Wybrane nieprawidłowości, które mogą być przyczyną omdleń kardiogennych u dzieci i młodzieży. Przydatne informacje dla lekarza rodzinnego i pediatry

• Authors: Aleksandra Morka , Ewa Nowakowska , Lesław Szydłowski

Title variants

EN

Selected problems that may be the cause of cardiogenic syncope in children and adolescents. Useful information for family doctor and paediatrician

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

Children with syncope are common patients in paediatric and family doctor clinics as well as emergency departments. The current guidelines of the European Society of Cardiology (2009) distinguish between three types of syncope: reflex, orthostatic hypotension and cardiac syncope. The essence of any syncope is the reduction of cerebral blood flow, loss of consciousness and a subsequent fall. The most common and the mildest form of syncope is reflex syncope, usually preceded by prodromal symptoms, while the rarest but also the most dangerous form is cardiac syncope. Cardiac syncopes are generally organic in origin and it is usually possible to determine their cause. In some cases it is possible to treat the cause of cardiac syncopes. They differ from reflex syncopes in the mechanism of origin: they usually do not have prodromal symptoms, and sometimes the first symptom of an ongoing disease can be syncope and even sudden cardiac death. Cardiac syncope affects patients with cardiac arrhythmias – tachy- or bradyarrhythmias, patients who suffer from malfunction of a previously implanted pacemaker, patients with defects that cause disturbed outflow from the right or the left ventricle, patients with defects and diseases of the heart muscle and/or coronary vessels as well as abnormalities causing impediment to the flow of blood within the heart or vessels (e.g. tumours). Some of these diseases such as, for example, hypertrophic cardiomyopathy or long QT syndrome are genetic abnormalities. In cardiac syncope, as in other types of syncope it is important to obtain a detailed family history and perform specialised tests. In recent years tilt tests have been increasingly less used and emphasis has been put on a very detailed diagnosis of cardiac arrhythmias as a potential cause of syncope and sudden cardiac death. Every patient with a suspected cardiac syncope should be referred to a specialist centre for detailed diagnosis.

PL

Dzieci z omdleniami są częstymi pacjentami w poradni pediatry i lekarza rodzinnego oraz na oddziałach ratunkowych. Według wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego z 2009 roku obecnie wyróżnia się trzy typy omdleń: odruchowe, ortostatyczne oraz kardiogenne. Istotą każdego omdlenia jest zmniejszenie przepływu mózgowego, utrata świadomości, a następnie upadek. Najczęstszą i najłagodniejszą postacią są omdlenia odruchowe, poprzedzone zazwyczaj objawami prodromalnymi, natomiast najrzadszą, ale zarazem najniebezpieczniejszą formą – omdlenia kardiogenne. Te ostatnie na ogół mają podłoże organiczne i zwykle udaje się wykryć ich przyczynę; w niektórych przypadkach możliwe jest leczenie. Różnią się one od omdleń odruchowych sposobem powstawania – zwykle nie mają objawów prodromalnych, czasami pierwszą oznaką toczącej się choroby jest omdlenie, a nawet nagły zgon sercowy. W grupie tej znajdują się chorzy z zaburzeniami rytmu serca o typie tachy- lub bradyarytmii, pacjenci, u których występuje nieprawidłowa praca wcześniej wszczepionego układu stymulującego serce, osoby z wadami powodującymi utrudnienie odpływu z prawej lub lewej komory serca, z wadami oraz chorobami mięśnia sercowego lub/i naczyń wieńcowych, jak również z nieprawidłowościami powodującymi utrudnienie przepływu krwi wewnątrz serca albo naczyń (np. guzami). Niektóre nieprawidłowości mają podłoże genetyczne, np. kardiomiopatia przerostowa czy zespół wydłużonego odstępu QT. W omdleniach kardiogennych, podobnie jak w innych typach omdleń, niezbędne jest zebranie szczegółowego wywiadu, a także wykonanie badań specjalistycznych. W ostatnich latach coraz rzadziej wykonuje się testy pionizacyjne, natomiast kładzie się nacisk na bardzo szczegółową diagnostykę arytmii serca jako potencjalnego źródła wystąpienia omdleń i nagłego zgonu sercowego. Każdy chory z podejrzeniem omdlenia o podłożu kardiogennym powinien zostać skierowany do ośrodka specjalistycznego na szczegółową diagnostykę.

Keywords

EN

arytmia serca; cardiac arrhythmias; nagły zgon sercowy; omdlenie; prolonged QT interval; sudden cardiac death; syncope; wydłużony odstęp QT

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Pediatria i Medycyna Rodzinna
• Year: 2014
• Volume: 10
• Issue: 4
• Pages: 360–375

Contributors

author

Aleksandra Morka

• Klinika Kardiochirurgii Dziecięcej i Intensywnej Terapii, Polsko-Amerykański Instytut Pediatrii, Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, Polska. Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Janusz Skalski

author

Ewa Nowakowska

• Oddział Kardiologii Dziecięcej, Górnośląskie Centrum Zdrowia Dziecka w Katowicach, Katowice, Polska. Kierownik: prof. dr hab. n. med. Lesław Szydłowski

author

Lesław Szydłowski

• Oddział Kardiologii Dziecięcej, Górnośląskie Centrum Zdrowia Dziecka w Katowicach, Katowice, Polska. Kierownik: prof. dr hab. n. med. Lesław Szydłowski. Klinika Kardiologii Dziecięcej, Górnośląskie Centrum Zdrowia Dziecka w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Katowice, Polska. Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Lesław Szydłowski

References

• 1. Moya A, Sutton R, Ammirati F et al.: Wytyczne dotyczące diagnostyki i postępowania w omdleniach (wersja 2009). Grupa Robocza Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC) do spraw diagnostyki i postępowania w omdleniach. Kardiol Pol 2009; 67 (Suppl. 8).
• 2. Bassetti CL: Transient loss of consciousness and syncope. Handb Clin Neurol 2014; 119: 169-191.
• 3. Sadurska E, Jawniak R, Połecka B et al.: Omdlenia u dzieci i młodzieży ze szczególnym uwzględnieniem etiologii sercowo-naczyniowej na podstawie wyników badań własnych. Pediatr Pol 2004; 4: 269-274.
• 4. Brembilla-Perrot B, Chometon F, Maręon O et al.: [Comparison of patients with paroxysmal junctional tachycardia and syncope with those without syncope]. Ann Cardiol Angeiol (Paris) 2009; 58: 215-219.
• 5. Sutton R, Benditt D, Brignole M et al.: Syncope: diagnosis and management according to the 2009 guidelines of the European Society of Cardiology. Pol Arch Med Wewn 2010; 120: 42-47.
• 6. Oko-Łagan J, Kuzma J, Pietrucha B et al.: Omdlenia kardiogenne u dzieci. Przegl Lek 2007; 64 (Suppl. 3): 87-91.
• 7. Bieganowska K: Omdlenia kardiogenne u dzieci i młodzieży. In: Kubicka K, Bieganowska K (eds.): Zaburzenia rytmu serca u dzieci. PZWL, Warszawa 2001: 378-385.
• 8. Turska-Kmieć A, Kawalec W: Sercowo-naczyniowe przyczyny zaburzeń świadomości u dzieci. In: Grygalewicz J (ed.): Zaburzenia świadomości u dzieci. PZWL, Warszawa 2005: 45-70.
• 9. Rękawek J, Bieganowska K, Brzezińska-Paszke M et al.: Przyczyny omdleń u dzieci leczonych w kardiologicznym ośrodku referencyjnym. Pediatr Pol 2005; 80: 861-865.
• 10. Abrams DJ, Perkin MA, Skinner JR: [Long QT syndrome]. BMJ 2010; 8: 340-343.
• 11. Bieganowska K: Omdlenia u dzieci - występowanie, najczęstsze przyczyny, diagnostyka, obraz kliniczny i różnicowanie, postępowanie/leczenie. In: Lelonek M (ed.): Omdlenia - od rozpoznania do leczenia. Termedia, Poznań 2010.
• 12. Lodziński P, Zastawna I, Kiliszek M: Kardiologiczne przyczyny omdleń. Kardiologia w Praktyce 2004; 1: 7-15.
• 13. Hodkinson EC, Hill AP, Vandenberg JI: The Romano-Ward syndrome - 1964-2014: 50 years of progress. Ir Med J 2014; 107: 122-124.
• 14. Yamazaki-Hashimoto Y, Nakamura Y, Ohara H et al.: Fluvoxamine by itself has potential to directly induce long QT syndrome at supra-therapeutic concentrations. J Toxicol Sci 2015; 40: 33-42.
• 15. Celiker A, Erdogan I, Karagoz T et al.: Clinical experiences of patients with catecholaminergic polymorphic ventricular tachycardia. Cardiol Young 2009; 19: 45-52.
• 16. Zimmerman SL: Arrhythmogenic right ventricular cardiomyopathy/dysplasia: an updated imaging approach. Magn Reson Imaging Clin N Am 2015; 23: 69-79.
• 17. Conte G, Dewals W, Sieira J et al.: Drug-induced Brugada syndrome in children: clinical features, device-based management and long-term follow-up. J Am Coll Cardiol 2014; 63: 2272-2279.
• 18. Nakazawa M, Shinohara T, Sasaki A et al.; Study Group for Arrhythmias Long-Term After Surgery for Congenital Heart Disease: ALTAS-CHD study: Arrhythmias late after repair of tetralogy of fallot: a Japanese Multicenter Study. Circ J 2004; 68: 126-130.
• 19. Viana VS, Garcia S, Nascimento JH et al.: Induction of in vitro heart block is not restricted to affinity purified anti-52 kDa Ro/SSA antibody from mothers of children with neonatal lupus. Lupus 1998; 7: 141-147.
• 20. Kearns TP, Sayre GP: Retinitis pigmentosa, external ophthalmophegia, and complete heart block: unusual syndrome with histologic study in one of two cases. AMA Arch Ophthalmol 1958; 60: 280-289.
• 21. Khambatta S, Nguyen DL, Beckman TJ et al.: Kearns-Sayre syndrome: a case series of 35 adults and children. Int J Gen Med 2014; 7: 325-332.
• 22. McCormack J, Gillette PC: Sick sinus syndrome in children. Primary Cardiology 1987; 13: 48-56.
• 23. Yan LR, Zhao SH, Wang HY et al.: Clinical characteristics and prognosis of 60 patients with midventricular obstructive hypertrophic cardiomyopathy. J Cardiovasc Med (Hagerstown) 2014. DOI: 10.2459/JCM.0000000000000163.
• 24. Ziółkowska L, Kawalec W, Turska-Kmieć A et al.: Czynniki ryzyka nagłego zgonu sercowego u dzieci z kardiomiopatią przerostową. Stand Med 2009; 6: 823-828.
• 25. van Loon RL, Roofthooft MT, van Osch-Gevers M et al.: Clinical characterization of pediatric pulmonary hypertension: complex presentation and diagnosis. J Pediatr 2009; 155: 176-182.
• 26. Lee JS: Respiratory review of 2014: pulmonary thromboembolism. Tuberc Respir Dis (Seoul) 2014; 77: 105-110.
• 27. Gamez-Gonzalez LB, Murata C, Muftoz-Ramirez M et al.: Clinical manifestations associated with Kawasaki disease shock syndrome in Mexican children. Eur J Pediatr 2013; 172: 337-342.
• 28. Fuchs J, Leszczyszyn D, Mathew D: Cardiac myxoma causing acute ischemic stroke in a pediatric patient and a review of literature. Pediatr Neurol 2014; 50: 525-529.
• 29. Baran M, Szczepanski W, Bossowski A: Syncope in children and adolescents living in north-eastern Poland - scope of causes. Adv Med Sci 2013; 58: 326-330.
• 30. Gowani SA, Danielian A, Villaneuva J et al.: Large pleural effusions causing cardiac tamponade: a case report and review of the literature. Conn Med 2014; 78: 149-152. PEDIATR_MED_R0DZ_Vol_10_Numer_4,_p._360-375

• Document Type: article