Fasola – ważny składnik zdrowej diety. Analiza wartości odżywczych

• Authors: Joanna Wawryka , Zygmunt Zdrojewicz

Title variants

EN

Bean – an important element of a healthy diet. Nutritional values analysis

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Rośliny strączkowe stanowią bogate źródło różnych substancji odżywczych niezbędnych dla organizmu ludzkiego. W kulturze polskiej jedna z odmian fasoli ma znaczenie szczególne – w okresie zaborów traktowano ją jako symbol patriotyzmu, na jasnych nasionach znajdują się bowiem ciemnoczerwone plamki w kształcie orła piastowskiego. Uprawa była zakazana przez ówczesne władze, dziś natomiast ta odmiana fasoli figuruje na polskiej liście produktów tradycyjnych. Fasola jest również jedną z 12 potraw wigilijnych. W wielu krajach właściwości prozdrowotne roślin strączkowych są znane już od czasów starożytnych. Rośliny te mają działanie przeciwnowotworowe – ze względu na zawartość proteaz, inhibitorów proteaz, lektyn i hemaglutynin, które wpływają na podziały, różnicowanie i apoptozę komórek w organizmie. Bogate w fitoestrogeny, głównie izoflawony, rośliny strączkowe chronią kobiety przed rozwojem nowotworów hormonozależnych oraz zmniejszają dolegliwości związane z menopauzą. Za sprawą dużej zawartości błonnika regulują perystaltykę jelit i mają właściwości prebiotyczne. Zmniejszają insulinooporność w cukrzycy typu 2. Wpływając na ekspresję genów odpowiedzialnych za β-oksydazę tłuszczów, lipogenezę i glukoneogenezę, obniżają poziom triglicerydów i cholesterolu LDL oraz podnoszą poziom cholesterolu HDL. Dzięki wysokiej zawartości kwasu foliowego pozwalają obniżyć ciśnienie tętnicze. Ułatwiają także utrzymanie prawidłowej masy ciała – powodują szybkie uczucie sytości. Wskazane są więc szczególnie dla osób cierpiących na zespół metaboliczny lub predysponowanych do jego wystąpienia. Zaleca się zwiększenie zawartości roślin strączkowych w diecie ze względu na ich właściwości prozdrowotne i walory smakowe.

EN

Legumes are a rich source of various nutrients. In the Polish culture, one of the varieties of beans has a special significance. Due to the appearance of seeds – on the bright seeds there are dark red spots in the shape of the Piast eagle – at the times of annexation, it was recognised as a symbol of patriotism. Cultivation was therefore banned then by the authority. Today, this bean variety was entered on the list of traditional products in Poland. Bean in Poland is one of the twelve Christmas Eve dishes. Health benefits of legumes have been known since the ancient times in many countries. Anticancer properties are due to the presence of enzymes which affect the division, differentiation, and apoptosis cells in the body. Rich in phytoestrogens, especially isoflavones, they protect women against the development of hormone-dependent cancers and reduce the symptoms associated with menopause. Rich in fibre, they regulate the motility of the gastrointestinal tract and have prebiotic properties. They also reduce insulin resistance in type 2 diabetes. By influencing the expression of genes involved in β-oxidative fats and gluconeogenesis, lipogenesis, they reduce triglyceride levels, LDL cholesterol and increase the levels of HDL cholesterol. Moreover, they help to maintain a normal body weight and reduce high blood pressure. It is therefore recommended particularly for people suffering from the metabolic syndrome or predisposed to its occurrence. It is advised to increase the content of legumes in our diet because of the health benefits and taste.

Keywords

EN

Polska; fasola; odżywianie; rośliny strączkowe; zdrowie

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Pediatria i Medycyna Rodzinna
• Year: 2016
• Volume: 12
• Issue: 4
• Pages: 394–403

Contributors

author

Joanna Wawryka

• Wydział Lekarski, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Wrocław, Polska

author

Zygmunt Zdrojewicz

• Katedra i Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Wrocław, Polska

References

• 1. Polska fasola z orzełkiem. Available from: http://www.minrol. gov.pl/Jakosc-zywnosci/Produkty-regionalne-i-tradycyjne/Lista- -produktow-tradycyjnych/woj.-malopolskie/Polska-fasola-z- -orzelkiem.
• 2. Vaughan JG, Geissler CA: Rośliny jadalne. Prószyński i S-ka, Warszawa 2001: 21–22.
• 3. Górnicka M, Pierzynowska J, Wiśniewska M et al.: Analiza spożycia suchych nasion roślin strączkowych w latach 1999–2008 w Polsce. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 2011; 44: 1034–1038.
• 4. Kapusta F: Rośliny strączkowe źródłem białka dla ludzi i zwierząt. Nauki Inżynierskie i Technologie 2012; 1: 16–33.
• 5. Werb Z, Ashkenas J, MacAuley A et al.: Extracellular matrix remodeling as a regulator of stromal-epithelial interactions during mammary gland development, involution and carcinogenesis. Braz J Med Biol Res 1996; 29: 1087–1097.
• 6. Wang T, Yamashita K, Iwata K et al.: Both tissue inhibitors of metalloproteinases-1 (TIMP-1) and TIMP-2 activate Ras but through different pathways. Biochem Biophys Res Commun 2002; 296: 201–205.
• 7. Hayakawa T, Yamashita K, Ohuchi E et al.: Cell growth-promoting activity of tissue inhibitor of metalloproteinases-2 (TIMP-2). J Cell Sci 1994; 107: 2373–2379.
• 8. Murphy FR, Issa R, Zhou X et al.: Inhibition of apoptosis of activated hepatic stellate cells by tissue inhibitor of metalloproteinase-1 is mediated via effects on matrix metalloproteinase inhibition: implications for reversibility of liver fibrosis. J Biol Chem 2002; 277: 11069–11076.
• 9. Guedez L, Courtemanch L, Stetler-Stevenson M: Tissue inhibitor of metalloproteinase (TIMP)-1 induces differentiation and an antiapoptotic phenotype in germinal center B cells. Blood 1998; 92: 1342–1349.
• 10. Hurst NG, Stocken DD, Wilson S et al.: Elevated serum matrix metalloproteinase 9 (MMP-9) concentration predicts the presence of colorectal neoplasia in symptomatic patients. Br J Cancer 2007; 97: 971–977.
• 11. Torii A, Kodera Y, Uesaka K et al.: Plasma concentration of matrix metalloproteinase 9 in gastric cancer. Br J Surg 1997; 84: 133–136.
• 12. Ylisirniö S, Höyhtyä M, Turpeenniemi-Hujanen T: Serum matrix metalloproteinases -2, -9 and tissue inhibitors of metalloproteinases -1, -2 in lung cancer – TIMP-1 as a prognostic marker. Anticancer Res 2000; 20: 1311–1316.
• 13. Jinga DC, Blidaru A, Condrea I et al.: MMP-9 and MMP-2 gelatinases and TIMP-1 and TIMP-2 inhibitors in breast cancer: correlations with prognostic factors. J Cell Mol Med 2006; 10: 499–510.
• 14. Zeng ZS, Cohen AM, Guillem JG: Loss of basement membrane type IV collagen is associated with increased expression of metalloproteinases 2 and 9 (MMP-2 and MMP-9) during human colorectal tumorigenesis. Carcinogenesis 1999; 20: 749–755.
• 15. Dan X, Ng TB, Wong JH et al.: A hemagglutinin isolated from Northeast China black beans induced mitochondrial dysfunction and apoptosis in colorectal cancer cells. Biochim Biophys Acta 2016; 1863: 2201–2211.
• 16. Custódio ID, Marinho Eda C, Gontijo CA et al.: Impact of chemotherapy on diet and nutritional status of women with breast cancer: a prospective study. PLoS One 2016; 11: e0157113.
• 17. Krupa U, Soral-Śmietana M: Nasiona fasoli – źródłem odżywczych i nieodżywczych makroskładników. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 2003; 2 (35 Suppl): 98–111.
• 18. Gertig H, Przysławski J: Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
• 19. Świderski F: Żywność wygodna i żywność funkcjonalna. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 2003.
• 20. Cieślik E: Cechy prozdrowotne żywności pochodzenia roślinnego. Available from: http://www.ietu.katowice.pl/wpr/Aktualnosci/Czestochowa/Referaty/Cieslik.pdf.
• 21. Nilsson S, Gustafsson JA: Biological role of estrogen and estrogen receptors. Crit Rev Biochem Mol Biol 2002; 37: 1–28.
• 22. Zand RS, Jenkins DJ, Diamandis EP: Steroid hormone activity of flavonoids and related compounds. Breast Cancer Res Treat 2000; 62: 35–49.
• 23. Cassidy A, Brown JE, Hawdon A et al.: Factors affecting the bioavailability of soy isoflavones in humans after ingestion of physiologically relevant levels from different soy foods. J Nutr 2006; 136: 45–51.
• 24. BNF (British Nutrition Foundation): Briefing Paper: Soya and Health. British Nutrition Foundation, London 2002.
• 25. Sievenpiper JL, Kendall CW, Esfahani A et al.: Effect of non-oilseed pulses on glycaemic control: a systematic review and metaanalysis of randomised controlled experimental trials in people with and without diabetes. Diabetologia 2009; 52: 1479–1495.
• 26. Higgins JA: Whole grains, legumes, and the subsequent meal effect: implications for blood glucose control and the role of fermentation. J Nutr Metab 2012; 2012: 829238.
• 27. Jenkins DJ, Kendall CW, Augustin LS et al.: Effect of legumes as part of a low glycemic index diet on glycemic control and cardiovascular risk factors in type 2 diabetes mellitus: a randomized controlled trial. Arch Intern Med 2012; 172: 1653–1660.
• 28. Mueller NT, Odegaard AO, Gross MD et al.: Soy intake and risk of type 2 diabetes mellitus in Chinese Singaporeans: soy intake and risk of type 2 diabetes. Eur J Nutr 2012; 51: 1033–1040.
• 29. Villegas R, Gao YT, Yang G et al.: Legume and soy food intake and the incidence of type 2 diabetes in the Shanghai Women’s Health Study. Am J Clin Nutr 2008; 87: 162–167.
• 30. Dhillon PK, Bowen L, Kinra S et al.; Indian Migration Study Group: Legume consumption and its association with fasting glucose, insulin resistance and type 2 diabetes in the Indian Migration Study. Public Health Nutr 2016; 19: 3017–3026.
• 31. Kanamoto Y, Yamashita Y, Nanba F et al.: A black soybean seed coat extract prevents obesity and glucose intolerance by up-regulating uncoupling proteins and down-regulating inflammatory cytokines in high-fat diet-fed mice. J Agric Food Chem 2011; 59: 8985–8993.
• 32. Mohammadifard N, Sarrafzadegan N, Paknahad Z et al.: Inverse association of legume consumption and dyslipidemia: Isfahan Healthy Heart Program. J Clin Lipidol 2014; 8: 584–593.
• 33. Kusunoki M, Sato D, Tsutsumi K et al.: Black soybean extract improves lipid profiles in fenofibrate-treated type 2 diabetics with postprandial hyperlipidemia. J Med Food 2015; 18: 615–618.
• 34. Benisi-Kohansal S, Shayanfar M, Mohammad-Shirazi M et al.: Adherence to the Dietary Approaches to Stop Hypertensionstyle diet in relation to glioma: a case-control study. Br J Nutr 2016; 115: 1108–1116.
• 35. Safaeiyan A, Pourghassem-Gargari B, Zarrin R et al.: Randomized controlled trial on the effects of legumes on cardiovascular risk factors in women with abdominal obesity. ARYA Atheroscler 2015; 11: 117–125.
• 36. Martínez R, López-Jurado M, Wanden-Berghe C et al.: Beneficial effects of legumes on parameters of the metabolic syndrome: a systematic review of trials in animal models. Br J Nutr 2016; 116: 402–424.
• 37. Carper J: Apteka żywności. Nowe i niezwykłe odkrycia leczniczego działania żywności. Vesper, Poznań 2008.

• Document Type: article