Rodzice w obliczu choroby nowotworowej dziecka

• Authors: Karolina Erwina Stenka , Paweł Izdebski

Title variants

EN

Parents facing their child’s struggle with cancer

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wstęp: Diagnoza choroby nowotworowej u jednego z członków rodziny jest niezwykle obciążającym doświadczeniem. Na szczególną uwagę zasługuje sytuacja, gdy choruje dziecko. Rodzice stają wówczas przed koniecznością reorganizacji życia rodzinnego w taki sposób, by sprostać wymaganiom stawianym przez chorobę dziecka, i odgrywają znaczącą rolę na niemal wszystkich jej etapach. Biorą udział w procesie diagnozowania i leczenia, a wielość zadań iról, jak również reakcje emocjonalne na rozpoznanie zagrażającej życiu choroby prowadzić mogą do trudności o charakterze psychologicznym. Materiał i metoda: Artykuł ma charakter poglądowy. Stanowi prezentację wyników badań dotyczących trudności natury psychologicznej, jakich doświadczają rodzice dzieci cierpiących na chorobę nowotworową (lęk, depresja, ostra reakcja na stres, zaburzenie stresowe pourazowe). Prace uwzględnione w analizach musiały spełnić określone kryteria włączenia. Wyniki: Prezentowane dane wskazują na to, że w grupie rodziców dzieci cierpiących na choroby nowotworowe zaobserwować można zwiększone ryzyko wystąpienia ostrej reakcji na stres, zaburzenia stresowego pourazowego, lęku i depresji. Któregoś z wymienionych zaburzeń może doświadczać nawet co drugi rodzic. Najtrudniejszym dla rodziców momentem jest otrzymanie diagnozy choroby nowotworowej dziecka. Omówienie: Matki najczęściej pełnią funkcję głównego opiekuna, ojcowie z kolei przejmują zadanie utrzymania rodziny. Mimo działania tego samego stresora matki doświadczają większych trudności niż ojcowie. Częściej diagnozuje się u nich zaburzenie stresowe pourazowe i zaburzenia o charakterze depresyjnym.

EN

Introduction: A diagnosis of cancer in one of family members is a highly encumbering experience. What deserves special attention is a case when the one who is diagnosed is a child. Parents face an absolute reorganisation of life on its daily basis in order to meet the demands of their child’s disease. They display a prominent role in the processes of diagnosis and medical treatment. However, the multiplicity of tasks, defined roles, and emotional responses to the situation (the diagnosis of a lifethreatening disease) could lead to various difficulties of psychological nature. Material and method: The article is for reference only. It presents research results regarding difficulties of psychological nature which may be experienced by parents of children diagnosed with cancer (anxiety, depression, acute stress disorders, posttraumatic stress disorder). The works selected for analysis also had to meet certain criteria. Results: The presented data show that an increased risk of traumatic stress, anxiety, and depression disorders may be observed in a group of parents whose children are diagnosed with cancer. One of these disorders may be even experienced by every second parent. According to the data, the most difficult moment for parents is the moment when they acknowledge that their child has been diagnosed with cancer. Discussion: Mothers are the most likely to undertake the role of the main caregiver. Fathers, on the other hand, acquire the role of a family supporter. Although experiencing the same stressor, mothers are those who experience greater difficulties than fathers. They are more frequently diagnosed with posttraumatic stress disorder and depressive disorders.

Keywords

EN

depresja; dzieci z nowotworem; lęk; rodzice; zaburzenie stresowe pourazowe

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Psychiatria i Psychologia Kliniczna
• Year: 2018
• Volume: 18
• Issue: 3
• Pages: 306–314

Contributors

author

Karolina Erwina Stenka

• Zakład Psychologii Ogólnej i Zdrowia, Instytut Psychologii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz, Polska

author

Paweł Izdebski

• Zakład Psychologii Ogólnej i Zdrowia, Instytut Psychologii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz, Polska

References

• Baran J: Zastosowanie koncepcji stresu traumatycznego w badaniach dzieci z chorobami nowotworowymi i ich rodziców. Psychoonkologia 2009; 13: 28–32.
• Bargiel-Matusiewicz K, Ziółkowska N: Style radzenia sobie ze stresem oraz poziom lęku u matek oraz ojców dzieci chorych onkologicznie. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia Psychologica 2015; 8: 24–33.
• Budziszewska BK, Piusińska-Macoch R, Sułek K et al.: Psychologiczne problemy rodziny pacjentów z chorobami nowotworowymi krwi w koncepcji systemowej. Acta Haematol Pol 2005; 36: 317–325.
• Cepuch G, Wojnar-Gruszka K, Gdańska K: Kontrola emocji a lęk, agresja i zaburzenia o charakterze depresyjnym u rodziców dzieci chorych onkologicznie. Psychoonkologia 2014; 18: 35–41.
• Cernvall M, Skogseid E, Carlbring P et al.: Experiential avoidance and rumination in parents of children on cancer treatment: relationships with posttraumatic stress symptoms and symptoms of depression. J Clin Psychol Med Settings 2016; 23: 67–76.
• Chesler M, Parry C: Gender roles and/or styles in crisis: an integrative analysis of the experiences of fathers of children with cancer. Qual Health Res 2001; 11: 363–384.
• Chrapek E: Psychologiczne trudności, wsparcie społeczne oraz radzenie sobie ze stresem u rodziców dzieci z chorobą nowotworową. Psychiatr Psychol Klin 2016; 16: 27–32.
• Dunn MJ, Rodriguez EM, Barnwell AS et al.: Posttraumatic stress symptoms in parents of children with cancer within six months of diagnosis. Health Psychol 2012; 31: 176–185.
• Fotiadou M, Barlow JH, Powell LA et al.: Optimism and psychological well-being among parents of children with cancer: an exploratory study. Psychooncology 2008; 17: 401–409.
• Gerhardt CA, Gutzwiller J, Huiet KA et al.: Parental adjustment to childhood cancer: A replication study. Fam Syst Health 2007; 25: 263–275.
• Grochowska A, Bodys-Cupak I, Kubik B et al.: Ocena poziomu stresu i lęku rodziców dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną. Pielęg Pol 2018; 68: 173–181.
• Hovén E, Ljungman L, Boger M et al.: Posttraumatic stress in parents of children diagnosed with cancer: hyperarousal and avoidance as mediators of the relationship between re-experiencing and dysphoria. PloS One 2016; 11: e0155585.
• Irga N, Balcerska A: Wpływ choroby nowotworowej na życie dziecka i jego rodziny. Psychiatr Prakt Ogólnolek 2002; 2: 287–290.
• Kazak AE, Boeving CA, Alderfer MA et al.: Posttraumatic stress symptoms during treatment in parents of children with cancer. J Clin Oncol 2005; 23: 7405–7410.
• Kędzierska BM, Rol P, Wiktorowicz J: Wskaźniki stresu potraumatycznego u rodziców dzieci kończących leczenie onkologiczne – rola oceny opieki medycznej, wsparcia społecznego oraz prężności osobowej. Psychoonkologia 2016; 20: 9–16.
• Kędziora S: Wpływ przewlekłej choroby dziecka na funkcjonowanie rodziny. Nauczyciel i Szkoła 2007; 3–4 (36–37): 57–66.
• Kiejna A, Piotrowski P, Adamowski T et al.: Rozpowszechnienie wybranych zaburzeń psychicznych w populacji dorosłych Polaków z odniesieniem do płci i struktury wieku – badanie EZOP Polska. Psychiatr Pol 2015; 49: 15–27.
• Klassen AF, Raina P, McIntosh C et al.: Parents of children with cancer: which factors explain differences in health-related quality of life? Int J Cancer 2011; 129: 1190–1198.
• Koziara K: Ocena depresyjności w populacji. Psychometryczna ocena polskiej wersji skali CESD-R. Psychiatr Pol 2016; 50: 1109–1117.
• Landolt MA, Ystrom E, Sennhauser FH et al.: The mutual prospective influence of child and parental post-traumatic stress symptoms in pediatric patients. J Child Psychol Psychiatry 2012; 53: 767–774.
• Mastalerz-Migas A, Koczy M, Stelmaszczyk I et al.: Jak funkcjonuje rodzina z dzieckiem chorym na nowotwór – doniesienie wstępne. Fam Med Prim Care Rev 2011; 13: 185–188.
• Nakayama N, Mori N, Ishimaru S et al.: Factors associated with posttraumatic growth among parents of children with cancer. Psychooncology 2017; 26: 1369–1375.
• Norberg AL, Boman KK: Parent distress in childhood cancer: a comparative evaluation of posttraumatic stress symptoms, depression and anxiety. Acta Oncol 2008; 47: 267–274.
• Nowicki A, Rządkowska B: Depresja i lęk u chorych z nowotworami złośliwymi. Współ Onkol 2005; 9: 396–403.
• Ogińska-Bulik N: Potraumatyczny wzrost – zróżnicowanie ze względu na rodzaj doświadczonego zdarzenia oraz płeć iwiek badanych osób. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Psychologica 2013; 17: 51–66.
• Öhman A: Strach i lęk z perspektywy ewolucyjnej, poznawczej i klinicznej. In: Lewis M, Haviland-Jones JM (eds.): Psychologia emocji. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005: 719–740.
• Olagunju AT, Sarimiye FO, Olagunju TO et al.: Child’s symptom burden and depressive symptoms among caregivers of children with cancers: an argument for early integration of pediatric palliative care. Ann Palliat Med 2016; 5: 157–165.
• Ostrzyżek A, Marcinkowski JT: Biomedyczny versus holistyczny model zdrowia a teoria i praktyka kliniczna. Probl Hig Epidemiol 2012; 93: 682–686.
• Pai AH, Greenley RN, Lewandowski A et al.: A meta-analytic review of the influence of pediatric cancer on parent and family functioning. J Fam Psychol 2007; 21: 407–415.
• Patiño-Fernández A, Pai AL, Alderfer M et al.: Acute stress in parents of children newly diagnosed with cancer. Pediatr Blood Cancer 2008; 50: 289–292.
• Pawełczak-Szastok M, Pilarczyk J, Pobudejska-Pieniążek A et al.: Lęk w rodzinach dzieci chorujących na nowotwory. Psychoonkologia 2012; 16: 29–36.
• Pinquart M, Sörensen S: Spouses, adult children, and children-in-law as caregivers of older adults: a meta-analytic comparison. Psychol Aging 2011; 26: 1–14.
• Pöder U, Ljungman G, von Essen L: Posttraumatic stress disorder among parents of children on cancer treatment: a longitudinal study. Psychooncology 2008; 17: 430–437.
• Rozalska-Walaszek I, Aftyka A, Wróbel A et al.: Stres, jego skutki i emocje przeżywane przez rodziców dzieci hospitalizowanych w Oddziale Intensywnej Terapii Noworodka. Curr Probl Psychiatry 2015; 16: 81–87.
• Santos S, Crespo C, Canavarro MC et al.: Family rituals, financial burden, and mothers’ adjustment in pediatric cancer. J Fam Psychol 2016; 30: 1008–1013.
• Sawyer M, Antoniou G, Toogood I et al.: A prospective study of the psychological adjustment of parents and families of children with cancer. J Paediatr Child Health 1993; 29: 352–356.
• Sawyer M, Antoniou G, Toogood I et al.: Childhood cancer: a 4-year prospective study of the psychological adjustment of children and parents. J Pediatr Hematol Oncol 2000; 22: 214–220.
• Świętochowski W: Choroba przewlekła w systemie rodziny. In: Janicka I, Liberska H (eds.): Psychologia rodziny. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014: 387–409.
• Werka T, Zagrodzka J: Strach i lęk w świetle badań neurobiologicznych. In: Fajkowska M, Szymura B (eds.): Lęk. Geneza, mechanizmy, funkcje. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009: 20–48.
• Wiener L, Battles H, Zadeh S et al.: The perceived influence of childhood cancer on the parents’ relationship. Psychooncology 2017; 26: 2109–2117.
• Yalug I, Corapcioglu F, Fayda M et al.: Posttraumatic stress disorder and risk factors in parents of children with a cancer diagnosis. Pediatr Hematol Oncol 2008; 25: 27–38.
• Yeh CH: Gender differences of parental distress in children with cancer. J Adv Nurs 2002; 38: 598–606.
• Załuski M: Zastosowanie teorii rozbitych założeń Ronnie Janoff-Bulman w badaniu przekonań rodziców dzieci będących w trakcie leczenia onkologicznego. Psychoonkologia 2013; 17: 133–144.

• Document Type: article