Zaburzenia więzi i krzywdzenie dzieci jako problem towarzyszący zaburzeniu hiperkinetycznemu (ADHD) i zaburzeniom zachowania

• Authors: Agata Brzozowska , Agnieszka Wzorek

Title variants

EN

Attachment disorder and child maltreatment as problems accompanying attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD) and disruptive behaviour

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zaburzenie hiperkinetyczne (w klasyfikacji amerykańskiej DSM-IV używa się nazwy: zespół nadpobudliwości psychoruchowej – attention-deficit/hyperactivity disorder, ADHD) charakteryzuje stały wzór zachowania, na który składają się zaburzenia uwagi, nadmierna impulsywność oraz nadruchliwość w istotny sposób pogarszające funkcjonowanie dziecka w środowisku domowym i szkolnym. Zaburzeniu hiperkinetycznemu często towarzyszą inne zaburzenia, m.in. zaburzenia zachowania. Autorki pracy poruszają zagadnienie współwystępowania obu zaburzeń oraz patogenezy określonych podtypów ADHD (podtypu z przewagą impulsywności i mieszanego) w kontekście zaburzeń więzi i/lub krzywdzenia dziecka. Według teorii przywiązania związek pomiędzy dzieckiem a najbliższym opiekunem kształtuje sposób, w jaki dziecko będzie później postrzegało siebie i innych. Zwrócono uwagę na zjawisko nacechowanej negatywnymi emocjami interakcji pomiędzy dzieckiem z ADHD a jego opiekunem, co zwiększa ryzyko wystąpienia krzywdzenia w związku z nadpobudliwością dziecka oraz indywidualnymi cechami opiekuna. Występująca w wielu rodzinach dzieci z ADHD przemoc fizyczna, emocjonalna oraz zaniedbanie mogą mieć również wymiar transgeneracyjny i być wyrazem wielopokoleniowych zaburzeń więzi. W literaturze podkreśla się znaczenie traumatycznych doświadczeń szeroko rozumianej przemocy dla rozwoju emocjonalnego, samokontroli oraz relacji społecznych. W niektórych przypadkach związek między doznawaniem przemocy w dzieciństwie i stosowaniem jej wobec własnych dzieci może być skutkiem zbyt słabych relacji z własnym rodzicem i zakłóceń w tworzeniu się bezpiecznego przywiązania. Autorki postulują indywidualne podejście do terapii dziecka z ADHD uwzględniające wyżej wymienione problemy dziecka i jego rodziny.

EN

Attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD) is characterized by a constant pattern of behaviour which consists of attention disorders, impulsiveness and hyperactivity significantly deteriorating the child’s functioning at home and at school. ADHD is often accompanied by other disorders, e.g. disruptive behaviour. The authors of this article present and analyse the comorbidity of both disorders and pathogenesis of specific subtypes of ADHD (subtype with predominant impulsiveness and mixed subtype) in the context of disorders in attachment and/or maltreatment of the child. According to the attachment theory, the relationship between the child and the closest carer determines the way the child will later perceive itself and other people. Attention was paid to the negative emotional interactions between the child with ADHD and its carer, which increases the risk of the occurrence of maltreatment due to the child’s hyperactivity and the carer’s individual characteristics. A physical and emotional abuse or neglect present in many families of patients with ADHD may also have transgenerational dimension and reflect multigenerational attachment disturbances. Literature emphasizes the contribution of traumatic experiences of comprehensive violence to emotional development, self-control and social relations. In some cases the relation between violence experienced in childhood and using it towards one’s own children may result from poor relations with parents and disturbances in the development of a safe attachment. The authors recommend individual approach to the therapy of the child with ADHD, taking into account the aforementioned problems of the child and its family.

Keywords

EN

attachment disorders; attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD); child maltreatment; comorbidity; disruptive behaviour; krzywdzenie dzieci; zaburzenia więzi; zaburzenia współistniejące; zaburzenia zachowania; zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD)

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Psychiatria i Psychologia Kliniczna
• Year: 2011
• Volume: 11
• Issue: 3
• Pages: 189-193

Contributors

author

Agata Brzozowska

• Klinika Psychiatrii Wieku Rozwojowego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w Warszawie

author

Agnieszka Wzorek

• Oddział Psychiatrii Wieku Rozwojowego, Samodzielny Publiczny Dziecięcy Szpital Kliniczny w Warszaw

References

• 1. Kutcher S., Aman M., Brooks S.J. i wsp.: International consensus statement on attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD) and disruptive behaviour disorders (DBDs): clinical implications and treatment practice suggestions. Eur. Neuropsychopharmacol. 2004; 14: 11-28.
• 2. Anastopoulos A.D., Farley S.E.: Program treningu poznawczo- behawioralnego dla rodziców dzieci z zespołem nadpobudliwości ruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi. W: Kazdin A.E., Weisz J.R. (red.): Psychoterapia dzieci i młodzieży. Metody oparte na dowodach. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006: 210-228.
• 3. Pinto C., Turton P., Hughes P. i wsp.: ADHD and infant disorganized attachment: a prospective study of children nextborn after stillbirth. J. Atten. Disord. 2006; 10: 83-91.
• 4. Błachno M., Szymańska U., Kołakowski A., Pisula A.: Karanie fizyczne dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej przez ich rodziców. Psychiatr. Pol. 2006; 40: 43-55.
• 5. Finzi-Dottan R., Manor I., Tyano S.: ADHD, temperament, and parental style as predictors of the child’s attachment patterns. Child Psychiatry Hum. Dev. 2006; 37: 103-114.
• 6. Chronis A.M., Lahey B.B., Pelham W.E. Jr i wsp.: Maternal depression and early positive parenting predict future conduct problems in young children with attention-deficit/hyperactivity disorder. Dev. Psychol. 2007; 43: 70-82.
• 7. Ford J.D., Racusin R., Ellis C.G. i wsp.: Child maltreatment, other trauma exposure, and posttraumatic symptomatology among children with oppositional defiant and attention deficit hyperactivity disorders. Child Maltreat. 2000; 5: 205-217.
• 8. Kendall P.C.: Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004: 63-77.
• 9. Ritter J., Stewart M., Bernet C. i wsp.: Effects of childhood exposure to familial alcoholism and family violence on adolescent substance use, conduct problems, and self-esteem. J. Trauma. Stress 2002; 15: 113-122.
• 10. Fergusson D.M., Harwood L.J.: Exposure to interparental violence in childhood and psychosocial adjustment in young adulthood. Child Abuse Negl. 1998; 22: 339-357.
• 11. Ainsworth M.D.S., Blehar M.C., Waters E., Wall S.: Patterns of Attachment: A Psychological Study of the Strange Situation. Lawrence Erlbaum Associates, Hillsdale, NJ 1978.
• 12. Fuller B.E., Chermack S.T., Cruise K.A. i wsp.: Predictors of aggression across three generations among sons of alcoholics: relationships involving grandparental and parental alcoholism, child aggression, marital aggression and parenting practices. J. Stud. Alcohol 2003; 64: 472-483.
• 13. Nikodemska S.: Przemoc wobec dzieci – przegląd badań. Niebieska Linia 2000; (4).
• 14. Wolfe D.A.: Child abuse prevention: blending research and practice. Child Abuse Review 1993; 2: 153-165.
• 15. Schwartz J.P., Hage S.M., Bush I., Burns L.K.: Unhealthy parenting and potential mediators as contributing factors to future intimate violence: a review of the literature. Trauma Violence Abuse 2006; 7: 206-221.
• 16. Jaffee S.R., Belsky J., Harrington H. i wsp.: When parents have a history of conduct disorder: how is the caregiving environment affected? J. Abnorm. Psychol. 2006; 115: 309-319.
• 17. Schier K.: Johna Bowlby’ego teoria przywiązania i psychoanalizy – historia rodzinna? W: Józefik B., Iniewicz G. (red.): Koncepcja przywiązania. Od teorii do praktyki klinicznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008: 35-51.
• 18. Glaser D.: Krzywdzenie i zaniedbywanie dzieci a funkcjonowanie mózgu – przegląd badań. Dziecko Krzywdzone. Teoria, Badania, Praktyka 2006; (14): 6-48.
• 19. Pisula E.: Badania przywiązania. Badania nad zachowaniem dzieci o zaburzonym rozwoju, znajdujących się w obcej sytuacji. W: Autyzm i przywiązanie. Studia nad interakcjami dziemożliwościci z autyzmem i ich matek. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2003: 35-45.
• 20. Glaser D.: Podstawy teoretyczne i pojęciowe dotyczące krzywdzenia (znęcania się psychicznego) i zaniedbywania emocjonalnego dzieci. Dziecko Krzywdzone. Teoria, Badania, Praktyka 2003; (4): 7-23.
• 21. Ney P.G.: Does verbal abuse leave deeper scars: a study of children and parents. Can. J. Psychiatry 1987; 32: 371-378.
• 22. Brinkmayer M.Y., Eyberg S.M.: Terapia interakcji rodzic – dziecko dla dzieci z zachowaniami opozycyjnymi. W: Kazdin A.E., Weisz J.R. (red.): Psychoterapia dzieci i młodzieży. Metody oparte na dowodach. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006: 229-252.

• Document Type: article