Narkolepsja – nowe możliwości rozpoznawania i leczenia

• Authors: Andrzej Klimek

Title variants

EN

Narcolepsy – new possibilities of diagnosis and treatment

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

Narcolepsy is well known disease from many years. Its diagnosis in Poland is rarely in the contrary to western countries or United States where its frequency is estimated from 5 to 10 cases per 10 000 people. Narcolepsy is characterised by excessive and repetitive daytime sleepiness, catalepsy, sleep paralysis and hypnagogic hallucinations. In healthy people the sleep is beginning from non-REM phases, but in the narcoleptic patients is immediately beginning from the REM phase of sleep. The association of narcolepsy with HLA DR2 and recently with HLA DQB1*0602 has been found. In humans, the hypocretin deficiency in the cerebrospinal fluid and a loss of the hypocretin neurons in the brain hypothalamus post mortem has been found. The prostaglandin D2 takes part in the process of sleep, which are synthetised in the human brain by the synthetase of prostaglandins. Many years ago in the treatment of narcolepsy were used amphetamine or ephedrine. Broughton et al. in 1988 year start with modafinil in the treatment of narcolepsy with very good results. Recently were trials of narcolepsy with GABA derivates, for example Xyrem, unfortunately this drug

PL

Narkolepsja jest chorobą znaną od dawna. Częstotliwość jej występowania szacowana jest przez niektórych japońskich autorów na 5-10 przypadków na 10 000 osób. W Polsce jest rozpoznawana znacznie rzadziej. Na obraz kliniczny składają się: wzmożona i powtarzająca się senność, katapleksja, napady czuwania (czyli porażenia przysenne) oraz halucynacje przysenne (czyli omamy hipnagogiczne). Mimo że zapis snu nie należy do obrazu klinicznego, stwierdza się u tych chorych brak fazy snu NREM, a sen zaczyna się u nich od razu od fazy REM. Niedawno wykryto w podwzgórzu neuropeptyd zwany hipokretyną (oreksyną). W narkolepsji ilość produkowanej hipokretyny jest zmniejszona. Neurony hipokretynowe posiadają połączenia neuronalne z środkami zaangażowanymi w stan czuwania, a zatem z układem adrenergicym, serotoninergicznym, dopaminergicznym, histaminergicznym, cholinergicznym i glutaminergicznym. Stwierdzono w procesie zasypiania także udział prostaglandyny, zwłaszcza D2, która powstaje w mózgu dzięki syntazie prostaglandynowej. Uprzednio w leczeniu narkolepsji stosowano leki pobudzające, np. efedrynę czy amfetaminę. Wprowadzenie przez Broughtona i wsp. modafinilu do leczenia narkolepsji okazało się nad wyraz skuteczne. Obecnie są podejmowane próby leczenia przy pomocy pochodnych kwasu GABA; ich skuteczność jest wysoko oceniana, niemniej autorzy zwracają uwagę na możliwie wysoce niepożądane objawy uboczne – jako tzw. pigułka gwałtu. Wzwalczaniu objawów katapleksji niezmiennie dobrą skuteczność wciąż wykazują tzw. trójcykliczne leki przeciwdepresyjne – imipramina, klomipramina czy amitryptylina. Można też zalecać leki z grupy SSRI.

Keywords

EN

REM sleep; catalepsy; hipokretyna; hypocretins; katapleksja; leczenie; narcolepsy; narkolepsja; sen REM; treatment

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Aktualności Neurologiczne
• Year: 2008
• Volume: 8
• Issue: 1
• Pages: 10-15

Contributors

author

Andrzej Klimek

• Klinika Neurologii i Epileptologii II Katedry Chorób Układu Nerwowego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, USK nr 2 im. WAM, ul. Żeromskiego 113, 90-549 Łódź, tel./faks: 042 639 35 91

References

• 1. International Classification of Sleep Disorders, revised. Diagnostic and Coding Manual. American Sleep Disorders Association, Rochester 1997: 38-43.
• 2. Klimek A.: Narkolepsja i zespoły pokrewne. W: Postępy neurologii. CMKP, Warszawa 1984: 139-157.
• 3. Roth B.: Narcolepsy and hypersomnia: review and classification of 642 personally observed cases. Schweiz. Arch. Neurol. Neurochir. Psychiatr. 1976; 119: 31-41.
• 4. Daly D.D., Yoss R.E.: Narcolepsy. W: Vinken D.J., Bruyn G.W. (red.): Handbook of Clinical Neurology. Tom 15. North Holland Publishing Company, Amsterdam 1974: 832-852.
• 5. Moscovitch A., Partinen M., Guilleminault C.: The positive diagnosis of narcolepsy and narcolepsy’s borderland. Neurology 1993; 43: 55-60.
• 6. Guilleminault C., Mignot E., Partinen M.: Controversies in the diagnosis of narcolepsy. Sleep 1994; 17 (supl.): S1-S6.
• 7. Aldrich M.S.: The clinical spectrum of narcolepsy and idiopathic hypersomnia. Neurology 1996; 46: 393-401.
• 8. Vogel G.: Studies of psychophysiology of dreams. III. The dream of narcolepsy. Arch. Gen. Psychiatry 1960; 3: 421-428.
• 9. Neely S., Rosenberg R., Spire J.P. i wsp.: HLA antigens in narcolepsy. Neurology 1987; 37: 1858-1860.
• 10. Matsuki K., Grumet F.C., LinX. i wsp.: DQ (rather than DR) gene marks susceptibility to narcolepsy. Lancet 1992: 339: 1052.
• 11. Mignot E., Hayduk R., Black J. i wsp.: HLA DQB1*0602 is associated with cataplexy in 509 narcoleptic patients. Sleep 1997; 20: 1012-1020.
• 12. de Lecea L., Kilduff T.S., Peyron C. i wsp.: The hypocretins: hypothalamus-specific peptides with neuroexcitatory activity. Proc. Natl Acad. Sci. USA 1998; 95: 322-327.
• 13. Sakurai T, Amemiya A., Ishii M. i wsp.: Orexins and orexin receptors: a family of hypothalamic neuropeptides and G protein-coupled receptors that regulate feeding behavior. Cell 1998; 92: 573-585.
• 14. Consens F.B., Chervin R.D.: Sleep disorders. W: Goetz C.G. (red.): Textbook of Clinical Neurology. Saunders, Philadelphia 2003: 1207-1224.
• 15. Bassetti C., Gugger M., Bischof M. i wsp.: The narcoleptic borderland: a multimodal diagnostic approach including cerebrospinal fluid levels of hypocretin-1 (orexin A). Sleep Med. 2003; 4: 7-12.
• 16. Nishino S., Ripley B., Overeem S. i wsp.: Hypocretin (orexin) deficiency in human narcolepsy. Lancet 2000; 355: 39-40.
• 17. Thannickal T.C., Moore R.Y., Nienhuis R. i wsp.: Reduced number of hypocretin neurons in human narcolepsy. Neuron 2000; 27: 469-474.
• 18. Overeem S., Kok S.W, Lammers G.J. iwsp.: Somatotropic axis in hypocretin-deficient narcoleptic humans: altered circadian distribution of GH-secretory events. Am. J. Physiol. Endocrinol. Metab. 2003; 284: E641-E647.
• 19. Siegel J.M., Boehmer L.N.: Narcolepsy and the hypocretin system - where motion meets emotion. Nat. Clin. Pract. Neurol. 2006; 2: 548-556.
• 20. Jordan W., Tumani H., Cohrs S. i wsp.: Narcolepsy increased L-PGDS (β-trace) levels correlate with excessive daytime sleepiness but not with cataplexy. J. Neurol. 2005; 252: 1372-1378.
• 21. Dauvilliers Y., Abril B., Charif M. i wsp.: Reversal of symptomatic tumoral narcolepsy, with normalization of CSF hypocretin level. Neurology 2007; 69: 1300-1301.
• 22. Zeman A., Britton T., Douglas N. i wsp.: Narcolepsy and excessive daytime sleepiness. BMJ 2004; 329: 724-728.
• 23. Broughton R.J., Fleming J.A., George C.F. i wsp.: Randomized, double-blind, placebo-controlled crossover trial of modafinil in the treatment of excessive daytime sleepiness in narcolepsy. Neurology 1997; 49: 444-451.
• 24. Wong Y.N., Simcoe D., Hartman L.N. i wsp.: A doubleblind, placebo-controlled, ascending-dose evaluation of the pharmacokinetics and tolerability of modafinil tablets in healthy male volunteers. J. Clin. Pharmacol. 1999; 39: 30-40.
• 25. Harsh J.R., Hayduk R., Rosenberg R. i wsp.: The efficacy and safety of armodafinil as treatment for adults with excessive sleepiness associated with narcolepsy. Curr. Med. Res. Opin. 2006; 22: 761-774.
• 26. Roth T., Harsh J.R., Walsh J.K. i wsp.: Armodafinil sustains wakefulness throughout the day in patients with excessive sleepiness associated with narcolepsy. Ann. Neurol. 2008; 64 (supl. 12): S29.
• 27. Lammers G.J., Arends J., Declerck A.C. i wsp.: Gamma-hydroxybutyrate and narcolepsy: a double-blind placebo-controlled study. Sleep 1993; 16: 216-220.
• 28. U.S. Xyrem® Multicenter Study Group: A randomized, double blind, placebo-controlled trial comparing the effects of three doses of orally administered sodium oxybate with placebo for the treatment of narcolepsy. Sleep 2002; 25: 42-49.
• 29. Black J., Houghton WC.: Sodium oxybate improves excessive daytime sleepiness in narcolepsy. Sleep 2006; 29: 939-946.
• 30. Walacik E., Michalak G.: Narkolepsja - aktualny stan wiedzy i perspektywy. Sen 2004; 4: 55-70.
• 31. Mieda M., Willie J.T., Hara J. i wsp.: Orexin peptides prevent cataplexy and improve wakefulness in an orexin neuron-ablated model of narcolepsy in mice. Proc. Natl Acad. Sci. USA 2004; 101: 4649-4654.

• Document Type: article