EEG‑biofeedback (neurobiofeedback) a kompleksowe leczenie ADHD

• Authors: Artur Kołakowski

Title variants

EN

Neurofeedback and multimodal treatment of ADHD

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The attention‑deficit/hyperactivity disorder belongs to the most frequently diagnosed psychological (psychiatric) disorders in childhood. It is characterized by the presence of fixed behaviour patterns maintained for at least 6 months and forming a characteristic triad of symptoms, such as inattention, impulsivity and hyperactivity, increased to the extent incommensurable to the child’s age and development level. Most of the guidelines on handling the ADHD suggest using non‑pharmacological methods and only when these appear ineffective, considering inclusion of pharmacological treatment. On the other hand, the studies indicate that most effective in ADHD treatment is the pharmacological treatment. It is worth emphasizing, however, that none of the presently available treatment methods solves all problems of the child’s functioning, therefore there is a constant demand for searching new ways of help for the ADHD‑affected children. One of the investigated methods is neurobiofeedback (NF). In this method, teaching the patient to influence the brain activity through instructing her/him on how to change the type of waves in the EEG – is to improve her/his functioning. In the problem described in the article an improvement in the EEG (achieved during exercise) is to reduce the ADHD symptoms. But a survey of the existing research doesnot give an explicit answer whether or not this method is effective in ADHD treatment to the extent which could improve the patient’s functioning in real life. It is worth noting that as for now none of the guidelines has pointed to neurobiofeedback as a method recommended in the treatment of ADHD. Concluding, up to date we have not had any evidence that NF may constitute an independent or leading therapy in ADHD; we need further studies to specify whether or not this is a method which could be a part of a comprehensive therapeutic program of the child with ADHD. Presently, it is treated rather as an additional, alternative method which supplements the basic treatment.

PL

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej należy do najczęściej rozpoznawanych zaburzeń psychologicznych (psychiatrycznych) okresu dziecięcego. Charakteryzuje się obecnością trwałych wzorców zachowania, utrzymujących się przynajmniej przez 6 miesięcy i układających się w charakterystyczną triadę objawów – zalicza się tu problemy z utrzymaniem uwagi, nadmierną impulsywność oraz nadruchliwość, nasilone w stopniu niewspółmiernym do wieku i poziomu rozwoju dziecka. Większość wytycznych dotyczących postępowania w ADHD sugeruje zastosowanie metod niefarmakologicznych, a dopiero gdy te okażą się nieskuteczne, rozważenie dołączenia leczenia farmakologicznego. Z drugiej strony badania pokazują, że największą skuteczność w leczeniu ADHD ma leczenie farmakologiczne. Warto jednak podkreślić, że żadna z obecnie dostępnych metod leczenia nie rozwiązuje wszystkich problemów z funkcjonowaniem dziecka, stąd też istnieje stałe zapotrzebowanie na nowe sposoby pomocy dzieciom z ADHD. Jedną z badanych metod jest EEG‑biofeedback (neurobiofeedback, NF). Jest to metoda, w której nauczenie pacjenta wpływu na aktywność mózgu – poprzez nauczenie go zmieniania rodzaju fal w zapisie EEG – ma poprawić jego funkcjonowanie. W opisywanym w artykule problemie poprawa zapisu EEG (uzyskana podczas treningu) ma zmniejszyć nasilenie objawów ADHD. Przegląd dotychczasowych badań nie daje jednak jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy jest to metoda na tyle efektywna w leczeniu ADHD, żeby poprawić funkcjonowanie pacjenta w realnym życiu. Warto podkreślić, że na dzień dzisiejszy żadne wytyczne nie wskazują EEG‑biofeedbacku jako metody zalecanej w leczeniu ADHD. Podsumowując, jak dotąd nie mamy dowodów, że NF może stanowić samodzielną, czy też wiodącą, terapię w leczeniu ADHD – potrzeba dalszych badań, by określić, czy jest to metoda, która mogłaby się znaleźć w szeroko rozumianym programie terapeutycznym dziecka z ADHD. W chwili obecnej traktuje się ją raczej jako metodę dodatkową, alternatywną, uzupełniającą podstawowe leczenie.

Keywords

EN

ADHD; EEG‑biofeedback; guidelines; leczenie kompleksowe; multimodal treatment; neurobiofeedback; wytyczne

Discipline

• MEDICINE: MEDICINE

• Journal: Psychiatria i Psychologia Kliniczna
• Year: 2012
• Volume: 12
• Issue: 1
• Pages: 40-51

Contributors

author

Artur Kołakowski

• Poradnia „Poza Schematami”, www.poza‑schematami.pl,

References

• 1. Pliszka S.R., Crismon M.L., Hughes C.1. W. i wsp.: The Texas Children’s Medication Algorithm Project: revision of the algorithm for pharmacotherapy of attention‑deficit/hyperactivity disorder. J. Am. Acad. Child Adolesc. Psychiatry 2006; 45: 642‑657.
• 2. Goldman L.S., Genel M., Bezman R.J, Slanetz P.J.: Diagnosis and treatment of ADHD in children and adolescents. Council and Scientific Aaffair. JAMA 1998; 279: 1100‑1107.
• 3. Diagnostic and Statistic Manual of Mental Disorders. Fourth Edition (DSM‑IV). American Psychiatric Association, Washington 1994.
• 4. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD‑10. Badawcze kryteria diagnostyczne. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Versalius”, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Kraków – Warszawa 1998.
• 5. Pliszka S., AACAP Work Group on Quality Issues: Practice parameter for the assessment and treatment of children and adolescents with attention‑deficit/hyperactivity disorder. J. Am. Acad. Child Adolesc. Psychiatry 2007; 46: 894‑921.
• 6. Biederman J., Steingard R.: Attention‑deficit hyperactivity disorder in adolescents. Psychiatric Annals 1989; 19: 587‑596.
• 7. Steinhausen H.C.: Hyperkinetische Störungen im Kindes‑ und Jugendalter. Verlag W. Kohlhammer, Stuttgart, Berlin, Köln 1995.
• 8. Taylor E., Chadwick O., Heptinstall E., Danckaerts M.: Hyperactivity and conduct problems as risk factors for adolescent development. J. Am. Acad. Child Adolesc. Psychiatry 1996; 35: 1213‑1226.
• 9. MTA Cooperative Group: National Institute of Mental Health Multimodal Treatment Study of ADHD follow‑up: changes in effectiveness and growth after the end of treatment. Pediatrics 2004; 113: 762‑769.
• 10. Wytyczne NICE – www.nice.org.uk/CG072quickrefguide.
• 11. Pelham W.E., Waschbusch D.A.: Behavioral intervention in ADHD. W: Quay H., Hogan A. (red.): Handbook of Disruptive Behavior Disorders. Kluwer Academic, Nowy Jork 1999.
• 12. Namysłowska I., Wolańczyk T.: Stanowisko konsultanta krajowego w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży oraz konsultanta wojewódzkiego (województwo mazowieckie) dotyczące kompleksowego (obejmującego psychoterapię) leczenia zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) i zaburzenia hiperkinetycznego. Psychiatr. Psychol. Klin. 2010; 10: 59‑60.
• 13. Taylor E., Döpfner M., Sergeant J. i wsp.: European clinical guidelines for hyperkinetic disorder – first upgrade. Eur. Child Adolesc. Psychiatry 2004; 13 supl. 1: i7‑i30.
• 14. Molina B.S., Hinshaw S.P., Swanson J.M. i wsp.: The MTA at 8 years: prospective follow‑up of children treated for combined‑type ADHD in a multisite study. J. Am. Acad. Child Adolesc. Psychiatry 2009; 48: 484‑500.
• 15. Anthony W.A.: Recovery from mental illness: the guiding vision of the mental health service system in 1990s. Psychosocial Rehabilitation Journal 1993; 16: 11‑23.
• 16. Wolańczyk T.: Zaburzenia psychiczne w chorobach somatycznych. W: Namysłowska I. (red.): Psychiatria dzieci i młodzieży. PZWL, Warszawa 2004.
• 17. Szymańska U., Szymanik‑Grzelak H.: Moczenie mimowolne i zanieczyszczanie się. W: Wolańczyk T., Komender J. (red.): Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci. PZWL, Warszawa 2005.
• 18. Lofthouse N., Arnold L.E., Hersch S. i wsp.: A review of neurofeedback treatment for pediatric ADHD. J. Atten. Disord. 2012; 16: 351‑372.
• 19. Swanson J.M., Castellanos F.X.: Biological bases of ADHD – neuroanatomy, genetics, and pathophysiology. W: Jensen P.S., Cooper J.R. (red.): Attention Deficit Hyperactivity Disorder: State of the Science, Best Practices. Civic Research Institute, Kingston, NJ 2002.
• 20. Goodman D.W.: Czarna księga ADHD. Psychiatria po Dyplomie 2010; 7: 12‑32.
• 21. Bakhshayesh A.R., Hänsch S., Wyschkon A. i wsp.: Neurofeedback in ADHD: a single‑blind randomized controlled trial. Eur. Child Adolesc. Psychiatry 2011; 20: 481‑491.
• 22. Gevensleben H., Holl B., Albrecht B. i wsp.: Neurofeedback training in children with ADHD: 6‑month follow‑up of a randomised controlled trial. Eur. Child Adolesc. Psychiatry 2010; 19: 715‑724.
• 23. Lansbergen M.M., van Dongen‑Boomsma M., Buitelaar J.K., Slaats‑Willemse D.: ADHD and EEG‑neurofeedback: a double‑blind randomized placebo‑controlled feasibility study. J. Neural Transm. 2011; 118: 275‑284.
• 24. Arns M., de Ridder S., Strehl U. i wsp.: Efficacy of neurofeedback treatment in ADHD: the effects on inattention, impulsivity and hyperactivity: a meta‑analysis. Clin. EEG Neurosci. 2009; 40: 180‑189.
• 25. American Academy of Pediatrics: ADHD: clinical practice guideline for the diagnosis, evaluation, and treatment of attention‑deficit/ hyperactivity disorder in children and adolescents. Pediatrics 2011; 128: 1007‑1022.
• 26. Dąbkowski M., Gambin M., Steinborn B.: Aktualna interdyscyplinarna opinia ekspercka w ramach programu „Dziecko i świat za pan brat” dotycząca proponowanych modeli rozwiązań odnośnie do kompleksowego podejścia do postępowania w ADHD. Psychiatr. Psychol. Klin. 2010; 10: 224‑234.

• Document Type: article