the world. Clinical manifestations in the disease could be various. Many signs appear along with the natural development of a child. Lesions that could be found in the disease are associated with skin, nervous system, eye bulbs, heart, kidneys, liver and intestines. These could take form of cysts as well as tumours that could become malignant. Histologically these are fibromas, lipomas, myomas or vasolipomyomas. Specific organ lesions do not require histological confirmation. TSC diagnosis could be established on Gomez criteria established on TSC Consensus in Annapolis in 1998. TSC diagnosis could be assumed as final, when two major criteria are met or one major and two minor. There are no pathognomonic signs of TSC. That means many signs should be taken into account, sometimes hard to find in not highly specialized assessment. Many specialists and specific tests should take part in diagnosis establishment (dermatologic, neurologic, oculistic, cardiologic, endoscopic and imaging procedures – USG, CT, MRI, PET-CT). Family background and often assessment of family members is essential for diagnosis establishment. Therapeutic indications for specific organ lesions need individual approach. Treatment of the illness could be only palliative. It is based on surgical procedures of malignant tumours resection and antiepileptic treatment. In the paper authors discuss case of woman with liver lesions. Those weren’t assessed histologically because of the high risk of hemorrhagic complications. Follow-up was planned with use of imaging procedures. Discussed case shows that during decision making process risk assessment of imaging procedures should be taken into account.

PL

Stwardnienie guzowate (tuberous sclerosis complex, TSC), nazywane chorobą Bourneville’a-Pringle’a to wielo-narządowa choroba uwarunkowana genetycznie, związana z upośledzeniem umysłowym i padaczką. Spotykane jest we wszystkich grupach etnicznych i rasowych, jednakowo często u obojga płci. Szacuje się, że występuje u około 2 milionów osób na świecie. Zmienność obrazu klinicznego w stwardnieniu guzowatym jest bardzo duża. Wiele objawów pojawia się wraz z rozwojem dziecka. Zmiany dotyczą głównie skóry oraz układu nerwowego, a także gałek ocznych, serca, nerek, wątroby i jelit. Mogą przyjmować postać torbieli i guzów wykazujących nierzadko tendencję do transformacji w nowotwory złośliwe. Pod względem histopatologicznym są to włókniaki, tłuszczaki, mięśniaki, naczyniakotłuszczakomięśniaki. Poszczególne zmiany narządowe z reguły nie wymagają potwierdzenia histopatologicznego. Diagnoza TSC standardowo stawiana jest na podstawie zmienionych kryteriów Gomeza ustalonych na TSC Consensus Conference w Annapolis w 1998 roku. Rozpoznanie TSC uważa się za ostateczne, gdy spełnione są dwa większe kryteria albo jedno większe i dwa mniejsze. Nie ma patognomonicznych dla TSC objawów, co oznacza, że diagnoza musi uwzględniać liczne objawy, często nieuchwytne w niespecjalistycznym badaniu lekarskim. W rozpoznaniu konieczne są współpraca wielu specjalistów oraz wykonanie badań wielokierunkowych (badanie dermatologiczne, neurologiczne, okulistyczne, kardiologiczne, badania endoskopowe, badania obrazowe - USG, TK, MRI, PET-CT). Kluczowe jest dokładne zebranie wywiadu rodzinnego i nierzadko przebadanie pozostałych członków rodziny. Leczenie chorych ze stwardnieniem guzowatym jest objawowe i polega na chirurgicznym usuwaniu guzów złośliwych i podawaniu leków przeciwpadaczkowych. Zalecenia terapeutyczne dla poszczególnych zmian narządowych wymagają indywidualnego rozpatrzenia. W pracy omówiono przypadek chorej kobiety, u której stwierdzono zmiany ogniskowe wątroby. Chociaż istniało podejrzenie ich złośliwego charakteru, nie zostało ono zweryfikowane histopatologicznie z powodu wysokiego ryzyka powikłań krwotocznych. U pacjentki zaplanowano badania kontrolne z wykorzystaniem badań obrazowych. Omawiany przypadek pokazuje, że czasami w podejmowaniu decyzji trzeba uwzględnić ryzyko stosowanych metod diagnostycznych.

19

Zakażenie Helicobacter pylori. Diagnostyka i leczenie

76%

Dryla P., Gil J., Wojtuń S., Korszun K., Kasińska E., Mackiewicz A.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2015

|

vol. 11

|

issue 1

68-74

EN

Helicobacter pylori infection is common. The World Health Organization estimates that about 70% of people in developing countries and 30% in developed countries are infected with this bacterium. The infection spreads through personal contacts via an oral-oral, gastro-oral and faecal-oral route of transmission. Helicobacter pylori infection is asymptomatic in 80–90% of cases. Both invasive and non-invasive methods are used in the diagnosis of this infection. The choice of the method depends on the current clinical condition and the necessity to perform endoscopy of the upper gastrointestinal tract. Since the incidence and prevalence of Helicobacter pylori infection are high, H. pylori detection tests should be performed only when eradication therapy is planned. According to the guidelines of the Working Group of the Polish Society of Gastroenterology, eradication treatment involves a multidrug therapy with proton pump inhibitors, antibiotics and bismuth citrate. All of these drugs should be used for a period of 10–14 days. Clarithromycin should not be used as the first choice treatment because of increasing resistance in Poland. A breath test is an optimal way to evaluate the effectiveness of the antibacterial therapy but is rarely performed due to high price and low availability. Serology tests are available and cheap, but are not suitable to assess the efficacy of eradication. Helicobacter pylori antigen detection in stool is therefore important in the diagnosis. The test is not very expensive, available and characterised by very high sensitivity and specificity of up to 90%.

PL

Zakażenie Helicobacter pylori jest powszechne. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że zainfekowanych tą bakterią jest około 70% ludzi w krajach rozwijających się i około 30% w krajach rozwiniętych. Zakażenie szerzy się przez kontakty międzyludzkie. Dochodzi do niego na drodze: oralno-oralnej, gastro-oralnej oraz fekalno-oralnej. W 80–90% przypadków infekcja H. pylori ma charakter bezobjawowy. W diagnostyce zakażenia tym drobnoustrojem stosuje się metody inwazyjne i nieinwazyjne. Wybór metody uwarunkowany jest aktualną sytuacją kliniczną oraz koniecznością wykonania badania endoskopowego górnego odcinka przewodu pokarmowego. Wobec znacznego rozpowszechnienia i dużej częstości rozpoznawania zakażenia H. pylori testy na obecność tej bakterii należy wykonywać tylko w sytuacji, gdy planowane jest włączenie odpowiedniego schematu leczenia eradykacyjnego. Zgodnie z wytycznymi Grupy Roboczej Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii w leczeniu eradykacyjnym stosuje się schematy wielolekowe uwzględniające inhibitory pompy protonowej, antybiotyki i cytrynian bizmutu. Wszystkie wymienione leki powinny być stosowane przez okres 10–14 dni. Z uwagi na narastającą w Polsce oporność na klarytromycynę antybiotyk ten nie powinien być wykorzystywany w leczeniu pierwszego wyboru. Optymalną ocenę skuteczności terapii przeciwbakteryjnej przeprowadza się na podstawie testu oddechowego, lecz z powodu ceny i dość trudnej dostępności nie jest to podstawowe narzędzie diagnostyczne. Z kolei dostępne dość szeroko i niezbyt drogie testy serologiczne nie nadają się do oceny skuteczności eradykacji. Na uwagę zasługuje więc oznaczanie antygenu H. pylori w kale, będące niezbyt drogim badaniem, dostępnym, charakteryzującym się wysoką czułością i swoistością, sięgającymi 90%.

20

Ocena wzoru ujść krypt gruczołów jelitowych jako niezbędny element badania kolonoskopowego wysokiej jakości

76%

Adamiec C., Dyrla P., Gil J., Nowak T., Wołyńska-Szkudlarek A., Bobula M.

Pediatria i Medycyna Rodzinna

|

2017

|

vol. 13

|

issue 3

327-334

EN

The meaning of the term high-quality endoscopy is gradually widening and consists of multiple elements. The highest possible quality of colonoscopies constitutes the basis of anticancer protective action by the identification and treatment of early precancerous lesions. Data from randomised trials demonstrate that only top quality endoscopy has a protective value against colon cancer morbidity. On the other hand, data coming from medical centres which do not meet high standards confirm the lack of protective anticancer value of low-quality colonoscopies and an increased rate of interval cancers. The fundamental indicators of high standards are: caecal intubation rate, adenoma detection rate, colonoscopy withdrawal time and bowel preparation. These parameters are gradually widened to include other factors such as: proximal colon polyp detection rate, retrieval rate of removed polyps, sedation practice and many others. One of the biggest challenges we have to face is the effort to perform endoscopic visual assessment of polyps in vivo. The principal aim of this action is to reduce the number of redundant histopathological tests and in general to reduce histopathology workload for very low-risk lesions, especially polyps ≤5 mm in diameter, this being the so called “resect and discard” strategy. One of useful tools is the assessment of the pattern of colonic crypt outlets, known as the pit pattern. The combination of the pit pattern and the Paris polyp classification determine high-risk lesions well in terms of advanced histology and technical problems with safe removal. Lesions originally found as unresectable should be reassessed and resected endoscopically in experienced expert centres.

PL

Powszechnie stosowane określenie „endoskopia wysokiej jakości” zyskuje stopniowo coraz szersze znaczenie i zawiera w sobie coraz więcej elementów. Wykonywanie badań kolonoskopowych o możliwie najwyższej jakości stanowi – poprzez identyfikację i leczenie zmian prekursorowych – podstawę działań zapobiegających wystąpieniu raka jelita grubego. Liczne programy badawcze jednoznacznie udowodniły, że wyłącznie badania spełniające najwyższe normy jakości mają działanie protekcyjne względem zachorowania na raka jelita grubego. Badania wykonywane w ośrodkach niespełniających najwyższych norm jakości nie mają „działania ochronnego”, więc te ośrodki raportują zwiększony odsetek raków interwałowych. Tradycyjnie oceniane parametry jakości badania kolonoskopowego, takie jak odsetek intubacji kątnicy, odsetek badań z wykrytymi polipami gruczolakowatymi, czas wyprowadzania aparatu z kątnicy do odbytnicy i ocena stopnia przygotowania jelita, stanowią obecnie fundament badań wysokiej jakości. Kryteria te są stopniowo uzupełniane o kolejne parametry: odsetek polipów w proksymalnym odcinku okrężnicy, odsetek usuniętych polipów, które odzyskano do badania, odsetek badań z sedacją i wiele innych. Jednym z wyzwań stojących przed endoskopistami jest ocena histologii usuwanej zmiany in vivo w czasie badania. Działania te mają na celu głównie zmniejszenie liczby wykonywanych badań histopatologicznych zmian bardzo niskiego ryzyka, szczególnie polipów mierzących do 5 mm (filozofia „usuń i wyrzuć”). Jednym z dostępnych narzędzi jest ocena układu ujść krypt jelitowych, tzw. wzór dołeczkowy (pit pattern). Dodatkowa ocena morfologii zmian na podstawie klasyfikacji paryskiej polipów w połączeniu z oceną ujść krypt jelitowych lepiej determinuje zmiany wysokiego ryzyka, i to zarówno histologicznego, jak i dotyczącego trudności technicznych przy usuwaniu. Zmiany uznane wstępnie za niemożliwe do leczenia endoskopowego powinny być ponownie oceniane i ewentualnie leczone endoskopowo w ośrodkach eksperckich.

Refine search results

Postępowanie z pacjentem z uchyłkami jelita grubego w zależności od postaci klinicznej choroby

Podstawowe objawy i różnicowanie nieswoistych chorób zapalnych jelit

Podstawowe zasady leczenia przełyku Barretta

Trzustka ektopowa – opis przypadku, etiopatogeneza i podstawowe zasady postępowania diagnostyczno‑terapeutycznego

Zespół jelita nadwrażliwego – podstawowe zasady rozpoznawania i leczenia

Pozasercowe bóle w klatce piersiowej

Zastosowanie nowych parametrów w ocenie 24-godzinnej pH-metrii z impedancją

Odpowiedzi gastroenterologa i reumatologa na pytania lekarzy POZ dotyczące stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych

Podstawowe zasady żywienia pozajelitowego

Podstawowe zasady postępowania w przebiegu chorób układu pokarmowego u kobiet w ciąży

Podstawowe zasady postępowania w ustalaniu przyczyny żółtaczki mechanicznej

Zastosowanie ultrasonografii endoskopowej w rozpoznawaniu i kwalifikacji do leczenia patologii przełyku

Fitobezoar żołądka – opis przypadku

Diagnostyka przełyku Barretta

Wrośnięty PEG – powikłanie żywienia dojelitowego

Przygotowanie farmakologiczne chorych do badania gastroskopowego jako kryterium endoskopii wysokiej jakości

Pęknięcie śledziony po badaniu kolonoskopowym – opis przypadku

Choroba Bourneville'a-Pringle'a - opis przypadku

Zakażenie Helicobacter pylori. Diagnostyka i leczenie

Ocena wzoru ujść krypt gruczołów jelitowych jako niezbędny element badania kolonoskopowego wysokiej jakości