Rośliny źródłem leku laryngologicznego (część 1)

• Authors: Krzysztof Jędrzejko , Mariusz Kozłowski , Michał Maniara

Title variants

EN

Plants as sources of ENT medicines (part 1)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

WSTĘP. W lecznictwie laryngologicznym wskazane jest rozszerzenie zakresu leków o preparaty pochodzenia naturalnego. Artykuł stanowi kontynuację publikowanego opracowania o wykorzystaniu roślin leczniczych w stomatologii i dotyczy poszukiwania źródeł surowcowych leku naturalnego pod kątem praktycznego wykorzystania w terapii chorób laryngologicznych. MATERIAŁ I METODY. W części pierwszej opracowania przedstawiono wyniki analiz obszernego piśmiennictwa światowego dotyczących podstawowych cech 226 gatunków roślinnych zamieszczonych w indeksie systematycznym. W części drugiej przedstawiono cechy użytkowe tych roślin w formie tabeli do analizy (8 kolumn). WYNIKI I WNIOSKI. Spośród 226 gatunków najliczniejszą grupę tworzą: byliny, drzewa, krzewy i inne dostarczające 39 różnych typów surowców głównie w postaci: liścia folium, olejku eterycznego aetherooleum (oleum aetherum), ziela herba, rzadziej korzenia radix, owocu fructus i kwiatu fl os i innych. Najszerszą reprezentację stanowią gatunki uwzględnione w indeksie roślin leczniczych świata, rzadziej dostarczające surowców homeopatycznych, składników preparatów mających charakter ofi cjalny oraz stosowane w medycynie naturalnej i ludowej świata i te z list farmakopealnych. W praktyce laryngologicznej na świecie stwierdzono łącznie 147 odmiennych typów działań farmakologicznych surowców roślinnych, z których najczęstsze to: odkażające antisepticum, przeciwzapalne antiphlogisticum, ściągające adstringens, rozkurczowe spasmolyticum, wykrztuśne expectorans i inne. Spośród bardzo wielu wyróżnionych endogennych substancji chemicznych stwierdzonych w roślinach „laryngologicznych” do najczęściej spotykanych należą: izoprenoidy, fl awonoidy, węglowodany, fenole, alkaloidy, organiczne kwasy roślinne oraz garbniki i kumaryny. Analiza pozwoliła wyłonić 226 gat. (spośród ponad 20 tys.), które znajdują praktyczne i potencjalne wykorzystanie w fi tolaryngoterapii. Występują one w różnych strefach klimatycznych świata. Wyłonione gatunki znajdują zastosowanie nie tylko w przypadku leczenia schorzeń jamy ustnej, nosa i gardła, lecz także znane ich wykorzystanie w terapii wielu innych chorób.

EN

INTRODUCTION. Emphasis should be placed on introducing preparations of natural origin to expand the range of medicines used in the treatment of ENT disorders. The article constitutes a follow-up to a previously published study on the use of medicinal plants in dentistry and concerns the search for sources of natural medicines to be applied in ENT treatment. MATERIAL AND METHODS. Part one of the study presents the results of the analysis of extensive world literature related to basic features of 226 plant species recorded in the systematic index. Part two presents application features of these plants in the form of a chart for analysis (8 columns). RESULTS AND CONCLUSIONS. Among the 226 species analysed, the most numerous groups are: perennials, trees, bushes and others, providing 39 diff erent types of raw materials, such as: leaf folium, essential oils oleum aetherum, herb herba, and less commonly, root radix, fruit fructus, fl ower fl os and others. The largest group consists of species recorded in the index of medicinal plants of the world, less numerous is the group of homeopathic materials, ingredients of offi cially registered preparations and ingredients used in natural and folk medicine as well as the ones recorded in pharmacopoeias. In the practice of ENT treatment worldwide 147 diff erent types of pharmacologic activity of herbal materials have been recognised. The most common are: antiseptic antisepticum, anti-infl ammatory antiphlogisticum, astringent adstringens, antispasmodic spasmolyticum, expectorant expectorans, and others. Among the numerous endogenous chemical substances recognised in ‘ENT plants’ the most common are: isoprenoids, fl avonoids, carbohydrates, phenols, alkaloids, organic acids, as well as tannins and coumarin. The analysis has led to the selection of 226 species (out of over 20 thousand) of both practical and potential application in herbal ENT treatment. They are found in various climatic zones of the world. The selected species can be applied in the treatment of oral cavity, nose and throat disorders, as well as in many other diseases.

Keywords

EN

ENT disorders; a natural medicine; herbal raw materials; lek naturalny; schorzenia laryngologiczne; surowce roślinne

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
• Journal: Annales Academiae Medicae Silesiensis
• Year: 2009
• Volume: 63
• Issue: 2
• Pages: 24-35

Contributors

author

Krzysztof Jędrzejko

• Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej i Zielarstwa Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu, SUM w Katowicach

author

Mariusz Kozłowski

• Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej i Zielarstwa Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu, SUM w Katowicach; 41-214 Sosnowiec; ul. Torfowa 16, tel. [phone]

author

Michał Maniara

• Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej i Zielarstwa Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu, SUM w Katowicach

References

• 1. Jędrzejko K.: Zarys wiedzy o roślinach leczniczych. Śląska Akademia Medyczna w Katowicach, Katowice 1997, 695.
• 2. Jędrzejko K. : Medicinal plants and herbal materials in use in Poland: a check list – Wykaz roślin i surowców leczniczych stosowanych w Polsce. Śląska Akademia Medyczna w Katowicach, 2001, 393.
• 3. Jędrzejko K., Klama H.: Zagadnienia z botaniki farmaceutycznej i zielarstwa ogólnego. Śląska Akademia Medyczna w Katowicach, Katowice1993,233.
• 4. Jędrzejko K., Kozłowski M.: Zastosowanie surowców leczniczych pochodzenia roślinnego w wybranych schorzeniach laryngologicznych u dzieci i dorosłych. Medycyna i Zdrowie: 3,4/ 2006
• 5. Ożarowski A.: Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1980, 688.
• 6. Ożarowski A, Jaroniewski W. Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych; 1987: 333-335.
• 7. Jędrzejko K., Maniara M.: Rośliny źródłem leku stomatologicznego. Farmacja Polska 2006; LXII (19): 880-889.
• 8. Podbielkowski Z., Sudnik-Wójcikowska B.: Słownik roślin użytkowych. PWRiL Warszawa 2003.
• 9. Penso G.: Index plantarum medicinalium totus mundi eorumque synonymorum. OEMF, Milano 1983.
• 10. Podlewski J.K., Chwalibogowska-Podlewska A.: Leki współczesnej terapii. Wydanie XVI. Split Trading Sp. z o.o., Warszawa 2003: 629-705.
• 11. Olechnowicz-Stępień W., Lamer-Zarawska E.: Rośliny lecznicze stosowane u dzieci. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1989, 224.
• 12. Janicki K.(red.): Domowy poradnik medyczny. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1989, 768.
• 13. Lutomski J., Alkiewicz J.: Leki roślinne w profi laktyce i terapii. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1993, 154.
• 14. Wawrzyniak E.: Leczenie ziołami. Kompendium fi toterapii. Przedsiębiorstwo Poligrafi czno Wydawnicze „Contrast”. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1992, 499.
• 15. Schilcher H.: Fitoterapia w pediatrii. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1998, 340.
• 16. Kohlmünzer S. Farmakognozja. PZWL, Warszawa 2007: 277-604
• 17. Ben-Erik van Wyk, Wink M. Rośliny lecznicze świata. Wrocław: MedPharm Polska; 2008: 9, 18-19, 25, 200, 364-365.
• 18. Lamer-Zarawska E, Błach-Olszewska Z, Długosz A, Kowal-Gierczak B, Niedworok J. Fitoterapia i leki roślinne. Warszawa: PZWL; 2007: 22-24, 65, 255-257.
• 19. Srivastava JK, Gupta S. Antiproliferative and apoptotic eff ects of chamomile extract in various human cancer cells. J Agric Food Chem 2007; 55(23): 9470-8.
• 20. Rapiejko P (red.). Zapalenie zatok przynosowych. Alergoprofi l. Reprint z nr 3/2008, ISSN 1734 – 7572: 12
• 21. Pierchała K. Farmakoterapia zawrotów głowy. Magazyn Otorynolaryngologiczny. Luty 2008: 3-14.
• 22. Morawiec – Bajda A. Leczenie farmakologiczne zawrotów głowy – aktualne trendy. Otorynolaryngologia. 2004; 3(2): 55-60.
• 23. Kokot F. Choroby wewnętrzne. PZWL, Warszawa 1991: 654–671.
• 24. Rybak LP, Kelly T. Ototoksyczność: mechanizmy bioprotekcyjne. Current Opinion in Otolaryngology&Head and Neck Surgery (wyd. Pol). 2004; 1(1): 13 -17.
• 25. Zahorska-Markiewicz B. i inni: Patofi zjologia Kliniczna- praca zbiorowa. Śląska Akademia Medyczna w Katowicach, Katowice 2001, 205
• 26. Jędrzejko K, Kozłowski M. Zastosowanie preparatów rumiankowych u pacjentów poddanych usunięciu migdałków podniebiennych. Ann Acad Med Siles 2006; 60 (95): 50-53.

• Document Type: article