Bezpieczeństwo farmakoterapii u dzieci w aspekcie różnic rozwojowych

• Authors: Ewa Kamińska

Title variants

EN

Safety of pharmacotherapy in children in the context of developmental differences

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Zmiany fizjologiczne zachodzące w przebiegu rozwoju noworodków, niemowląt i dzieci wpływają na farmakokinetyczne i farmakodynamiczne właściwości wielu leków. Niedojrzałość organizmu i jego duża zmienność w czasie mają istotny wpływ na  przemiany zachodzące na  etapie wchłaniania, dystrybucji, biotransformacji i wydalania leków, a tym samym na skuteczność i bezpieczeństwo ich stosowania. Dzieci, zwłaszcza w wieku poniżej 4 lat, są podatne na szereg działań niepożądanych występujących u dorosłych, ale mogą u nich też występować dodatkowe działania niepożądane, związane z bezpośrednim oddziaływaniem toksycznym na rozwijające się narządy. Znane są jednak tylko nieliczne dane dotyczące działania leków u dzieci, ponieważ większość badań farmakokinetycznych i farmakodynamicznych prowadzono z udziałem dorosłych. W Stanach Zjednoczonych i Unii Europejskiej, w tym także w Polsce – przede wszystkim u dzieci hospitalizowanych – dopuszczone jest i szeroko praktykowane pozarejestracyjne stosowanie leków (off-label use i unlicensed use). Oznacza ono możliwość podania leku poza wskazaniami określonymi w Charakterystyce Produktu Leczniczego – są to np. inne dawki albo zmieniony odstęp między nimi, inne wskazania, droga podania, przedział wiekowy itp. Podstawą takiego działania jest konieczność ratowania życia lub zdrowia bądź nieskuteczność dotychczasowego leczenia. Szacuje się, że na świecie 25–89% hospitalizowanych dzieci i 69–100% noworodków leczonych na oddziałach intensywnej terapii otrzymało co najmniej jeden lek stosowany pozarejestracyjnie. Badania i raporty z nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii wykazały, że działania niepożądane u dzieci wynikające ze stosowania leków off-label są poważnym problemem. Odpowiedzią Europejskiej Agencji ds. Leków na wysyłane sygnały były zmiany legislacyjne z 2007 roku, ułatwiające prowadzenie badań klinicznych z udziałem dzieci i opracowanie postaci pediatrycznych leków, zwłaszcza dla noworodków. W artykule omówiono związane z wiekiem różnice dotyczące wchłaniania, dystrybucji, biotransformacji i wydalania leków w zależności od drogi podania, a także problemy wiążące się z pozarejestracyjnym stosowaniem leków i działaniami niepożądanymi leków u dzieci.

EN

Physiological changes during development of neonates, infants and children affect pharmacokinetic and pharmacodynamic properties of many drugs. The immaturity of the organism and its considerable changes over time strongly affect absorption, distribution, biotransformation and excretion of drugs, and thus their efficacy and safety. Children, particularly under 4 years of age, are susceptible to a range of adverse effects observed in adults, but they can also develop additional reactions due to direct drug toxicity on the developing organs. However, only scarce evidence exists on the action of drugs in children since most pharmacokinetic and  pharmacodynamic studies have been conducted in  adults. In the United States and European Union, also in Poland, off-label and unlicensed use of drugs are allowed and commonly practised, mainly in hospitalised children. This means that a drug can be used in a different way than described in the Summary of Product Characteristics, e.g. doses or intervals between them can be changed, the drug can be used for different indications, the route of administration or age range can be different, etc. The rationale underlying such actions is the necessity of saving life or health or inefficacy of previous treatment. It is estimated that 25–89% of hospitalised children and 69–100% of newborns treated in neonatal intensive care units worldwide have received at least one drug in the off-label manner or as an unlicensed product. Studies and reports on pharmacovigilance have shown that adverse drug reactions in children after off-label use are an important problem. As a response to such signals, the European Medicines Agency issued certain legislative changes in 2007 to enable clinical trials in children and to develop paediatric formulations of drugs, particularly for neonates. The article discusses age-related differences in absorption, distribution, biotransformation and excretion of drugs depending on the route of administration as well as problems associated with off-label and unlicensed use of drugs and adverse effects of drugs in children.

Keywords

EN

działania niepożądane; farmakokinetyka; niemowlę; pozarejestracyjne stosowanie leków; różnice rozwojowe

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Pediatria i Medycyna Rodzinna
• Year: 2016
• Volume: 12
• Issue: 4
• Pages: 363–374

Contributors

author

Ewa Kamińska

• Zakład Farmakologii, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa, Polska. Kierownik Zakładu: Ewa Kamińska

References

• 1. Kimland E, Odlind V: Off-label drug use in pediatric patients. Clin Pharmacol Ther 2012; 91: 796–801.
• 2. Prokopczyk J: Farmakologia okresu noworodkowego. In: Bożkowa K, Prokopczyk J (eds.): Podstawy farmakologii i farmakoterapii wieku rozwojowego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1997: 34–38.
• 3. Yokoi T: Essentials for starting a pediatric clinical study (1): Pharmacokinetics in children. J Toxicol Sci 2009; 34 (Suppl 2): SP307–SP312.
• 4. Anderson GD: Developmental pharmacokinetics. Semin Pediatr Neurol 2010; 17: 208–213.
• 5. Kearns GL, Wilson JT, Neville KA et al.: Drug therapy in pediatric patients. In: van Boxtel CJ, Santoso B, Edwards IR (eds.): Drug Benefits and Risks. International Textbook of Clinical Pharmacology. Revised 2nd ed., IOS Press, Amsterdam 2008: 181–201.
• 6. Leeder JS, Kearns GL: Pharmacogenetics in pediatrics. Implications for practice. Pediatr Clin North Am 1997; 44: 55–77.
• 7. European Medicines Agency, Committee for Medicinal Products for Human Use (EMEA/CHMP/PEG/194810/2005): Reflection Paper: Formulations of Choice for the Paediatric Population. London, 28 July 2006: 1–45. Available from: http://www.ema. europa.eu/docs/en_GB/document_library/Scientific_guideline/2009/09/WC500003782.pdf.
• 8. Krause J, Breitkreutz J: Improving drug delivery in paediatric medicine. Pharmaceut Med 2008; 22: 41–50.
• 9. Sammons HM, Choonara I: Learning lessons from adverse drug reactions in children. Children (Basel) 2016; 3. DOI: 10.3390/ children3010001.
• 10. Hackenberger F: Antiseptic drug and disinfectants. In: Dukes MNG (ed.): Meyler’s Side Effects of Drugs. 11th ed., Elsevier, Amsterdam 1988: 474–500.
• 11. Kamińska E: Bezpieczeństwo stosowania kosmetyków dla niemowląt i dzieci. Med Wieku Rozwoj (Dev Period Med) 2011; 10: 178–188.
• 12. La Grenade L: Topical pimecrolimus (Elidel) and tacrolimus (Protopic) – update of safety profile. FDA, 2010. Available from: http://www.fda.gov/downloads/AdvisoryCommittees/CommitteesMeetingMaterials/PediatricAdvisoryCommittee/ UCM205398.pdf.
• 13. Factors influencing paediatric drug therapy. In: Siobhan A, Cranswick N, Hill S et al. (eds): WHO Model Formulary for Children. MIMS Australia, 2010: viii–xi.
• 14. Bożkowa K, Kamińska E: Dawkowanie leków u noworodków, dzieci i młodzieży. VI ed., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013: 1–201.
• 15. Hryniewicz W, Ozorowski T, Radzikowski A et al.: Narodowy Program Ochrony Antybiotyków: Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego 2010. Warszawa 2010. Available from: http://www.antybiotyki.edu.pl/pdf/ RekomendacjeA42009.pdf.
• 16. Davis PJ: Pharmacology for infants and children. IARS, 2005; Review course lectures: 13–15.
• 17. Choonara I, Sammons H: Paediatric clinical pharmacology in the UK. Arch Dis Child 2014; 99: 1143–1146.
• 18. Conroy S, McIntyre J: The use of unlicensed and off-label medicines in the neonate. Semin Fetal Neonatal Med 2005; 10: 115–122.
• 19. Conroy S, Choonara I, Impicciatore P et al.: Survey of unlicensed and off label drug use in paediatric wards in European countries. European Network for Drug Investigation in Children. BMJ 2000; 320: 79–82.
• 20. Luedtke KE, Buck ML: Evaluation of off-label prescribing at a children’s rehabilitation center. J Pediatr Pharmacol Ther 2014; 19: 296–301.
• 21. Matusewicz W: Stosowanie leków w onkologii i hematologii w zakresie wskazań do stosowania lub dawkowania, lub sposobu podawania odmiennych niż określone w Charakterystyce Produktu Leczniczego. AOTM, Warszawa 2012.
• 22. Maciejczyk A, Gościk D, Bojko K: Monitorowanie niepożądanych działań leków u dzieci. Almanach 2015; 10: 30–33.
• 23. Bourgeois FT, Mandl KD, Valim C et al.: Pediatric adverse drug events in the outpatient setting: an 11-year national analysis. Pediatrics 2009; 124: e744–e750.
• 24. Przegląd danych z Finlandii o niepożądanych działaniach leków u dzieci. Biuletyn Leków 2008; (1): 13.
• 25. Eberly MD, Eide MB, Thompson JL et al.: Azithromycin in early infancy and pyloric stenosis. Pediatrics 2015; 135: 483–488.
• 26. Arcab A, Budziak M, Gospodarczyk M et al.: Częstość występowania reakcji niepożądanych u dzieci. Biuletyn Leków 2010; (2): 21–22.
• 27. Nakamura J, Saisu T, Yamashita K et al.: Age at time of corticosteroid administration is a risk factor for osteonecrosis in pediatric patients with systemic lupus erythematosus: a prospective magnetic resonance imaging study. Arthritis Rheum 2010; 62: 609–615.
• 28. Arcab A, Budny M, Gospodarczyk M et al.: Ryzyko zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania u pacjentów stosujących kortykosteroidy. Biuletyn Leków 2010; (3–4): 9.
• 29. Etminan M, Sadatsafavi M, Jafari S et al.: Acetaminophen use and the risk of asthma in children and adults: a systematic review and metaanalysis. Chest 2009; 136: 1316–1323.
• 30. Prymula R, Siegrist CA, Chlibek R et al.: Effect of prophylactic paracetamol administration at time of vaccination on febrile reactions and antibody responses in children: two open-label, randomised controlled trials. Lancet 2009; 374: 1339–1350.
• 31. Maciejczyk A: Niepożądane odczyny poszczepienne. Almanach 2014; 9: 49–52.

• Document Type: article