Choroba zakrzepowo-zatorowa a nowotwory narządu płciowego

• Authors: Anita Olejek , Jacek Zamłyński , Stanisław Horak , Ewa Oleś

Title variants

EN

Venous thromboembolic disease and gynecologic malignancy

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

EN

Venous thromboembolism is a multifactorial disease and a frequent complication in patients affected with malignant tumors. The risk of venous thrombosis in oncologic patients increases seven-fold and is particularly high during the first few months after diagnosis. Molecular mechanisms of tumor – thrombosis correlation are relatively well known. Main factors responsible for hypercoagulation state are tissue factor and tumor procoagulant. Incidence of venous thromboembolic syndrome differs depending on location of the tumor, being the most frequent in gastrointestinal tumors of the mucous variety, lung cancer, ovarian cancer, endometrial cancer, breast cancer and leukemias. Among patients with gynecologic malignancy, thromboembolic complications usually coexist with ovarian cancer and endometrial cancer, as these are frequently of the adenomatous tumors of the mucous variety. Patients affected with gynecologic malignancy are at high-risk of thromboembolism not only because of the disease itself, but also due to the fact that pelvic surgery is the type of surgery second only to orthopedic procedures in terms of risk of thromboembolic complications. Furthermore, there are several common risk factors for gynecologic malignancies and venous thromboembolism. Thromboembolic complications significantly contribute to worsen the prognosis of oncologic patients. Standards of management should be developed concerning antithrombotic prevention in the group of patients with gynecologic malignancies at a particularly high risk of venous thromboembolism, as to date there is no consensus as to the optimal way of preventing these complications.

PL

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (ŻChZZ) jest schorzeniem wieloczynnikowym, a zarazem częstym powikłaniem stwierdzanym u pacjentów z nowotworem złośliwym. Ryzyko zakrzepicy żylnej u pacjentów chorujących na nowotwory wzrasta siedmiokrotnie i jest ono szczególnie wysokie w pierwszych miesiącach po postawieniu diagnozy. Molekularna zależność pomiędzy nowotworami złośliwymi a zakrzepicą została dobrze poznana. Głównym czynnikiem odpowiedzialnym za mechanizmy prokoagulacyjne jest czynnik tkankowy i prokoagulant nowotworowy. Zapadalność na ŻChZZ różni się w zależności od umiejscowienia procesu nowotworowego, a powikłanie to towarzyszy najczęściej guzom układu pokarmowego typu śluzowego, rakowi płuc, jajnika, błony śluzowej trzonu macicy, piersi oraz białaczkom. Wśród pacjentek z rakiem narządu płciowego najczęściej powikłania zakrzepowo-zatorowe towarzyszą rakowi jajnika i rakowi błony śluzowej trzonu macicy, jako że są to często guzy gruczołowe typu śluzowego. Pacjentki cierpiące na raka narządu płciowego znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka wystąpienia ŻChZZ nie tylko ze względu na samą chorobą, ale także z uwagi na fakt, że operacje przeprowadzane w miednicy są drugą po operacjach ortopedycznych grupą zabiegów obarczonych największym ryzykiem wystąpienia powikłań zakrzepowych. Ponadto istnieje wiele wspólnych czynników ryzyka dla nowotworów narządu płciowego i ŻChZZ. Problem powikłań zakrzepowo-zatorowych jest istotny także dlatego, że wpływają one w istotny sposób na pogorszenie rokowania u pacjentów z nowotworami. Istnieje więc potrzeba opracowania standardów postępowania w odniesieniu do profilaktyki przeciwzakrzepowej w grupie pacjentek chorujących na nowotwory złośliwe narządu płciowego, jest to bowiem grupa chorych obciążona szczególnie dużym ryzykiem wystąpienia ŻChZZ, a do tej pory nie ma zgodności co do idealnej terapii zapobiegającej tym powikłaniom.

Keywords

EN

complications; czynniki ryzyka; gynecologic malignancy; leczenie; powikłania; rak narządu rodnego; risk factors; treatment; venous thromboembolism; żylna choroba zakrzepowo-zatorowa

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Publisher: Medical Communications
• Journal: Current Gynecologic Oncology
• Year: 2011
• Volume: 9
• Issue: 3
• Pages: 158-168

Contributors

author

Anita Olejek

• Katedra i Oddział Kliniczny Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ul. Batorego 15, 41-902 Bytom. Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Anita Olejek

author

Jacek Zamłyński

• Katedra i Oddział Kliniczny Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach. Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Anita Olejek

author

Stanisław Horak

• Katedra i Oddział Kliniczny Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach. Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Anita Olejek

author

Ewa Oleś

• Katedra i Oddział Kliniczny Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej w Bytomiu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach. Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Anita Olejek

References

• 1. Rosendaal F.R.: Venous thrombosis: a multicausal disease. Lancet 1999; 353: 1167-1173.
• 2. Heit J.A., O’Fallon W.M., Petterson T.M. i wsp.: Relative impact of risk factors for deep vein thrombosis and pulmonary embolism: a population-based study. Arch. Intern. Med. 2002; 162: 1245-1248.
• 3. Blom J.W, Doggen C.J., Osanto S., Rosendaal F.R.: Malignancies, prothrombotic mutations, and the risk of venous thrombosis. JAMA 2005; 293: 715-722.
• 4. Silver In: The Hematologist - modified from Blom et al. JAMA 2005; 293: 715.
• 5. Goad K.E., Gralnick H.R.: Coagulation disorders in cancer. Hematol. Oncol. Clin. North. Am. 10: 457-484.
• 6. Barbera L., Thomas G.: Venous thromboembolism in cervical cancer. Lancet Oncol. 2008; 9: 54-60.
• 7. Derleta P, Gawrychowski K.: Powikłania zakrzepowo-zatorowe u chorych na nowotwory kobiecych narządów płciowych. Gin. Onkol. 1999; 8: 36-42.
• 8. Green K.B., Silverstein R.L.: Hypercoagulability in cancer. Hematol. Oncol. Clin. North. Am. 1996; 10: 499-530.
• 9. Prandoni P., Lensing A.W, Piccioli A. i wsp.: Recurrent venous thromboembolism and bleeding complications during anticoagulant treatment in patients with cancer and venous thrombosis. Blood 2002; 100: 3484-3488.
• 10. Hutten B.A., Prins M.H., Gent M. i wsp.: Incidence of recurrent thromboembolic and bleeding complications among patients with venous thromboembolism in relation to both malignancy and achieved international normalized ratio: a retrospective analysis. J. Clin. Oncol. 2000; 18: 3078-3083.
• 11. Trousseau A.: Phlegmasia albadolens: clinique medicale de l’Hotel-Dieu de Paris. New Sydenham Society, London 1865.
• 12. S0rensen H.T., Mellemkjaer L., Olsen J.H., Baron J.A.: Prognosis of cancers associated with venous thromboembolism. N. Engl. J. Med. 2000; 343: 1846-1850.
• 13. Monreal M., Lensing A.W., Prins M.H. i wsp.: Screening for occult cancer in patients with acute deep vein thrombosis or pulmonary embolism. J. Thromb. Haemost. 2004; 2: 876-881.
• 14. Varki A.: Trousseau’s syndrome: multiple definitions and multiple mechanisms. Blood 2007; 110: 1723-1729.
• 15. Satoh T., Matsumoto K., Uno K. i wsp.: Silent venous thromboembolism before treatment in endometrial cancer and the risk factors. Br. J. Cancer 2008; 99: 1034-1039.
• 16. De Cicco M.: The prothrombotic state in cancer: pathogenic mechanisms. Crit. Rev. Oncol. Hematol. 2004; 50: 187-196.
• 17. Piccioli A., Falanga A., Baccaglini U. i wsp.: Cancer and venous thromboembolism. Semin. Thromb. Hemost. 2006: 32: 694-699.
• 18. Lee AY.: Cancer and thromboembolic disease: pathogenic mechanisms. Cancer Treat. Rev. 2002; 28: 137-140.
• 19. Tateo S., Mereu L., Salamano S. i wsp.: Ovarian cancer and venous thromboembolic risk. Gynecol. Oncol. 2005; 99: 119-125.
• 20. Fotopoulou C., Karavas A., Trappe R. i wsp.: Venous thromboembolism in recurrent ovarian cancer-patients: a systematic evaluation of the North-Eastern German Society of Gynaecologic Oncology Ovarian Cancer Study Group (NOGGO). Thromb. Res. 2009; 124: 531-535.
• 21. Duska L.R., Garrett L., Henretta M. i wsp.: When ‘never-events’ occur despite adherence to clinical guidelines: the case of venous thromboembolism in clear cell cancer of the ovary compared with other epithelial histologic subtypes. Gynecol. Oncol. 2010; 116: 374-377.
• 22. Fotopoulou C., duBois A., Karavas A.N. i wsp.: Arbeitsge-meinschaft Gynaekologische Onkologie Ovarian Cancer Study Group. Incidence of venous thromboembolism in patients with ovarian cancer undergoing platinum/paclitaxel-containing first-line chemotherapy: an exploratory analysis by the Arbeitsgemeinschaft Gynaekologische Onkologie Ovarian Cancer Study Group. J. Clin. Oncol. 2008; 26: 2683-2689.
• 23. Sivanesaratnam V, Sen D.K., Jayalakshmi P., Ong G.: Radical hysterectomy and pelvic lymphadenectomy for early invasive cancer of the cervix - 14-year experience. Int. J. Gynecol. Cancer. 1993; 3: 231-238.
• 24. Derlatka P.: Występowanie zatoru tętnicy płucnej u chorych na raka trzonu macicy leczonych w Klinice Ginekologii Onkologicznej Centrum Onkologii w Warszawie. Nowotwory 1996; 46: 329-334.
• 25. Morgan M.A., Iyengar T.D., Napiorkowski B.E. i wsp.: The clinical course of deep vein thrombosis in patients with gynecologic cancer. Gynecol. Oncol. 2002; 84: 67-71.
• 26. Panici P.B., Plotti F., Zullo M.A. i wsp.: Pelvic lymphadenec-tomy for cervical carcinoma: laparotomy extraperitoneal, transperitoneal or laparoscopic approach? A randomized study. Gynecol. Oncol. 2006; 103: 859-864.
• 27. Rodriguez A.O., Wun T., Chew H. i wsp.: Venous thromboembolism in ovarian cancer. Gynecol. Oncol. 2007; 105: 784-790.
• 28. Alcalay A., Wun T., Khatri V i wsp.: Venous thromboembolism in patients with colorectal cancer: incidence and effect on survival. J. Clin. Oncol. 2006; 24: 1112-1118.
• 29. Gadducci A., Baicchi U., Marrai R. i wsp.: Preoperative evaluation of D-dimer and CA 125 levels in differentiating benign from malignant ovarian masses. Gynecol. Oncol. 1996; 60: 197-202.
• 30. Heit J.A., Silverstein M.D., Mohr D.N. i wsp.: Risk factors for deep vein thrombosis and pulmonary embolism: a population-based case-control study. Arch. Intern. Med. 2000; 160: 809-815.
• 31. Haddad T.C., Greeno E.W: Chemotherapy-induced thrombosis. Thromb. Res. 2006; 118: 555-568.
• 32. Prandoni P., Piccioli A., Girolami A.: Cancer and venous thromboembolism: an overview. Haematologica 1999; 84: 437-445.
• 33. Prandoni P.: Cancer and thromboembolic disease: how important is the risk of thrombosis? Cancer. Treat. Rev. 2002; 28: 133-136.
• 34. Jacobson G., Lammli J., Zamba G. i wsp.: Thromboembolic events in patients with cervical carcinoma: Incidence and effect on survival. Gynecol. Oncol. 2009; 113: 240-244.
• 35. Hallahan D.E., Chen A.Y., Teng M., Cmelak A.J.: Drug-radiation interactions in tumor blood vessels. Oncology (Williston Park) 1999; 13: 71-77.
• 36. van Kleef E., Verheij M., te Poele H. i wsp.: In vitro and in vivo expression of endothelial von Willebrand factor and leukocyte accumulation after fractionated irradiation. Radiat. Res. 2000; 154: 375-381.
• 37. Uszyński M., Miodońska J., Żekanowska E.: Transient increase in thrombin generation during radiotherapy of uterine carcinoma: a preliminary study using thrombin-anti-thrombin III complex measurements. Gynecol. Obstet. Invest. 1998; 46: 130-132.
• 38. Sorensen H.T., Mellemkjaer L., Olsen J.H., Baron J.A.: Prognosis of cancers associated with venous thromboembolism. N. Engl. J. Med. 2000; 343: 1846-1850.
• 39. Prandoni P., Lensing A.W., Cogo A. i wsp.: The long-term clinical course of acute deep venous thrombosis. Ann. Intern. Med. 1996; 125: 1-7.
• 40. Rickles F.R., Falanga A.: Molecular basis for the relationship between thrombosis and cancer. Thromb. Res. 2001; 102: 215-224.
• 41. Prandoni P., Falanga A., Piccioli A.: Cancer and venous thromboembolism. Lancet Oncol. 2005; 6: 401-410.
• 42. Rickles F.R., Patierno S., Fernandez P.M.: Tissue factor, thrombin, and cancer. Chest. 2003; 124: 58-68.
• 43. Hejna M., Raderer M., Zieliński C.C.: Inhibition of metasta-ses by anticoagulants. J. Natl. Cancer Inst. 1999; 91:22-36.
• 44. Thomas G.M., Ali S., Patel M. i wsp.: A GOG phase III trial to evaluate maintaining hemoglobin (Hgb) > = 120 g/l with erythropoietin (EPO) during chemoradiation (CT/RT) for cervical cancer. Int. J. Gynecol. Cancer 2006; 16: 603.
• 45. Kabbinavar F., Hurwitz H.I., Fehrenbacher L. i wsp.: Phase II, randomized trial comparing bevacizumab plus fluoroura-cil (FU)/leucovorin (LV) with FU/LV alone in patients with metastatic colorectal cancer. J. Clin. Oncol. 2003; 21: 60-65.
• 46. Lavey R.S., Liu P.Y., Greer B.E. i wsp.: Recombinant human erythropoietin as an adjunct to radiation therapy and cisplatin for stage IIB-IVA carcinoma of the cervix: a Southwest Oncology Group study. Gynecol. Oncol. 2004; 95: 145-151.
• 47. Wun T., Law L., Harvey D. i wsp.: Increased incidence of symptomatic venous thrombosis in patients with cervical carcinoma treated with concurrent chemotherapy, radiation, and erythropoietin. Cancer 2003; 98: 1514-1520.
• 48. Lin A., Ryu J., Harvey D. i wsp.: Low-dose warfarin does not decrease the rate of thrombosis in patients with cervix and vulvo-vaginal cancer treated with chemotherapy, radiation, and erythropoeitin. Gynecol. Oncol. 2006; 102: 98-102.
• 49. Bennett C.L., Silver S.M., Djulbegovic B. i wsp.: Venous thromboembolism and mortality associated with recombinant erythropoietin and darbepoetin administration for the treatment of cancer-associated anemia. JAMA 2008; 299: 914-924.
• 50. Henke M., Mattern D., Pepe M. i wsp.: Do erythropoietin receptors on cancer cells explain unexpected clinical findings? J. Clin. Oncol. 2006; 24: 4708-4713.
• 51. Westin S.N., Skinner E.N., Jonsson Funk M. i wsp.: Incidence of symptomatic deep venous thrombosis with epoetin alfa or darbepoetin alfa treatment of anemia in patients with ovarian or primary peritoneal cancer. Gynecol. Oncol. 2007; 105: 414-417.
• 52. Clarke-Pearson D.L., Jelovsek F.R., Creasman WT.: Thromboembolism complicating surgery for cervical and uterine malignancy: incidence, risk factors, and prophylaxis. Obstem. Gynecol. 1983; 61: 87-94.
• 53. Wang X., Fu S., Freedman R.S., Kavanagh J.J.: Venous thromboembolism syndrome in gynecological cancer. Int. J. Gynecol. Cancer 2006; 16: 458-471.
• 54. Thomas G., Ali S., Hoebers F.J. i wsp.: Phase III trial to evaluate the efficacy of maintaining hemoglobin levels above 12.0 g/dL with erythropoietin vs above 10.0 g/dL without erythropoietin in anemic patients receiving concurrent radiation and cisplatin for cervical cancer. Gynecol. Oncol. 2008; 108: 317-325
• 55. Lim M.C., Lee H.S., Kang S. i wsp.: Minimizing tumor burden by extensive cytoreductive surgery decreases postoperative venous thromboembolism in ovarian clear cell carcinoma. Arch. Gynecol. Obstem. 2010; 281: 329-334.
• 56. Clarke-Pearson D.L., Dodge R.K., Synan I. i wsp.: Venous thromboembolism prophylaxis: patients at high risk to fail intermittent pneumatic compression. Obstem. Gynecol. 2003; 101: 157-163.
• 57. Maxwell G.L., Synan I., Dodge R. i wsp.: Pneumatic compression versus low molecular weight heparin in gynecologic oncology surgery: a randomized trial. Obstet. Gynecol. 2001; 98: 989-995.
• 58. Clarke-Pearson D.L., Synan I.S., Dodge R. i wsp.: A randomized trial of low-dose heparin and intermittent pneumatic calf compression for the prevention of deep venous thrombosis after gynecologic oncology surgery. Am. J. Obstet. Gynecol. 1993; 168: 1146-1153.
• 59. Dainty L., Maxwell G.L., Clarke-Pearson D.L., Myers E.R.: Cost-effectiveness of combination thromboembolism prophylaxis in gynecologic oncology surgery. Gynecol. Oncol. 2004; 93: 366-373.
• 60. Agnelli G., Piovella F., Buoncristiani P. i wsp.: Enoxaparin plus compression stockings compared with compression stockings alone in the prevention of venous thromboembolism after elective neurosurgery. N. Engl. J. Med. 1998; 339: 80-85.
• 61. Einstein M.H., Hartenbach E.M.: Venous thromboembolism prophylaxis: is two better than one? Gynecol. Oncol. 2007; 106: 437-438.
• 62. Buller H.R., Agnelli G., Hull R.D. i wsp.: Antithrombotic therapy for venous thromboembolic disease: the Seventh ACCP Conference on Antithrombotic and Thrombolytic Therapy. Chest 2004; 126: 401-428.

• Document Type: article