Poczucie własnej skuteczności i strategie przystosowania do choroby u pacjentek z nowotworem narządu rodnego

• Authors: Dorota Rogala , Aleksandra Mazur , Mariola Maślińska , Krzysztof Koper , Joanna Wysocka

Title variants

EN

Self-efficacy and strategies of adaptation to disease in patients with cancer of reproductive organs

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

Aim: According to Bandura’s social cognitive theory, high self-efficacy has a positive impact on one’s motivation and achievements. There are two different attitudes which patients diagnosed with cancer adopt. The active attitude consists in putting up a fight for one’s health and life and in general mobilization, whereas the passive one manifests itself in fear and general surrender. The aim of the study was to analyze the relationship between mental adaptation to cancer and self-efficacy in women after hysterectomy performed for oncological reasons. Material and methods: The research involved 37 patients with reproductive organ cancer, after hysterectomy. The authors used their own survey, the General Self-Efficacy Scale (GSES) and the Mini-Mental Adjustment to Cancer scale – Mini-MAC. The authors analyzed the relationship between the coping strategies adopted by patients and the level of self-efficacy based on sociodemographic variables. In statistical computations, planned comparison (contrast analysis), Kruskal–Wallis analysis of variance (ANOVA), Pearson’s r correlation coefficient and Kendall’s tau coefficient were used. The significance level was assumed at p ≤ 0.05. Results: 1) Women after hysterectomy adopt constructive strategies of coping with the disease. These strategies are: “fighting spirit” and “positive reinterpretation.” 2) Women in a relationship adopt a destructive strategy called “helplessness/hopelessness” more often than single women, whilst women with a better economic status tend to adopt the constructive strategy known as “positive reinterpretation.” 3) Patients with higher self-efficacy more frequently adopt the “fighting spirit” and “positive reinterpretation” strategies. 4) The level of self-efficacy is higher in women in a relationship than in single women. Conclusions: 1) The level of self-efficacy in patients after hysterectomy is higher than its average level in the Polish population and the highest among the clinical populations studied so far. 2) Higher level of self-efficacy increases the tendency to adopt constructive strategies.

PL

Cel pracy: Zgodnie z teorią społeczno-poznawczą Bandury wysoka ocena własnej skuteczności pozytywnie wpływa na motywację do działania i osiągnięcia jednostki. Wyróżnia się dwie postawy przyjmowane przez pacjentów po zdiagnozowaniu choroby nowotworowej. Postawa aktywna polega na podjęciu walki o zdrowie i życie oraz ogólnej mobilizacji, pasywna zaś przejawia się lękiem i ogólną rezygnacją. Celem pracy była ocena związku między przystosowaniem psychicznym do choroby nowotworowej a poziomem poczucia własnej skuteczności u kobiet po zabiegu histerektomii przeprowadzonym z powodów onkologicznych. Materiał i metody: Badaniami objęto 37 pacjentek z nowotworem narządu rodnego po zabiegu histerektomii. Wykorzystano ankietę własnej konstrukcji, Skalę Uogólnionej Własnej Skuteczności – GSES i Skalę Przystosowania Psychicznego do Choroby Nowotworowej – Mini-MAC. Analizowano zależność między wyborem strategii walki z chorobą a poziomem własnej skuteczności w zależności od zmiennych socjodemograficznych. W obliczeniach statystycznych wykorzystano porównania zaplanowane (analiza kontrastów), test ANOVA rang Kruskala–Wallisa, współczynnik korelacji r Pearsona i tau Kendalla. Jako poziom istotności przyjęto p ≤ 0,05. Wyniki: l) Kobiety po histerektomii wybierają konstruktywne strategie walki z chorobą. Są to strategie „duch walki” i „pozytywne przewartościowanie”. 2) Kobiety żyjące w związku częściej niż samotne wybierają strategię destrukcyjną „bezradność – beznadziejność”, a te o lepszym statusie materialnym – strategię konstruktywną „pozytywne przewartościowanie”. 3) Pacjentki cechujące się wyższym poziomem własnej skuteczności częściej stosują strategie „duch walki” i „pozytywne przewartościowanie”. 4) Poziom własnej skuteczności u kobiet żyjących w związku jest wyższy niż u samotnych. Wnioski: l) Poziom własnej skuteczności pacjentek po histerektomii jest wyższy od przeciętnej w polskiej populacji i najwyższy spośród dotychczas badanych grup klinicznych. 2) Wyższy poziom własnej skuteczności sprzyja wyborowi konstruktywnych strategii.

Keywords

EN

General Self-Efficacy Scale – GSES; Mini-Mental Adjustment to Cancer scale – Mini-MAC; Skala Przystosowania Psychicznego do ChorobyNowotworowej – Mini-MAC; Skala Uogólnionej Własnej Skuteczności – GSES; cancer; histerektomia; hysterectomy; nowotwory

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Current Gynecologic Oncology
• Year: 2015
• Volume: 13
• Issue: 3
• Pages: 154–164

Contributors

author

Dorota Rogala

• Katedra Onkologii, Radioterapii i Ginekologii Onkologicznej, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu – Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, Polska. Kierownik: prof. dr hab. n. med. Łukasz Wicherek

author

Aleksandra Mazur

• Katedra Onkologii, Radioterapii i Ginekologii Onkologicznej, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu – Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, Polska. Kierownik: prof. dr hab. n. med. Łukasz Wicherek. Klinika Ginekologii Onkologicznej, Centrum Onkologii im. prof. Łukaszczyka w Bydgoszczy, Polska. Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Łukasz Wicherek

author

Mariola Maślińska

• Katedra Onkologii, Radioterapii i Ginekologii Onkologicznej, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu – Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, Polska. Kierownik: prof. dr hab. n. med. Łukasz Wicherek. Klinika Ginekologii Onkologicznej, Centrum Onkologii im. prof. Łukaszczyka w Bydgoszczy, Polska. Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Łukasz Wicherek

author

Krzysztof Koper

• Katedra Onkologii, Radioterapii i Ginekologii Onkologicznej, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu – Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, Polska. Kierownik: prof. dr hab. n. med. Łukasz Wicherek

author

Joanna Wysocka

• Studentka, licencjat położnictwa, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu – Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, Polska

References

• Malicka I, Szczepańska J, Anioł K et al.: Zaburzenia nastroju i strategie przystosowania do choroby u kobiet leczonych operacyjnie z powodu nowotworu piersi i narządów rodnych. Współcz Onkol 2009; 13: 41–46.
• Juczyński Z: Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Warszawa 2001.
• Juczyński Z, Chrystowska-Jabłońska B: Strategie radzenia sobie z chorobą nowotworową. Psychoonkologia 1999; 5: 3–10.
• Bandura A: Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychol Rev 1977; 84: 191–215.
• Juczyński Z: Poczucie własnej skuteczności – teoria i pomiar. Folia Psychologica 2000; 4: 11–24.
• Szczepańska-Gieracha J, Malicka I, Rymaszewska J et al.: Przystosowanie psychologiczne kobiet bezpośrednio po operacji onkologicznej i po zakończeniu leczenia. Współcz Onkol 2010; 14: 403–410.
• Michałowska-Wieczorek I: Rola wsparcia w zmaganiu się z chorobą nowotworową. Psychoonkologia 2006; 10: 51–56.
• Kozak G: Zróżnicowanie strategii radzenia sobie z nowotworem chorych w przebiegu wybranych nowotworów złośliwych. Anest Ratow 2012; 6: 162–170.
• Kofta M, Szustrowa T: Złudzenia, które pozwalają żyć. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
• Mariańczyk K, Steuden S: Oczekiwania oraz intencje zachowań zdrowotnych jako czynniki warunkujące wykonanie profilaktycznej cytologii w grupie kobiet po 45. roku życia. Psychoonkologia 2011; 2: 55–64.
• Majda A, Józefowska H: Zasoby osobiste pacjentów z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc. Probl Pielęg 2009; 17: 283–293.
• Gapińska B: Poczucie własnej skuteczności a lęk i depresja u pacjentów po zabiegu wyłonienia stomii jelitowej. Współcz Onkol 2008; 12: 84–89.
• Paul-Kańska J: Choroba nowotworowa – w obliczu zagrożenia życia. Folia Psychologica 2007; 11: 37–45.
• Payne S, Haines R: The contribution of psychologists to specialist palliative care. Int J Palliat Nurs 2002; 8: 401–406.
• Parent N, Fortin F: A randomized, controlled trial of vicarious experience through peer support for male first-time cardiac surgery patients: impact on anxiety, self-efficacy expectation, and self-reported activity. Heart Lung 2000; 29: 389–400.
• Guzińska K, Kupc A, Borys B: Zasoby odporności na stres w procesie zdrowienia u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca. Psychiatria 2007; 4: 144–152.

• Document Type: article